Bài 52. Phản xạ không điều kiện và phản xạ có điều kiện

1. Trình bày cấu tạo của tai?
2- Phản xạ là gì ?


? Một em bé mới sinh có những phản xa nào?

 Phản xa không điều kiện



* Phản xạ không điều kiện là phản xạ
bẩm sinh, không cần tập luyện
* Phản xạ có điều kiện là phản xạ được
hình thành trong đời sống cá thể , là kết
quả của quá trình luyện tập.


Quan sát bảng 52.1 SGK hãy chỉ ra đâu là phản xạ không
điều kiện , đâu là có điều kiện ?
STT

Ví dụ

PX. Không PX. Có
điều kiện
điều kiện

1

Tay chạm vào vật nóng, rụt tay lại.

2

Đi n¾ng, mÆt ®á gay, må h«i
v· ra.

3

Qua ngã tư thấy đèn đỏ vội dừng xe
trước vạch kẻ.

4

Trời rét, môi tím tái, người run cầm cập
và sởn gai ốc.

5

Gió mùa đông bắc về, nghe tiếng gió rít
qua khe cửa chắc trời lạnh lắm, tôi vội
mặc áo len đi học.



6

Chẳng dại gỡ mà chơi/ đùa với lửa.









Cho biết hình ảnh nào là PXCĐK, hình ảnh nào là PXKĐK ?


PAVLOV


1. Hình thành PXCĐK:
Nhà sinh lý học thần kinh người
Nga Ivan Petrovich Paplov _
người sáng lập ra lí thuyết hoạt
động thần kinh cấp cao .Ông là
người đầu tiên nghiên cứu não bộ
bằng các phương pháp thực
nghiệm khách quan , là người
đưa ra nhận định :”Mọi hoạt động
hành vi đều là các phản xạ”


Vùng thị giác
ở thùy chẩm

Vùng ăn uống
ở vỏ não
Trung

khu
tiết
nước
bọt

Đường dây liên
hệ tạm thời


Thí nghiệm của Paplôp
Vùng thị giác
ở thuỳ chẩm

Phản xạ định hướng với ánh đèn.

Khi bật đèn, tín
hiệu sáng qua
mắt kích thích
lên vùng thị
giác ở thuỳ
chẩm và chó
cảm nhận được
ánh sáng.


Thí nghiệm của Paplôp
Vùng ăn uống ở
vỏ não
Trung khu tiết
nước bọt

Tuyến nước bọt

Phản xạ tiết nước bọt đối với thức ăn.

- Khi có thức ăn
vào miệng, tín hiệu
được truyền theo
dây thần kinh đến
trung khu điều
khiển ở hành tuỷ
hưng phấn, làm
tiết nước bọt đồng
thời trung khu ăn
uống ở vỏ não cũng
hưng phấn.


Thí nghiệm của Paplôp
Đang hinh thành
đường liên hệ
tạm thời

- Bật đèn trước, rồi
cho ăn. Lặp đi lặp
lại quá trình này
nhiều lần, khi đó cả
vùng thị giác và
vùng ăn uống đều
hoạt động, đường

liên hệ tạm thời
đang được hình
thành.
Bật đèn rồi cho ăn nhiều lần, ánh đèn sẽ trở thành tín hiệu của ăn uống.


Thí nghiệm của Paplôp
Đường liên hệ tam
thời đã được hoàn
thành.

- Khi đường
liên hệ tạm
thời
được
hình thành
thi phản xạ
có điều kiện
được thành
lập.
Phản xạ có điều kiện tiết nước bọt với ánh đèn đã được thiết lập.


* Điều kiện
- Phải có sự kết hợp giữa kích thích có điều kiện và
kích thích không điều kiện
-Quá trình kết hợp phải được lặp lại nhiều lần
* Bản chất
- Bản chất là sự hình thành đường liên hệ tạm
thời nối các vùng vỏ đại não

• Trong thí nghiệm
trên, nếu chỉ bật đèn
mà không cho chó
ăn nhiều lần thì hiện
tượng gì sẽ xảy ra?
Tại sao?

Lượng nước bọt tiết
ra ít dần, cuối cùng
ngừng tiết. Hiện tượng
này gọi là ức chế tắt
dần.Do không được
củng cố nên đường
liên hệ tạm thời dần
dần bị mất.

