Bài 12. Cơ chế xác định giới tính

1. Điền tên các quá trình: nguyên phân, giảm phân, thụ tinh
và loại bộ NST phù hợp để hoàn chỉnh sơ đồ sau:
Bố

Giảm
? phân

tinh trùng

2nNST)
(…

n NST)
(…

Giảm
?
Mẹ
phân
2n NST)
(…

trứng

Thụ
?
Nguyên
?
Hợp
tử

Cơ thể
tinh
phân
2n NST)
2n
(…
(… NST)

n(… NST)

? phân
Nguyên
2. Nêu điểm giống và khác nhau của bộ
NST ở ruồi giấm đực và ruồi giấm cái
2n = 8

6A+X
X
6A+X
Y


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)
I. Nhiễm sắc thể giới tính

Trong tế bào lưỡng bội ở
người có 22 cặp NST
thường và 1 cặp NST giới
tính XX (ở nữ) hoặc XY
(ở nam).

Bộ NST ở nam và nữ giống nhau điểm nào và khác nhau điểm nào?


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)
I. Nhiễm sắc thể giới tính
Thảo luận
nhóm 4 người
trong 3 phút
hoàn thành
bảng sau

Nhiễm sắc thể
giới tính
Số lượng

Chỉ có 1 cặp
Có thể tương đồng hoặc
không tương đồng

Nhiễm sắc thể thường

Có từ 2 cặp trở lên

Luôn tồn tại thành từng

cặp tương đồng
Mang gen qui định giới tính và Mang gen qui định các
Chức năng các tính trạng liên quan đến
tính trạng thường
Đặc điểm

giới tính


VD: Một số hiện tượng phân hoá giới tính ở sinh vật:
Cặp NST giới tính
Loài
Đực
Cái
- Ở người, ĐV có vú, ruồi giấm, cây gai, ...
XY
XX
- Ở chim, ếch nhái, bò sát, bứơm, dâu tây,
…

XX

XY

- Ở bọ xít, châu chấu, rệp…

XO

XX

- Bọ nhảy

XX

XO

Giới tính ở nhiều loài sinh vật phụ thuộc vào sự có mặt của
cặp NST giới tính trong tế bào.


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)
I.Nhiễm sắc thể giới tính

II.Cơ chế NST xác định giới tính
Quan sát H 12.2, trả lời câu hỏi:
+ Có mấy loại tinh trùng và trứng
được tạo ra qua giảm phân?
+ Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng
mang NST giới tính nào với trứng để
tạo hợp tử phát triển thành con trai
hay con gái?
+Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ
sinh xấp xỉ là 1 : 1?


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)

Trình bày cơ chế
sinh con trai, con
gái ở người.

Nam

Nữ

Bào
thai

114

100

Lọt

105

100

Giới
Lứa
tuổi


Bè

m
Ñ

2n

44A+XX

2n

22A +X

22A +X

n

44A + XX

2n

44A+XY

22A +Y

n

n

44A + XY

con trai

2n

con g¸i

Sơ đồ cô cheá NST xaùc ñònh giôùi
tính ở người

Quan niệm
cho rằng:
người mẹ
quyết định
việc sinh con
trai hay con
gái là đúng
hay sai?


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)
I.Nhiễm sắc thể giới tính
II.Cơ chế NST xác định giới tính

III.Các yếu tố ảnh hưởng tới sự phân hóa giới tính
Xem các ví dụ sau và cho biết yếu tố nào ảnh hưởng tới sự phân
hóa giới tính?

Trứng rùa ủ ở nhiệt
độ dưới 280 C sẽ nở
thành con đực, trên 320C
thì nở thành con cái


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)

Thầu dầu trồng trong

ánh sáng cường
độ yếu thì số hoa
đực giảm


BÀI 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH (tiết 12)

Dùng Metyl testosteron
(hormon sinh dục) tác
động vào cá vàng cái
có thể làm cá cái
biến thành cá đực

Q trình phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của các
nhân tố mơi trường bên trong và bên ngồi


Để tạo ra nhiều gà trống hơn người nông dân tăng nhiệt độ ấp trứng

Ứng dụng trong sản xuất, chăn nuôi chủ động điều chỉnh tỉ
lệ đực, cái



BÀI TẬP CỦNG CỐ
Bài 5- SGK trang 41:
Ở những loài mà giới đực là giới dị giao tử thì những trường
hợp nào sau đây đảm bảo tỉ lệ đực : cái xấp xỉ là 1:1?
a. Số giao tử đực bằng số giao tử cái.
b. Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương

đương.
c. Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài vốn đã bằng
nhau.
d. Xác suất thụ tinh của hai loại giao tử đực (mang NST X và
NST Y) với giao tử cái tương đương.


Hướng dẫn học tập ở nhà
Xem lại phần Menđen giải thích kết quả thí
nghiệm : “Lai hai cặp tính trạng”