Bài 25. Tạo giống bằng công nghệ gen

Héi gi¶ng chµo mõng 20
-11
M«n: Sinh häc 12 n©ng cao

Bµi 25: t¹o gièng b»ng c«ng nghÖ gen


1.Tr×nh bµy tãm t¾t c¸c ph¬ng ph¸p t¹o gièng b»ng c«ng
nghÖ tÕ bµo?
2.Thµnh tùu næi bËt cña chän gièng b»ng c«ng nghÖ tÕ
bµo?


ĐỘT BIẾN CHUYỂN ĐOẠN

C©y
khoaiCµ

Đột biến chuyển đọan đã
ứng dụng chuyển những
nhóm gen mong muốn
từ NSTcủa loài này sang
NST cña loài khác

Ph¬ng ph¸p lai tÕ bµo t¹o c©y
khoai-cµ pomato


Cây đu đủ (Carica papaya L.) đợc
chuyển gen kháng bệnh virút (trái) và
cây đối chứng (phải)

Có chuyển
khả năng
kháng
virút CMV
Bông
gen
Bt kháng
sâu bệnh (phải) và
ợc đánh
giá là gen
góp mẫn
phầncảm
vào với
việc
phục
bông Đkhông
chuyển
sâu
bệnh


Cây cà chua chuyển
gen
Gen kéo dài thời gian
chín
Làm chậm quá trình
chín nhũn quả
Tăng cờng chất lợng
quả và kéo dài thời
gian bảo quản sau thu

hoạch

Gen kháng bệnh virút
Kháng với virút CMV
Góp phần giảm lợng
thuốc trừ sâu sử dụng
trong quá trình trồng

Cây cà chua chuyển gen kháng virút
(bên trái) trong khi cây không đợc
chuyển gen kháng mẫn cảm với virút
CMV - Cucumber mosaic Virus - khi
trồng trọt trên đồng ruộng (bên
phải)


Giống lúa đợc chuyển gen
tổng hợp -carotene (giống
lúa vàng). Sau quá trình
tiêu hoá, -carotene đợc
chuyển hoá thành vitamin
A.
Khoảng 120 triệu trẻ em
trên thế giới bị các rối loạn
do thiếu vitamin A. Giống
lúa vàng mang lại niềm
hy vọng trong việc bảo
vệ khoảng 1 đến 2 triệu
bệnh nhân bị các rối loạn
do thiếu vitamin A.

Gạo
bình
th
ờng

Gạo
hạt
vàng


Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

Gen cú th c sa i
bi
nhng
cụng c
?Công
nghệ
gen là gì.
phõn t

I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm mới.

-Kĩ thuật chuyển gen là chuyển
một đoạn ADN từ tế bào cho
II.Quy
trình
chuyển gen
sang tế
bào nhận.

1973, ln u tiờn Cohen v Boyer s dng plasmid to dũng
ADN E. coli.


Enzim cắt
Tách
ADNnst
tb cho
ADN tái tổ hợp

Chuyển
ADNtth vào
tb nhận
Tách plasmit
Enzim cắt


Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

I.Khái niệm về công nghệ gen

-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm trình
II.Quy
mới. chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp

Cấu tạo của thể thực khuẩn

u
ADN
Tr uụi
Bao uụi

a gc
Lụng uụi


EnzimKỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
c
Restri ắt
c t az a
Enzim cắt

ADN tÕ bµo
cho
ADN
plasmit

Gắn đoạn bị cắt vào plasmit nhờ enzim nối Ligaza

ADN tái tổ hợp


Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm trình
II.Quy
mới. chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN
plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những
điểm
xác định
để tạo
ADN tái
*Vectơ(thể
truyền)
chuyển
tổ

genhợp.
có thể là :ADN plasmit
hoặc thể thực khuẩn.
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế
bào nhận.


