Bài 15. Thời Bắc thuộc và các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc (Từ thế kỉ II TCN đến đầu thế kỉ X)

Kiểm tra bài cũ:
“Tôi kể ngày xưa chuyện Mỵ Châu
Trái tim lầm chỗ đặt trên đầu
Nỏ thần vô ý trao tay giặc
Nên nỗi cơ đồ đắm biển sâu”
Trích Tâm Sự - Tố Hữu

Đoạn thơ sau nhắc đến sự kiện lịch sử nào?


Bài 15
THỜI BẮC THUỘC VÀ CÁC CUỘC ĐẤU
TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP DÂN TỘC
(TỪ THẾ KỈ II TCN ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ X)


I- CHẾ ĐỘ CAI TRỊ CỦA CÁC TRIỀU ĐẠI PHONG
KIẾN PHƯƠNG BẮC VÀ NHỮNG CHUYỂN BIẾN
TRONG KINH TẾ, VĂN HÓA, XÃ HỘI VIỆT NAM

1.

Chế độ cai trị

2.

Những chuyển biến trong kinh tế, văn
hóa, xã hội Việt Nam


1. Chế độ cai trị

a, Tổ chức bộ máy cai trị

Trong hơn 1000 năm
Bắc thuộc, có những
triều đại phong kiến
Trung Quốc nào đã đô
hộ nước ta?


Các triều đại phong kiến Trung Quốc đô hộ nước ta thời Bắc thuộc


Sau khi Triệu Đà hoàn thành quá trình
xâm lược Âu Lạc 179 TCN,
các triều đại phong kiến Trung Quốc
đã tổ chức bộ máy cai trị trên lãnh thổ
nước ta như thế nào?


Tổ chức bộ máy cai trị thời Bắc thuộc


Lược đồ Âu Lạc từ thế kỉ I -> thế kỉ III


Em có nhận xét gì về cách tổ chức bộ
máy cai trị của Chính quyền đô hộ
phương Bắc?
-

Các triều đại phong kiến Trung Quốc đều
chia nước ta ra thành các châu quận để dễ
bề cai trị => Chính sách chia để trị

-

Chúng thực hiện chế độ cai trị trực trị

-

Chính sách đô hộ về chính trị ngày càng
hoàn thiện…


1. Chế độ cai trị
a, Tổ chức bộ máy cai trị
b, Chính sách bóc lột về kinh tế và đồng
hóa về văn hóa
* Chính sách bóc lột về kinh tế


Thời Bắc thuộc, chính
quyền đô hộ đã thực hiện
những chính sách gì về
kinh tế ở nước ta?


Chính sách bóc lột về kinh tế:
-

Chính sách bóc lột, cống nạp nặng nề

-

Chính sách cướp ruộng đất, lập đồn
điền, cưỡng bức sản xuất

-

Chính sách độc quyền về muối và sắt


Tại sao chính quyền đô hộ lại độc
quyền về muối và sắt?

Muối

Mỏ sắt


Em có nhận xét gì về chính sách bóc lột
về kinh tế của chính quyền đô hộ?
-

-

Đây là chính sách bóc lột của các triều
đại ngoại bang nhằm vơ vét, bóc lột
phục vụ lợi ích của quốc gia đi đô hộ
Chính sách bóc lột kinh tế của chính

quyền đô hộ triệt để, tàn bạo và nặng
nề.


* Chính sách đồng hóa về văn hóa

Đồng hóa về
văn hóa là gì?
Chính quyền đô
hộ đã thực hiện
những chính sách
nào để đồng hóa
về văn hóa dân
tộc ta?


