Bài 39. Bài tiết nước tiểu

Kiểm tra miệng
1/Bài tiết là gì? Bài tiết có vai trò quan trọng như thế nào
đối với cơ thể?(6đ)
2/Chú thích vào sơ đồ hệ bài tiết nước tiểu?(4đ)
1/-Là quá trình lọc và thải
ra môi trường ngoài các
chất cặn bã do hoạt động
2
trao đổi chất của tế bào Thận phải
tạo ra.
ống dẫn
3
-Vai trò:Giúp duy trì
nước tiểu
tính ổn định của môi
4
Bóng
đái
trường trong. Giúp cơ
Ống đái 5
thể không bị nhiễm
độc.

Thận trái
1


Ống lượng gần

?Mỗi đơn vị

chức năng
của thận gồm
những thành
phần nào?Có
tác dụng gì?

Khoang chứa

ỐNG
THẬN

NANG
CẦU
THẬN
Động
mạch
đến

Tế bào máu

CẦU THẬN

Màng trong của
tiểu cầu thận

Động mạch
đi

Mỗi quả thận chứa khoảng 1 triệu đơn vị
Vậy

quá trình lọc máu để hình thành nước tiểu ở
chức năng (cầu thận, nang cầu thận, ống thận)
các
đơn
chức
để lọc
máuvịvà
hìnhnăng
thànhcủa
nướcthận
tiểu. đã diễn

ra như thế nào?


Tiết 41
BÀI 39
I.Tạo thành nước tiểu:

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

C¸c thµnh phÇn cña m¸u ®
îc æn ®Þnh

Quá trình
lọc máu

Quá trình
hấp thụ lại

Quá trình
bài tiết tiếp

Hình 39.1 sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở 1 đơn vị chức
năng của thận

Sự tạo thành nước
tiểu diễn ra ở đâu ?
Gồm những quá
trình nào?

Diễn ra ở các đơn vị chức
năng của thận.Gồm 3 quá
trình: lọc máu, hấp thụ lại,
bài tiết tiếp.


Huy
Õt t
¬ng

M¸u
C¸c
tÕ
bµ
o
m¸
u

-Níc

- C¸c chÊt dinh dìng:prôtêin,
lipit , vitamin, gluxit, …
- C¸c chÊt cÇn thiÕt kh¸c
:hoocmôn, kh¸ng thÓ ….
-C¸c muèi kho¸ng .
- C¸c chÊt th¶i cña tÕ bµo :
urª , axit uric….


1.Quá trình lọc máu
Mao mạch quanh ống thận
C¸c thµnh phÇn cña m¸u ®
îc æn ®Þnh

Nang cầu thận
Nước tiểu đầu

Nước tiểu chính thức

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU
Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh
lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.
Các tế bào máu vàprôtêin
có kích thước lớn hơn lỗ
lọc nên ở lại trong máu.

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI
-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP.
-Các chất được bài tiết tiếp:
+Các chất cặn bã:
axit uric, crêatin…
+Các chất thuốc.
+ Các ion thừa: H+,K+..

Hình 39.1 sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở 1 đơn vị chức năng
của thận


Huy
ết t
ơng

Máu
Các
tế
bà

o
má
u

-Nớc
- Các chất dinh d
Prôtêi
ỡng:
,lipit , vitamin,
n
gluxit,
- Các chất cần thiết khác
:hoocmụn , kháng thể .
-Các muối khoáng .
- Các chất thải của tế bào : urê ,
axit uric.
( Nớc tiểu đầu)
-Nc tiu u: khụng cú cỏc t bo
mỏu v
prụtờin.
THNH
PHN
NC TIU U KHC VI MU
CH
NO? cú cỏc t bo mỏu v prụtờin.
-Mỏu:


2.Quá trình hấp thụ lại.
Mao mạch quanh ống thận

Các thành phần máu được ổn định
Nang cầu thận
Nước tiểu chính thức

Nước tiểu đầu

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI

Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh
lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.
Các tế bào máu
vàprôtêin có kích thước
lớn hơn lỗ lọc nên ở lại
trong máu.

