Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Đại học Thái Nguyên (LV thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HẢI QUÂN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ
KINH DOANH - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HẢI QUÂN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ
KINH DOANH - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUANG HỢP

THÁI NGUYÊN - 2017


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của tác giả. Số liệu
và kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được sử dụng trong bất cứ
luận văn, luận án nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đều
đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn
gốc.
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2017
Học viên thực hiện

Nguyễn Hải Quân


ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban
Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên,
các thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo trong Khoa Quản lý - Luật Kinh
tế, những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và những định
hướng đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để tôi học
tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Quang HợpNgười thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo
cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa, Trung tâm trường Đại học
Kinh tế & QTKD đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ tôi trong
quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã
quan tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành
nghiên cứu và hoàn thành đề tài này.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 20 tháng 4 năm 2017
Học viên thực hiện

Nguyễn Hải Quân


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii
DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ................................................. x
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
4. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.................................................. 4
5. Ý nghĩa khoa học của luận văn ..................................................................... 6
6. Bố cục luận văn ............................................................................................. 7
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC ............................................................. 8
1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giảng viên đại học và nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên đại học .............................................................. 8

1.1.1. Tổng quan về giảng viên đại học và đội ngũ giảng viên đại học............ 8
1.1.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ................................................. 12
1.1.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học ...... 14
1.1.4. Nội dung công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Đại học......... 15
1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên đại học ........................................................................................... 18
1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Đại học ...... 21
1.2.1. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của một số
trường Đại học................................................................................................. 21
1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại
học Thái Nguyên ............................................................................................. 26


iv
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 28
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 28
2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 28
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 28
2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ................................................................. 31
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 31
2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 32
2.3.1. Chỉ tiêu định lượng ............................................................................... 32
2.3.2. Chỉ tiêu định tính ................................................................................... 32
Chương 3. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
VÀ CÔNG TÁC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QTKD - ĐẠI HỌC
THÁI NGUYÊN .................................................................................................... 33
3.1. Giới thiệu về Trường Đại học Kinh tế & QTKD ..................................... 33
3.1.1. Lịch sử thành lập trường ĐH Kinh tế & QTKD ................................... 33
3.1.2. Sứ mạng, tầm nhìn và mục tiêu của trường .......................................... 33

3.1.3. Cơ cấu tổ chức của trường Đại học Kinh tế & QTKD ......................... 35
3.1.4. Quy mô đào tạo ..................................................................................... 36
3.1.5. Cơ sở vật chất của trường Đại học Kinh tế & QTKD .......................... 37
3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên và các yếu tố ảnh hưởng
đến chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD Đại học Thái Nguyên ...................................................................................... 38
3.2.1 Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh
tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ................................................................ 38
3.2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường
Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ......................................... 53


v
3.3. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên và các
yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường
Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ......................................... 71
3.3.1. Thực trạng công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại
trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ............................. 71
3.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên tại Trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ..... 91
3.4. Đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên và công tác nâng cao chất
lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học
Thái Nguyên .................................................................................................... 97
3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 97
3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ....................................................................... 99
Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG ĐH KINH TẾ &QTKD - ĐẠI HỌC
THÁI NGUYÊN ................................................................................... 102
4.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội tác động đến chất lượng đội ngũ giảng viên
và yêu cầu nâng cao chất lượng của đội ngũ giảng viên ................................ 102
4.2. Mục tiêu và định hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại

trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên ........................... 103
4.2.1. Mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên .............................. 103
4.2.2. Đinh hướng nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên ......................... 103
4.3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường
Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh ....................................................... 104
4.3.1. Hoàn thiện công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên ........................... 104
4.3.2. Sử dụng hợp lý đội ngũ giảng viên hiện có ........................................ 107
4.3.3. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và đạo
đức nghề nghiệp ........................................................................................... 108
4.3.4. Hoàn thiện chế độ chính sách đãi ngộ, chăm lo cải thiện đời sống
vật chất và tinh thần cho đội ngũ giảng viên................................................. 113


vi
4.4. Kiến nghị đối với các bên liên quan....................................................... 115
4.4.1. Kiến nghị với Đại học Thái Nguyên ................................................... 115
4.4.2. Kiến nghị với Bộ Giáo dục và Đào tạo ............................................... 115
4.4.3. Đối với đội ngũ giảng viên.................................................................. 116
KẾT LUẬN .................................................................................................. 117
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 119
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 122


vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL

:

Cán bộ quản lý

CBVC

:

Cán bộ viên chức

CĐ

:

Cao đẳng

CGCN

:

Chuyển giao công nghệ

CVHT

:

Cố vấn học tập

ĐH

:

Đại học

ĐHKT&QTKD

:

Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh

ĐNGV

:

Đội ngũ giảng viên

GD&ĐT

:

Giáo dục và đào tạo

GV

:

Giảng viên

HTQT

:

Hợp tác quốc tế

KT-XH

:

Kinh tế - Xã hội

NCKH

:

Nghiên cứu khoa học

NXB

:

Nhà xuất bản


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1:

Số lượng đội ngũ giảng viên, sinh viên và tỷ lệ giữa sinh
viên/giảng viên của trường ĐH Kinh tế & QTKD qua các năm ... 38

Bảng 3.2:

Cơ cấu độ tuổi đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD .. 39

Bảng 3.3:

Cơ cấu về giới tính đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế &
QTKD ............................................................................... 40

Bảng 3.4:

Thống kê kết quả khám sức khỏe định kỳ năm học 2015-2016 ..... 42

Bảng 3.5:

Thống kê số người tham gia các câu lạc bộ trong toàn trường ..... 43

Bảng 3.6:

Cơ cấu trình độ chuyên môn của đội ngũ giảng viên trường
ĐH Kinh tế & QTKD .......................................................... 45

Bảng 3.7:

Bảng thống kê ý kiến phản hồi của sinh viên theo đơn vị ....... 47

Bảng 3.8:

Kết quả đánh giá của toàn trường và kết quả phân theo khóa
đào tạo ............................................................................... 48

Bảng 3.9:

Kết quả đánh giá phân theo khoa, bộ môn ............................. 49

Bảng 3.10.

Kết quả hoạt động NCKH cấp cơ sở của các giảng viên ......... 50

Bảng 3.11:

Số lượng bài báo đăng trên các tạp chí chuyên ngành trong
nước và quốc tế và tỷ lệ trên số lượng giảng viên .................. 51

Bảng 3.12:

Tình hình biên soạn giáo trình, sách ..................................... 52

Bảng 3.13:

Đặc điểm nhóm nghiên cứu ................................................. 54

Bảng 3.14:

Kiểm định thang đo Công tác chuẩn bị giảng dạy, nội dung
và phương pháp giảng dạy của giảng viên ............................. 55

Bảng 3.15:

Kiểm định thang đo Học liệu phục vụ giảng dạy, thời gian
giảng dạy của giảng viên ..................................................... 55

Bảng 3.16:

Kiểm định thang đo Trách nhiệm và sự nhiệt tình của giảng
viên đối với người học ........................................................ 56

Bảng 3.17:

Kiểm định thang đo Giảng viên khuyến khích sáng tạo và tư
duy độc lập của người học ................................................... 57


ix
Bảng 3.18:

Kiểm định thang đo Tác phong sư phạm và năng lực của
giảng viên trong việc tư vấn, tổ chức lớp học ........................ 57

Bảng 3.19:

Kiểm định thang đo Hoạt động kiểm tra đánh giá người học
của giảng viên .................................................................... 58

Bảng 3.20:

Kiểm định thang đo Chất lượng giảng viên ........................... 58

Bảng 3.21.

Tổng hợp phân tích nhân tố ................................................. 60

Bảng 3.22.

Tương quan hạng Person ..................................................... 63

Bảng 3.23.

Phân tích hồi quy ................................................................ 64

Bảng 3.24.

Kết quả khảo sát về yếu tố chủ quan .................................... 67

Bảng 3.25.

Kết quả khảo sát về yếu tố khách quan ................................ 69

Bảng 3.26.

Thống kê giảng viên được cử đi đào tạo, hoạt động chuyên
môn nghiệp vụ trong và ngoài nước ..................................... 83

Bảng 3.27: Lương bình quân của giảng viên trường Đại học Kinh tế
& QTKD ........................................................................... 84
Bảng 3.28:

Thưởng cho giảng viên hướng dẫn sinh viên thực hiện đề tài
NCKH đạt giải.................................................................... 86

Bảng 3.29:

Bảng khen thưởng các hoạt động tập thể ............................... 86

Bảng 3.30:

Bảng chi phúc lợi các ngày lễ, tết, ngày truyền thống............. 87

Bảng 3.31:

Bảng mức chi hỗ trợ viết bài, báo đăng trên các tạp chí, viết
sách in quốc tế .................................................................... 88

Bảng 3.32:

Bảng Thưởng cho cán bộ, giảng viên khi hoàn thành luận án
tiến sĩ ................................................................................. 89

Bảng 3.33:

Bảng Hỗ trợ đối với cán bộ, giảng viên được phong hàm
PGS, GS ............................................................................ 90

Bảng 3.34: Bảng mức thanh toán chế độ giảng dạy, giờ giảng vượt
định mức ........................................................................... 91


x
DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1:

