Bài 10. Hoá trị

Welcome to Chemistry !


KIỂM TRA BÀI CŨ
Viết CTHH và tính PTK của các chất sau:

Với O = 16đvC; Cl = 35,5đvC; H = 1đvC; S = 32đvC; Na = 23đvC


Chẳng hạn một hợp chất 2Al; 3S; 12O.
Ta viết là Al2S3O12,???
Hoàn toàn không có chất này trong thực tế
mà chỉ có CTHH là Al2(SO4)3
Vậy thì làm cách nào để chúng ta
biết cách lập CTHH trên?

Muối nhôm sunphat


Tiết 13:

HÓA TRỊ


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

1. Cách xác định:

Trong phân tử để so sánh khả năng liên kết của hiđro với các nguyên tử khác, người ta qui
ước gán cho H hóa trị là I (được viết bằng chữ số La Mã). Một nguyên tử nguyên tố khác
liên kết được với bao nhiêu nguyên tử hiđro thì nguyên tố đó có hóa trị bằng bấy nhiêu.


?

Hãy cho biết hóa trị của các nguyên tố O, N dựa vào số hóa trị của H là I, theo bảng sau?

Cl hóa trị I

O

O hóa trị II

H

Xung quanh Cl có 1
liên kết

Xung quanh O có 2
liên kết

H

N

N hóa trị III

Xung quanh N có 3
liên kết

H

H

H


?

Hãy tìm hóa trị P trong PH3 và F trong HF?

Trả lời: P có hóa trị III trong PH3
F có hóa trị I trong HF


Vậy xác định 1 nhóm nguyên tử liên kết với H cũng vậy
VD: H2SO4 trong hợp chất có
2 nguyên tử H nên
nhóm SO4 có hóa trị II


?

Hãy tìm hóa trị nhóm NO3 trong hợp chất HNO3 và nhóm PO4 trong hợp
chất H3PO4?

Trả lời: Nhóm NO3 có hóa trị I trong hợp chất HNO3
Nhóm H3PO4 có hóa trị III trong hợp chất H3PO4


?Thảo luận nhóm:

Dựa vào khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố khác với Oxi. Oxi có hóa trị II. Hãy xác định hóa trị của các nguyên

tố khác khi liên kết với Oxi?

Na hóa trị I
Na

Xung quanh Na có 1
liên kết

Na

Ca hóa trị II

Xung quanh Ca có 2
liên kết

Xung quanh C có 4

C hóa trị IV

liên kết

?

Hãy tìm hóa trị K trong K2O và Zn trong ZnO?

Trả lời: K có hóa trị I trong K2O
Zn có hóa trị II trong ZnO


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

1. Cách xác định:
Hóa trị của một nguyên tố được xác định theo:
- Hóa trị cuả H làm 1 đơn vị (I)
- Hóa trị của O là 2 đơn vị (II).


Cả lớp xem bảng 1, bảng 2 (SGK/42;43) phần hóa trị.

Kim loại

Phi kim

Nhóm nguyên tử

Hóa trị

Na, K, Ag, Hg,...

H, Cl

OH, NO3

I

Mg, Cu, Ca, Fe, Hg, Ba,

S, N, C, O

SO4, CO3

II

Al, Fe

N, P

PO4

III

 

S, C, Si

 

IV

 

N, P

 

V

 

S

 

VI

Zn,...


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

1. Cách xác định:
2. Kết luận

?

Vậy hóa trị là gì?

Hóa trị của nguyên tố (hay nhóm nguyên tử)
là con số biểu thị khả năng liên kết
của nguyên tử nguyên tố này
với nguyên tử nguyên tố khác


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

1.

Cách xác định:

2.

Kết luận:

Hóa trị của nguyên tố (hay nhóm nguyên tử) là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên
tố này với nguyên tử nguyên tố khác.


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

II. QUY TẮC HOÁ TRỊ

1. Quy tắc:


?

Thảo luận nhóm: Hoàn thành bảng dưới đây

Chú ý: Dù là hóa trị là số La Mã nhưng khi tính toán vẫn như số bình thường.
Ví dụ: Hóa trị I (như số 1); Hóa trị IV (như số 4)…

I

II

K2O
III

II

Al2O3

Ix2

II x 1

(kết quả là 2)

(kết quả là 2)

III x 2

I x 2 = II x 1

II x 3
III x 2 = II x 3

(kết quả là 6)

(kết quả là 6)


?

Vậy em nào hãy rút ra qui tắc hóa trị?

QUI TẮC HÓA TRỊ:
Trong công thức hóa học, tích của chỉ số và hóa trị
của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và hóa trị
của nguyên tố kia.

a

Công thức chung: AxBy

CT hóa trị:

x.a = y.b

b


HÓA TRỊ

Tiết 13:

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

II. QUY TẮC HOÁ TRỊ

1. Quy tắc:

Trong công thức hoá học, tích của chỉ số và hoá trị của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và
hoá trị của nguyên tố kia.
a b

Trong hợp chất AxBy:

x. a = y. b

(Trong đó a, b lần lượt là hoá trị của A và B)
Quy tắc này đúng cả khi A hoặc B (thư ờng là B) là một nhóm nguyên tử

Chú ý: Quy tắc này được vận dụng chủ yếu cho các hợp chất vô cơ

Bài tập 3b(Sgk/37 )
Biết CTHH K2SO4, trong đó K( I ), nhóm SO 4 (II)
Hãy chỉ ra CTHH trên là công thức phù hợp đúng theo QTHT .


Tiết 13:

HÓA TRỊ

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

II. QUY TẮC HOÁ TRỊ

1.

Quy tắc

2. Vận dụng
a. Tính hóa trị của một nguyên tố


Vd: Tính hóa trị của S trong SO 3, biết O có hóa trị II?
Giải
Gọi hóa trị của S trong SO3 là a
Áp dụng quy tắc hóa trị ta có:

1.a
=> a = VI

Vậy hóa trị của S trong SO3 là: VI

=

3.II


HÓA TRỊ

Tiết 13:

I. HOÁ TRỊ CỦA MỘT NGUYÊN TỐ ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BẰNG CÁCH NÀO?

II. QUY TẮC HOÁ TRỊ

1.
2.

Quy tắc:
Vận dụng:

a. Tính hóa trị của một nguyên tố
Vd: Tính hóa trị của S trong SO 3, biết O có hóa trị II.
Giải
Gọi hóa trị của S trong SO3 là x.
Theo quy tắc hóa trị ta có: 1.x = 3.II
=> x = VI
Vậy hóa trị của S trong SO3 là: VI