-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP


3/Quá trình bài tiết tiếp

Mao mạch quanh ống thận
Các thành phần máu được ổn định

Nang cầu thận
Nước tiểu đầu

TÕ
bµo
biÓu
b×

TÕbµo
biÓu b×

Nước tiểu chính thức

ống thận
Cầu thận
QUÁ TRÌNH LỌC MÁU

QUÁ TRÌNH HẤP THỤ LẠI

Màng lọc là vách mao
mạch với các lỗ 30-40
ăngxtơrông. Sự chênh

lệch áp suất tạo ra lực
đẩy các chất qua lỗ lọc.
Các tế bào máu
vàprôtêin có kích thước
lớn hơn lỗ lọc nên ở lại
trong máu.

-Có sử dụng năng lượng
ATP.
-Các chất được hấp thụ lại:
+Chất dinh dưỡng.
+Nước
+Các ion còn cần thiết:
Na+, Cl-.....,

QUÁ TRÌNH BÀI TIẾT TIẾP
-Có sử dụng năng lượng ATP.
-Các chất được bài tiết tiếp:
+Các chất cặn bã:
axit uric, crêatin…
+Các chất thuốc.
+ Các ion thừa: H+,K+..

Hình 39.1 sơ đồ quá trình tạo thành nước tiểu ở 1 đơn vị chức năng
của thận


Lọc máu qua
Hấp thụ lại
màng lọc

(chất dinh dưỡng, nước,
(trừ tế bào máu và prôtêin)
muối khoáng…) Nước tiểu
(3)
Máu
Nước (2)
tiểu đầu
chính thức
Bài tiết tiếp
Áp lực máu
(các chất không cần thiết
cơ chế (1)
khuếch tán
và chất có hại)


Tiết 41
BÀI 38
I.Tạo thành nước tiểu:
-Diễn ra ở các đơn vị chức
năng của thận, gồm 3 quá
trình.
+ Lọc máu ở cầu thận
.tạo thành nước tiểu đầu
+ Hấp thụ lại
Ở ống
+ Bài tiết tiếp
thận
tạo thành nước tiểu chính
thức.

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Nước
tiểu chính
Sự
?Lọc
tạo
máu
thành
nước
cầu
? Hấp thu lạiở và
bài
thức
khác
nước
tiểu
tiểu
thận
diễn
để
tạo
ra
ở
thành
đâu
?
tiết tiếp để tạo thành
đầu phẩm
như

thế
nào?
Gồm
sản
những
gì?
quá
sản phẩm gì?
trình nào?

Các chất chứa
trong nước
tiểu

Nước
tiểu đầu

Nước tiểu
chính thức

-Nồng độ các
chất hòa tan.

Loãng
hơn

Đậm đặc
hơn

-Các chất cặn

bã, chất độc.

Chứa ít

Chứa
nhiều

-Các chất dinh Còn chứa Gần như
dưỡng.
nhiều
không còn


Tiết 41
BÀI 38
I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU

Mỗi ngày thận lọc
khoảng bao nhiêu lít
máu? Tạo ra bao
nhiêu lít nước tiểu
đầu?
-Mỗi ngày thận lọc khoảng 1440 lít
máu chảy qua cầu thận tạo ra 170 lít
nước tiểu đầu, nhờ quá trình hấp thụ
lại mà chỉ tạo ra 1,5 lít nước tiểu
chính thức.

Thận

THẬN

ống dẫn nước tiểu

Bóng đái
ống đái

Em hãy mô tả
đường
đi củathức
Nước
tiểu chính
tiểuxuống
chính ống
vàonước
bể thận
thức?
dẫn nước
tiểu vào bóng
đái rồi thải ra ngoài


Tiết 41
BÀI 38
BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
I.Tạo thành nước tiểu:

II. Thải nước tiểu:
Tại sao
ta thích
có thểtại
Giải
Vì
sao
người
Thực
chất
quá
trình
tạo
Sự
tiết
nước
Nước
tiểu
được
Cóbài
nên
nhịn
tiểu
-Nước tiểu chính thức vào
chủ
động
trong
việc
sao
trẻ

em
hay
thành
nước
tiểu
là
gì?
thải
ra
ngoài
già
khó
điều
tiểu
diễnthời
ra như
bể thận theo ống dẫn nước
trong
dài được
bài tiết
nước
tiểu
ra
có
hiện
tượng
nhờ
hoạt
động
tiểu xuống tích trữ ở bóng