Kết quả thực hiện nâng cao trình độ ngoại ngữ năm 2016 .... 46

Biểu đồ 3.2:

Phân phối phần dư .................................................................. 64

Biểu đồ 3.3:

Kết quả tuyển dụng giảng viên tạo nguồn qua các năm ........ 79

Sơ đồ 3.1:

Sơ đồ bộ máy tổ chức quản lý................................................ 35

Sơ đồ 3.2:

Quy trình để tuyển chọn tạo nguồn giảng viên mới............... 72


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình thay đổi toàn cầu hiện nay, các quốc gia trên thế giới đều
đang nỗ lực nâng cao năng lực nghiên cứu, sáng tạo tri thức trong các bối cảnh
kinh tế xã hội và văn hoá khác nhau. Trên các phương tiện thông tin đại chúng
hiện nay, các khái niệm ‘xã hội tri thức’, ‘kinh tế tri thức’ ngày càng được nhắc
đến nhiều hơn. UNESCO đã định nghĩa một ‘xã hội tri thức’ là một xã hội được
nuôi dưỡng bởi sự đa dạng và khả năng sáng tạo của nó. Trong một nền kinh tế
tri thức, các sản phẩm,dịch vụ sẽ được tạo ra chủ yếu dựa vào tri thức, sáng tạo

hơn là dựa vào các nguồn nguyên vật liệu và sức lao động như trước đây. Ngoài
ra, quá trình nghiên cứu để sản sinh ra tri thức được xem là nền tảng của sự
phát triển xã hội bền vững.
Như vậy, GD&ĐT có vai trò là nền tảng, động lực thúc đẩy sự phát triển
kinh tế - xã hội. Vai trò của GD&ĐT được thể hiện rõ trong quan điểm của
Đảng ở các kì đại hội.
- Nghị Quyết TW 3, khoá VII năm 1993 khẳng định: “Khoa học và
công nghệ, giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho giáo dục
là đầu tư cho phát triển”.
- Nghị quyết TW 2, khoá VIII: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc
sách hàng đầu”.
- Nghị Quyết TW 8, khoá XI: “Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng
đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và của toàn dân. Đầu tư cho giáo dục là
đầu tư cho phát triển, được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch
phát triển kinh tế - xã hội”.
- Nghị quyết số 29/NQ-TW của BCH Trung Ương ngày 4 tháng 11 năm
2013 về việc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã chỉ rõ: "Phát triển giáo dục và đào tạo là


2
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Chuyển mạnh quá trình
giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm
chất người học. Học đi đôi với hành; lý luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà
trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội".
Trong hệ thống các trường Đại học nói chung, trường Đại học thuộc khối
ngành Kinh tế và Quản trị Kinh doanh nói riêng thì sự hình thành, tồn tại và
phát triển của nó không thể tách rời với vai trò chất lượng của đội ngũ cán bộ
giảng dạy. Có thể khẳng định rằng, chất lượng đội ngũ cán bộ giảng dạy trong

các trường Đại học là yếu tố quyết định đối với sự phát triển giáo dục và đào
tạo của mỗi trường cũng như toàn bộ hệ thống các trường Đại học. So với yêu
cầu ngày càng cao, càng đa dạng và phong phú của sự nghiệp xây dựng xã hội
mới, thì chất lượng và số lượng đội ngũ vẫn là vấn đề cần được quan tâm hàng
đầu trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo hiện nay.
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên
có nhiệm vụ Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ở các trình độ Cử nhân,
Thạc sĩ, Tiến sĩ về Kinh tế, Kinh doanh và Quản lý. Nghiên cứu khoa học,
chuyển giao công nghệ cho các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế-xã hội, các
cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế ở trung du, miền núi Bắc bộ và cả nước.
Vậy để thực hiện tốt nhiệm vụ này thì việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên, giỏi về kiến thức chuyên môn nghiệp vụ, gắn bó với nghề, với
trường, trước biến động của cơ chế thị trường, có một vị trí quan trọng, nhằm
đảm bảo cho sự phát triển bền vững ổn định và lâu dài của Nhà trường, cũng
như để tồn tại và phát triển được trong môi trường cạnh tranh về chất lượng
đào tạo ngày càng khốc liệt. Do đó, làm sao để nâng cao chất lượng và phát
triển về số lượng đội ngũ giảng dạy trong trường Đại học Kinh tế và Quản trị
kinh doanh là một vấn đề có ý nghĩa cấp thiết, nhằm đáp ứng đòi hỏi mới của
sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo,
đồng thời cạnh tranh được với các trường Đại học khác trong và ngoài tỉnh


