Bài 18. Trai sông

LẬT Ô ĐOÁN HÌNH NỀN

Đặc
điểm
tiến
hóa
nhất
của
ngành
giun
đốt
so
với
Giun
đũa
là
đại
diện
tiêu
biểu
của
ngành
giun
nào?
Làm
cho
đất
tơi
xốp
thoáng

khí
đó
là
loài
giun
nào?
Sán
lá
gan
kí
sinh
ở
đâu?
Đặc
điểm
tiến
hóa
nhất
của
ngành
giun
đốt
so
với
Giun
đũa
là
đại
diện
tiêu

biểu
của
ngành
giun
nào?
Làm cho đất
tơilá
xốp
thoáng
khí đó
là
loài giun nào?
Sán
gan
kí
sinh
ở
đâu?
các
cácngành
ngànhgiun
giunkhác
kháclà
làgì?
gì?

Ngành
giun
tròn
Gan,

mật
trâu,
bò
Giun
đất
Ngành
giun
tròn
Gan,
mật
trâu,
bò
Giun
đất
Có
Có khoang
khoang cơ
cơ thể
thể chính
chính thức
thức


CHƯƠNG

4

NGÀNH THÂN MỀM____
Bài 18: TRAI SÔNG
Sò điệp

ốc bươu

Bạch tuộc
Sò

Trai sông

Mực


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
1. Vỏ trai :

Trai sông sống ở đâu ?
 Sống ở đáy hồ ao, sông ngòi ;
bò và ẩn nửa mình trong bùn cát.


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
1. Vỏ trai :

2
Đỉnh vỏ

3

Bản
lề vỏ

Đầu
vỏ1

4
Đuôi
vỏ

Vòng tăng5 trưởng trên
vỏ
Hãy xác định các phần trên vỏ trai ?


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
1. Vỏ trai :
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau
nhờ bản lề ở phía lưng.

Bản lề

Vỏ trai gồm mấy mảnh?


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :

1. Vỏ trai :
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ
bản lề ở phía lưng.
Lớp sừng
- Vỏ trai có 3 lớp
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ

Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ

Vỏ trai có cấu tạo như thế nào ?
Lớp sừng

Lớp xà cừ


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
1. Vỏ trai :
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ
bản lề ở phía lưng. Lớp sừng
- Vỏ trai có 3 lớp
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
2. Cơ thể trai :

Hãy
điền
cáccó
chú
thích
Cơ
thể
trai
cấu
tạo
vào hình
sau ??
như
thế nào
Cơ khép vỏ trước

Vỏ trai

2
Chỗ bám cơ khép vỏ sau

1

3

11
Tấm miệng

Trung tâm

Lỗ miệng

10
4 Ống thoát
5 Ống hút

Thân 9

7

Chân

8

Mang

Ở giữa

6 Áo trai

vỏ
i
ớ
ư
D


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :

1. Vỏ trai :
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ
bản lề ở phía lưng. Lớp sừng
- Vỏ trai có 3 lớp
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
2. Cơ thể trai :
- Cơ thể có 2 mảnh vỏ bằng đá vôi
che chở bên ngoài.
- Gồm 3 lớp :
 Lớp ngoài : áo trai tạo thành
khoang áo, có ống hút và ống
thoát.
 Lớp giữa : hai tấm mang
 Lớp trong : thân trai, chân trai,
lỗ miệng, tấm miệng


Quan sát hình 18.1, 18.2, 18.3, thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi :
1. Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải
làm thế nào? Trai chết thì vỏ mở, tại sao?
-Để mở vỏ trai quan sát bên trong phải luồn lưỡi dao
vào khe vỏ  Cắt 2 cơ khép vỏ trước và sau  Cắt dây
chằng phía lưng.
- Trai chết cơ khép vỏ không co nữa, vỏ mở ra dưới tác
dụng của dây chằng có tính đàn hồi mạnh.

2. Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi thấy có mùi khét?
Vì sao?
3. Trai tự vệ bằng cách nào? Nêu đặc điểm cấu

tạo của trai phù hợp với cách tự vệ đó?
Trai tự vệ bằng cách co chân khép vỏ. Nhờ vỏ cứng
rắn và hai cơ khép vỏ vững chắc nên kẻ thù không
thể tách vỏ ra để ăn phần mềm của chúng.