Chính sách đồng hóa về văn hóa
-

Đưa người Hán vào sinh sống cùng
người Việt

-

Truyền bá Nho giáo, dạy chữ Hán

-

Bắt nhân dân ta phải theo phong tục
tập quán của người Hán

Tại sao chính quyền đô hộ lại truyền bá Nho
giáo và bắt nhân dân ta phải theo phong tục
tập quán của người Hán?
-

Khiến nhân dân ta quên đi văn hóa
truyền thống, bị đồng hóa

-

Sử dụng Nho giáo làm công cụ tinh
thần, ép buộc nhân dân ta phải trung
thành với hoàng đế Trung Hoa và chính
quyền đô hộ.


Mục đích của CQĐH khi thực hiện
các chế độ cai trị nêu trên là gì?
-

Xóa bỏ đất nước, dân tộc Việt

-

Sáp nhập lãnh thổ Âu Lạc cũ vào lãnh
thổ Trung Quốc, duy trì sự đô hộ, nô
dịch lâu dài.

2. Những chuyển biến trong kinh tế,
văn hóa, xã hội Việt Nam
a, Về kinh tế:

Thời Bắc thuộc, chế độ
cai trị của chính quyền
đô hộ đã tạo ra những
chuyển biến gì về mặt
kinh tế nước ta?


Chuyển biến về kinh tế:
-

Nông nghiệp: Công cụ bằng sắt được sử
dụng phổ biến, thủy lợi được quan tâm =>
năng suất lúa tăng

-

Thủ công nghiệp: Phát triển với nhiều
ngành nghề mới

-

Thương mại: Xuất hiện chợ lớn như: Luy
Lâu, Long Biên

-

Giao thông: Giao thông thủy bộ nối liền các
quận được hình thành


b, Về văn hóa – xã hội
* Về văn hóa

Nhân dân ta có bị
đồng hóa về văn
hóa không? Nêu
biểu hiện và giải
thích?


Về văn hóa:
-

-

Nhân dân ta đã tiếp thu và Việt hóa
những yếu tố tích cực của văn hóa trung
hoa về văn tự, ngôn ngữ nhưng vẫn bảo
tồn được nguyên vẹn các giá trị văn hóa
truyền thống.
Do lòng yêu nước, ý thức cộng đồng sâu
sắc, ý chí căm thù quân xâm lược, cùng
với khao khát đánh đuổi ngoại xâm
giành lại độc lập tự chủ nhân dân ta đã
có động lực để lưu giữ được tiếng nói và

phong tục tập quán của dân tộc mình


Hán sai Tích Quang, Nhâm Diên 
Qua khai văn hóa dựng nền đạo Nho 
Lại đem sự tích ta xưa 
Sửa cho sai, xấu: phòng ngừa nạn sau 
… 
Thế nhưng trí thức Văn Lang 
Dễ theo Phật giáo, Ấn bang truyền vào 
Đạo theo những cánh buồm cao 
Du Tăng Đông Độ ghé vào Giao Châu 
Tạo nên nề nếp ban đầu 
Càng yêu dân tộc, càng sâu sức thiền 
Bụt ra, cô Tấm thành tiên 
Nắm xương cá bống cũng nên phượng rồng 
Gạn đục để lọc cái trong 
Đạo Nho, đạo Lão thêm đồng sức ta 
Tạo nên tổng lực dung hòa 
Quy nguyên tam giáo, càng xa càng dày 
Cái dở lại mở cái hay 
Hợp thành bản sắc hài hòa văn minh

Phạm Thiên Thư


* Về xã hội
-

Mâu thuẫn giữa nhân dân ta và chính

quyền đô hộ là mâu thuẫn bao trùm xã
hội

-

Hạt nhân tế bào của xã hội Việt Nam
thời kì này là các làng xóm. Chính quyền
đô hộ dù dùng nhiều cách nhưng vẫn
không khống chế được các làng xóm.
Làng xóm cũng là chiếc nôi tạo nên các
cuộc đấu tranh lật đổ chính quyền đô hộ


Bảng thống kê những chuyển biến về về kinh
tế, văn hóa – xã hội ở nước ta thời kì Bắc thuộc
Thời gian

Bắc thuộc

Chuyển biến
về kinh tế

Chuyển biến
về VH-XH