3
trong thời đại hội nhập và phát triển.Xuất phát từ thực tiễn đó, tác giả lựa chọn
đề tài: "Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế &
Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên" làm đề tài nghiên cứu của mình
với mong muốn đóng góp phần công sức nhỏ bé của mình vào sự nghiệp phát
triển chung của Nhà trường.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung

Đề tài nghiên cứu nhằm đưa ra được một số giải pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ Giảng viên của trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh, từ đó
nâng cao chất lượng đào tạo của Nhà trường, đóng góp vào sự nghiệp phát triển
giáo dục cũng như nhằm thực hiện thành công mục tiêu phát triển kinh tế - xã
hội của Đất nước và của vùng.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn liên quan đến chất
lượng đội ngũ giảng viên tại các trường đại học.
- Phân tích và đánh giá thực trạng chất lượng và công tác nâng cao chất
lượng đội ngũ giảng viên hiện tại trường Đại học Kinh tế & QTKD.
- Đề xuất được một số giải pháp cơ bản pháp nhằm nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & QTKD.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Hiện trạng chất lượng và hoạt động nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên trường ĐH Kinh tế & QTKD
-Phạm vi nghiên cứu:
+Về nội dung:
- Đề tài nghiên cứu hiện trạng chất lượng đội ngũ giảng viên của Trường
Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh;
- Nghiên cứu các hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại
trường.


4
+ Về không gian: Nghiên cứu tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh
doanh - Đại học Thái Nguyên, Phường Tân Thịnh, Thành Phố Thái Nguyên.
+ Về thời gian: Số liệu sử dụng để phân tích từ năm 2014-2016; số liệu
điều tra năm 2017 đối với đội ngũ giảng viên và người học về hiện trạng và
công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của Nhà trường
4. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

Hiện nay, cũng đã có nhiều luận văn, luận án nghiên cứu về đội ngũ giảng
viên và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, có thể kể đến:
- Nguyễn Thị Thu Hằng (2013), Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trong các trường đại học khối ngành kinh tế và quản trị kinh doanh khu vực
phía Bắc, Luận văn Thạc sĩ, Học viên Công nghệ Bưu chính Viễn thông. Ở
luận văn này, tác giả đã đưa ra khá đầy đủ và chi tiết về cơ sở lý luận về giảng
viên, nhiệm vụ và yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên. Tác giả đã
đưa được khái niệm, nêu khái quát được các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng
giảng viên. Tuy nhiên khi đi sâu về phân tích thực trạng tác giả mới chỉ đưa ra
các nhân tố các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng giảng viên mà chưa phân
tích, đánh giá được sự tác động của nó ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng
giảng viên. Do đó nên giải pháp tác giả đưa ra ở chương 3 còn mang tính chất
khái quát và chưa có sức thuyết phục.
Trong “Phát triển nguồn nhân lực giảng viên của trường Đại học Kinh
tế quốc dân (ĐHKTQD) hướng tới mục tiêu trở thành đại học nghiên cứu” của
Nguyễn Đức Hiển (2013) nói đến tiêu chuẩn/ đặc trưng của một trường đại học
nghiên cứu đào tạo sau đại học chiếm tỷ trọng cao; hoạt động NCKH mang lại
nguồn thu chủ yếu thông qua liên kết nghiên cứu bên ngoài, đội ngũ giảng viên
có trình độ và tận tâm với giảng dạy và NCKH. Chiếu theo các tiêu chuẩn/ đặc
trưng này thì ĐHKTQD vẫn chưa đáp ứng đầy đủ cả về chất lượng và số lượng,
đặc biệt đội ngũ giảng viên ở thế hệ trẻ đang có xu hướng học tập nâng cao
trình độ trong nước, dẫn đến yếu về ngoại ngữ và quan hệ với đối tác nước
ngoài như hoạt động hợp tác quốc tế; số giảng viên chủ động tham gia NCKH


5
chưa nhiều, nhất là làm chủ biên các công trình khoa học; thay vào đó là giảng
viên lâu năm; giảng viên trẻ chỉ là thành viên tham gia.
Trong “Giảng viên - “chìa khóa” mở cánh cửa chất lượng đào tạo đại
học, cao đẳng” của Nguyễn Danh Tuấn (2013) và trong “Đổi mới giáo dục đại

