Bài 3. Thoát hơi nước

Bắt đầu thí nghiệm

Sau thí nghiệm 24 giờ


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
1) Lượng nước cây sử dụng và vai trò của nó trong cây:
Khoảng 98% lượng nước mà rễ cây hấp thụ được bị
mất đi qua con đường thoát hơi nước.Chỉ có 2% lượng nước đi
qua cây được sử dụng để tạo môi trường cho các hoạt động sống,
trong đó có chuyển hóa vật chất, tạo vật chất hữu cơ cho cơ thể.

So sánh tỉ lệ giữa lượng
nước cây sử dụng để trao đổi
tạo chất hữu cơ và lượng
nước cây hấp thu được?


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
2) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với đời sống của cây:
+) Thoát hơi nước là động lực đấu trên để hút dòng nước và
ion khoáng từ rễ lên các cơ quan, bộ phân của cây.
+) Nhờ có thoát hơi nước, khí khổng mở ra cho khí CO 2
khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp
+) Nhờ có thoát hơi nước, giúp hạ nhiệt độ cho lá nên lá
không bị đốt nóng
sự thoát
thoát hơi
Ví dụ:vậy
ngô

250 kg nước để tổng
nước của cây có vai
hợp 1 kg chất
khô, lúa mì hay khoai tây
trò gì?
thoát 600kg nước mới tổng hợp được
1kg chất khô. Vậy sự thoát hơi nước
liên quan với quá trình tổng hợp chất
hữu cơ của thực vật như thế nào?


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
2) Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với đời sống của cây:
+) Thoát hơi nước là động lực đấu trên để hút dòng nước và
ion khoáng từ rễ lên các cơ quan, bộ phân của cây.
+) Nhờ có thoát hơi nước, khí khổng mở ra cho khí CO 2
khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp
+) Nhờ có thoát hơi nước, giúp hạ nhiệt độ cho lá nên lá
không bị đốt nóng

Tại sao những ngày nắng,
nóng mà cây vẫn xanh tươi ?


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước

Nghiên cứu SGK và cho
biết kết quả thí nghiệm

của Garô chứng tỏ lá là cơ
quan thoát hơi nước? Qua
Nước từ trong
bảng 3 SGK ?

cây thoát ra ngoài
môi trường qua bộ phận nào ?


Bảng kết quả thực nghiệm của Garô.
Tên cây

Mặt lá

Số lượng
Khí
khổng/mm2

Thoát hơi nước
(mg/24h)

22
30

500
600

Mặt trên
Mặt dưới

0
60

200
490

Cây thường xuân Mặt trên
(Hedera helix)
Mặt dưới

0
80

0
180

Cây thược dược Mặt trên
(Dahlia variabilis) Mặt dưới
Cây đoạn
(Tilia sp.)


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
- Mặt dưới có nhiều khí khổng hơn mặt trên nên có cường độ
thoát hơi nước cao hơn ở cả 3 loài cây.
- Hơi nước có thể khuếch tán qua bề mặt lá . Trường hợp này gọi
là thoát hơi nước qua cutin.
- Khí khổng và lớp cu tin bao phủ bề mặt lá là

những cấu trúc tham gia vào quá trình thoát hơi của lá
- Chủ yếu là qua khí khổng phân bố ở mặt dưới của lá
* Lưu ý: Lá cây thường xuân và nhiều loài cây khác cũng như
những cây sống ở sa mạc ở biểu bì trên không có khí khổng nhưng
có lớp cu tin day và không thoát hơi nước qua mặt trên của lá


Khí khổng


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
2. Các con đường thoát hơi nước: +) Qua khí khổng +) Qua cu tin
a.Thoát hơi nước qua khí khổng
Thành mỏng

a Thành dày

H3.4 Khí khổng

b

a.Khí khổng mở
b Khí khổng đóng

*Cấu

tạo tế bào khí khổng: (H 3.4SGK)
-Là các tế bào hạt đậu

- Có khả năng đóng, mở

*Cơ chế đóng mở khí khổng
-Khi no nước, thành mỏng của khí khổng
căng ra làm cho thành dày cong theo khí
khổng mởthoát hơi nước mạnh
-Khi mất nước,thành mỏng hết căng,thành
dày duỗi thẳngkhí khổng khép lạithoát hơi
nước yếu


H3.4


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
1. Lá là cơ quan thoát hơi nước:
2. Các con đường thoát hơi nước: +) Qua khí khổng +) Qua cu tin
a.Thoát hơi nước qua khí khổng
b.Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bì lá
- Hơi nước có thể khuếch tán qua bề mặt lá ( Lớp biểu bì của
lá) gọi là thoát hơi nước qua cutin
-Lớp cutin càng dày thoát hơi nước càng giảm và ngược lại
+ Lá non thoát hơi nước qua cutin mạnh hơn
+ Do có sự rạn nứt cu tin
Lá non
Thếvànào
lá già,
là thoát
loại lá

hơi
nào
nước
thoát hơi
nước qua cutin
qua cu
mạnh
tin?hơn?Vì sao?


