Bài 28. Phương pháp nghiên cứu di truyền người

TRƯỜNG THCS HẢI BA

H
N
SI

Ọ
H

9
C

Giáo viên: Lê Thị Thuận


CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ

Chỉ nam

Chỉ nữ
Hai trạng thái đối lập của cùng
một tính trạng.

}

Biểu thị sự kết hôn ( Vợ chồng)


CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI

BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (nâu:
hoặc
và đen:
hoặc
) qua 3 đời của hai gia đình khác nhau, người ta lập được hai sơ đồ phả hệ
như sau:
Đời ông bà (P)
Đời con (F1)
Đời cháu (F2)
a

b

Hình 28.1.Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a.(Có bà ngoại mắt nâu) và b (có ông nội mắt
nâu)


CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ

Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc bệnh
lấy chồng không mắc bệnh , sinh ra con mắc bệnh chỉ là con trai
Quy ước: Gen a : mắc bệnh, gen A : không
mắc bệnh.
- Ở nam có 2 kiểu gen :
+ XAY: bình thường

+ XaY: bệnh máu khó đông
- Ở nữ có 3 kiểu gen:
+ XAXA và XAXa: bình thường
+ XaXa: bệnh máu khó
đông



CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
Thụ tinh
Hợp tử phân bào

a

Phôi bào
tách nhau

Phôi
Hình 28.2. Sơ đồ sự hình thành trẻ đồng sinh
a. Sinh đôi cùng trứng; b. Sinh đôi khác trứng

b


Sinh đôi cùng trứng

Sinh đôi khác trứng


Trẻ sinh đôi cùng trứng dính nhau


Hiện tượng thai trong thai
Các bác sĩ Trung
Quốc vừa phát hiện
ra một bào thai
trong bụng bé Kang
Mengru, mà họ tin
là cái thai song sinh
với em, nhưng
không phát triển.

Cha mẹ nuôi của bé đã lo lắng trước tình trạng bụng của con
ngày một to ra. Đến bệnh viện, bác sĩ đã sốc khi ảnh chụp CT
cho thấy đó là một bào thai, được cho là một phần của thai
song sinh không tách ra hoàn hoàn.


Sinh ba

Sinh sáu

Sinh tư

Sinh tám

Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh

- Cách đây gần một thế kỷ, cặp song sinh người Mỹ Julian và
Adrian Riester chào đời cách nhau vài giây. Trong suốt 92
năm qua, họ hầu như chẳng bao giờ sống xa nhau và rồi cuối
tuần qua, họ đã qua đời chỉ cách nhau vài giờ.


Một số thông tin thú vị về các cặp đồng sinh

Hai chàng trai, một cuộc đời

Họ chia ly ngay từ khi lọt
lòng mẹ, được 2 gia đình
nhận về nuôi. Mặc dù 2 gia
đình đó không hề biết nhau
nhưng họ đều đặt tên cho
các chàng trai là Jim. Cả hai
đều theo nghành luật, đều có
khả năng về cơ khí, nghề
mộc.

Cả hai đều cưới vợ tên là Linda và đều có hai con trai tên là James
Alan và James Allan. Rồi cả hai đều ly dị vợ và cưới vợ mới tên là
Betty. Họ đều nuôi chú chó cưng tên là Toy. Hai anh em nhà Jim
cuối cùng cũng gặp lại nhau sau 39 năm xa cách.


CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI

BÀI 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN NGƯỜI
I. NGHIÊN CỨU PHẢ HỆ
II. NGHIÊN CỨU TRẺ ĐỒNG SINH
1. Trẻ đồng sinh cùng trứng và khác trứng
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh


BÀI TẬP TÌNH HUỐNG
Mai và Lan là hai trẻ đồng sinh cùng trứng, có cùng nhóm máu
và nhiều sở thích giống nhau. Đến tuổi đi học, cả hai đều được cô giáo
nhận xét là thông minh và có năng khiếu tự học. Càng lên lớp trên
Lan càng chăm học; còn Mai mải chơi không nghe lời ba mẹ, thầy cô.
Lan thi đậu vào một trường chuyên cấp III và được chọn vào đội tuyển
học sinh giỏi toán. Mai thi không dậu cấp III nên phải học ở một
trường dân lập
? Tính trạng năng khiếu Toán học ở Mai và Lan do kiểu gen
quyết định hay chịu ảnh hưởng của môi trường là chủ yếu?
? Qua tình huống trên em rút ra bài học gì cho bản thân?


Là theo dõi sự dt của một tt nhất định trên những người
thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ để xđ đđdt
Theo dõi sự
dt TT màu mắt

Màu mắt nâu do
gen trội qđ

Theo dõi sự
dt bệnh máu

khó đông

không liên quan
tới giới tính
Do một gen
lặn quy định
Có liên quan
tới giới tính (nam)

Hiểu được vai trò của gen và mt đối với sự hình thành TT,
sự ảnh hưởng khác nhau của mt với TTCL và TTSL


Phương pháp nào dưới đây không được sử dụng
để nghiên cứu di truyền người?
A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.

Sai!

B. Phương pháp lai phân tích.

Đúng!

C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.

Sai!

D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.

Sai!

Đặc điểm di truyền của trