Bài 63. Ôn tập phần Sinh vật và môi trường

ÔN TẬP HỌC KỲ II
NĂM HỌC 2011 – 2012
Môn : SINH HỌC 9


I/H thng húa kin thc:
Bng 63.1 Mụi trng v cỏc nhõn t sinh thỏi:
Mọi trổồỡng

Nhỏn tọỳ
sinh
thaùi(NTST)

Vờ duỷ minh hoaỷ

Mọi trổồỡng
nổồùc

-Vọ sinh
- Hổợu
sinh

-Aẽnh saùng, nhióỷt õọỹ.
- V, TV.

Mọi trổồỡng trong
õỏỳt

-Vọ sinh
- Hổợu
sinh

- ọỹ ỏứm, nhióỷt õọỹ.
- V, TV.

Mọi trổồỡng trón
mỷt õỏỳt-khọng
khờ.

-Vọ sinh
- Hổợu
sinh

- ọỹ ỏứm, aùnh saùng,
nhióỷt õọỹ.
- V, TV, ngổỡồi.

Mọi trổồỡng SV

-Vọ sinh

- ọỹ ỏứm, nhióỷt õọỹ,


Bng 63.2:
S phõn chia cỏc nhúm SV da vo gii hn sinh thỏi.
NTST

Nhoùm TV

Aẽnh saùng

-Nhoùm cỏy ổa
saùng.
-Nhoùm cỏy ổa
boùng

Nhióỷt õọỹ - TV bióỳn nhióỷt

- TV ổa ỏứm

Nhoùm V
-Nhoùm V ổa
saùng.
- Nhoùm V ổa
tọỳi
- V bióỳn
nhióỷt.
- V hũng
nhióỷt.
- V ổa ỏứm


Baớng 63.3:Quan hóỷ cuỡng loaỡi
vaỡ khaùc loaỡi.
Quan hóỷ
Họự trồỹ

Caỷnh tranh
( ọỳi õởch)

Cuỡng loaỡi

Khaùc loaỡi

-Quỏửn tuỷ caù
-Cọỹng sinh
thóứ
-Họỹi sinh
-Caùch li caù thóứ
-Caỷnh tranh
nhau
Caỷnh tranh
thổùc n, nồi ồớ, -Kờ sinh 1/2 kờ
con õổỷc caùi
sinh.
trong muỡa sinh -SV n SV.
saớn.
-ặẽc chóỳ - caớm
nhióựm


Baớng 63.4:Caùc khaùi nióỷm.
1.Quỏửn thóứ SV: Bao gọửm caùc caù thóứ
cuỡng loaỡi,cuỡng sọỳng trong 1 khu vổỷc
nhỏỳt õởnh, ồớ 1 thồỡi õióứm nhỏỳt õởnh vaỡ
coù khaớ nng sinh saớn taỷo ra caùc thóỳ hóỷ
mồùi.
2.Quỏửn xaợ SV: Laỡ tỏỷp hồỹp nhióửu QTSV
khaùc loaỡi cuỡng sọỳng trong 1 khọng gian
xaùc õởnh, coù mọỳi quan hóỷ mỏỷt thióỳt,

gừn boù vồùi nhau .
3.Cỏn bũng SH: Laỡ traỷng thaùi maỡ sọỳ
lổồỹng caù thóứ mọựi QT trong QX dao
õọỹng quanh vở trờ cỏn bũng nhồỡ khọỳng
chóỳ SH.
4.HST :Bao gọửm QX SV vaỡ khu vổỷc sọỳng
.Trong õoù caùc SV luọn taùc õọỹng qua laỷi
vồùi caùc nhỏn tọỳ vọ sinh cuớa mọi trổồỡng
taỷo thaỡnh 1 hóỷ thọỳng hoaỡn chốnh vaỡ
tổồng õọỳi ọứn õởnh.
5.Chuọựi thổùc n: Laỡ 1 daợy nhióửu loaỡi
SV coù quan hóỷ dinh dổồợng vồùi nhau, mọựi

-Vờ duỷ:QT thọng aỡ
laỷt, Coỹ Phuù Thoỹ,Voi
Chỏu Phi.
-Vờ duỷ: Quỏửn xaợ ao
họử,QX rổỡng Cuùc
Phổồng.
-Vờ duỷ TV phaùt trióứn
-> Sỏu n TV tng ->
Chim n sỏu tng ->
Sỏu n TV giaớm.
-Vờ duỷ:HST rổỡng
nhióỷt õồùi, HST bióứn.
-Vờ duỷ: Rau -> Sỏu ->
Chim n sỏu.
-Vờ duỷ:
Rau-> Sỏu -> Chim n

Baớng 63.5 Caùc c trổng cồ baớn
cuớa
QT. Nọỹi dung cồ baớn Yẽ nghộa sinh thaùi
Caùc õỷc
trổng

Tố óỷ
õổỷc /
caùi

Thaỡnh
phỏửn
nhoùm
tuọứi

Phỏửn lồùn trong QT tố
lóỷ õổỷc/caùi laỡ 1/1

Cho thỏỳy tióửm
nng sinh saớn cuớa
QT.

