Thể loại thành phần kiến trúc

ể loại:ành phần kiến trúc


Mục lục
1

2

3

4

5

6

Ban công

1

1.1

Đặc điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.2

iết kế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

1.3

Chức năng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.4

Chú thích

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.5

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1.6

Hình ảnh nghệ thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Cầu thang

3

2.1

Cấu tạo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.2

Các loại cầu thang* [1]

2.3

Tín ngưỡng

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.4

Các cầu thang trên thế giới đáng chú ý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

2.5

Biến thể . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

2.6

Chú thích

5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cổng

6

3.1

ư viện ảnh

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

3.2

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

3.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

3.4

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

Cột trụ

8

4.1

Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

4.2

Một số công thức kết cấu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

4.3

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

Cửa

10

5.1

Một số loại cửa

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

5.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

5.3

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

Cửa sổ

12

6.1

12

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i


ii

MỤC LỤC
6.2

7

8

9

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

Đài phun nước

13

7.1

Liên kết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

7.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Đồng hồ Mặt Trời

14

8.1

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

8.2

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

Hoa bá hợp

15

9.1

Nguồn gốc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

9.2

Biểu tượng hoàng gia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.2.1

Vua Clovis I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.2.2

Từ nước Frank đến các vua Pháp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16

9.2.3

Các vương quyền và quốc vương khác của châu Âu

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

9.2.4

Bắc Mỹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

9.3

Biểu tượng trong tôn giáo và nghệ thuật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

9.4

Việc sử dụng thời nay

20

9.4.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Biểu trưng của Hướng đạo

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

9.5

Trong văn chương

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

9.6

Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

9.7

am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

9.8

Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

10 Hồ phản iếu

22

10.1 Một vài bức ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

10.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

11 Kè (thủy lợi)
11.1 Các thông số

23
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

11.2 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

11.3 Tài liệu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

11.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

12 Kiến trúc vòm
12.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13 Lán

24
24
25

13.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25

13.2 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

25

14 Lan can
14.1 Tổng quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26
26


MỤC LỤC

iii

14.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

14.3 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

15 Lò sưởi

28

15.1 Lịch sử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

15.2 Trên thế giới . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

15.3 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

16 Mái hiên

29

16.1 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

16.2 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

17 Mái nhà

30

17.1 Đại cương . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

17.2 Trong văn hóa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

17.3 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

17.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

18 Móng (công trình xây dựng)

33

18.1 Các loại móng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

18.2 Xây dựng

34

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18.2.1 Khảo sát địa kỹ thuật

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.2.2 iết kế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

18.2.3 i công . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

18.3 Một số lưu ý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

18.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

18.5 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

19 Mosaic

36

19.1 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

19.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

20 Nguyệt môn

37

20.1 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

20.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

21 Sàn gỗ công nghiệp

21.1 Cấu tạo sàn gỗ

39
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

21.2 Lịch sử phát triển . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

21.3 Đặc tính cơ bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

21.4 Nguồn tham khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

40

22 Sàn nâng
22.1 Khái niệm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41
41


iv

MỤC LỤC
22.2 Nơi ứng dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

22.3 Cấu tạo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

22.4 Ưu điểm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

22.5 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

42

23 Sân thượng

43

23.1 Chức năng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

23.2 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

24 Tầng

45

24.1 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

24.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

25 Tầng hầm

46

25.1 Đại cương . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

25.2 Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

25.3 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

25.4 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

26 Tầng lửng

48

26.1 Công dụng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

26.2 iết kế . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

26.3 Ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

26.4 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

27 ang cuốn

50

27.1 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

27.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

28 áp giáo đường Hồi giáo

52

28.1 Chức năng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

28.1.1 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

28.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

28.3 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

29 Trompe-l'œil

55

29.1 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

29.2 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

29.3 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

30 Tường lửa (xây dựng)
30.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31 Viên đá đầu tiên
31.1 Các tôn giáo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56
56
57
57


MỤC LỤC

v

31.1.1 Công giáo Rôma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

31.2 Xem thêm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

31.3 Chú thích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

31.4 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

32 Vòng nguyệt quế

58

32.1 am khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

32.2 Liên kết ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

58

32.3 Nguồn, người đóng góp, và giấy phép cho văn bản và hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

32.3.1 Văn bản . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

32.3.2 Hình ảnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

32.3.3 Giấy phép nội dung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65


Chương 1

Ban công
1.2 Thiết kế

Một ban công

Ban công (tiếng Ý: balcone, có nghĩa là giàn giáo; tiếng
Pháp: balcon) là một kiến trúc trong ngôi nhà hay tòa
nhà là một không gian theo chiều ngang được nhô ra
và nối liều với một bức tường trước một cánh cửa và
thường có gắn lan can an toàn. Ban công thông thường
được xây từ tầng hai trở lên. Nó là phần nhô ra ngoài Một ban công kiểu Pháp
tầng gác, có lan can và có cửa thông vào phòng.
Hình thức chung của ngôi nhà là yếu tố quyết định đến
hình thức của ban công. Với những ngôi nhà được thiết
kế theo phong cách châu Âu cổ thì ban công thường
1.1 Đặc điểm
được điểm thêm những hoạ tiết trang trí với những gờ,
phào, chỉ cầu kỳ. Lan can có thể bằng thép uốn tạo độ
Truyền thống tiếng Malta ban công là một ban công cong và sử dụng hoa sắt với nhiều chi tiết tỉ mỉ làm hoạ
đóng bằng gỗ nhô ra từ một bức tường. Ngược lại, một tiết trang trí.
"ban công Juliet" không nhô ra khỏi tòa nhà mà nó Với những ngôi nhà mang phong cách kiến trúc hiện