Đường liên hệ tạm thời
dần mất đi


- Phản xạ có điều kiện dễ mất đi nếu
không được củng cố thường xuyên.
-Ý nghĩa:
+ Đảm bảo cơ thể thích nghi với môi
trường và điều kiện sống luôn thay đổi
+ Hình thành các thói quen tập quán tốt

- Giúp các nạn nhân nghiện (ma tuý , thuốc lá…)
có thể cai nghiện được
- Hình thành thói quen tốt trong học tập , lao
động và bảo vệ môi trường.


Tính chất của PXKĐK

Tính chất của PXCĐK

1. Trả lời các kích thích
tương ứng hay kích thích
không điều kiện

1- Trả lời các kích thích bất
kỳ hay KT có điều kiện( đã
được kết hợp với kích thích
không ĐK một số lần)

2. Bẩm sinh

2-2-?Được hình thành trong đời
sống, qua học tập, rèn luyện.

3.
3- ?
Bền vững.
4- Có tính chất di truyền ,
mang tính chất chủng loại

3- Dễ mất khi không củng cố.

? lượng hạn chế
5- Số

5- Số lượng không hạn định

6- Cung phản xạ đơn giản

6- Hình thành đường liên hệ
tạm thời

4-4-?Có tính chất cá thể, không di
truyền.

7- Trung ương nằm ở trụ não 77- ?
Trung ương TK chủ yếu có sự
và tủy sống.
tham gia của vỏ não


• Mối quan hệ :
+ Phản xạ KĐK là cơ sở để thành lập phản xạ CĐK
+ Phải có sự kết hợp giữa một kích thích có điều kiện với
một kích thích không điều kiện ( Trong đó kích thích
có điều kiện phải tác động trước kích thích không điều
kiện một thời gian ngắn)


TRÒ CHƠI Ô CHỮ

Câu khóa có 8 chữ cái. Đây là việc ta nên thực hiện để bảo
đảm sức khỏe hoặc thực hiện để bỏ thói quen xấu.
Số
8
53
==
có8có
6
10
chữ
chữ
cái,
cái,
Đây
Đây
là
là
tên
loại
của
phản
nhà
xạ
bác
màthể
học
khi
thực
nghe
hiện

Số
Số
4
=
7
có
=
6
chữ
6
chữ
cái
cái,
đây
Đây
là
hiện
là
cơ
tượng
chế
mà
ức
cơ
chế
PX
trả
có
lời
ĐK

Số
Số
6
=
Có
7
chữ
chữ
Số
cái,
cái
2=
Đây
,
6
Đây
chữ
là
là
một
cáitừ
tính
chỉ
Đây
tính
chất
là
động
chất
của

tác
PX
vốn
lấy
có
có
ĐK
chất
từ
khi
Số
1=
8
chữ
cái
Đây
là
việc
phải
làm
lặp
đi
lặp
lại
để
hình
kể
món
Chanh
thí

nghiệm
tươi
PX
chấm
có
muốiĐK
tiết
chua
nước
ơibọt
là
chua
ởnầy.
chó.
thì
ta
các
kích
thích
nếu
từ
môi
không
trường
được
thông
củng
qua
cố.
hệ

thần
kinh.
giúp
cho
các
dinh
thế
mới
dưỡng
hệ
sinh
luôn
từ
ra.
có
ngoài
phản
vào
xạ
cơ
thể.
thành nên đường dây
liên hệnước
tạm thời
tiết nhiều
bọt. tạo PX có điều kiện.
CÂU KHÓA

HẾT
GiỜ

Thời gian

1 N H I Ề U L
Ă N U Ố
2
3
D I T R U
4
T Ắ C
5
P A P L
6
B Â M S I
P H Ả N X
7
8 C Ó Đ I Ê Ù

Ầ
N
Y
D
Ô
N
Ạ
K

N
G
Ề N

Ầ N
P
H
I

Ệ N


Dặn dò
-Học bài trong vở, trả lời các câu hỏi SGK.
- Xem trước bài 53 “ Hoạt động thần kinh
cấp cao ở người”.
- Tìm các tư liệu có liên quan đến hoạt động
thần kinh cấp cao.