học: Cần bắt đầu từ chất lượng giảng viên” của Ngô Quang Trường (2015)
cho biết hiện nay Việt Nam có nhiều trường đại học, cao đẳng, tính bình quân
mỗi tỉnh có 7 trường, trừ Hà Giang chưa có đại học nào. Đồng nghĩa với việc
này là số lượng giảng viên tăng tương ứng, tuy nhiên việc tăng chất lượng giảng
viên không thể ra lò nhanh như thành lập một trường đại học, dẫn đến ngoại trừ
các trường đại học lâu đời có uy tín trước đây, còn lại đa số các trường đại học
mới thành lập đều thiếu hụt đội ngũ giảng viên đủ chuẩn về học vị, năng lực
giảng dạy, năng lực NCKH. Chính nguyên nhân này khiến cho uy tín, chất
lượng đào tạo của một số trường bị suy giảm, ảnh hưởng đến tuyển sinh. Theo
tác giả đội ngũ giảng viên chính là “máy cái’, là “chìa khóa’ để mở cánh cửa
chất lượng đào tạo đại học, cao đẳng. Tương tự, theo “Xây dựng đội ngũ giảng
viên trong trường đại học -Thực trạng và giải pháp” của Nguyễn Thị Thu Hương
(2012) khi so sánh năm học 2007-2008 với năm học 2009-2010 thì tỷ lệ giảng
viên có trình độ tiến sỹ trở lên giảm xuống từ 14,33% xuống 13,86%. Ngoài ra,
tác giả so sánh tỷ lệ tiến sỹ/ sinh viên, tỷ lên sinh viên/ giảng viên với các nước
thì ở Việt Nam đều ở mức thấp.
Trong “Chất lượng đội ngũ giảng viên: Từ góc nhìn năng lực nghiên cứu
khoa học” của Hoàng Văn Mạnh (2014) cho thấy việc đánh giá chất lượng giảng
viên là một công việc khó, không dễ và có nhiều tiêu chí để đánh giá chất lượng
giảng viên bao gồm học vị, năng lực giảng dạy, năng lực NCKH, ngoại ngữ,
trong số đó bài viết nhấn mạnh đến năng lực NCKH và coi NCKH như là tiêu
chí quan trọng nhất để đánh giá chất lượng giảng viên. Theo tác giả thực tế các
tiêu chuẩn xếp hạng các trường đại học trên thế giới chủ yếu lấy NCKH làm tiêu
chí hàng đầu để chấm điểm các trường đại học. Liên hệ đến Việt Nam thì năng
lực NCKH của các trường đại học cũng như của các giảng viên đại học Việt


6
Nam còn khá yếu và thiếu so với các nước trong khu vực như Thái Lan,
Singapore, Indonesia về việc công bố các bài tạp chí khoa học quốc tế và việc

đăng ký bản quyền phát minh, sáng chế khoa học hàng năm.
- Nguyễn Phương Ngân (2015), “Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên tại trường Đại học Giao thông vận tải, luận văn thạc sỹ, Đại học Thương
mại. Đề tài ngoài việc nghiên cứu các tài liệu về chất lượng đội ngũ giảng viên
đã tập trung đánh giá chất lượng đội ngũ giảng viên dựa trên ý kiến đánh giá và
số liệu thu thập được. Trên cơ sở đó, để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên, đề tài đã nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, thông qua phiếu thăm dò tính
khả thi và tính cần thiết của các giải pháp được đề xuất.
Bên cạnh các công trình nghiên cứu trên, còn có các bài viết trên các báo,
tạp chí như:
- Nguyễn Thị Thu Hương với bài viết “Xây dựng đội ngũ giảng viên
trong trường đại học - Thực trạng và giải pháp ” đăng trên Tạp chí Khoa học Đại học Quốc gia Hà Nội, Số28 tháng 3/2012. Bài báo đưa ra những thực trạng
chung của đội ngũ giảng viên trong các trường đại học từ đó có những giải pháp
phù hợp nhằm xây dựng đội ngũ giảng viên có chất lượng cao.
Mặc dù có nhiều công trình nghiên cứu về nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên, tuy nhiên cho tới nay chưa có công trình nghiên cứu tại trường Đại
học Kinh tế & QTKD. Như vậy đề tài “Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh” là độc lập và không
trùng lặp với các công trình nghiên cứu trước.
5. Ý nghĩa khoa học của luận văn
- Đánh giá một cách khoa học thực trạng của đội ngũ giảng viên tại
trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh.
- Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn, luận văn nêu lên một số
phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên tại trường Kinh tế và Quản trị Kinh doanh.


7
- Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là nguồn tài liệu tham khảo hữu
ích cho các nghiên cứu tiếp theo về chủ đề này cũng như là nguồn thông tin

tham khảo cho các bộ phận chức năng trong việc hoạch định cơ chế, chính sách
liên quan đến chất lượng đội ngũ giảng viên trong các trường đại học nói chung,
các trường đại học kinh tế và quản trị kinh doanh nói riêng
6. Bố cục luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, và các danh mục, luận văn bao gồm 4
chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ giảng viên
đại học và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng chất lượng đội ngũ giảng viên và công tác nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên tại trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh
doanh - Đại học Thái Nguyên
Chương 4: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Đại học Kinh tế & QTKD - Đại học Thái Nguyên.