thường là một phần của một tầng trên với một lan can ở đại, ban công được thiết kế đơn giản hơn với những
phía trước. Ban công hiện đại thường liên quan đến một cách phối màu thích hợp để tạo điểm nhấn cho ngoại
hàng rào kim loại được đặt ở phía trước của một cửa sổ thất công trình. Hình thức lan can có thể xây gạch đặc
cao, có thể được mở. Ban công Juliet được đặt tên sau hoặc là những chấn song bằng thép hoặc inox. Ngoài
khi Juliet của đại văn hào Shakespeare sau được dựng ra có thể sử dụng những vật liệu mới như kính hoặc gỗ
thành vở kịch Romeo và Juliet, theo đó Romeo đang ve cũng là một cách trang trí tạo nên một phong cách độc
vãn và tỏ tình với Juliet và trong một đêm ánh trăng đáo cho ngôi nhà thêm sang trọng. Hoạ tiết cho ban
lãng mạn, anh này đã trèo lên ban công nơi Juliet đang công thường được gia chủ đặt thiết kế đồng bộ với các
đứng sẵn và hôn cô này.
hoạ tiết của cửa sổ, cầu thang.
1


2

CHƯƠNG 1. BAN CÔNG

ông số tiêu chuẩn tham khảo về độ cao lan can là
từ 1,1 m trở lên; khoảng cách giữa các thanh gióng của
lan can cũng không được quá 10 cm. Với những gia đình
có con nhỏ, không nên sử dụng lan can là những chấn
song nằm ngang, trẻ có thể leo trèo rất nguy hiểm.* [1]

•

1.3 Chức năng
• Dùng cho mục đích nghi lễ, ví dụ như Giáo hoàng
hay một số chính khách thường đứng ở ban công
để vẫy chào đám đông, những người yêu mến hay
ủng hộ cho họ.

•

• ư giãn, giải trí, hóng gió: Một số ban công có
đặt các chậu cây xanh và trang trí đẹp sẽ là nơi
thư giãn, ngắm trăng, ngắm cảnh….
• Là nơi để biểu diễn trong các nhà hát, sân khấu.

1.4 Chú thích

•

[1] “Báo ể thao Tin Bóng Đá”. Báo ể thao & Văn hóa
- ông tấn xã Việt Nam. Truy cập 7 tháng 6 năm 2014.

1.5 Xem thêm
• Lan can
• Sân thượng (chuồng cu)
• Tầng (sàn)

1.6 Hình ảnh nghệ thuật

•

•

•

•

Chương 2

Cầu thang
• Bậc thang

Cầu thang là một bộ phận trong các công trình kiến
trúc có tác dụng chia một khoảng cách lớn nằm xiên
thành nhiều khoảng cách nhỏ nằm xiên (bậc thang).
Cầu thang có công dụng chủ yếu là đưa người và các
vật thể lên các độ cao khác nhau.

• Tay nắm thang
• Đường trượt

2.2 Các loại cầu thang* [1]
• Cầu thang thẳng: Chiếm nhiều diện tích và tương
đối khó sắp xếp trong tổng thể bố cục của một kiến
trúc.
• Cầu thang đổi chiều 180°: Tiết kiệm diện tích hơn
so với cầu thang thẳng, thích hợp với phần góc
nhà hoặc để ngăn cách giữa các khu vực.
• Cầu thang chữ L (đổi chiều 90°): Loại cầu thang có
dáng đơn giản và tạo cảm giác chắc chắn. Có thể
tận dụng khoảng trống dưới chân cầu thang.
• Cầu thang uốn cong: Như cầu thang chứ L những
giá trị thẩm mĩ cao hơn
• Cầu thang xoắn: Rất tiết kiệm diện tích, giữ cho
không gian trong kiến trúc được thông thoáng và
mang giá trị tạo hình cao.

• Cầu thang cuốn: Cầu thang thẳng có gắn động cơ,
người sử dụng không cần phải bước hết cầu thang
mà vẫn được đưa lên tới đỉnh thang

•

Cầu thang đổi chiều 180°

Cầu thang thông thường

2.1 Cấu tạo

•

• Sàn cầu thang
3

Hai loại cầu thang, bên
trái là cầu thang thẳng, bên phải là cầu thang cuốn


4

CHƯƠNG 2. CẦU THANG
• Bậc cầu thang không nên bị lõm hay hở bởi nó làm
ảnh hưởng đến sự tích lũy của cải.
• Chân và đỉnh cầu thang không bao giờ đối diện
cửa chính.
•

Cầu thang thẳng

• Cầu thang phải có độ vững chắc. Tránh cầu thang
“kẽo kẹt”và lan can “lung lay”.
• Tránh chọn màu đỏ cho cầu thang bởi điều này
mang lại những bất hạnh nghiêm trọng.
• Tránh đặt nước (non bộ) dưới chân cầu thang bởi
điều này sẽ cản trở sự thành công của thế hệ thứ
hai trong gia đình.

•

Cầu thang xoắn

• Tránh đặt cầu thang ở chính giữa nhà.
• Cầu thang không nên bắt đầu hay kết thúc ở trước
nhà vệ sinh.
• Cố gắng tránh đặt cầu thang ở những vị trí báo
trước điềm không hay như là sao gở chiếu xuống
cầu thang vậy.
• Tránh đặt cầu thang xoắn ốc ở giữa nhà.

•

Cầu thang chữ L

• Đặt một chiếc đèn chùm phía trên cầu thang.
• Đặt một màn che hay chia cầu thang và cửa chính
thành những khu vực khác nhau nếu chúng đối
diện nhau.

•

Cầu thang uốn cong

• Cầu thang có thể làm bằng gỗ, kim loại hoặc bê
tông là biểu tượng của ba yếu tố rắn chắc. Cầu
thang gỗ thích hợp đặt hướng Nam, Đông và Đông
Nam. Cầu thang kim loại tốt nhất nên đặt hướng
Đông Bắc, Tây Nam, Tây và Tây Bắc.
• Treo tranh an Vũ gần cầu thang giống như“lá
bùa”bảo vệ cho bạn và gia đình.

