Bài 11. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077)

Bài 11
CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC
TỐNG (1075 – 1077)
(tiết 2)

Gv: Hồng Kim Tiên – Trường THCS Phú Lộc


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
1. Kháng chiến bùng nổ

Sau khi rút quân về nước, Lý Thường Kiệt đã làm gì?


Quảng Nguyên
(Cao Bằng)
Lưu Kì
Môn

CHÂU UNG

àng
Ho Mãn
m
Ki

ng CHÂU KHÂM
a
n L ơn)_
a
Qu ng S

Tô
CHÂU LIÊM
(Lạ
M
ậu
Thường Kiệt
úc các
hcử
P
h
n
Đông Kênh
ả
Thân C
n

Vì Lsao
ý T Lý
hư
ờn trấn giữ vùng biên giới?
A
tù trưởng
gK
hủ
T
Vi

i ệt

Lý Kế Nguyên

Các tù trưởng đa phầnThăng
là những người
Vạn Xuân có uy tín,
Long địa hình
thông thạo
ân,
h
C
g
n
oà
H

V
Chiêu

ăn

CHÚ GIẢI:
CHÚ GIẢI:
Thăng

Long tuyến Như Nguyệt
Phòng

QUÂN TỐNG TẤN CÔNG ĐẠI VIỆT
PHÒNG TUYẾN NHƯ NGUYỆT

Quân

Đại Việt bố phòng, chặn giặc
QUÂN ĐẠI VIỆT BỐ PHÒNG
VÀ CHẶN ĐÁNH

a.

Lîc ®å chuẩn bị bố phòng cña qu©n Đại Việt (1076 – 1077)


Tại sao Lý Thường Kiệt lại chọn sông Như Nguyệt
làm phòng tuyến chống giặc?
Sông Như Nguyệt như một chiến tuyến tự nhiên rất khó
có thể vượt qua. Đây là con sông chặn ngang tất cả các
ngả đường từ phía Bắc về Thăng Long. Thượng lưu
sông hiểm trở, núi cao khó vượt qua. Chọn nơi đây
thuận lợi cho ta phòng thủ, địch khó tiến công.
Phòng tuyến Như Nguyệt được xây dựng như thế
nào?


Phòng tuyến dài khoảng 100km dọc
theo sông từ Đa Phúc đến Phả Lại, đắp
bằng đất cao, vững chắc, có nhiều lớp
giậu tre dày đặc, dưới sông có những
hố chông. Sông rộng, chông ngầm,
giậu dày, lũy cao kết hợp với nhau tạo
thành phòng tuyến rất vững chắc, lợi
hại.

(Tư liệu Sử 7 – NXB Giáo dục 2005)

PHÒNG TUYẾN TRÊN SÔNG NHƯ NGUYỆT


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a. Chuẩn bị:
- Quân ta: Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở
các vùng biên giới và trên sông Như Nguyệt.
Vua Tống có thái độ và hành động gì?

Tức tối, quyết định xâm lược Đại Việt.


Trước khi tiến hành xâm lược vua Tống viết “Thảo Giao
Chỉ chiếu”: “Chiếu cho quân Giao Chỉ hay: khi thấy quan
Quân
Tốngthìxâm
lược
nước
ta vào
thờiđã
gian
nào,
quân đến
đừng
chạy.
Dân
chúng
chịu

khổlực
sở lâu
lượng,
chỉ dỗ
huy?
ngày, nếu
được chúa các ngươi vào nội phụ, trẫm sẽ
thưởng tước lộc cho. Càn Đức còn trẻ, việc làm loạn
Năm tự
1076,
1 đạo
gồm 10
vạn
bộ binh,
1
không phải
ngươi
gâyquân
ra. Ngày
nào
ngươi
tới chầu,
chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ,
Trẫm sẽvạn
thangựa
thứ cho.”
Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta.


Ung Châu

Lu Kỳ
Quảng
Nguyên

Chỳ gii
Quõn Tng tn cụng

Hong Kim Món Mụn
T Minh

IT

TRI
U
T

S. Cầu

ảo
am Đ
Núi T

Quang lạng
c kSn)
ú
(Lng
h
Tô Mậu
Chun b ncụng

phu,
lng,
quõn ụng, tng
P
g
h
n
ơ
Cả
Vi
Thủ
An
h â
n
T
gii. VS khớ
mỏy
bn
ỏ,
ha
tin,
57 bi thuc tr
h
T
U
am
bnh cho quõn
.L ục N s.
S

h ờng

THNG LONG

VAN XUÂN
h
Bìn
hái
S. T

S. Hồn Kiệt
g

Lc tin cụng ca quõn Tng

Kế ên
Lý uy
Ng

Lý T

QU
C

H

QU


Em nhn xột gỡ v s chun b ca nh

th hin ý gỡ ca nh Tng?

