Bài 22. Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ

TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI

TỔ HOÁ
Bài 38
Lớp 11


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Phân biệt 3 loại công thức: công thức
thực nghiệm, công thức phân tử, công
thức cấu tạo. Cho thí dụ.
Câu 2: Viết CTPT, CTCT đầy đủ và dạng thu
gọn các chất sau: metan, etilen, axetilen,
rượu etylic, etyl amin.


Đáp án câu 1






Công thức thực nghiệm cho biết tỉ lệ về số
lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân
tử. Thí dụ: (CH2O)n
Công thức phân tử cho biết số lượng nguyên tử
của mỗi nguyên tố trong phân tử. Thí dụ: C2H6O.
Công thức cấu tạo cho biết thứ tự kết hợp và
cách liên kết các nguyên tử trong phân tử. Thí
dụ:

H

H C H

H


Đáp án câu 2
Chất
CTPT
hữu cơ

Metan

CH4

Etilen

C2H4

Axetile
n

C2H2

CTCT
H

H C H


H
H H
 
H C = C H
H C ≡ C H

Dạng
thu gọn

CH4

CH2 = CH2
CH ≡ CH


Đáp án câu 2
Chất
CTPT
HC
Rượu
C2H6
Etyli
O
c

Etyl C2H7
Amin
N

CTCT

Dạng
thu gọn

H
H


H  C  C  O  H CH3 – CH2 – OH


H
H
H
H H

 
H  C  C  N  H CH3 – CH2 – NH2


H
H


TIẾT 38

CẤU TẠO PHÂN TỬ
HỢP CHẤT HỮU CƠ
THUYẾT CẤU TẠO
HOÁ HỌC

Vấn đề 1:
Tại sao với ít
nguyên tố lại
có thể tạo
thành nhiều
hợp chất hữu
cơ?


Chất
CTPT
hữu cơ

Metan

CH4

Etilen

C2H4

Axetilen

C2H2

CTCT
H


H C H

H
H H
 
H C = C H
H C ≡ C H


Vấn đề 2:
Hoá trị của
nguyên tử C
phải chăng có
sự thay đổi?


Chất
hữu cơ

CTPT

Metan

CH4

Etilen

C2H4

Axetilen

C2H2


Vấn đề 3:
Tại sao nhiều
chất hữu cơ có
cùng CTPT
nhưng tính
chất của chúng
khác nhau?


Vấn đề 4:
Các nguyên tử
trong hợp chất
hữu cơ sắp xếp
hỗn độn hay
trật tự?


Franklin (1825 – 1899)
Đưa ra quan niệm về hoá


Kekulé (1829 – 1896)
Đã thiết lập rằng C
luôn luôn có hoá trị 4

Năm 1858, nhà bác học
Cu-pe nêu lên rằng:
“Các nguyên tử C khác
các nguyên tử của nguyên
tố khác, có khả năng kết
hợp với nhau thành mạch:
mạch có thể không phân
nhánh, hoặc phân nhánh
hoặc có thể là mạch
vòng.”


Năm
1861,
But-lê-rop
đã
đưa ra một số
luận điểm cơ
bản là cơ sở
hình thành một
học thuyết gọi
là THUYẾT CẤU
TẠO HOÁ HỌC.
But-lê-rop (1828-1886)


TRẬT TỰ SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỬ
TRONG PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
CƠ:

But-lê-rop khẳng định:
 Các nguyên tử liên kết theo
đúng hoá trị.
 Sắp xếp theo thứ tự nhất định.
 Thay đổi sắp xếp sẽ tạo chất
mới.


TRẬT TỰ SẮP XẾP CÁC NGUYÊN TỬ
TRONG PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU
CƠ:


Từ CTPT C2H6O viết được các
CTCT nào? Đọc trật tự sắp xếp
giữa các nguyên tử C, O.
 CH3

– CH2 – OH (Rượu Êtylic)
 CH3 – O – CH3 (Ête mêtylic)


PHÁT BIỂU LUẬN ĐIỂM 1




Trong phân

tử chất hữu cơ, các nguyên

tử liên kết với nhau theo đúng hoá trị và
theo một trật tự nhất định. Thứ tự liên
kết đó được gọi cấu tạo hoá học. Sự thay
đổi liên kết sẽ tạo ra chất mới.
TD:
CTPT
C2H6O

CTCT
CH3 – CH2 – OH
Rượu êtylic

CH3 – O –
CH3
Ête mêtylic


Trong phân tử chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết
với nhau theo đúng hoá trị và theo một trật tự
nhất định. Thứ tự liên kết đó được gọi cấu tạo hoá
học. Sự thay đổi liên kết sẽ tạo ra chất mới.
Vấn đề 1:
Ít nguyên tố
tạo thành nhiều
hợp chất hữu cơ?

Vấn đề 2:
Hoá trị của C
phải chăng
có sự thay đổi?

Vấn đề 3:
Nhiều chất hữu cơ
cùng CTPT nhưng
tính chất
khác nhau?

Vấn đề 4:
Các nguyên tử trong
hợp chất hữu cơ sắp
xếp hỗn độn
hay trật tự?


ĐẶC ĐIỂM CỦA CACBON
TRONG HỢP CHẤT HỮU CƠ:
But-lê-rop khẳng định:
 C có hoá trị 4
 C có thể liên kết trực tiếp với
nhau tạo mạch C thẳng,
nhánh, vòng.


ĐẶC ĐIỂM CỦA CACBON
TRONG HỢP CHẤT HỮU CƠ:


Với

4 C hãy đề nghị các dạng mạch C

thẳng, nhánh, vòng.
 C – C – C – C (mạch thẳng)
C – C – C
(mạch nhánh)

C
C – C
(mạch vòng)
 
C–C


PHÁT BIỂU LUẬN ĐIỂM 2




Trong hợp chất hữu cơ, C có hoá trị 4.
Những nguyên tử C có thể kết hợp với
những nguyên tử của các nguyên tố khác
(như H, O, N, Cl…) mà còn kết hợp trực
tiếp với nhau tạo thành các dạng mạch C
khác nhau (thẳng, nhánh, vòng).
TD:
CH3–CH2–CH2–
CH3

CH3–CH–CH3

CH3

mạch nhánh

CH2 – CH2


CH2 – CH2
mạch


Trong hợp chất hữu cơ, C có hoá trị 4. Những
nguyên tử C có thể kết hợp với những nguyên
tử của các nguyên tố khác (như H, O, N, Cl…)
mà còn kết hợp trực tiếp với nhau tạo thành các
dạng mạch C khác nhau (thẳng, nhánh, vòng).
Vấn đề 1:
Ít nguyên tố
tạo thành nhiều
hợp chất hữu cơ?

Vấn đề 2:
Hoá trị của C
phải chăng
có sự thay đổi?

Vấn đề 3:
Nhiều chất hữu cơ
cùng CTPT nhưng
tính chất
khác nhau?

Vấn đề 4:
Các nguyên tử trong
hợp chất hữu cơ sắp
xếp hỗn độn
hay trật tự?


CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
TÍNH CHẤT CỦA HỢP CHẤT HỮU
CƠ:

But-lê-rop khẳng định:
 Tính chất của các chất phụ
thuộc vào:
 Thành

phần phân tử (bản chất,
số lượng nguyên tử của mỗi
nguyên tố)
 Cấu tạo hoá học (thứ tự sắp xếp)