Bài 28. Trào lưu cải cách duy tân ở Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ HỘI THI GVDG CẤP HUYỆN

Môn :Lịch Sử
Lớp :8C

TRƯỜNG THCS TRÀ XUÂN
GIÁO VIÊN: TRẦN HOÀNG NHỦ


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

NĂM

KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU

NỔI DẬY

1862

Nguyễn Thịnh (Tổng Cai Vàng)

Bắc Ninh

9-1862

Nông Hùng Thạc

Tuyên Quang

1861-1865

Tạ Văn Phụng

Ven biển

1866

Binh lính và dân phu

K. thành Huế


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX
II. NHỮNG ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM VÀO NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

1. Bối cảnh
+ Đất nước ngày càng nguy khốn
+ Các sĩ phu đề xướng cải cách để tạo ra thực lực cho đất nước chống lại bọn xâm lược

2. Nội dung cải cách duy tân
+ Đổi mới về nội trị, ngoại giao, kinh tế, xã hội của nhà nước phong kiến

Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
NĂM

NGƯỜI,CƠ QUAN ĐỀ

NỘI DUNG

XƯỚNG

1868

Trần Đình Túc

Mở cửa biển Trà Lí(Nam Định)

Nguyễn Huy Tế

Đinh Văn Điền

Đẩy mạnh khai hoang, khai mỏ, phát triển buôn bán, chấn chỉnh quốc phòng

1872

Viện Thương bạc

Xin mở 3 cửa biển ở miền Bắc và miền Trung để thông thương với bên ngoài

1863-1871

Nguyễn Trường Tộ

30 bản điều trần: Chấn chỉnh quan lại, phát triển công thương nghiệp và tài
chính, đỉnh đốn võ bị, mở rộng ngoại giao, cải tổ giáo dục

1877 và 1882

Nguyễn Lộ Trạch

Dâng hai bảng “Thời vụ sách” lên vua Tự Đức, đề nghị chấn hưng dân khí, khai
thông dân trí, bảo vệ đất nước


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX

Nguyễn Trường Tộ (1828 – 1871)

Ông sinh ra trong một gia đình nhà nho theo đạo Thiên chúa. Từ nhỏ ông nổi tiếng thông minh nhưng do chính sách
kì thị những người theo đạo nên Ông không được dự thi. Năm 1860 Ông theo giám mục Gô-chi-ê. Nguyễn Trường
Tộ sang Pháp và ở lại Pari 2 năm. Ông tranh thủ học tập, chú ý khảo sát kinh tế và văn hóa phương Tây. Nhờ vậy
kiến thức được mở rộng. Năm 1863 Ông về nước.


Nội dung các bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ
Về mặt kinh tế: Ông quan tâm đến công, nông, thương nghiệp. Mở mang buôn bán trong
nước và giao thương với nước ngoài, mời các công ty nước ngoài đến giúp ta khai thác tài
lợi, sửa đổi thuế khoá…

Về mặt văn hóa - giáo dục: Ông đề xuất cải cách phong tục, chủ trương coi trọng dân, sửa
đổi chế độ thi cử mở mang việc học hành, thay đổi nội dung giáo dục...

Về mặt ngoại giao: Ông phân tích cho triều đình thấy rõ cục diện chính trị trên toàn thế giới
thời đó, khuyên triều đình nên ngoại giao trực tiếp với chính phủ Pháp tìm cách ngăn chặn
âm mưu xâm lược của bọn Pháp bên này, khéo léo chọn thời cơ lấy lại 6 tỉnh Nam Kỳ, xác lập
"tư thế làm chủ đón khách"....

NGUYỄN TRƯỜNG TỘ
(1828 – 1871)

Về mặt quân sự: Ông cho rằng tuy "chủ hoà" nhưng không có tư tưởng "chủ hàng" một cách nguyên tắc. Ông khuyên triều đình ưu ái người lính, biên soạn binh
pháp, đào tạo sĩ quan, mua sắm tàu thuyền vũ khí, xây dựng phòng tuyến cả ở thành thị lẫn nông thôn, đề phòng quân Pháp xâm lược lan ra cả nước...


