Bài 59. Sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
TRẢ
LỜI
CÂU
HỎI NỘI
:
ĐỘNG
CỦA
CÁC
TUYẾN
TIẾT

Câ Tại sao nói tuyến n là một tuyến quan trọng
u
chỉ đạo hầu hết các tuyến nội tiết khác?
Hỏi :

ĐÁ
P
ÁN

Tuyến n là một tuyến quan trọng
nhất tiết các hcmơn kích thích
hoạt động của nhiều tuyến nội tiết
khác ( tuyến giáp, tuyến trên
thận ,tuyến sinh dục…)

Website : – Email:

Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của Trả lời các câu hỏi :
các tuyến nội
Em có

Các
Hãy
kể
Tuyến
tiết
: yên
nhận
xét
tuyến :
tiết
tên
gì
vềcác
vai
hoócmôn
tuyến giáp, trò
tuyến
nội
của
điều
khiển
tuyến
trên
tiết chòu
tuyến
yên
sự
hoạttuyến
động
thận,

ảnhvới
đối
của
các
sinh dục.
hưởng
hoạt
động
tuyến nội
của
các
của
các
tiết
. : – Email:
Website


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của
các
tuyến
nội
* Điều hòa

tiết
:
hoạt động của
tuyến
giáp
:
Tuyến giáp tiết loại
hoocmơn nào?

Tuyến giáp

Trả lời: Hoocmơn tuyến
giáp là tirơxin( TH) trong
thành phần có iốt .
Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Quan sát sơ đồ
hình 59-1 hãy giải
thích cơ chế điều
hồ hoạt động
của tuyến giáp ?

Vùng dưới đồi

+

TSH

-

Dòng máu

Thảo luận nhóm : 2 phút
TSH
+

Tế bào
đích
Tirơxin

Website : – Email:


Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Vùng dưới đồi
Dưới 62:
tác dụng của TSH do
thuỳ trước tuyến n sinh ra
→Tuyến giáp tiết tirơxin
Hoocmon theo dòng máu đến tb
đích.Khi Tirơxin tiết q nhiều
lượng hoocmơn này theo máu :

+Lên vùng dưới đồi, dưới tác
dụng của loại hooc mơn thừa
này vùng dưới đồi tiết ra một chất
ức chế thuỳ trước tuyến n.
+Lên thẳng thuỳ trước tuyến n
ức chế tuyến n tiết TSH.

+

TSH

-

Tế bào đích

Dòng máu
TSH

Kết quả : Khơng có TSH tới tuyến +
Tirơxin
giáp ngừng tiết tirơxin lượng chất
này trở
về trạng
thái cân bằng. – Email:
Website
:


Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

62:
Vùng dưới đồi
1/ Điều hòa
hoạt động của
Tirơxin kìm hãm
tiết TSH
tuyến
*các
Điều
hòa nội
Tuyến n
tiết
:
hoạt động của
+
tuyến
giáp :
- Tuyến n tiết hoocmon
TSH
TSH
tuyến giáp tăng
tiết hoocmon
Dòng máu
Tb
Tiroxin
Tế bào
+
đích
đích
Tirơxin

- Nếu lượng hoocmon
TH tiết ra nhiều
Tuyến giáp
ức chế sự tiết hoocmon
Hãy trình bày sự điều hòa
TSH của tuyến n
hoạt động của tuyến giáp ?
Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Ngun nhân do thiếu iốt trong
khẩu phần ăn ,tirơxin khơng tiết
ra được ( vì khơng có iốt ) buộc
tuyến giáp phải hoạt động mạnh
để tạo tirơxin. Do hoạt động
mạnh , tuyến phình to gây bệnh
biếu cổ .

Nếu không
có sự điều
hòa giữa
Bệnh bướu cổ
Tuyến
giáp hoạt đơng

mạnh tiết
tuyến
yên
nhiều tirơxin làm tăng cường q
trình
trao đổi
chất ,tăng tiêu dùng
và
tuyến
ơxi nhịp tim tăng, người bệnh
ln ở trạngcó
thái hồi hộp
căng
giáp
thể
thẳng, mất ngủ sút cân nhanh.
Mặt khác dora
tích nước
phù nề ở
gây
1
số
các tổ chức sau cầu mắt nên mắt
Bệnh Bazơđơ bị lồi ra
Website :
– Email:
bệnh
lý .

Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của
*các
Điều
hòa nội
tuyến
hoạt
của
tiết động
:
tuyến
* Điềugiáp
hòa :
hoạt động của
vỏ tuyến trên
thận :

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT

ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Theo sơ đồ 592 hãy giải thích
sự điều hồ và
hoạt động của
phần vỏ tuyến
trên thận

Thảo luận nhóm : 2 phút

Vùng dưới đồi
Thuỳ
trước
tuyến+
n

-

-

ACTH

Cooctizơn
kìm hãm tiết
ACTH
Góp phần điều
hồ đường
huyết

Dòng máu

Cooctizơn
+

Vỏ tuyến
trên thận

Website : – Email:


Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
62: điều hồ
Vùng dưới đồi
Cơ chế

Dưới tác dụng của hoocmơn
ACTH do thuỳ trước của
tuyến n tiết ra , vỏ tuyến
trên thận sản sinh hooc mơn
cooctizơn điều hồ Na+, K+
trong máu,

Thuỳ
trước
tuyến
n +

Khi lượng hoocmơn trong máu nhiều
chất này theo máu :
+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết

chất kìm hãm thuỳ trước tuyến n
tiết ACTH
+Về thẳng thuỳ trước tuyến n kìm
hãm sự tiết ACTH của tuyến n

-

ACTH

Cooctizơn kìm
hãm tiết ACTH

-

Dòng máu

Góp phần điều
hồ đường
huyết

Cooctizơn
+

Vỏ tuyến
ngừngtrên thận

Kết quả : khơng có ACHT tới vỏ tuyến trên thận
tiết cooctizơn
hoocmơn này
được

cân bằng .
Website ,lượng
:
– Email:


Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
62:
Vùng dưới đồi
1/ Điều hòa
hoạt động của
Tirơxin kìm hãm
* Điều
hòa hoạt
tiết TSH
các
tuyến
nội
động
Tuyến n
tiết :của tuyến
* Điều
giáp
: hòa hoạt
+
động của vỏ
TSH
tuyến trên thận :
Hoạt động của tuyến n

tăng cường hay kìm
Dòng máu
Nhưchịu
vậy,sự
hoạt
hãm
chi động
phối
Tế bào
củacác
tuyến
n tăng
+
của
hoocmon
do các
đích
cường
hãm
tuyến
nộihay
tiết kìm
tiết ra
chịu
sự
phối
Cơ
chế
tựchi
điều

hòacủa
các
yếu tố
nào
tuyến
nội
tiết?nhờ các
thơng
tin ngược
Website
: – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Các em vừa tìm
hiểu điều hòa hoạt
động của các
tuyến nội tiết .Vậy
các tuyến nội tiết
này sẽ có sự phối
hợp hoạt động như
thế nào ? Chúng ta sẽ tìm
hiểu qua phần tiếp theo
Website : – Email:

Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của
*các
Điều
hòa nội
tuyến
hoạt
của
tiết động
:
tuyến
* Điều giáp
hòa :
hoạt động của
vỏ
tuyến
trên
2/ Sự phối hợp
thận
:
hoạt động của
các tuyến nội
tiết :

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của
các
nội
Lượng
2/
Sựtuyến
phối hợp
tiết động
:
hoạt
của
đường
các tuyến nội
trong
Sự phối
hợp
tiết
:
máu

hoạt động
tương
đối
của các tế
ổn đònh
bào α và β
do đâu ?
của đảo tụy
trong
tuyến
tụy . – Email:
Website
:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

tăng
1 Khi đường huyết ...........

2

( Sau bữa ăn)

+
-

Glucơzơ

giảm
Khi đường huyết ..........
( Xa bữa ăn, co thể hoạt động)

+
-

Đảo tuỵ

β
Tế bào….

α
Tế bào….

