Bài 17. Hô hấp ở động vật

Bài 17
HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT


Nội dung bài
I. HÔ HẤP LÀ GÌ?
II. BỀ MẶT TRAO ĐỔI KHÍ.
III. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP
1./Hô hấp qua bề mặt cơ thể
2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí
3./Hô hấp bằng mang
4./Hô hấp bằng phổi


I. Hô hấp là gì?

Chọn câu trả lời đúng nhất về hô hấp ở động vật:
A. Hô hấp là quá trình tiếp nhận O2 và CO2 của cơ thể từ
môi trường sống và giải phóng ra năng lượng.
B. Hô hấp là tập hợp những quá trình ,trong đó cơ thể lấy
O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế bào và giải
phóng năng lượng cho các hoạt động sống,đồng thời thải
CO2 ra ngoài.
C. Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như O2,
CO2 để tạo năng lượng cho các hoạt động sống .
D. Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi
trường, đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ O2 và CO2 cung cấp
cho các quá trình oxi hóa các chất trong tế bào.


I. Hô hấp là gì?

Hô hấp là tập hợp những quá trình ,trong đó cơ thể
lấy O2 từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong tế
bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động
sống, đồng thời thải CO2 ra ngoài.

HÔ HẤP

Hô hấp ngoài : trao đổi khí với môi
trường bên ngoài theo cơ chế khuếch
tán cung cấp O2 cho hô hấp tế bào,
thải CO2 từ hô hấp tế bào ra ngoài.
Hô hấp trong :là quá trình hô hấp tế bào.


II. Bề mặt trao đổi khí
1. Khái niệm
Bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào
trong tế bào (hoặc máu) và CO2 khuếch tán từ tế bào
(hoặc máu) ra ngoài gọi là bề mặt trao đổi khí

2. Đặc điểm
- Bề mặt trao
khíbảo
rộng
Đểđổi
đảm
cho quá trính trao đổi khí
giữa cơ thể và môi trương bề mặt trao đổi khí
- Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt
có những đặc điểm gì?

- Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp.
- Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ O2
và CO2

 Nguyên tắc trao đổi khí: khuếch tán.


III./CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP
- Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể
- Trao đổi khí bằng hệ thống ống khí
- Trao đổi khí bằng mang.
- Trao đổi khí bằng phổi


Giun đất
- Trao đổi khí qua bề mặt cơ thể

Cá
Trao đổi khí bằng mang.

Châu chấu
Trao đổi khí bằng hệ thống ống khí

Chim
Trao đổi khí bằng phổi


III. Các hình thức hô hấp
1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể
- Đại diện: động vật đơn bào và các đông vật có

tổ chức thấp.
- Động vật đơn bào :
khí oxi và cacbonic
được khuếch tán qua
bề mặt tế bào
ở khí
-Sự
Đatrao
bào đổi
bậc khí
thấp :
động
đơn bào
oxi
và vật
cacbonic
được
và độngtán
vậtqua
có cấu
khuếch
bề mặt
trúc
cơ
thểbậc thấp diễn
như động
thế nào?
- raCử
hô hấp:
Không có

Nếu bắt giun đất để trên mặt đất khô
ráo,giun sẽ bị chết.Tại sao?

Ở nơi khô ráo
làm cho da của
giun đất bị khô dẫn
đến O2 và CO2
không khuếch tán
được qua da và
giun bị chết.


2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí
- Đại diện : Côn trùng..

*


2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí

Lỗ thở
Thành mặt bụng

Hình 17.2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí ở côn trùng
- Cơ quan thực hiện TĐK :
+ Hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp xúc
trực tiếp với tế bào, hệ thống ống khí thông với bên
ngoài qua các lỗ thở.

*


2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí

Lỗ thở
Thành mặt bụng

O2

CO2

-- Hoạt
Cử động
hấp: Khí
Sự thông
khí được
hiện
nhờ
độnghô
TĐK :
O2 và CO
được thực
trao đổi
qua
hệsự
2
co
dãnống
củakhí.

phần bụng ở côn trùng có kích thước lớn.
thống
*


2./Hô hấp bằng hệ thống ống khí
- Đại diện : Côn trùng..
- Cơ quan thực hiện TĐK :
+ Hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp
xúc trực tiếp với tế bào, hệ thống ống khí thông
với bên ngoài qua các lỗ thở.
- Hoạt động TĐK : Khí O2 và CO2 được trao đổi
qua hệ thống ống khí.
- Cử động hô hấp: Sự thông khí được thực hiện
nhờ sự co dãn của phần bụng ở côn trùng có
kích thước lớn.


