Bài 18. Trai sông

HỆ THỐNG LẠI CÁC CHƯƠNG ĐÃ HỌC
- Chương I: Ngành động vật nguyên sinh: trùng roi,
trùng đế giày,trùng biến hình…
- Chương II: Ngành ruột khoang: Thủy tức
- Chương III: Các ngành giun:

Ngành giun dẹp:

Sán lá gan

Ngành giun tròn: Con giun đũa
Ngành giun đốt: Con giun đất


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM

Trai sông

Bạch tuột

Sò

Mực

Ốc sên

Ốc vặn


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai:

- Trai sông sống ở đâu?
- Sống ở đáy hồ ao, sông ngòi; bò và ẩn nửa mình
trong bùn cát.


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai:

Đỉnh vỏ

2

3 Bản lề vỏ

Đầu vỏ 1.

4
Đuôi vỏ

5 Vòng tăng trưởng vỏ
Các thành phần của vỏ trai

Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18:TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo
2
3 Bản lề vỏ
1.Vỏ trai
Đỉnh vỏ

1.
Đầu vỏ
Hãy quan sát phân biệt
đầu và đuôi của trai
sông?

4
Đuôi
vỏ

5
Vòng tăng trưởng vỏ


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai: Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề phía
lưng

Vỏ trai gồm
mấy mảnh?


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai: Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề phía
lưng
- Nhờ bản lề có dây chằng
cùng hai cơ khép vỏ ở mặt
Bản lề
trong của vỏ → vỏ mở ra,
2 cơ khép vỏ
đóng vào
- Để mở vỏ trai quan sát bên trong,
phải luồn lưỡi dao vào qua khe vỏ
cắt cơ khép vỏ. Cơ khép vỏ bị cắt,
- Để mở vỏ trai quan sát bên trong
lập tức vỏ trai sẽ mở ra => chứng tỏ
cơ
thể,
phải
làm
thế
nào?
Trai
chết
sự

mở sao
vỏ làvỏdotrai
tínhcó
tự động
của trai.
- Tại
thể đóng
mở
thì
vỏ mở,
tại sao?
Vì
thế
khi
trai
bị chết vỏ thường mở
được?
ra.


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai: Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề phía
lưng
- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt
trong của vỏ → vỏ mở ra, đóng vào
- Cấu tạo gồm 3 lớp: lớp
Lớp sừng

sừng bọc ngoài, lớp đá vôi
ở giữa và lớp xà cừ ở trong.

Nêu cấu tạo
của vỏ trai?

Lớp đá vôi
Lớp xà cừ

Cấu tạo vỏ


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai: Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề phía
lưng
- Nhờ bản lề có dây chằng cùng hai cơ khép vỏ ở mặt
trong của vỏ → vỏ mở ra, đóng vào
- Cấu tạo gồm 3 lớp: lớp sừng bọc ngoài, lớp đá vôi ở
giữa và lớp xà cừ ở trong.
- Vì phía ngoài cùng là lớp
-sừng,
Mài nên
mặt khi
ngoài
vỏ trai
ta
màicủa

nóng
cháy,
thấy
Vì sao?
chúngmùi
có khét,
múi khét.
Mặt ngoài của vỏ


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:

- Cơ thể trai có cấu tạo thế nào?
- Phần ngoài:
- Phần giữa:
- Phần trung tâm:

Cấu tạo cơ thể trai


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
1. Vỏ trai:

2. Cơ thể trai:
- Phần ngoài: có áo trai tạo thành khoang áo, ống hút
nước và ống thải nước.
- Ở giữa: là hai tấm mang.
- Trung tâm cơ
ống
thể:phía trong là thân
thải
nước
trai, phía ngoài là
chân trai ( chân rìu)
ống hút
nước
- Đầu trai tiêu giảm
Hai tấm mang
Vậy đầu trai ở đâu?
Chân trai Thân trai áo trai
- Phần
ngoài:
- Phần
- Trung
giữa:
tâm


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:

Trai di chuyển như thế nào?
- Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ →
Ống thoát nước
trai di chuyển về phía trước
Vỏ trai hé mở cho chân thò
ra vươn dài trong bùn về
hướng muốn đi tới để mở
đường, Sau đó trai co chân
đồng thời với việc khép vỏ
lại, tạo ra lực đẩy do nước
phụt ra ở rãnh phía sau (ống
thoát), làm trai tiến về phía
trước.