•

Cầu thang có hai đường
trượt giúp di chuyển vật nặng dễ hơn

2.3 Tín ngưỡng
Cầu thang có vai trò quan trọng và gây nhiều ảnh
hưởng trong thuật Phong thủy cũng như tôn giáo. Nếu
cầu thang nhà bạn hợp phong thủy, nó sẽ phân chia
đều sự may mắn giữa các phần trong nhà. Ngược lại thì
dòng năng lượng đó sẽ lan truyền các loại bệnh tật, mất
mát tài sản và vận rủi cho gia đình.
• Các điều sau đây được người ta tuân thủ như" luật
bất thành văn “khi xây cầu thang* [2]

• Đặt một cặp Kỳ Lân hai bên cầu thang để chống
lại nguồn năng lượng xấu di chuyển lên trên và

khuyến khích năng lượng tốt lên trên.

2.4 Các cầu thang trên thế giới
đáng chú ý
• Cầu thang phục vụ cho tuyến đường sắt
Niesenbahn gần Spiez, ụy Sĩ: 11.674 bậc và
chiều cao 1.669 m (5.476 )
• Cầu thang dẫn lên đỉnh Đông của ái Sơn ở
Trung ốc: 7.200 bước
• Cầu thang e Flørli, ở Lyseorden,Na Uy: 4,444
bậc thang bằng gỗ dẫn từ mặt nước biển tới 740m


2.6. CHÚ THÍCH

5

2.5 Biến thể
• ang máy
• ang leo

•

ang máy

•

ang leo

2.6 Chú thích

[1] “Các loại cầu thang - VnExpress Đời sống”. VnExpress
- Tin nhanh Việt Nam. Truy cập 13 tháng 2 năm 2015.
[2] “Eva”. Eva.vn. Truy cập 13 tháng 2 năm 2015.


Chương 3

Cổng
3.1 Thư viện ảnh

Cổng là một vị trí để xâm nhập (đi vào) một không gian
bao bọc bởi các bức tường, hoặc đơn giản chỉ là một chỗ
mở ra của một khu vực có hàng rào xung quanh. Trong
tiếng Việt, cổng còn có nghĩa khác khi nói về một cái gì
đó trừu tượng hơn, như: cổng thông tin, cổng nối tiếp,…

•

•

Một cánh cổng nhỏ thanh lịch
dẫn đến một con đường có những thảm cỏ.

Cổng Ishtar, cổng thành cổ nhất
còn tồn tại.

•

Wringin Lawang ở Trowulan,
được xây dựng khoảng thế kỷ 14.

•

Cổng một ngôi đền của người Bali
được trang trí cầu kỳ.

Các cánh cổng thường làm bằng sắt.

Cổng có thể ngăn chặn hoặc kiểm soát sự xâm nhập (đi
vào), sự chạy chốn (đi ra) hoặc có thể chỉ đơn thuần là
trang trí.
6


3.4. LIÊN KẾT NGOÀI

7

•

Cánh cổng này tại Đại học
Columbia đã được đóng lại để chặn người biểu
tình.

•

Cổng thành bọc thép từ thời
Trung cổ của Upper Gate, thành phố cổ Ohrid.

•

Kiểu cổng truyền thống
của Trung ốc (cổng sắt trước cửa nhà) ở Kerala,
India

•

Cổng vào làng cổ Đường
Lâm ở thị xã Sơn Tây.

3.2 Xem thêm
• Cổng Brandenburg
• Cổng làng
• Cổng tam quan

3.3 Tham khảo
3.4 Liên kết ngoài
• Hình ảnh và vị trí của các cổng ở Anh


Chương 4

Cột trụ

Bảo tàng của thành phố Hồ Chí Minh được xây dựng theo phong
cách Tân cổ điển với những cột trụ.

Cột trụ hay trụ hay cột nhà là một trong kiến trúc và kỹ
thuật cấu trúc của một tòa nhà hoặc một công trình xây
dựng. Nó là một cấu trúc vững chắc theo chiều dọc và

thường có hình trụ tròn hoặc hình vuông. Cột trụ được
thiết kế để chống lại các lực phía bên trên ép xuống
và đảm nhận vai trò nâng đỡ chính cho ngôi nhà. Trụ
được đặt trên móng nền và liên kết chặt chẽ với móng
để tạo nên toàn bộ nền tảng cơ bản của ngôi nhà (phần Trụ đá thời cổ
cốt). Cột cũng thường được sử dụng để hỗ trợ các chùm
hoặc mái vòm mà trên đó các bộ phận phía trên của bức
tường hoặc trần nhà.
Trong kiến trúc, “cột trụ" đề cập đến một yếu tố như
cấu trúc cũng có nhiều tính năng nhất định, thậm chí
là dùng để trang trí. Một cột cũng có thể là một yếu
tố trang trí hoặc là một phần của một bức tường. Cột
trụ đầu tiên đã được xây dựng bằng đá và là cột đá
nguyên khối, ở một số nơi nhất là các nước Á Đông
cổ thì thường sử dụng cột nhà bằng gỗ. Cột hiện đại
được xây dựng bằng thép, đổ bê tông đúc sẵn (bê tông
cốt thép) và được ốp lát gạch, đá.

tòa nhà. Trong kiến trúc Ai Cập cổ đại sớm nhất là 2600
trước công nguyên tể tướng Imhotep một nhà kiến trúc
sư đã sử dụng các cột đá có bề mặt được chạm khắc để
xây nhà.