2 Hô hấp bằng hệ thống ống khí

Tại sao hệ thống ống khí trao đổi khí hiệu
quả cao?
- Hệ thống ống khí phân nhánh nhỏ dần và tiếp xúc
trực tiếp với tế bào; thông ra ngoài nhờ các lỗ thở.


3 Hô hấp bằng mang


III. Các hình thức hô hấp

2. Hô hấp bằng mang
Đại diện: cá; thân mềm, chân khớp sống ở môi trường
nước


3 Hô hấp bằng mang

Mang
được
cấu tạo như
thế nào?

- Cơ quan thực hiện TĐK :
+ Mang có cung mang, trên các cung mang có
nhiều phiến mang có bề mặt mỏng và chứa
nhiều mao mạch máu.


3 Hô hấp bằng mang

- Hoạt động
TĐK : Khí O trong nước khuếch tán
Quá trình trao đổi 2khí ở mang diễn ra như
qua
thếmang
nào? vào máu và CO2 được khuếch tán từ
máu qua mang vào nước
- Cử động hô hấp : Sự đóng mở của miệng, nắp
mang và diềm nắp mang.

3 Hô hấp bằng mang

Dòng nước chảy bên ngoài mao mạch ngược chiều
với dòng máu chảy trong mao mạch  tăng hiệu
quả trao đổi khí


Hiệu quả trao đổi khí ở cá tăng do:
Bề mặt trao đổi khí rộng
Bề mặt trao đổi khí mỏng và ẩm ướt
Bề mặt trao đổi khí có nhiều mao mạch và
máu có sắc tố hô hấp
Có sự lưu thông khí
Miệng và diềm nắp mang đóng mở nhịp nhàng
Cách sắp xếp của mao mạch trong mang


Tại sao cá chỉ thích hợp hô
hấp dưới nước mà không
thích hợp hô hấp trên cạn?
Khi lên cạn, do mất lực đẩy của nước 
phiến mang và cung mang xẹp, dính vào
nhau + mang cá bị khô  cá chết.


III. Các hình thức hô hấp
4. Hô hấp bằng phổi
- Đại diện: động vật ở cạn
Hôbò

hấp
bằng
phổi
thuộc lớp
sát,
chim,
thúcó ở
những động vật nào?
- Cấu tạo của phổi lưỡng cư, bò
sát,
Phổi
phế
Phổithú:
được
cấu có
tạonhiều
như thế
nang,
cóvà
bề thú
mặtcó
mỏng
nào? phế
Phổinang
chim
gì
và
chứa
nhiều mao mạch máu.
khác

nhau
- Cấu tạo phổi chim
+ Phổi có nhiều ống khí với
nhiều mao mạch máu bao quanh
+ Hệ thống túi khí.


III. Các hình thức hô hấp
4. Hô hấp bằng phổi
Sự trao đổi khí ở phổi diễn ra
như thế nào? Bộ phận nào
giúp lưu thông khí giữa phổi
và môi trường
- Khí O2 và CO2 được trao đổi
qua bề mặt phế nang
- Sự thông khí nhờ các cơ hô
hấp làm thay đổi thể tích lồng
ngực, khoang bụng hoặc nhờ
sự nâng lên hạ xuống của thềm
miệng


Tại sao động vật có phổi không
hô hấp dưới nước được?
Động vật có phổi không hô hấp dưới nước
được là do nước tràn vào đường dẫn khí
(khí quản, phế quản) nên không lưu thông
khí dẫn đến không hô hấp được và sau
một thời gian ngắn thiếu dưỡng khí động
vật sẽ chết

Hóy bit gi gỡn v sinh hụ hp
( tập luyện đều và đúng)
Trong điều kiện ô nhiễm
môi trờng nh hiện nay, việc
vệ sinh hô hấp lại càng cần
thiết cho sức khoẻ mỗi ngời
chúng ta