Bài 58. Sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên

Chương IV

BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Bài 58

Tài nguyên thiên nhiên là gì? Kể tên những tài
nguyên thiên nhiên mà em biết?


I. CÁC DẠNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:

Có các dạng tài nguyên thiên nhiên nào?
TÀI NGUYÊN TÁI SINH
TÀI NGUYÊN KHÔNG TÁI SINH
TÀI NGUYÊN NĂNG LƯỢNG VĨNH CỬU


I. CÁC DẠNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:

Bảng 58.1. Các dạng tài nguyên thiên nhiên
Dạng tài
nguyên

Ghi kết
quả

1. Tài nguyên
tái sinh

b, c, g

2. Tài nguyên
không tái
sinh

a, e, i

3. Tài nguyên
năng lượng
vĩnh cửu

d, h, k, l

Các tài nguyên
a) Khí đốt thiên nhiên
b) Tài nguyên nước
c) Tài nguyên đất
d) Năng lượng gió
e) Dầu lửa
g) Tài nguyên sinh vật
h) Bức xạ mặt trời
i) Than đá
k) Năng lượng thủy triều
l) Năng lượng suối nước nóng


I. CÁC DẠNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
Tài nguyên tái sinh: là dạng tài nguyên khi sử
Từ hợp
hìnhlíảnh

và điều
các thông
tin triển
trên bảng
dụng
sẽ có
kiện phát
phục 58.1,
hồi
rútnguyên
ra nhận
gì đất,
về đặc
điểm
(tài
sinhxét
vật,
nước
…) của từng dạng
tài nguyên thiên nhiên?
-Tài nguyên không tái sinh: là dạng tài nguyên
sau một thời gian sử dụng sẽ bị cạn kiệt (than đá,
dầu lửa …)
-Tài nguyên năng lượng vĩnh cửu: (gió, năng
lượng mặt trời , sóng, thủy triều…) được nghiên
cứu sử dụng ngày một nhiều, thay thế dần các
dạng năng lượng đang bị cạn kiệt và hạn chế
được tình trạng ô nhiễm môi trường.

I. CÁC DẠNG TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
Quan sát hình sau và trả lời:
Tài nguyên không tái sinh ở Việt Nam có những
loại nào?
Ở Việt Nam có tài nguyên không tái sinh là: Than
đá, dầu mỏ, mỏ thiếc ...
Tài nguyên rừng là loại tài nguyên tái sinh vì nếu
Mỏtài nguyên
biết cách bảo vệ và khai thác hợp lí thì
Rừng
Thiếc
rừng có thể phục hồi sau mỗi lần khai
thác.
Bạch
Mã

Tài nguyên rừng là loại tài nguyên gì? Vì sao?


THÔNG TIN BỔ SUNG
Hiện nay, tài nguyên năng lượng vĩnh cửu đang được
nghiên cứu sử dụng ngày càng nhiều, thay thế dần các
dạng năng lượng đang bị cạn kiệt và cũng hạn chế được
tình trạng ô nhiễm môi trường.

Năng
lượng
gió

Điện

Năng lượng
từmặt trời
năng
lượng
thuỷ
triều


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:

- Tài nguyên thiên nhiên không phải là vô tận,
chúng ta cần phải sử dụng một cách tiết kiệm
và hợp lí, vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng tài
nguyên của xã hội hiện tại, vừa đảm bảo duy
trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho các thế hệ
mai sau.


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất :
Bảng 58.2. Vai trò bảo vệ đất của thực vật
Tình trạng của
đất

Có thực vật bao
phủ

Không có thực vật
bao phủ

Đất bị khô hạn

X

Đất bị xói mòn

X

Độ màu mỡ của
đất tăng lên

X


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất:
GiảiQuan
thíchsát
vì các
sao hình
trên sau:
vùng đất dốc, những nơi có
thực vật bao phủ và làm ruộng bậc thang lại có thể
góp phần chống xói mòn đất?
Trả lời: Vì trên vùng đất dốc, những nơi có thực vật
bao phủ và làm ruộng bậc thang, nước chảy trên mặt
đất luôn va vào gốc cây và lớp thảm mục trên mặt đất
nên chảy chậm lại. Do vậy, rừng có vai trò quan trọng
trong việc hạn chế xói mòn đất, nhất là xói mòn trên
sườn đất dốc.