Một số của các cột phức tạp nhất trong thế giới cổ đại
là những người Ba Tư, đặc biệt là các cột đá khổng lồ
được dựng lên trong Persepolis. Người Ai Cập, Ba Tư và
nền văn minh khác chủ yếu được sử dụng các cột cho
các mục đích che đỡ phần mái nhưng những người Hy
4.1 Lịch sử
Lạp cổ đại, theo sau đó là người La Mã lại ưa sử dụng

rộng rãi các cột về nội thất và ngoại thất (trang trí bên
Tất cả các nền văn minh thời kỳ đồ sắt có ảnh hưởng ngoài) của tòa nhà là một trong những tính năng đặc
lớn như ở vùng Cận Đông và Địa Trung Hải cũng đã trưng nhất của kiến trúc cổ điển, trong các tòa nhà như
sử dụng kiến trúc kết cấu cột trong việc xây dưng các đền Parthenon.
8


4.3. THAM KHẢO

9

4.2 Một số công thức kết cấu
Công thức 1: fcr ≡
Công thức 2: fcr ≡

π 2 EImin
L2
2

π ET
2
( KL
r )

Công thức 3: fcr ≡ Fy −

4.3 Tham khảo

(1)
(2)

Fy2
4π 2 E

( KL )
r2

(3)


Chương 5

Cửa
đến gỗ, sắt, thép, nhựa, kính….

5.1 Một số loại cửa

Một cánh cửa theo kiểu châu Âu

Cửa là một cấu trúc di chuyển được sử dụng để mở hay
đóng một lối vào. Cửa thường di chuyển xoay quanh Tranh vẽ một cánh cửa
một trục (trụ hay cột) và có một bản lề để thay đổi vị
trí của các cánh cửa hoặc có thể trượt hoặc xoay bên Cửa có tnhiều loại khác nhau, tùy theo tính chất sử
trong của một không gian nhất định. Khi mở cửa, công dụng và lắp đạt.
trình (tòa nhà, ngôi nhà…) có thể đón gió và ánh sáng.
Cửa đóng lại tạo sự tách biệt tương đối với không gian
• Cửa khép: Là loại cửa thông dụng với cấu trúc là
bên ngoài, chống ánh nắng, giảm bớt tiếng ồn, có tác
các cánh cửa (một hoặc hai cánh) gắn vào một
dụng bảo vệ, chống trộm cắp…

hoặc hai trục hoặc bám vào tường nhà
Ngoài ra cửa ra vào là quan trọng trong việc ngăn ngừa
sự lây lan của đám cháy. Cửa là một trong những bộ
• Cửa sập là một cánh cửa được định hướng theo
phận gắn liền với ngôi nhà, nó cũng là một trong những
chiều ngang trong một sàn nhà hoặc trần nhà, khi
nét nhấn, tạo thẩm mỹ cho ngôi nhà. Cửa có thể được
đóng hoặc mở thì có thao tác chuyển động theo
bố trí từ các phía của ngôi nhà, tòa nhà nhưng thường
chiều dọc của ngôi nhà
là ở mặt trước (cửa chính, cửa cái) và cũng được bố trí
• Cửa kéo là loại cửa đóng mở theo chiều ngang của
để ngăn cách giữa các phòng trong một tòa nhà. Các
ngôi nhà, thông thường cánh cửa nằm trên một
cánh cửa thường được lắp các chốt, khóa. Cửa có thể
làm bằng nhiều loại vật liệu từ tranh, tre, nứa, lá cho
thanh trượt cho phép nó có thể di chuyển tới lui
10


5.3. LIÊN KẾT NGOÀI
• Cửa dành cho vật nuôi là một loại cửa kiểu nắp
đậy, thường bằng cao su cho phép vật nuôi (chó,
mèo) ra vào và tự động đóng lại bằng lực đàn hồi.
• Cửa xoay: Là loại cửa có các bản lề gắn xoay quanh
một trục, khi người bước vào cần đẩy vào cửa
• Cửa tự động: Là các loại cửa được gắn trong thang
máy hoặc các công trình hiện đại, tối tân, cửa có
gắn bộ cảm ứng, điều khiển cho phép nhận thông
tin người đi lại để mở hoặc đóng.

• Cửa cuốn: Là loại cửa có thể cuộn lên xuống, được
nhiều gia đình ưa thích sử dụng bởi tính thẩm mỹ
và an ninh

5.2 Tham khảo
• Needham, Joseph. (1986). Science and Civilization
in China: Volume 4, Part 2, Mechanical
Engineering. Taipei: Caves Books, Ltd.
• Home Safety Guidelines for Architects & Builders,
NBS GCR 78-156, BOSTI, December 1978
• Howard R. Turner (1997), Science in Medieval
Islam: An Illustrated Introduction, p. 181,
University of Texas Press, ISBN 0-292-78149-0.
• Cửa cuốn như thế nào là an toàn

5.3 Liên kết ngoài
Phương tiện liên quan tới Doors tại Wikimedia
Commons

11


Chương 6

Cửa sổ
6.1 Tham khảo
6.2 Liên kết ngoài
• Understanding Energy Efficient Windows -- Fine
Homebuilding
• Windows that Perform Beer than Walls -- Green

Building Advisor
• Roman Glass from Metropolitan Museum of Art
• National Fenestration Rating Council

Cửa sổ, nhìn từ bên trong nhà

• e history of Metal Window

Cặp cửa sổ trên nhà thờ Old Ship, Hingham, Massachusetts

Cửa sổ là bộ phận được gắn trên tường, cho phép ánh
sáng đi qua, và cả không khí và âm thanh nếu nó không
đóng. Các cửa sổ thường được làm từ thủy tinh hoặc các
vật liệu trong suốt khác, được giữ bằng các khung. Cửa
sổ được dùng để trang trí, điều hòa không khí và nhiệt
độ trong nhà, ngăn cách với môi trường khi thời tiết
xấu như gió mạnh, mưa, bão…
12


Chương 7

Đài phun nước
trình có tính trang trí, làm đẹp đô thị. Máy bơm thay
thế trọng lực và cho phép các đài phun tái chế nguồn
nước và đẩy nước lên cao hơn. Đài phun ngày nay được
sử dụng để trang trí công viên hay quảng trường, vinh
danh những danh nhân hay các sự kiện, với mục đích
vui chơi và giải trí. Vào mùa hè người dân còn có thể
tới các bể phun để làm mát. Đài phun nước Vua Fahd

ở Jeddah, Ả Rập Xê Út có thể phun nước cao 260 mét
(853 feet) trên Biển Đỏ, là đài phun cao nhất thế giới.