8
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC
1.1. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ giảng viên đại học và nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên đại học
1.1.1.Tổng quan về giảng viên đại học và đội ngũ giảng viên đại học
1.1.1.1. Khái niệm giảng viên
Khái niệm về giảng viên có thể tiếp cận ở rất nhiều quan điểm khác nhau:
- Theo quyết định số 202/TCCP-VC được ban hành ngày 08 tháng 06
năm 1994 của Ban tổ chức - cán bộ chính phủ về việc ban hành tiêu chuẩn
nghiệp vụ các ngạch công chức ngành giáo dục và đào tạo: “Giảng viên là viên
chức chuyên môn đảm nhiệm việc giảng dạy và đào tạo ở bậc đại học, cao đẳng

thuộc một chuyên ngành đào tạo của trường đại học hoặc cao đẳng”
- Tại Điều 61. Luật Giáo dục (1998) có nêu: “Nhà giáo là người làm nhiệm
vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác.”
- Tại điều 70, Luật Giáo dục (2005) có nêu: “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở
giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên;
ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên”
- Tại khoản 1, điều 54, Luật Giáo dục đại học (2012) quy định:
1. Giảng viên trong cơ sở giáo dục đại học là người có nhân thân rõ ràng; có
phẩm chất, đạo đức tốt; có sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp; đạt trình độ về
chuyên môn, nghiệp vụ quy định tại điểm e khoản 1 Điều 77 của Luật giáo dục.
2. Chức danh của giảng viên bao gồm trợ giảng, giảng viên, giảng viên
chính, phó giáo sư, giáo sư.
3. Trình độ chuẩn của chức danh giảng viên giảng dạy trình độ đại học
là thạc sĩ trở lên. Trường hợp đặc biệt ở một số ngành chuyên môn đặc thù do
Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo quy định.
Hiệu trưởng cơ sở giáo dục đại học ưu tiên tuyển dụng người có trình độ
từ thạc sĩ trở lên làm giảng viên.


9
4. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chương trình bồi dưỡng
nghiệp vụ sư phạm, quy định việc bồi dưỡng, sử dụng giảng viên.
Như vậy, khái niệm về giảng viên có nhiều cách tiếp cận khác nhau nhưng
đều thống nhất về bản chất của người giảng viên, đó là người làm nhiệm vụ giảng
dạy, giáo dục trong các trường đại học, cao đẳng, nhằm truyền thụ kiến thức khoa
học, kỹ năng, khả năng thực hành cho sinh viên và xây dựng, hình thành nhân
cách cho người học, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển xã hội.
1.1.1.2. Đội ngũ giảng viên
Theo từ điển tiếng Việt, đội ngũ là "khối đông người cùng chức năng nghề
nghiệp được tập hợp và tổ chức thành một lực lượng". Các khái niệm về đội ngũ

dùng cho các thành phần trong xã hội như đội ngũ trí thức, đội ngũ công nhân viên
chức đều có gốc xuất phát từ đội ngũ theo thuật ngữ quân sự. Đó là một khối đông
người, được tổ chức thành một lực lượng để chiến đấu hoặc để bảo vệ. Tóm lại,
đội ngũ là một nhóm người được tổ chức và tập hợp thành một lực lượng để thực
hiện một hay nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc không cùng nghề
nghiệp nhưng cùng có chung một mục đích nhất định.
Từ khái niệm nêu trên, ta có thể hiểu: Đội ngũ giảng viên là một tập thể
người có làm nghề dạy học - giáo dục tại các trường ĐH, CĐ được tổ chức
thành một lực lượng; cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu
GD&ĐT đã đặt ra cho trường ĐH, CĐ.
1.1.1.3. Đặc điểm của giảng viên
Giảng viên Đại học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, truyền đạt kiến
thức cho sinh viên trong các trường Đại học, Cao đẳng; vì vậy, phẩm chất trí
tuệ là yêu cầu rất cao đối với người giảng viên. Từ chất sáng tạo đó biểu hiện
trong năng lực hoạt động giảng dạy, trong nghiên cứu khoa học và trong toàn
bộ quá trình sáng tạo để hình thành nên toàn bộ nhân cách sáng tạo của một con
người - sản phẩm cần thiết và tất yếu của quá trình dạy học. Bởi vậy, hơn bất
cứ một nghề nghiệp nào khác, nghề giảng dạy đại học đòi hỏi mỗi giảng viên
phải phát huy năng lực sáng tạo của mình một cách cao nhất.