NGUYỄN LỘ TRẠCH
Tự là Hà Nhân, hiệu Kỳ Am, quê ở làng Kế Môn, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên.
Xuất thân trong một gia đình khoa bảng, Ông học rộng biết nhiều, Ông thường giao du với những người có tư tưởng tiến bộ, chấp nhận
cái mới, chịu ảnh hưởng chính trị của tân thư và của Nguyễn Trường Tộ.
Năm 1877, ông dâng một bản Thời vụ sách nêu lên những yêu cầu bức thiết của nước nhà. Năm 1882, ông lại dâng bản Thời vụ sách 2
gồm 5 điều cốt yếu để bảo vệ đất nước, trong đó có điểm dời đô về Thanh Hóa lấy chỗ hiểm yếu để giữ vững gốc nước. Triều đình Tự Đức
vẫn không chấp nhận những ý kiến gan ruột của ông. Năm 1892 triều Thành Thái, Ông lại dâng lên bản Thiên hạ đại thế luận (Bàn chuyện
lớn trong thiên hạ), nhưng vẫn bị bỏ qua. Tuy vậy bản Thiên hạ đại thế luận lại được sĩ phu và những người có tư tưởng canh tân nhiệt liệt
hưởng ứng, bái phục tài năng xuất chúng của ông. Nguyễn Lộ Trạch được xem là nhà canh tân đất nước tiêu biểu của thế kỷ XIX.
Ông bị bệnh mất sớm ở tuổi 45 tại tỉnh Bình Định.


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

II. NHỮNG ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM VÀO NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

1. Bối cảnh
+ Đất nước ngày càng nguy khốn
+ Các sĩ phu đề xướng cải cách để tạo ra thực lực cho đất nước chống lại bọn xâm lược

2. Nội dung cải cách duy tân
+ Đổi mới về nội trị, ngoại giao, kinh tế, xã hội của nhà nước phong kiến

* Tiêu biểu nhất là Nguyễn Trường Tộ và Nguyễn Lộ Trạch:
+ Từ năm 1863-1871 Nguyễn Trường Tộ gởi 30 bản điều trần yêu cầu cải cách về nhiều mặt nhưng điều bị cự tuyệt

+ Từ 1877- 1882 Nguyễn Lộ Trạch dâng 2 bản “Thời vụ sách” để chấn hưng dân khí, khai thông dân trí và bảo vệ đất
nước


Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX
II. NHỮNG ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM VÀO NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

III. KẾT CỤC CỦA CÁC ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH

THẢO LUẬN NHÓM ( Thời gian: 3 phút)
Nhóm 1,2: Tìm hiểu mặt tích cực của các đề nghị cải cách.

Nhóm 3,4: Tìm hiểu mặt hạn chế của các đề nghị cải cách.

Nhóm 5,6: Tìm hiểu ý nghĩa của các đề nghị cải cách.

Tiết 45-Bài 28: TRÀO LƯU CẢI CÁCH DUY TÂN Ở VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ
KỈ XIX
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX
II. NHỮNG ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH Ở VIỆT NAM VÀO NỬA CUỐI THẾ KỈ XIX

III. KẾT CỤC CỦA CÁC ĐỀ NGHỊ CẢI CÁCH
1.Tích cực
+Đáp ứng phần nào yêu cầu của nước ta lúc đó
+Thay đổi cách nghĩ cách làm tới một bộ phận quan lại triều đình
2. Hạn chế
+Chưa phù hợp với thực tiễn nước ta lúc bấy giờ, mang tính lẻ tẻ
+Chưa động chạm đến vấn đề giải quyết mâu thuẫn của xã hội Việt Nam. Mặt khác triều Nguyễn bảo thủ, từ chối mọi
cải cách

3.Ý nghĩa:
+Tấn công vào tư tưởng bảo thủ, lỗi thời của triều Nguyễn và thể hiện trình độ nhận thức của người Việt Nam


TRÒ CHƠI NGÔI SAO YÊU THÍCH

1

3

2

4

1. Những nhà cải cách tiêu biểu nhất của nước ta vào nửa cuối thế kỉ XIX?

Nguyễn Tường Tộ, Nguyễn Lộ Trạch


2.Đề nghị, yêu cầu cải cách trên những lĩnh vực nào?

Chính trị, kinh tế, văn hóa, ngoại giao, quân sự…


3.Những đề nghị cải cách đó có thực hiện được không? Vì sao?

Không thực hiện được. Vì nhà Nguyễn bảo thủ, lỗi thời, không phù hợp với tình
hình nước ta lúc bấy giờ. Những cải cách này mang tính lẻ tẻ, rời rạc, chưa động
chạm đến vấn đề giải quyết mâu thuẫn của xã hội Việt Nam


4. Ý nghĩa của những đề nghị cải cách đó?

Tấn công vào tư tưởng bảo thủ, lỗi thời và thể hiện trình độ nhận thức của người
Việt Nam thời bấy giờ.