7.1 Liên kết
Đài phun nước Latone ở Vườn Versailles (1668–70)

Đài phun nước là một dạng công trình kiến trúc, đài
phun nước thường dùng để phun nước vào bồn chứa
nước hoặc bắn các tia nước vào trong không khí với
mục đích cung cấp nước uống hoặc tạo ra hiệu ứng
trang trí.

• Oregon Museum
WaterWorks page

of

• Ontario Science
(hydraulophone)

Centre's

7.2 Tham khảo

Trước kia đài phun nước thường được kết nối với các ]
suối nước hoặc các bể chứa nước nhằm cung cấp nước
uống, nước tắm cho các cư dân thành phố, thị trấn, làng
mạc. Cho đến thế kỷ 19 thì các đài phun nước vẫn được
hoạt động bởi trọng lực và cần một nguồn nước cao
hơn đài phun, ví dụ như bể chứa hay cống nước, để đẩy

nước lên cao.
Ngoài mục đích cung cấp nước uống thì đài phun nước
còn được sử dụng với mục đích trang trí hoặc vinh danh
những nhà xây dựng. Các đài phun nước thời La Mã
thường được trang trí các mặt nạ hình người hoặc động
vật bằng đồng hoặc đá. Đến thời trung cổ, các khu vườn
của người Moor và người Hồi giáo thường sử dụng đài
phun nước để tạo nên một phiên bản thu nhỏ về thiên
đường. Vua Louis XIV của Pháp sử dụng đài phun nước
trong Vườn Versailles để thể hiện quyền lực trước thiên
nhiên. Các đài phun nước phong cách Baroque ở Roma
thế kỷ 17 - 18 đánh dấu sự trở lại của các cống phun
nước phong cách La Mã và tôn vinh những vị Giáo
hoàng để xây dựng nên những đài phun nước này.
Đến thế kỷ 19 khi nguồn nước trong nhà trở nên phổ
biến thì đài phun nước công cộng trở thành các công
13

Science

and

main

History
fountain


Chương 8

Đồng hồ Mặt Trời

Đồng hồ Mặt Trời ngang ở Taganrog, (1833)

Đồng hồ Mặt Trời là một thiết bị đo thời gian dựa vào
vị trí của Mặt Trời. Trong thiết kế thường gặp nhất,
như trong đồng hồ mặt trời ngang, mặt trời đổ bóng
kim (một thanh kim loại mỏng và sắc) lên trên một
mặt phẳng có khắc các đường chỉ thời gian trong ngày.
Khi mặt trời di chuyển trong ngày, bóng của kim sẽ đổ
xuống thẳng hàng với các đường trên mặt đĩa. iết kế
như vậy đòi hỏi kim thẳng hàng với trục quay của Trái
Đất. Vì thế, để một đồng hồ Mặt trời chỉ được giờ chính
xác, kim phải chỉ về cực bắc đúng (không phải cực bắc
từ) và góc của kim với đường ngang phải bằng vĩ độ
của chiếc đồng hồ. Những loại đồng hồ Mặt Trời được
sản xuất hàng loạt nhằm mục đích trang trí nhiều khi Đồng hồ Mặt trời khổng lồ của Jantar Mantar tại Jaipur, Ấn Độ,
là đồng hồ Mặt Trời lớn nhất trên Trái Đất, cao 27 m. Còn được
không chỉ đúng thời gian.* [1]* [2]

8.1 Xem thêm

biết đến với tên Samrat Yantra (Thiết bị tối cao); bóng của nó di
chuyển 1 mm mỗi giây, và chừng chiều rộng của bàn tay (6 cm)
mỗi phút.

[2] Moss, Tony.“How do sundials work”. British Sundial
society. Truy cập ngày 21 tháng 9 năm 2013. is ugly
plastic ‘non-dial’does nothing at all except display
the ‘designer’s ignorance and persuade the general

public that ‘real’sundials don’t work.

• Đồng hồ
• ời gian
• Mặt Trời

8.2 Tham khảo
[1] “Sundial FAQ”. Accurate Sundials. Truy cập ngày 21
tháng 9 năm 2013.

14


Chương 9

Hoa bách hợp
nhiều hình tượng của nó lặp đi lặp lại trong nhiều kiểu
mẫu khác nhau, từ đồ sắt đến đóng sách. Là một biểu
tượng tôn giáo, nó có thể tượng trưng Chúa Ba Ngôi,
hoặc là vật tượng trưng bằng tranh chỉ tổng thiên thần
Gabriel, đáng nói là trong miêu tả Lễ Truyền Tin lành
(Annunciation)* [2]. Nó cũng có liên quan đến Đức mẹ
Đồng trinh.