Hướng di chuyển

Ống
hút
nước


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
- Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ →
trai di chuyển về phía trước
-- Trai

Traisông
di di
chuyển
chuyển chậm
nhanh
chạp
trong bùn với tốc độ
hay chậm?
20 - 30cm/giờ
III. Dinh dưỡng:


III. Dinh dưỡng

▼ Quan sát hình dưới đây, thảo luận nhóm
và trả lời các câu hỏi sau:
1. Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang
theo những chất gì vào miệng và mang trai?
2. Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở đâu?
3. Quá trình biến đổi thức ăn của trai diễn ra ở đâu?
4. Em có nhận xét gì về kiểu dinh dưỡng của trai?

Tấm miệng
Chất
thải

Cacbonic

Ống thoát

Oxi

Nước

Lỗ miệng

(Thức ăn, oxi)

Thức
ăn

Mang

Ống hút


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
- Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang theo
những chất gì vào miệng và mang trai?
- Thức ăn và ôxi
- Thức ăn của trai là gì?
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Quá trình lọc thức ăn của trai sông diễn ra ở đâu?
- Quá trình lọc thức ăn của trai sông diễn ra lỗ miệng trai
nhờ rung động của các lông trên tấm miệng.
- Em có nhận xét gì về
kiểu dinh dưỡng của Lỗ miệng
trai?
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.

- Quá trình lọc thức ăn của trai sông diễn ra lỗ miệng trai
nhờ rung động của các lông trên tấm miệng.

-- Quá
ra ởdiễn
mang.

Quá trình
trình hô
hô hấp
hấp diễn
của trai
ra ở đâu?
- Em hãy giải thích tại Tấm
sao nhiều bể nước người miệng
ta thường thả trai vào để
lọc nước (làm
nước
trong hơn)

Mang


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
IV. Sinh sản:
- Trai là động vật phân tính hay lưỡng tính?
- Trai là động vật phân tính. Có trai đực, trai cái.
- Quá trình sinh sản và phát triển diễn của trai diễn ra
như thế nào?


Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM

Tiết 19-Bài 18: TRAI SÔNG

IV. Sinh sản:
- Trai là động vật phân tính. Có trai đực, trai cái.
Trai đực

Tinh
2 trùng

Trai
sông

(Theo dòng nước)

Trứng đã thụ tinh
Trai1cái
Trai con
(ở4 bùn)

Trứng
Ấu trùng bám
vào da cá

(ở trong mang trai cái)

Ấu 3
trùng
(ở trong mang mẹ)

- Em hãy cho biết ý nghĩa giai đoạn ấu trùng bám vào

-mang
Ý nghĩa
của
giai tin
đoạn
triển
ấu trùng
- Nghiên
cứu
thông
sgktrứng
tìm từphát
thích
hợpthành
điền vào
vị trí
và da
cá?
trong
mang
củacác
trai
-tương
Ấu trùng
sống
trong
da cá
được
cung cấp ôxi
ứng với

sốmẹ?
1, mang
2, 3, 4và
trong
sơ đồ
sau?
-vàTrứng
bảođược
vệ tốt
tăng lượng ôxi.
được được
bảo vệ,
cáhơn,
đưa và
đi xa.



Vai trò của trai
đối với tự nhiên
và đời sống con
người?

Lọc sạch môi trường nước, làm thực phẩm
Làm đồ trang sức, khảm mỹ nghệ…



Ồ! tiết quá
Xin chúc

mừng bạn

Vỏ trai có các đặc điểm
nào sau đây ?

a. 2 mảnh, gồm lớp sừng , lớp vỏ đá vô.
b. 1 mảnh, gồm lớp sừng, lớp đá vôi, lớp xà cừ
c. 2 mảnh vỏ xoắn lại theo chiều không gian
d. 2 mảnh gồm lớp sừng, lớp đá vôi và lớp xà cừ


Trò chơi giải ô chữ
1
2
3
4
5
6
7
8