Quõn ta chn ỏnh
Tng?
Qua ú
Quõn ta phũng
ng

A
ề
H

M


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a. Chuẩn bị:
- Quân ta: Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở
các vùng biên giới và trên sông Như Nguyệt.
- Quân Tống: Năm 1076, quân Tống theo hai đường
thủy, bộ chuẩn bị xâm lược nước ta.
b. Diễn biến- Kết quả:


Ung Châu

Lu Kỳ Quảng Nguyên

Trc th tin cụng ca ch ta ó lm gỡ?

TRI
U
T

QU

H

Quõn ta chn ỏnh
Quõn ta phũng ng
Quõn Tng úng quõn

Nam
S.L ục

VAN XUÂN

Lc tin quõn ca gic

Kế ên
Lý uy
Ng

Quang lạng
c Sn)Tô Mậu
ú
(Lng
h
P

g
h
n
ơn
ả
C
Vi Thủ An
h
n
ST Thâ

h
Bìn
hái
S. T

THNG LONG

QU
C

S. Cầu

ảo
am Đ
Núi T

ờng
S. Hồn Kiệt
g

IT

Mụn
T Minh

Hong Kim Món

Lý T
h

Chỳ gii
Quõn Tng tn cụng

A
ề
H

U

M


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
1.Kháng chiến bùng nổ
a. Chuẩn bị:
- Quân ta: Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở
các vùng biên giới và trên sông Như Nguyệt.
- Quân Tống: Năm 1076, quân Tống theo hai đường
thủy, bộ chuẩn bị xâm lược nước ta.

b. Diễn biến- Kết quả:
- Tháng 1/1077, 30 vạn quân bộ do Quách Quỳ chỉ huy
vượt biên giới qua Lạng Sơn đến bờ Bắc sông Như
Nguyệt bị quân ta chặn lại.


Ung Châu

Lu Kỳ Quảng Nguyên

Ti sao Quỏch Qu li quyt nh h tri Chỳ
b
Bc
gii
Trc tỡnh hỡnh ú Quỏch Qu cú k hoch gỡ?
sụng
Nh
Quõn Tng tn cụng
Hong
Kim
MónNguyt?
Mụn

Nam
S.L ục

VAN XUÂN

Lc tin quõn ca gic

IT

Kế ên
Lý uy
Ng

THNG LONG

Quang lạng
c Sn)Tô Mậu
ú
(Lng
h
P
g
h
n
ơn
ả
C
Vi Thủ An
h
n
ST Thâ

h
Bìn
hái
S. T

ờng
S. Hồn Kiệt
g

Quõn ta chn ỏnh
Quõn ta phũng ng
Quõn Tng úng quõn

TRI
U
T

S. Cầu

ảo
am Đ
Núi T

Lý T
h

QU
C

H

QU


T Minh

A
ề
H

U

M


ĐỒ TRẬN ĐÁNH TRÊN PHÒNG TUYẾN SÔNG NHƯ NGUYỆT

n
Sô

HIỆP HÒA

hư
gT

Đa Phúc

Quách Quỳ

m
o
Đả

BẮC GIANG

gL
n
Sô

ụ

am
N
c

Bến Ngọt

YÊN PHONG Can Vang

BẮC NINH

THĂNG LONG

VẠN XUÂN
h

g
Sông Đuốn

Th
ái
Bì
n

TỪ SƠN

g

H ồn
g

Sô
n

Sôn
g

g

VIỆT YÊN

ơn

Triệu Tiết

Trận tuyến quân Tống
Quân Tống tiến đánh
ta chặn đánh
LẠNGQuân
GIANG
Nhà Lý phòng thủ
Phòng tuyến Như Nguyệt


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)

1.Kháng chiến bùng nổ
a. Chuẩn bị:
- Quân ta: Lý Thường Kiệt cho xây dựng phòng tuyến ở
các vùng biên giới và trên sông Như Nguyệt.
- Quân Tống: Năm 1076, quân Tống theo hai đường
thủy, bộ chuẩn bị xâm lược nước ta.
b. Diễn biến- Kết quả:
- Tháng 1/1077, 10 vạn quân bộ do Quách Quỳ chỉ huy
vượt biên giới qua Lạng Sơn tiến xuống, đến bờ bắc
sông Như Nguyệt bị quân ta chặn lại.
- Quân thủy nhà Tống bị chặn đánh, không hỗ trợ
được cho quân bộ.


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.
a. Diễn biến:

Chờ mãi không thấy thủy binh đến Quách Quỳ quyết
định như thế nào?