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC
-Nước,ánh sáng,nhiệt độ,gió,các ion khoáng...điều tiết hàm
lượng nước trong tế bào khí khổng,làm tăng hay giảm độ
mở khí khổng ảnh hưởng đến thoát hơi nước
- Sự thoát hơi nước còn chịu ảnh hưởng của:đặc điểm sinh
học của loài, giai đoạn sinh trưởng và phát triển của cây.
Nghiên cứu phần
III (SGK) và cho
biết.

-Quatrình
nghiên
cứutrưởng,
thấy câyphát
cải bắp
thoát
Quá

sinh
triển
củahơi
nước khá mạnh; cây lúa thời kì làm đòng
cây chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố
thoát hơi
nước yếu
mạnh
nhất...
tốquá
nàotrình
ảnh thoát
hưởngnước
trong Những
môi trường,
Vậy sự thoát hơi nước còn chịu ảnh hưởng
đến
của lá
cóthoát
tươnghơi
tựnước?
như vậy không?
những yếu tố nào?
•
•


• Những tác nhân ảnh hưởng đến độ mở khí khổng sẽ ảnh
hưởng đến sự thoát hơi nước.
• Những tác nhân chủ yếu ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước:

• Nước: Điều kiện cung cấp nước và độ ẩm không khí ảnh
hưởng nhiều đến sự thoát hơi nước thông qua việc điều tiết
độ mở của khí khổng
• Ánh sáng: Khi cây được chiếu sáng thì khí khổng mở. Độ
mở của khí khổng tăng từ sáng đến trưa và nhỏ nhất lúc
chiều tối. Ban đêm khí khổng hé mở.
• Nhiệt độ, gió, ion khoáng:ion Kali làm tăng sự thoát hơi
nước


I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC
IV. CÂN BẰNG NƯỚC VÀ TƯỚI TIÊU HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG:

1. Cân bằng nước:
-) Cân bằng nước được tính bằng sự so sánh lượng
nước do rễ hút vào (A) và lượng nước thoát ra (B):
-) Căn cứ vào đặc điểm di truyền, pha sinh
trưởng, phát triển của giống và loài cây, đặc điểm
của đất và thời tiết mà cung cấp nước cho cây
một cách hợp lý

Thế nào
là cân
bằng
nước của
cây
trồng?

I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC:
II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ:
III. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC
IV. CÂN BẰNG NƯỚC VÀ TƯỚI TIÊU HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG:

2. Tưới tiêu hợp lý cho cây:
+) Khi A = B, mô cây đủ nước, cây phát triển bình thường.
+) Khi A > B, mô cây dư thừa nước, cây phát triển bình
thường.

Muốn cây
phát triển
+) Khi A < B, mô cây thiếu nước, cây có thể bị chết. Do đó năng
bình
suất của cây sẽ giảm
thường,
cần tưới
nước hợp
lí như thế
nào?



I.

TRÒ CỦA QUÁ
TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC

II. THOÁT HƠI
NƯỚC QUA LÁ:

- Lượng nước cây sử dụng và
vai trò của nó trong cây:
- Vai trò của quá trình thoát hơi
nước đối với đời sống của cây:

1
2

- Lá là cơ quan thoát hơi nước:

1

Các con đường

2

thoát hơi nước:

III. CÁC NHÂN TỐ
ẢNHHƯỞNG ĐẾN
QUÁ TRÌNH THOÁT
HƠI NƯỚC

a

-Thoát hơi nước
qua khí khổng

b

-Thoát hơi nước qua
cutin trên biểu bì lá

Cân bằng nước:
IV. CÂN BẰNG NƯỚC
VÀ TƯỚI TIÊU HỢP
LÍ CHO CÂY TRỒNG:

1
2

Tưới tiêu hợp lý cho cây:


Câu 1. Các con đường

Câu 2. Tác nhân chủ yếu điều

thoát hơi nước:

tiết độ mở của khí khổng là:

A. Cu tin

A.

Ánh sáng

B. Khí khổng

B.

Nước

C. Lá

C.

nhiệt độ

D. Cả A và B

D.

Gió

Câu 3. Ở thực vật hơi

Câu 4. Ở thực vật hơi nước

nước thoát chủ yếu qua:

thoát chủ yếu qua:

A. Cutin

A. Mặt trên của lá

B. Rễ

B. Mặt dưới của lá

C. Khí khổng

C. Cu tin

D. Biểu bì lá

D. Thân


Câu 1. Các con đường

Câu 2. Tác nhân chủ yếu điều

thoát hơi nước:

tiết độ mở của khí khổng là:

A. Cu tin

A.

Ánh sáng

B. Khí khổng

B.
B

Nước

C. Lá

C.

nhiệt độ

D.

Gió

DD. Cả A và B
Câu 3. Ở thực vật hơi

Câu 4. Ở thực vật hơi nước

nước thoát chủ yếu qua:

thoát chủ yếu qua:

A. Cutin

A. Mặt trên của lá

B. Rễ

B.
B Mặt dưới của lá

CC. Khí khổng

C. Cu tin

D. Biểu bì lá

D. Thân


- Học kĩ phần kiến thức trong phần ghi nhớ.

- Trả lời các câu hỏi sách giáo khoa.
- Trên cơ sở nắm vững kiến thức, tự đặt tiếp các câu
hỏi trắc nghiệm khác
-Đọc trước bài 4 ( SGK)