10
Một đặc điểm nữa là trong thời đại ngày nay, người giảng viên phải là
một tấm gương sáng về đạo đức và tinh thần tự học, tự vươn lên để hoàn thiện
mình. Mỗi giảng viên là một mẫu mực về ý trí học, về tinh thần nhân ái, nhân
văn thương yêu con người, quý trọng con người.
1.1.1.4. Tiêu chuẩn đối với giảng viên đại học
Theo Quyết định số 58/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, thay
thế Quyết định 153/2003/QĐ-TTg ngày 30/7/2003, đã quy định cụ thể 5 tiêu
chuẩn của giảng viên đại học:

1- Có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
2- Có bằng tốt nghiệp đại học trở lên và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp
vụ sư phạm. Có bằng thạc sĩ trở lên đối với giảng viên giảng dạy các môn lý
thuyết của chương trình đào tạo đại học; có bằng tiến sĩ đối với giảng viên giảng
dạy và hướng dẫn chuyên đề, luận văn, luận án trong các chương trình đào tạo
thạc sĩ, tiến sĩ;
3- Có trình độ ngoại ngữ, tin học đáp ứng yêu cầu công việc;
4- Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
5- Lý lịch bản thân rõ ràng.
Như vậy, Theo quy định cũ (Quyết định 153/2003/QĐ-TTg), tiêu chuẩn
của giảng viên được quy định tại Điều 61 Luật Giáo dục. Theo đó, ngoài các
điều kiện về phẩm chất, đạo đức, tư tưởng, sức khỏe, lý lịch thì Luật Giáo dục
chỉ quy định chung rằng "Giảng viên phải đạt trình độ chuẩn được đào tạo về
chuyên môn, nghiệp vụ".
Như vậy, so với quy định cũ, điều lệ mới ban hành đã quy định cụ thể
tiêu chuẩn về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giảng viên; đồng thời có bổ
sung thêm điều kiện về trình độ ngoại ngữ, tin học đáp ứng yêu cầu công việc.
1.1.1.5. Vai trò của giảng viên
Giảng viên, với vai trò chủ đạo trong quá trình giáo dục ở các trường ĐH,
CĐ. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Không có thầy giáo thì không có
giáo dục... không có giáo dục, không có cán bộ thì không nói gì đến kinh tế - văn
hoá” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 1996, t.8, tr.184)


11
Trong đổi mới giáo dục đại học hiện nay, đội ngũ giảng viên trường đại
học được coi là một nguồn lực quan trọng phục vụ yêu cầu phát triển KT-XH
vì:
- Đội ngũ giảng viên là người trực tiếp thực thi các mục tiêu, nhiệm vụ
giáo dục, với vai trò chủ đạo trong quá trình GD&ĐT ở các trường ĐH, CĐ.

Điều 15, Luật giáo dục (2005) nêu rõ: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong
việc đảm bảo chất lượng giáo dục”.
- Đội ngũ giảng viên với năng lực, sự tận tâm với nghề nghiệp và khả năng
thích ứng cao mới có thể bảo đảm cung cấp cho xã hội được sản phẩm nguồn nhân
lực có hàm lượng chất xám cao, có giá trị nhất, quyết định sự phát triển.
- Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 khóa VIII của Đảng khẳng định:
“Giảng viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh”.
Thực tế đội ngũ cán bộ giảng dạy giữ vai trò quyết định chất lượng đào tạo và là
lực lượng chủ công trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ của trường
đại học.
- Trong GD&ĐT, đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục thực sự
là lực lượng tin cậy của Đảng, giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, tận
tụy với sinh viên, có tinh thần trách nhiệm, ý thức cầu tiến, chịu khó tự học, tự
bồi dưỡng nâng cao trình độ và sẵn sàng tham gia các hoạt động xã hội.
1.1.1.6. Nhiệm vụ của giảng viên đại học
Nhiệm vụ của Giảng viên được quy định tại Điều 6 - Thông tư liên tịch
số 36/2014/TTLT-BGDĐT-BNV ngày 28 tháng 11 năm 2014 của Bộ trưởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ trưởng Bộ Nội vụ quy định mã số và tiêu chuẩn
chức danh nghề nghiệp viên chức giảng dạy trong các cơ sở giáo dục đại học
công lập, như sau:
a) Giảng dạy, hướng dẫn và chấm đồ án, khóa luận tốt nghiệp trình độ
cao đẳng, đại học. Giảng viên trong thời gian làm công tác trợ giảng thực hiện
hỗ trợ giảng viên, giảng viên chính, phó giáo sư, giáo sư trong các hoạt động
giảng dạy, bao gồm: Chuẩn bị bài giảng, phụ đạo, hướng dẫn bài tập, thảo luận,
thí nghiệm, thực hành và chấm bài;