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
Chân trai thò ra, thụt vào kết
hợp với đóng mở vỏ → trai
di chuyển về phía trước

Ống thoát nước

Hướng di chuyển

Ống
hút
nước

Vỏ
trai hé
→18.4,
Chângiải
traithích
thò racơ
Quan
sátmở

hình
??→
Trai
di
chuyển
chậm
trong
Sau
đó
thụt di
vào
→chạp
Vỏ được
trai
đóng
chế
giúp
trai
chuyển
trong
bùn
tốcchiều
20mũi
- 30cm/giờ
bùn
theo
tên?
lại
→với
Tạo

rađộlực
đẩy
do
nước phụt
ra ở ống thoát → Làm trai tiến về


Động tác đóng vỏ
Cơ khép vỏ

Động tác mở vỏ


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :


Thứ ngày tháng 10 năm 2014
Baøi 18: TRAI SOÂNG

III- Dinh dưỡng
theoống
thứchút
ăn,mang
cát, cặn
và khíchất
oxi gì vào

DòngMang
nước qua
theobãnhững
miệng và mang trai?

,ô xi

Thân

Cát hoặc cặn


Tấm
miệng
Chất
thải

Cacbonic

Ống thoát

Oxi

Nước

Lỗ miệng

(Thức ăn, oxi)
Thức
ăn

Mang

Ống hút


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
Dòng nước theo ống hút vào khoang áo
mang theo những chất gì vào miệng và
II. Di chuyển :
mang trai ?
III. Dinh dưỡng :
- Thức ăn là động vật nguyên  Thức ăn và ôxi
sinh, vụn hữu cơ.
Thức ăn của trai là gì ?


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :
- Thức ăn là động vật nguyên
sinh, vụn hữu cơ.

Quá trình lọc thức ăn của trai diễn ra ở
đâu ?
 Diễn ra ở lỗ miệng trai nhờ rung động

của các lông trên tấm miệng

Lỗ
miệng


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :
- Thức ăn là động vật nguyên
sinh, vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
- Quá trình hô hấp diễn ra ở
mang

Trai lấy thức ăn và ôxi chỉ nhờ vào cơ chế
lọc từ nước hút vào, đó là kiểu dinh
dưỡng gì (chủ động hay thụ động) ?

Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở
đâu ?

Hai tấm mang


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :

II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :
- Thức ăn là động vật nguyên
sinh, vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
- Quá trình hô hấp diễn ra ở
mang

 Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa
như thế nào với môi trường nước ?

 Trai có thể hút lọc được khoảng 40
lít nước trong một ngày đêm.


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :
IV. Sinh sản :


Thứ ngày tháng 10 năm 2014

Baøi 18: TRAI SOÂNG

VI- Sinh
sản Hoàn thành sơ đồ trống sau:

Hoàn thành sơ đồ trống sau:
Trai
đực

Trai
sông

Trai
con

……………
Theo
dòng
nước

………...

Thụ
tinh

Trứng

Bám vào mang và da cá

Thảo
Thảoluận
luận
nhóm
nhómđôi
đôi

11phút
phút

Trứng đã thụ tinh

………….

Quá trình sinh sản và phát triển của trai


Thứ ngày tháng 10 năm 2014

VI- Sinh
sản

Baøi 18: TRAI SOÂNG

Trai
đực
Trai
sông

Trai
con

Tinh trùng
……………
Theo
dòng
nước

Trai cái
………...

Thụ
tinh

Trứng

Bám vào mang và da cá

Trứng đã thụ tinh

Ấu trùng
………….

Quá trình sinh sản và phát triển của trai


Baøi 18: TRAI SOÂNG

VI- Sinh
sản
Trai
đực
Trai
sông

Trai phân
Theo

tính
dòng Thụ
nước

Trai cái

Trai con

Tinh trùng

Trai
là loài
Trứng
thụphân
tinh
tính
hay
lưỡng
phát
triển
qua
giai tính?
đoạn nào?

tinh

Trứng

Bám vào mang và da cá

Trứng phát triển
Trứng
thụđoạn
tinh
qua giai
ấu trùng
Ấu trùng


Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo :
II. Di chuyển :
III. Dinh dưỡng :
IV. Sinh sản :
- Trai là động vật phân tính.
- Trứng phát triển qua giai
đoạn ấu trùng.