EnzimKỸ THUẬT CẤY GEN DÙNG PLASMIT LÀM THỂ TRUYỀN
c
Restri ắt
c t az a
Enzim cắt

Gắn đoạn bị cắt vào plasmit nhờ enzim nối Ligaza

ADN tái tổ hợp
Chuyển đến tế bào nhận
ADN Plasmit
tái tổ hợp
dạng vòng

ADN cña tÕ bµo
nhËn


Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

I.Khái niệm về công nghệ gen

-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm trình
II.Quy
mới. chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN
plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những
điểm xác định để tạo ADN tái
2.Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế
tổ hợp.
bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN
plasmit.
(Nhờ một số tác nhân:CaCl2;xung
điện)

Có mấy ph
ơng pháp
chuyển
ADN tái tổ
hợp vào tế
bào nhận


Chu trình nhân lên của virút

Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm trình
II.Quy
mới. chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN
plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những
điểm xác định để tạo ADN tái
2.Chuyển
ADN tái tổ hợp vào tế
tổ hợp.
bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN
plasmit.
-Tải
nạp:Thể
truyền
là thểADN
thựctái
3.Tách

dòng tế
bào chứa
khuẩn
tổ hợp

Tại sao
phải tách
dòng tế
bào chứa
ADN tái tổ
hợp,phơng
pháp tách
dòng tế
bào.


Tiết 26:

Tạo giống bằng công nghệ gen

I.Khái niệm về công nghệ gen
-Là quy trình tạo ra những tế
bào hoặc sinh vật có gen bị
biến đổi,có thêm gen mới,từ đó
tạo ra cơ thể với những đặc
điểm trình
II.Quy
mới. chuyển gen
1.Tạo ADN tái tổ hợp
-Tách ADN tế bào cho,ADN

plasmit.
-Dùng enzim cắt và nối ở những
điểm xác định để tạo ADN tái
2.Chuyển
ADN tái tổ hợp vào tế
tổ hợp.
bào nhận.
-Biến nạp:Thể truyền là ADN
plasmit.
-Tải
nạp:Thể
truyền
là thểADN
thựctái
3.Tách
dòng tế
bào chứa
khuẩn
tổ hợp

III.Thành tựu ứng dụng trong
công nghệ gen.


Vi
sinh vËt

øng
dông

§éng
vËt

Thùc vËt


động VậT
Tạo đợc những giống mới có năng suất và chất l
ợng cao hơn về sản phẩm.
Đặc biệt tạo đợc các giống mới sản xuất ra thuốc
chữa bệnh cho con ngời dới dạng thực phẩm.
Kĩ thuật vi tiêm, sử dụng tế bào gốc, dùng tinh
trùng nh vectơ mang gen,súng bắn gen...


Vi tiêm


Phương pháp tạo
động vật biến đổi
gen

-Lấy trứng ra khỏi
con vật nào đó.
-Cho thụ tinh trong
ống nghiệm.
-Tiêm gen cần
chuyển vào hợp
tử và hợp tử
phát triển thành

phôi.
-Cấy phôi đã được
chuyển gen vào
tử cung con vật
khác để mang
thai và sinh đẻ
bình thường.
Sinh ra một con
vật chuyển gen


Sử dụng gen chỉ thị
Luciferaza
Nguyên tắc
Luciferaza là một loại
prôtêin
phát ra ánh
sáng ở bớc sóng 562 nm
(màu vàng-xanh lục).
Là gen đợc phát hiện
và tách ra từ loài côn
trùng Photynis pyralis.


Sử dụng gen chỉ thị GFP (green
fluorescene
protein)
GFP là một
loại prôtêin phát
ra ánh sáng ở bớc

sóng 509 nm (màu xanh lụcsáng).
Là gen đợc phát hiện và tách ra từ loài sứa
Aequorea victoria.


ChuyÓn gen vµo thùc vËt vµ ®éng vËt
Thùc vËt ph¸t s¸ng

Lîn ph¸t s¸ng

Chuét ph¸t
s¸ng


ChuyÓn gen hoocm«n t¨ng trëng cña
chuét cèng vµo chuét nh¾t


Thực VậT
Sản xuất các chất bột
đờng với năng suất
cao, sản xuất các loại
prôtêin trị liệu, các
kháng thể và chất
dẻo. Thời gian tạo
giống mới rút ngắn
đáng kể.
Chuyển gen bằng
virut, chuyển gen
trực tiếp qua ống

phấn,
vi
tiêm,
dùng súng bắn gen ...

Súng bắn
gen