khiển
phản
thế
nào?
không?
Vì
sao?xạ
ngoài? đái
cơnước
nào?
đái đến ống đái, thải ra
bàicủa
tiếtdầm?
ngoài.
tiểu
? nước
Không
nêntạo
nhịn
tiểu
lâu,tiểu
vì là
các
Thực
chất
sự
thành
-Nhờ hoạt động của cơ vòng
chất
độc

nhất
làcặn
muối
khoáng
sẽ
lọc
máu
và
thải
chất
bã,
chất
độc,
ống đái, cơ bóng đái và cơ Chỗ bóng đái thông với ống đái có
chất
thừalại
raởngười
khỏi
cơgià
thể.
Vì
động
bóng
đáiphản
tạo ra sỏi
bụng.
2 cơ vòng bịt chặt, cơ nằm ngoài

xạ co
cơ vân

yếu.
thận, các
chứng
viêm
cầu thận,
-Máu
tuần
hoàn
liêntheo
tục qua
cầu thận
cơ
vân
hoạt
động
ý
muốn.
ốngnước
thận
Vì
xạ
thầnliên tục.
nên
tiểu
được
thành
Vìtrẻ
saoem
sự phản
tạohình

thành
nước
tiểutích
diễn
ratriển
- Nước kinh
tiểu
được
trữ
ởliên
bóng đái khi
chưa
phát
tục mà sự áp
bàilực
tiếtgây
nước
lên tới 200ml,đủ
cảm giác
gián
đoạn?
buồn đitiểu
tiểulại
dẫn
đến
bài tiết ra ngoài.


Tiết 41
BÀI 38

I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Củng cố và luyện tập:

Câu
1:Trong bày
nước
tiểu
đầutạo
không
có nước
chứa:
Câu 4/Trình
quá
trình
thành
a/Huyết
vàchức
các tế
bàocủa
máuthận?
tiểu ở cáctương
đơn vị
năng
b/Huyết tương và prôtêin
c/Chất
dinhđược
dưỡng,

ionđơn
cầnvịthiết
Nước tiểu
tạo nước,
thành các
ở các
d/Tế
máu
prôtêin.
chứcbào
năng
củavàthận.
Gồm 3 quá trình
Câu
2:Chất
không
+ Quá
trìnhnào
lọc sau
máuđây
ở cầu
thậncóđểtrong
tạo
nước
chính
thànhtiểu
nước
tiểuthức
đầu.?
a/

Urê trình hấp
b/ Axít
Uríc
+Quá
thụ lại
các chất cần thiết
c/+Quá
Lipíttrình bày
d/ Các
chấtcác
thuốc.
tiết tiếp
chất độc và
Câu
mộtthiết
ngày,
được
chất3:Trong
không cần
tạolượng
thànhmáu
nước
tiểulọc
qua
cầuthức.
thận là khoảng bao nhiêu?
chính
a/ 1800 lít
b/ 1440 lít
c/ 1200 lít

d/ 1000 lít

O
O

O


Bệnh sỏi
thận

Bệnh viêm cầu
thận cấp


?So sánh
thận nhân
tạo với thận
bình thường
ở người?
Thận bình
thường:
Ở thậnMáu
hấp
thụ lại
nhân
vàtạo
bàicơ
tiết tiếp
qua

chếống
bị thận
làđộng
chủ động,
do áp
mang
tính chọn
lực lọc
EM
lọc (vì cần nhiều
CÓ
năng lượng).

BIẾT


Tiết 41
BÀI 38
I.Tạo thành nước tiểu:
II. Thải nước tiểu:

BÀI TIẾT NƯỚC TIỂU
Hướng dẫn về nhà
*Đối với bài học này
- Học thuộc và trả lời các câu hỏi
trang 127/sgk
-Đọc mục “Em có biết’’
*Đối với bài học tiếp theo
-Đọc và nghiên cứu bài 40
+Làm bài tập bảng 40 và các câu hỏi

bài 40.
+ Tìm 1 số tác nhân gây hại của hệ bài
tiết, từ đó đề ra biện pháp bảo vệ hệ bài
tiết.



CHÚC THẦY CÔ MẠNH KHỎE !
CHÂN THÀNH CÁM ƠN