12
b) Tham gia giảng dạy chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ và
hướng dẫn, đánh giá luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ nếu có đủ tiêu chuẩn theo

quy định;
c) Tham gia xây dựng kế hoạch, nội dung, chương trình đào tạo; tham
gia đổi mới phương pháp giảng dạy, phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả
học tập, rèn luyện của sinh viên;
d) Chủ trì hoặc tham gia biên soạn sách phục vụ đào tạo;
đ) Tổ chức và tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học; viết và tham
gia báo cáo khoa học tại các hội nghị, hội thảo khoa học; tham gia triển khai
các hoạt động chuyển giao công nghệ cho cơ sở sản xuất;
e) Tham gia các hoạt động hợp tác quốc tế và bảo đảm chất lượng giáo
dục đại học;
g) Tham gia công tác chủ nhiệm lớp, cố vấn học tập; hướng dẫn thảo
luận, thực hành, thí nghiệm và thực tập;
h) Học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ;
i) Tham gia công tác quản lý, công tác Đảng, đoàn thể và thực hiện các
nhiệm vụ khác được phân công.
Như vậy, căn cứ vào quy định, một cách khái quát, giảng viên đại học
phải thực hiện tốt các nhiệm vụ trong các lĩnh vực: hoạt động giảng dạy, hoạt
động NCKH và các hoạt động khác: tham gia công tác quản lý đào tạo, bồi
dưỡng, công tác đảng, đoàn thể, CVHT .v.v.
1.1.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên đại học
1.1.2.1. Quan niệm chung về chất lượng
Theo từ điển tiếng Việt do NXB văn hoá thông tin ban hành năm 1999
xác định: "Chất lượng là phạm trù triết học biểu thị những thuộc tính bản chất
của sự vật, chỉ rõ nó là cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật phân biệt nó
với sự vật khác, chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật. Chất lượng biểu
hiện ra bên ngoài, qua các thuộc tính. Nó là cái liên kết các thuộc tính của sự


13
vật lại làm một, gắn bó với sự vật như một tổng thể bao quát toàn bộ sự vật và

không tách khỏi sự vật. Sự vật khi vẫn còn là bản thân nó thì không thể mất
chất lượng của nó. Sự thay đổi chất lượng kéo theo sự thay đổi của sự vật, về
căn bản chất lượng của sự vật bao giờ cũng gắn với tính quy định về số lượng
của nó và không thể tồn tại ngoài tính quy định ấy. Mỗi sự vật bao giờ cũng là
sự thống nhất giữa số lượng và chất lượng”.
Qua đó ta có thể hiểu rằng bất cứ sự vật, hiện tượng nào trong tự nhiên,
xã hội đều có chất của nó. Chất của sự vật là tổng hợp những tính quy định,
những thuộc tính, những đặc điểm cấu trúc khách quan vốn có của sự vật, hiện
tượng, chỉ rõ nó là cái gì và làm cho nó khác với cái khác.
Chất lượng của các sự vật, hiện tượng được biểu hiện thông qua các thuộc
tính của nó. Mỗi sự vật có nhiều thuộc tính, mỗi thuộc tính tham gia vào việc
quy định chất của sự vật không giống nhau, có thuộc tính bản chất, thuộc tính
không bản chất. Các thuộc tính bản chất tồn tại suốt trong quá trình tồn tại của
sự vật, giữ vai trò quy định của sự vật làm cho nó là nó và khác với cái khác.
Nếu thuộc tính cơ bản mất đi thì sự vật không còn. Trái lại thuộc tính không
bản chất không giữ vai trò như thế.
Tóm lại: Khái niệm chất lượng phản ảnh mặt vô cùng quan trọng của sự
vật, hiện tượng và quá trình của thế giới khách quan. Nói như Heghen:"Chất
lượng là ranh giới làm cho những vật thể này khác với những vật thể khác".
1.1.2.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên đại học
Xuất phát từ những quan niệm về chất lượng như đã nêu ở trên ta có thể
hiểu: Chất lượng giảng viên là toàn bộ thuộc tính (yếu tố), những đặc điểm và
nhiệm vụ của giảng viên. Như đã đề cập ở phần 1.1.5, nhiệm vụ chính của
người giảng viên bao gồm hoạt động đào tạo, hoạt động nghiên cứu khoa học
và tham gia công tác quản lý đào tạo, bồi dưỡng, công tác đảng, đoàn thể và
các hoạt động khác trong nhà trường.Để thực hiện các hoạt động đào tạo tốt,
giảng viên cần có trình độ chuyên môn tốt và có năng lực giảng dạy đáp ứng
được yêu cầu của người học. Để thực hiện hoạt động nghiên cứu khoa học có