QT gọửm caùc nhoùm
tuọứi:
-Nhoùm tuọứi trổồùc
sinh saớn

-Tng trổồớng khọỳi
lổồỹng vaỡ kờch

thổồùc QT.
-Quyóỳt õởnh mổùc
-Nhoùm tuọứi sinh saớn. sinh saớn cuớa QT.
-Khọng aớnh hổồớng
õóỳn sổỷ phaùt
-Nhoùm tuọứi sau sinh
trióứn cuớa QT.
saớn.
Phaớn aùnh caùc mọỳi


II/ Phần câu hỏi ơn tập theo đề cương:
Câu 1: Hiện tượng thối hóa và hiện tượng ưu thế lai ? Ý nghĩa của
việc tự thụ phấn và giao phối gần?
+Hiãûn tỉûång thoại hoạ âỉåüc biãøu hiãûn: Thãú hãû
kãú tiãúp cọ sỉïc säúng kẹm, phạt triãøn cháûm, chiãưu
cao cáy v nàng sút gim, nhiãưu cáy bë chãút.
Vê dủ:ÅÍ ngä,cáy bë bảch tảng, thán ln, bàõp dë
+
Ỉu thãú
(ỈTL)
dảng,
kãútlai
hảt
êt. l hiãûn tỉåüng cå thãø lai F1 cọ
ỉu thãú hån hàón so våïi bäú mẻ vãư sỉû sinh
trỉåíng phạt triãøn, kh nàng chäúng chëu, nàng
sút, cháút lỉåüng.
+Ý nghĩa của việc tự thụ phấn và giao phối gần?
-Nhàòm cng cäú cạc âàûc tênh mong mún.

-Tảo ra dng thưn cọ càûp gen âäưng håüp tỉí.
-Phạt hiãûn cạc gen xáúu âãø loải b ra khi
qưn thãø.
-Chøn bë cho lai khạc dng âãø tảo ra ỉu thãú


Cõu 2: Gii hn sinh thỏi l gỡ, cho vớ d ?
Giồùi haỷn sinh thaùi: Laỡ giồùi haỷn chởu õổỷng cuớa cồ
thóứ SV õọỳi vồùi mọỹt nhỏn tọỳ sinh thaùi nhỏỳt õởnh.
Vớ d: Cỏ rụ phi VN cú gii hn sinh thỏi nhit t 50c n 420c,
trong ú im cc thun l 300c.
Cõu 3: Nờu cỏc mi quan h trong mi quan h cựng loi v khỏc loi,
cho tng vớ d cỏc mi quan h ú ?
Quan hóỷ
Họự trồỹ

Caỷnh tranh
( ọỳi õởch)

Cuỡng loaỡi

Khaùc loaỡi

-Quỏửn tuỷ caù
-Cọỹng sinh
thóứ
-Họỹi sinh
-Caùch li caù thóứ
-Caỷnh tranh
nhau

Caỷnh tranh
thổùc n, nồi ồớ, -Kờ sinh 1/2 kờ
con õổỷc caùi
sinh.


Cõu 4: QTSV l gỡ, cho vớ d v QTSV? Nhng c trng c bn ca
QTSV ? V cỏc dng thỏp tui v ghi chỳ thớch y ?
- Quỏửn thóứ SV: Bao gọửm caùc caù thóứ cuỡng loaỡi,
cuỡng sọỳng trong 1 khu vổỷc nhỏỳt õởnh, ồớ 1 thồỡi
õióứm nhỏỳt õởnh vaỡ coù khaớ nng sinh saớn taỷo ra caùc
thóỳ hóỷ mồùi.
Vờ duỷ: QT thọng aỡ laỷt, QT Cỏy coỹ Phuù Thoỹ, QT Voi
Chỏu Phi, QT ong trón tọứ, QT kióỳn trong hang .v.v...
-Nhổợng õỷc trổng cồ baớn cuớa QTSV laỡ:
-Tố lóỷ õổỷc/ caùi
-Thaỡnh phỏửn nhoùm tuọứi: 3 nhoùm tuọứi (theo
baớng 63.5 ồớớ trổồùc)
-Mỏỷt õọỹ quỏửn thóứ.
-Caùc daỷng thaùp tuọứi: Coù 3 daỷng:
- 1/ Daỷng phaùt trióứn
- 2/ Daỷng ọứn õởnh
- 3/ Daỷng giaớm suùt.
1
2
3