9.1 Nguồn gốc

Hoa bá hợp (tiếng Pháp: fleur-de-lis hoặc fleur-de-lys;
nghĩa là“hoa loa kèn”,“hoa huệ Tây”) là một mẫu
cách điệu (dựa vào hoa thật để tạo ra một hình tượng
hoa) của một loại hoa thuộc chi Loa kèn (Lilium) hoặc

chi Đuôi diều (Iris) được dùng để trang trí và làm biểu
tượng. Nó có thể hoàn toàn dùng để trang trí hoặc có
thể “là hình tượng sử dụng trong chính trị, các vương
triều, nghệ thuật, huy hiệu và biểu trưng”* [1], đặc biệt
nhất là được sử dụng trong các huy hiệu. Trong khi nó
đã xuất hiện trên các huy hiệu và cờ của vô số kể các
quốc gia châu Âu hàng nhiều thế kỷ, hoa bách hợp lại
đặc biệt có liên quan đến hoàng gia Pháp. Nó là một
biểu tượng lâu dài của nước Pháp, nhưng, tuy được coi
là đáng kể nhất là huy hiệu của hoàng gia, lại không
được dùng chính thức bởi bất cứ nền cộng hòa nào của
Pháp. Tại Bắc Mỹ hoa bách hợp thường liên quan đến
những vùng trước đây có người Pháp định cư, thí dụ
như Louisiana và ébec và với tiếng Pháp tại những
tỉnh bang khác của Canada. Nó cũng là huy hiệu của
vùng đô thị tự quản Schlieren, Zürich của ụy Sĩ.

Dấu hiệu chỉ đường ở Louisiana có hình hoa bách hợp

Hoa bách hợp, được dịch sát nghĩa từ tiếng Pháp của
fleur-de-lis sang tiếng Anh là flower of the lily (hoa huệ),
và được nhiều người cho rằng nó là một phiên bản cách
điệu (dựa vào hoa thật để tạo ra một hình tượng hoa)
của các loài hoa thuộc dòng Iris pseudacorus. Các vật
trang trí giống như hoa bách hợp đã xuất hiện trong
mỹ thuật của nhiều nền văn minh xưa nhất.

Nó có trên phù hiệu quân sự và biểu tượng của nhiều
tổ chức khác nhau, và suốt thế kỷ 20 nó được nhiều
tổ chức Hướng đạo khắp nơi trên thế giới chấp thuận

làm huy hiệu của tổ chức mình. Các kiến trúc sư và
thiết kế sư có thể dùng một hoa bách hợp đơn độc hay
15

“Việc sử dụng hoa cách điệu này (thường
thường được gọi tên là hoa bách hợp) vì mục
đích trang trí hay biểu tượng thì khá phổ
biến trong mọi thời đại và mọi nền văn minh.
Nó là một đề tài hình tượng chủ yếu được
tìm thấy trong các con dấu hình trụ thuộc
Đại Lưỡng Hà (Mesopotamian cylinders), các
bức phù điêu Ai Cập (Egyptian bas-reliefs), đồ
gốm Myceneae, hàng dệt Sassanid, tiền kim


16

CHƯƠNG 9. HOA BÁCH HỢP
loại Gaule, tiền kim loại Mameluk, vải lụa
Indonesia, biểu trưng của Nhật Bản và đồ vật
tế lễ của người Dogon. Nhiều tác giả bàn luận
về vấn đề này đồng ý rằng hoa bách hợp có
ít nét hình tượng của hoa huệ, nhưng không
đồng ý nó có phải là mẫu nhái từ hoa iris,
cây đậu chổi (broom), hoa sen hay kim tước
(furze), hay có phải nó tượng trưng cho cái
đinh ba (trident), một đầu mũi tên, một cái rùi
hai lưỡi, hay thậm chí là một con chim bồ câu.
Trong quan điểm của chúng tôi thì đó là một
vần đề không mấy quan trọng. Điểm thiết

yếu đó là hoa bách hợp là một hình tượng
rất cách điệu, có thể là một cái hoa, và nó đã
được sử dụng như đồ trang trí hoặc huy hiệu
bởi hầu hết các nền văn minh của các thế giới
xưa và nay.”* [3]

Nó đã được dùng nhất quán như một huy hiệu hoàng
gia, mặc dù các nền văn hóa khác nhau đã giải thích
ý nghĩa của nó trong nhiều cách khác nhau. Các đồng
tiền kim loại Gaul cho thấy kiểu tiền đầu tiên giống
tương tự như hoa bách hợp hiện nay* [4].

9.2 Biểu tượng hoàng gia

9.2.1 Vua Clovis I
eo truyền thuyết, hoàng gia Pháp tiên khởi dụng hoa
bách hợp cho huy hiệu hoàng gia như một biểu tượng
tinh nguyên trong việc cải đạo theo Cơ đốc giáo của
Vua Clovis I năm 493* [5]. Câu chuyện được kể qua rất
nhiều hình thức, nhiều trong số đó có liên quan đến
việc cải đạo của Vua Clovis, và xác nhận lời tuyên bố
của các Hoàng đế Pháp đã được làm lễ xức dầu thánh
rằng uy quyền của họ đến trực tiếp từ ượng đế chứ
không phải qua trung gian của Đế vương nào hay Giáo
hoàng.
Một vài phiên bản của câu chuyện huyền thoại này
đã tăng vẽ bí mật của hoàng gia bằng cách diễn tả
một lọ dầu được gởi từ thiên đàng xuống để làm lễ và
thánh hoá Clovis trở thành vua* [6], có thể là do một
chim bồ câu mang đến cho ánh Remigius. Một phiên

bản khác nói đến một hoa huệ xuất hiện tại lễ rửa tội
của Clovis như một phần quà chúc phúc từ Đức mẹ
Maria Đồng trinh, người thường có liên hệ với các loài
hoa* [7]. Người vợ xứ Bourgogne của Clovis là Clothilda
sau này trở thành ánh Clothilda thông thường rất
nổi bật trong các câu chuyện này. Cũng như chính bà
đã khuyến khích chồng bà trở thành một tín đồ Cơ
đốc giáo. Sự có mặt của bà đã giúp làm nổi bật tầm
quan trọng về việc ủng hộ của vùng Bourgogne đối với
hoàng gia* [8],
Một câu chuyện khác, đặt ít trọng tâm vào Cơ đốc giáo
và quyền siêu phàm của các nhà vua Pháp, kể về việc
Clovis đặt một bông hoa vào trong chiếc nón sắt của
mình ngay khi ông chiến thắng Trận Vouillé và đưa
ông đến quyết định chọn hoa bách hợp làm một biểu
tượng hoàng gia* [9].