Insulin

Glucagơn
Glucơgen

Đường huyết giảm xuống
Mức bình thường

Glucơzơ
Đường huyết tăng lên
Mức bình thường

thích
- : Kích
+ : Kìm
hảm
Website
:
– Email:



Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
62:
Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của
vỏ tuyến trên thận và tuyến
tuỵ (khithực
đường huyết
Trong
tếgiảm)?

khi lượng đường
trong máu giảm
mạnh, ngoài sự
phối hợp hoạt
Thảo
động của cácluận
tế bào α và βnhó
,
còn có nhiềum:
tuyến nội tiết

cùng phối hợp

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
Axit lactic
Vùng dưới đồi
Glucơzơ
Và Axít amin

Thuỳ trước
tuyến n
Tuyến
trên
thận

Glicơgen

ACTH
Cctizơn

Glucơzơ
Mỡ
Glucơzơ

Glucơzơ
Máu giảm
Glucagơn
Glucơzơ
Tuyến
tụy

(Mỡ)
Glixêrin

Glicơgen
Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa
hoạt động của
các
nội
2/
Sự tuyến
phối hợp
tiết động
:
hoạt

của
các tuyến nội
Các tuyến
tiết :

nội tiết trong
Sự phối
cơ thể
có sự
hợp hoạt
phối
hợp hoạt
động
đảm
động
của
bảo
quá
các các
tuyến
trình
nội sinh
tiếtlý
thể

Ngoài sự phối
hợp hoạt động
của các tế bào
α và β của đảo
tụy trong tuyến

tụy .Còn có sự
phối hợp của :
+ Glucagon ( Tuyến
tụy)
+ Cooctizon ( Vỏ

tuyến trên thận)

+ Adrenalin và NoWebsite : drenalin
– Email:
( phần


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

1/ Điều hòa hoạt động của
các
tuyếnyên
nội tiết
- Tuyến
tiết:

hoócmôn điều khiển sự
động
của
các

tuyến
-hoạt
Hoạt động
của tuyến
n tăng
cường
hay kìm
hãm
chịu
sự chi.phối của các hoocmon do các
nội
tiết
tuyến nội tiết tiết ra  Cơ chế tự điều hòa các
tuyến nội tiết nhờ các thơng tin ngược

2/ Sự phối hợp hoạt động của
cácCác
tuyến
nội tiết
tuyến
nội :tiết trong

cơ thể có sự phối hợp hoạt
động  đảm bảo các quá
Website : – Email:


Tiết
62:

BÀI
TẬP
TRẮC
NGHIỆ
M

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Chọn đáp án đúng :
Câu 1: Các tuyến nội tiết
nào chòu ảnh hưởng của các
hoocmon
tiết
ra từ
tuyến
yên?
nước
bọt,
Tuyến
sữa,
A Tuyến

tuyến tụy

B
C
D

Tuyến

Tuyến giáp,
giáp, Tuyến
Tuyến sữa,
sữa,
tuyến
tuyến trên
trên thận
thận
Tuyến nước bọt, Tuyến sữa,
tuyến trên thận

Tuyến sinh dục, Tuyến ruột,
tuyến tụy

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

Câu 2:Tham gia làm tăng
đường huyết là :
BÀI
TẬP
TRẮC
NGHIỆ
M

A Tế bào α và β của
B
C

đảo tụy

Glucagon ( Tuyến tụy)
Cooctizon ( Vỏ tuyến
trên thận)

Cả a,
a, bb và
và cc
D Cả
Website : – Email:


Tiết SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT
62:tên các chất tương ứng với các số trên hình vẽ
Hãy điền
Axit lacticvà
Axit amin

.H
.
T
.
.

.
C
.
.
.
1A

glucozơ
2........

cootizơn
5.............
glicơgen
glucozơ 3.............

6...........
glucozơ

glicơgen

Glucơ
Máu giảm

glucagơn

glucozơ

Glixêrin
4..........

Website : – Email:


Tiết
62:

SỰ ĐIỀU HÒA VÀ PHỐI HP HOẠT
ĐỘNG CỦA CÁC TUYẾN NỘI TIẾT

+ Học bài cũ
+ Làm hai câu hỏi trong
sách giáo khoa trang 186
Chuẩn
bị
kĩ
bài
mới:
•
+ Tên, vị trí, chức năng
các cơ quan sinh dục nam
+ Cấu tạo và đặc điểm
tinh trùng – Email:
Website :