Cõu 5: Qun xó sinh vt l gỡ, cho vớ d:
.Quỏửn xaợ SV: Laỡ tỏỷp hồỹp nhióửu QTSV khaùc loaỡi

cuỡng sọỳng trong 1 khọng gian xaùc õởnh, coù mọỳi quan
hóỷ
mỏỷtQuỏửn
thióỳt,xaợ
gừn
. Cuùc Phổồng.v.v...
-Vờ duỷ:
ao boù
họử,vồùi
QXnhau
rổỡng
Cõu 6: H sinh thỏi l gỡ ? Th no l chui thc n v li thc n ?
Hóy vit ra cỏc chui thc n v mt li thc n mt HS no ú?
-HST :Bao gọửm QX SV vaỡ khu vổỷc sọỳng .Trong õoù
caùc SV luọn taùc õọỹng qua laỷi vồùi caùc nhỏn tọỳ vọ sinh
cuớa mọi trổồỡng taỷo thaỡnh 1 hóỷ thọỳng hoaỡn chốnh
vaỡ tổồng õọỳi ọứn õởnh.
-Chuọựi thổùc n: Laỡ 1 daợy nhióửu loaỡi SV coù quan
hóỷ dinh dổồợng vồùi nhau, mọựi loaỡi laỡ 1 mừt xờch
,vổỡa laỡ SV tióu thuỷ mừt xờch trổồùc, vổỡa laỡ bở mừt
xờch sau tióu thuỷ.
-Lổồùi thổùc n: Laỡ caùc chuọựi thổùc n coù mừt xờch
chung.


Ví dụ: Một hệ sinh thái trong một ao nước ngọt tự nhiên có các sinh vật
sau: tảo, cá con, cá giếc, cá chình, hạt ( cò) ba ba, VSV , cá tràu. Viết
các chuỗi thức ăn và 1 lưới thức ăn:
-Các chuỗi thức ăn:
Tảo -> cá con -> VSV

Tảo -> cá giếc -> VSV
Tảo -> cá tràu – cá chình -> VSV
Tảo -> cá chình -> VSV

Tảo -> cá con -> cá tràu -> cá chình -> VSV.

Tảo -> cá con -> ba ba -> VSV
Tảo -> cá giếc -> ba ba -> VSV
-Lưới thức ăn:
cá giếc
Tảo

cá con

Tảo -> cá con -> hạt -> VSV

cá tràu

Tảo -> cá giếc -> cá tràu -> VSV
Tảo -> cá con -> cá giếc -> VSV

cá chình
hạt

ba ba

VSV


Câu 7: Ô nhiễm môi trường là gì ? Các tác nhân chủ yêu gây ô nhiễm

môi trường ? Nêu các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường mà ta có
thể thực hiện được:
* Ô nhiễm môi trường: là hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm
bẩn, đồng thời các tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị
thay đổi, gây tác hại đến đời sống của con người và các SV khác.
* Các tác nhân gây ra ô nhiễm môi trường :
- Ô nhiễm do chất khí thải từ hoạt động công nghiệp và sinh hoạt.
- Ô nhiễm do hóa chất bảo vệ TV và chất độc hóa học.
- Ô nhiễm do các chất phóng xạ.
- Ô nhiễm do các chất thải rắn.
- Ô nhiễm do SV gây bệnh.
•Các biện pháp hạn chế gây ô nhiễm môi trường mà em có thể thực hiện:
-Trồng cây xanh - Giáo dục ý thức nâng cao phòng chống ô nhiễm
-Chôn lấp và đốt rác khoa học - Không xả rác
-Không phơi phân gia súc gia cầm -Không vứt rác và xác ĐV ra môi trường
-Thực hiện bỏ rác đúng quy định. -Sử dụng năng lượng không gây ô nhiễm.
- Ngăn chặn hành vi gây ô nhiễm môi trường .- Hạn chế sử dụng thuốc BVTV.


Câu 8: Tài nguyên thiên nhiên gồm có những dạng nào? Kể các dạng tài
nguyên thiên nhiên thuộc dạng đó ?
Tài nguyên thiên nhiên gồm có 3 dạng:
+ Tài nguyên tái sinh:

+ Tài nguyên không tái sinh:

+ Tài nguyên năng lượng
vĩnh cửu:

Tài nguyên SV.

Tài nguyên đất.
Tài nguyên nước.
Tài nguyên
rừng.Tài nguyên khoáng sản.
Tài nguyên dầu lửa.
Tài nguyên than đá.
Khí đốt thiên nhiên.
Năng lượng thủy triều.
Năng lượng suối nước nóng.
Bức xạ mặt trời.
Năng lượng gió.


Chúc các em học
tốt và làm bài
đạt điểm cao