Bài 37. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên

Trình bày: Lê Chí Công













Mỏ
dầu ở
Trung
Đông

Giàn
khoan

Khu chế

Nhà máy
lọc dầu


III. CHẾ BIẾN DẦU MỎ BẰNG PHƯƠNG PHÁP
HÓA HỌC:
 Bản chất: Là biến đổi cấu tạo hoá học các

hiđrocacbon của dầu mỏ.
 Mục đích : Đáp ứng nhu cầu về số lượng,
chất lượng xăng làm nhiên liệu và nguyên
liệu cho cộng nghiệp hoá chất.


** CHỈ SỐ OCTAN:
 Chất lượng của xăng được đo bằng chỉ số
octan, chỉ số càng cao thì khả năng chống kích
nổ càng tốt  chất lượng xăng càng tốt.
 Chỉ số octan của hiđrocacbon giảm dần theo
thứ tự:
 Aren > Anken có nhánh > Ankan có nhánh >
Xicloankan có nhánh > Anken không nhánh >
Xicloankan không nhánh > Ankan không nhánh.


 Hai phương pháp để chế biến dầu
mỏ là Rifominh và Crackinh


1.Rifominh:
 Mục đích :Xăng thu được từ chưng cất dầu mỏ
chứa chủ yếu là những ankan không nhánh nên
có chỉ số octan thấp dùng phương pháp
rifominh để tăng chỉ số octan.
 Khái niệm :Rifominh là quá trình dùng xúc tác và
nhiệt biến đổi cấu trúc của hiđrocacbon từ không
phân nhánh thành phân nhánh, từ không thơm
thành thơm.

** Quá trình rifominh:
 Gồm 3 loại phản ứng chủ yếu:
 Chuyển ankan mạch thẳng thành ankan
mạch nhánh và xicloankan:

→
CH3[CH2]6CH3 
t
xt

(CH3)2CHCH2CH(CH3)2
CH3

+H2


 Tách hiđro chuyển xicloankan thành aren:
+ 3H2


→
xt
t

 Tách hiđro chuyển ankan thành aren :
CH3

CH3(CH2)5CH3


→
xt
t

+3H2


RIFOMINH

C7 – C 8

C8
C6 - C 7

5000C,
20 – 40 atm
Pt, Pd, Ni…
(trên chất mang
là nhôm oxit
hoặc
nhôm silicat)

Xăng:C5 – C11(gồm chủ
yếu ankan có nhánh và
aren nên chỉ số octan
cao hơn)

benzen (C6H6),

toluen (CH3C6H5)
Xilen [(CH3)2C6H4],
stiren(CH2=CHC6H5


2.Crackinh:
 Khái niệm:
 Crackinh là quá trình bẻ gãy phân tử
hiđrocacbon mạch dài thành các phân tử
hiđrocacbon mạch ngắn

Phân tử hiđrocacbon
mạch dài

t0
t0, xúc tác

Phân tử hiđrocacbon
mạch ngắn hơn


VD:

C16H34  C16-mH34-2m + CmH2m

C8H18

Crăckinh

( 2≤m≤16)

Crăckinh

C2H6 + C2H4

C4H + C4H10
8

CH4 + C3H6

 Sản phẩm Crăckinh các phân đoạn nặng của
dầu mỏ là xăng và khí crăckinh (phụ thuộc vào
điều kiện phản ứng)


CRACKINH NHIỆT CRACKINH XÚC TÁC
Mục đích
chủ yếu

Tạo anken, làm
monome để sản
xuất polime

Chuyển hiđrocacbon
mạch dài có t0s cao
thành xăng nhiên liệu

Điều kiện
tiến hành

Nhiệt độ cao

Có xúc tác, nhiệt độ
thấp hơn

Sản phẩm
chủ yếu

anken

Xăng có chỉ số octan
cao

Sản phẩm
khác

Ankan, dùng làm
nhiên liệu cho
crackinh

Khí, dầu



B/Khí thiên nhiên và khí mỏ dầu:

Tập trung
ở đâu

I.Thành phần

II.Chế biến và
ứng dụng

Khí thiên nhiên

Khí mỏ dầu

- Có nhiều ở
mỏ khí (Tiền
Hải, Thái Bình)

- Có trong dầu mỏ
(Bạch Hổ, Lan
Tây, Lan Đỏ)

- Thành phần chủ yếu
- Thành phần gồm có :
Là CH4 (95 % ) và
CH4 (50 – 70 % thể
một số đồng đẳng của
tích) và một số ankan
CH4 như : C2H6, C3H8,
khác.
C4H10

- Loại bỏ H2S, nén và làm lạnh
- Dùng làm nhiên liệu cho các nhà máy điện
- Là nguồn nguyên liệu và nhiên liệu quan
trọng.