LƯỢC ĐỒ TRẬN ĐÁNH TRÊN PHÒNG TUYẾN SÔNG NHƯ NGUYỆT

n
Sô

HIỆP HÒA

hư

gT

Đa Phúc

Quách Quỳ

m
o
Đả

BẮC GIANG

gL
n
Sô

ụ

am
N
c

Bến Ngọt

YÊN PHONG Can Vang

BẮC NINH

THĂNG LONG

VẠN XUÂN
h

g
Sông Đuốn

Th
ái
Bì
n

TỪ SƠN

g

H ồn
g

Sô
n

Sôn
g

g

VIỆT YÊN

ơn

Triệu Tiết

Trận tuyến quân Tống
Quân Tống tiến đánh
ta chặn đánh
LẠNGQuân
GIANG
Nhà Lý phòng thủ
Phòng tuyến Như Nguyệt


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.
a. Diễn biến:
- Quân Tống nhiều lần tấn công vào phòng tuyến Như
Nguyệt, bị quân ta đẩy lùi.


Vậy tình thế quân Tống lúc này ra sao?
- Lương thực cạn, thời tiết nóng bức, bệnh tật.
- Không dám nghĩ đến tấn công, Quách Quỳ hạ lệnh
"Ai bàn đánh sẽ bị chém" .
Câu nói của Quách Quỳ thể hiện tình thế của quân
Tống như thế nào?
Tiến thoái lưỡng nan.


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.
a. Diễn biến:

- Quân Tống nhiều lần tấn công vào phòng tuyến để tiến
xuống phía Nam phòng tuyến Như Nguyệt, bị quân ta
đẩy lùi.
- Quân Tống chán nản chết dần, chết mòn.
Biết được ý đồ của giặc Lý Thường Kiệt đã làm gì?



Cho biết bài thơ có tác động gì đến tinh thần quân sĩ
hai bên?
-Tăng thêm nhuệ khí của quân ta.
- Làm cho quân Tống mất tinh thần chiến
đấu.
Nhận thấy thời cơ đã đến Lý Thường Kiệt đưa ra kế
hoạch gì?
Chiến tranh du kích


LƯỢC ĐỒ TRẬN ĐÁNH TRÊN PHÒNG TUYẾN SÔNG NHƯ NGUYỆT

n
Sô

HIỆP HÒA

hư
gT

Quách Quỳ

o
Đả

BẮC GIANG

gL
n
Sô

ụ

am
N
c

Bến Ngọt

YÊN PHONGCan Vang

BẮC NINH

THĂNG LONG

VẠN XUÂN

Th
á

iB

ìn

h

g
Sông Đuốn

g

ồng

TỪ SƠN

Sô
n

ông
H

g

Đa Phúc

VIỆT YÊN

ơn

Triệu Tiết

Trận tuyến quân Tống

Quân Tống tiến đánh
ta chặn đánh
LẠNGQuân
GIANG
Nhà Lý phòng thủ
Phòng tuyến Như Nguyệt


II. Giai đoạn thứ hai ( 1076- 1077)
2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.
a. Diễn biến:
- Quân Tống nhiều lần tấn công vào phòng tuyến để tiến
xuống phía Nam phòng tuyến Như Nguyệt, bị quân ta
đẩy lùi.
- Quân Tống chán nản chết dần, chết mòn.
- Cuối mùa Xuân năm 1077, quân ta phản công quân
Tống thua to.


Giữa lúc quân Tống thế cùng lực kiệt Lý Thường Kiệt
đưa ra quyết sách gì?
- Ông chủ động giảng hòa để mở lối thoát cho giặc.
Quân Tống có thái độ như thế nào khi Lý Thường Kiệt
đề nghị giảng hòa?
- Quân Tống chấp thuận ngay.


LƯỢC ĐỒ TRẬN ĐÁNH TRÊN PHÒNG TUYẾN SÔNG NHƯ NGUYỆT

n

Sô

HIỆP HÒA

hư
gT

Quách Quỳ

o
Đả

BẮC GIANG

gL
n
Sô

ụ

am
N
c

Bến Ngọt

YÊN PHONGCan Vang

BẮC NINH

THĂNG LONG

VẠN XUÂN

Th
á

iB

ìn

h

g
Sông Đuốn

g

ồng

TỪ SƠN

Sô
n

ông
H

g

Đa Phúc

VIỆT YÊN

ơn

Triệu Tiết

Trận tuyến quân Tống
Quân Tống tiến đánh
ta theo sát giặc
LẠNGQuân
GIANG
Nhà Lý phòng thủ
Phòng tuyến Như Nguyệt