Ruộng bậc thang

Vùng đất dốc


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất:

là không làm cho đất bị thoái hóa


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước:
Nước là nhu cầu không thể thiếu của mọi sinh vật
trên Trái Đất. Nguồn tài nguyên nước hiện nay trên
Trái Đất đang ngày một ít dần và bị ô nhiễm.
Tài nguyên nước tái sinh theo chu trình nước của Trái
Đất


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước :
Bảng 58.3. Nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước và cách khắc phục
Nguồn nước Nguyên nhân gây ô nhiễm
Các sông,
cống nước
thải ở thành
phố
Ao, hồ

Biển

Cách khắc phục

Do dòng chảy bị tắc và do Khơi thông dòng chảy
xả rác bẩn xuống sông
Không đổ rác thải xuống sông

Do rác thải …

Dầu loang từ các vụ
tai nạn tàu thủy …

Không vứt rác bừa bãi
xuống ao, hồ
Hạn chế đền mức tối đa các vụ
tai nạn
Triển khai công tác cứu hộ kịp
thời


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước:
Nếu bị thiếuQuan
nướcsát
sẽhình
có tác
hạivàgì?
sau
trảbảo

lời vệ tài nguyên
Trồng
rừng
có
tác
dụng
trong
việc
Tác
nước
là sử
nguyên
gây
ra nhiều
bệnh
Nêuhại:
hậuThiếu
quả của
việc
dụngnhân
nguồn
nước
bị ô nhiễm?
nước
Vì sao?
tật
do không?
mất vệ sinh,
và ảnh hưởng tới mùa màng do hạn
hán, không đủ nước uống cho các đàn gia súc …

Có, vì trồng rừng tạo điều kiện thuận lợi cho tuần
hoàn nước trên Trái Đất, tăng lượng nước bốc hơi và
Nguồn
Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm là nguyên nhân của
lượngbịnước ngầm
nước
nhiều bệnh tật ở người và động vật.
ô nhiễm

Ruộng đồng bị thiếu nước


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất:

là không làm cho đất bị thoái hóa
2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước:

là sử dụng tiết kiệm và không làm ô nhiễm
nguồn nước


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
3. Sử dụng hợp lí tài nguyên rừng:
sát các
NêuQuan
hậu quả
củahình
việcsau:
chặt phá và đốt rừng?

Hậu quả của việc chặt phá và đốt rừng là làm cạn kiệt
nguồn nước, xói mòn đất, ảnh hưởng tới khí hậu do lượng
nước bốc hơi ít, mất nguồn gen sinh vật …
Tài
Hãy kể
Rừng
tên một số khu rừng nổi tiếng của nước nguyên
ta
hiện đang
Cúc được bảo vệ tốt. Theo em, chúng taRừng
phải
rừng bị
Bạch
làmRừng
gìPhương
để bảo vệ các khu rừng đó?
tàn phá
Mã
Cát Nam có các khu rừng được bảo vệ tốt như
Ở Việt
BàCúc Phương, Ba Vì, Tam Đảo, Ba Bể, Cát Bà,
rừng
Bạch Mã, Bến En, YoocDon, Cát Tiên, Côn Đảo,
Rừng ngập mặn Cần Giờ, Rừng ngập mặn Đất mũi
Cà Mau…


II. SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN:
1. Sử dụng hợp lí tài nguyên đất:
2. Sử dụng hợp lí tài nguyên nước:

3. Sử dụng hợp lí tài nguyên rừng:

- Kết hợp giữa khai thác có mức độ tài
nguyên rừng với bảo vệ và trồng rừng.
- Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên, các
vườn quốc gia,.. để bảo vệ các khu rừng quý
đang có nguy cơ bị khai thác.


Bản thân em đã làm gì để góp phần sử
dụng tài nguyên thiên nhiên hợp lí?
-Hiểu được giá trị của tài nguyên
-Tham gia vào các hoạt động bảo vệ
nguồn nước, bảo vệ cây, rừng …
-Tuyên truyền cho bạn bè và người
xung quanh để cùng có ý thức bảo vệ
tài nguyên


Câu 1: Tài nguyên nào sau đây thuộc tài nguyên tái
sinh?
a. Khí đốt và tài nguyên sinh vật
b. Tài nguyên sinh vật và tài nguyên đất
c. Dầu mỏ và tài nguyên nước
d. Bức xạ mặt trời và tài nguyên sinh vật


Câu 2: Tài nguyên dưới đây có giá trị vô tận là:
a. Dầu mỏ, than đá và khí đốt
b. Tài nguyên khoáng sản và tài nguyên sinh vật

c. Năng lượng mặt trời
d. Cây rừng và thú rừng


Câu 3: Dựa vào yếu tố nào sau đây để xếp đất vào
nguồn tài nguyên tái sinh?
a. Trong đất có chứa nhiều khoáng sản kim loại
b. Đất thường xuyên được bồi đắp bởi phù sa, được
tăng chất mùn từ xác động, thực vật.
c. Trong đất có nhiều than đá
d. Nhiều quặng dầu mỏ, khí đốt có trong lòng đất


Câu 4: Biện pháp cần làm để bảo vệ rừng và tài
nguyên rừng là?
• Thành lập các khu bảo tồn thiên nhiên và vườn
quốc gia
• Không khai thác sử dụng nguồn lợi từ rừng nữa
• Tăng cường khai thác nhiều hơn nguồn thú rừng
• Chặt phá các khu rừng già để trồng lại rừng mới