9.2.2 Từ nước Frank đến các vua Pháp

Tranh thế kỷ 15 có hình một thiên thần đang gởi hoa bách hợp
đến cho Vua Clovis

Từ mối liên hệ với Vua Clovis, hoa bách hợp đã được
dùng để biểu trưng cho tất cả các vua Frank Cơ đốc
giáo, lừng danh nhất là Vua Charlemagne. Vào thế kỷ
14, các tác giả Pháp đã quả quyết rằng hoàng gia Pháp,
được hình thành từ Vương quốc Tây Frank, có thể truy
tìm di sản của hoàng gia ngược về phần thưởng siêu
phàn mà Clovis đã nhận được đó chính là huy hiệu
hoàng gia. Câu chuyện này vẫn còn phổ biến, mặc dù

có sự nghi ngờ khởi đầu vào thế kỷ 17 và các học giả
hiện đại cho rằng hoa bách hợp là một biểu tượng tôn
giáo trước khi nó trở thành một biểu tượng huy hiệu
thật sự* [10]. Cùng với hoa huệ thật, nó có mối quan hệ
với Đức mẹ Đồng trinh, và trong thế kỷ 12 Louis VI và
Louis VII của Pháp bắt đầu sử dụng huy hiệu, thí dụ
trên quyền trượng (gậy của nhà vua), để nối kết quyền
thống trị của họ với biểu trưng thánh. Louis VII ra lệnh
dùng vãi có hoa bách hợp trong ngày đăng quang của
thái tử Philippe năm 1179* [11], trong khi bằng chứng
thấy được đầu tiên về việc sử dụng hoa bách hợp như
huy hiệu có từ năm 1211: con ấn có hình của vua tương
lai Louis VIII và tấm mộc của ông được rắc đầy “hoa”


9.2. BIỂU TƯỢNG HOÀNG GIA

17

Huy hiệu Pháp trước năm 1376
Huy hiệu nước Pháp sau năm 1376
*

[12]. Cho đến cuối thế kỷ 14 huy hiệu hoàng gia Pháp
là Azure semé-de-lys Or (một tấm mộc xanh “có cẩn”
hoa bách hợp vàng), nhưng Charles V của Pháp đổi kiểu
từ một kiểu có các hoa bách hợp rải khắp sang một kiểu
có nhóm ba hoa bách hợp vào khoảng năm 1376. Hai
huy hiệu này được biết theo biệt ngữ huy hiệu theo thứ
tự là Cựu Pháp (France Ancient) và Tân Pháp (France

Modern).
Trong thời cai trị của Vua Louis IX (ánh Louis) ba
cánh hoa được cho là để tượng trưng cho đức tin (faith),
thông thái và tinh thần hiệp sĩ, và là dấu hiệu che chở
của thiên thần ban tặng cho nước Pháp* [13]. Suốt thế
kỷ kế tiếp, thế kỷ 14, truyền thống về chủ nghĩa tượng
trưng Ba Ngôi được thiết lập tại Pháp, và rồi truyền
khắp các nơi khác.
Năm 1328, Vua Edward III của Anh thừa kế ngai vàng
nước Pháp, và khoảng năm 1340 ông chia huy hiệu
Cựu Pháp thành một góc tư cho thích hợp vào với huy
hiệu Vương quốc Anh. Sau khi các vua Pháp dùng huy
hiệu Tân Pháp, các vua Anh theo gương họ vào năm
1411* [14]. Các vương triều Anh (và sau này là Great
Britain) tiếp chia huy hiệu Pháp thành một góc tư trong
huy hiệu nước Anh cho đến năm 1801, khi George III
của Anh từ bỏ tuyên bố chính thức đòi ngai vàng nước
Pháp.
Vua Charles VII phong quý tộc cho gia đình của
Jeanne d'Arc vào ngày 29 tháng 12 năm 1429 bằng
một cấp hạng biểu tượng có thể thừa kế. Phòng hộ
tịch (Chamber of Accounts) tại Pháp đăng ký việc bang
phong quý tộc cho gia đình vào ngày 20 tháng 1 năm
1430. Việc ban phong này cho phép gia đình của bà đổi
họ sang “du Lys”.
Huy hiệu Tân Pháp vẫn duy trì là tiêu chuẩn của hoàng

gia Pháp, và cùng với nền trắng là quốc kỳ của Pháp cho
đến Cách mạng Pháp, khi nó được thay thế bằng cờ ba
màu của nước Pháp hiện đại. Hoa bách hợp được đưa

trở vào cờ Pháp vào năm 1814, nhưng lại bị thay thế một
lần nữa sau cuộc cách mạng chống Vua Charles X năm
1830. Trong một lần khác thường của các sự kiện sau
khi chấm dứt nền Đệ nhị Đế quốc Pháp trong đó một
lá cờ rõ ràng đã ảnh hưởng đến tiến trình của lịch sử,
Henri, Comte de Chambord, được hứa trao ngôi hoàng
đế nước Pháp, nhưng ông chỉ đồng ý với điều kiện là
người Pháp từ bỏ cờ ba màu và đưa cờ nền trắng có hoa
bách hợp trở lại* [15]. Điều kiện của ông bị bác bỏ và
nước Pháp trở thành Đệ tam Cộng hòa Pháp.

9.2.3 Các vương quyền và quốc vương
khác của châu Âu
Hoa bách hợp nổi bật có trong các món đồ trang sức
Vương miện Anh và Scotland. Trong huy hiệu Anh, nó
được dùng trong nhiều cách khác nhau, và có thể là để
đánh dấu chi thứ đứa con trai thứ sáu.
Vòng viền ngoài bằng hoa là phần thiết kế nổi bật của
huy hiệu hoàng gia Scotland và cờ từ thời James I của
Scotland.
e treasured fleur-de-luce he claims
Hoa bách hợp quý giá mà ông đã tuyên bố
To wreathe his shield, since royal James
ấn quanh tấm mộc của ông, từ thời hoàng
gia James
–Sir Walter Sco, e Lay of the
Last Minstrel* [16]


18

CHƯƠNG 9. HOA BÁCH HỢP

Hoa bách hợp của Firenze

Trong hoa bách hợp Firenze, các nhị hoa luôn được
đặt trong các cánh hoa. Kiểu huy hiệu này thường
được biết với tên gọi là “hoa huệ Firenze”(Florentine
lily) để phân biệt nó với các kiểu hoa bách hợp thông
thường. Vì là huy hiệu của thành phố nên nó được thấy
trong các hình tượng của giám mục Zenobius* [2]. Tiền
Firenze, đồng fiorino, được trang trí với nó, và nó có
ảnh hưởng đến hình dạng và tên của đồng Hungary
forint và những loại tiền florin khác. Có vài nơi tại Ý,
hoa bách hợp được dùng trên các thánh miện và huy
hiệu của các giáo hoàng.
Hoa bách hợp cũng là biểu tượng của gia đình
Kotromanic, một gia đình cai trị ở Bosna trung đại công
nhận Angevin, nơi mà hoa được người ta nghĩ là thuộc
nhóm hoa Lilium bosniacum. Nó được dùng như là cờ
của Bosna và Hercegovina giữa những năm 1992 và
1998. Các nước khác dùng hoa bách hợp làm huy hiệu
còn có Serbia sau lễ cưới của Stefan Uroš I và công chúa
Hélène d'Anjou của Angevin trong thế kỷ 13, và Tây
Ban Nha công nhận Bourbons.

Hoa bách hợp của Bosna

Scotia, Detroit và những nơi khác nữa. Vùng Acadiana
và nhiều thành phố ở miền nam Louisiana, như New

Orleans và Baton Rouge, cũng dùng hoa bách hợp.
Các nơi có tên từ một trong các vua Pháp Louis cũng
dùng hoa bách hợp: trong đó phải kể là Louisville,
Kentucky và St. Louis, Missouri nơi mà biểu tượng hoa
ba cánh cũng biểu thị cho sự nhập lại của ba con sông
(Mississippi, Missouri và Illinois).

9.3 Biểu tượng trong tôn giáo và
nghệ thuật

ời Trung cổ, các biểu tượng hoa huệ và hoa bách hợp
đáng chú ý là nằm chồng lên nhau trong nghệ thuật
tôn giáo. Michel Pastoureau, một sử gia, nói rằng cho
đến khoảng năm 1300 chúng được thấy trong các hình
tượng mô tả Giê-su, nhưng dần dần chúng trở thành
biểu tượng của Đức mẹ Đồng trinh và có liên quan với
Hoa bách hợp làm huy hiệu được truyền khắp nơi: Bài hát của Solomon“lily among thorns”(lilium inter
trong số nhiều thành phố sử dụng nó như biểu tượng spinas), được hiểu như là nói đến Mẹ Mary. Các văn học
là những thành phố có tên phát âm ra từ “lily”, thí tôn giáo và thánh kinh khác mà trong đó hoa huệ biểu
hiện sự tinh nguyên và trong sạch cũng đã giúp đưa nó
dụ, Lille ở Pháp và Liljendahl ở Phần Lan.
lên như một vật tượng trưng cho hình tượng của Đức
mẹ Đồng trinh.

9.2.4

Bắc Mỹ

Nước Anh trung đại từ giữa thế kỷ 14, con dấu của một
phụ nữ quý tộc thường có hình một người phụ nữ với

Hoa bách hợp vượt qua Đại Tây Dương cùng với người hoa bách hợp, dựa theo ý nghĩa rộng về Maria với "đức
châu Âu đi Tân ế giới, đặc biệt là với người định cư tính và tinh thần phụ nữ"* [17]. Hình tượng Mary cầm
Pháp, và rồi nó được dùng cho cờ của ébec, Nova hoa xuất hiện đầu tiên trong thế kỷ 11 trên các tiền kim


9.3. BIỂU TƯỢNG TRONG TÔN GIÁO VÀ NGHỆ THUẬT

19

Cờ Acadiana

Huy hiệu của Serbia

Hoa bách hợp trên bình cổ Syria thế kỷ 14

Cờ Québec

loại phát hành bởi các nhà thờ để vinh danh Đức mẹ, và
kế tiếp là trên các con dấu của nhà thờ tăng hội, bắt đầu
là với Nhà thờ Đức bà Paris năm 1146. Một biểu tượng
chuẩn là hình Mary cầm hoa bằng tay phải như bà được
biểu hiện trong tượng Đức mẹ Đồng trinh Paris của nhà

thờ nói trên (với hoa huệ). Các hoa có thể là “các vật
trang trí đơn giản giống hoa, đôi khi là hoa huệ vườn,
đôi khi là hoa bách hợp dùng như huy hiệu”* [12].
Ba cánh hoa của kiểu huy hiệu phản ánh một sự liên
hệ rộng rãi với Chúa Ba Ngôi* [18], một truyền thống
có từ nước Pháp thế kỷ 14* [4], thêm vào niềm tin từ xa
xưa rằng chúng cũng đại diện cho đức tin, thông thái

và tinh thần hiệp sĩ.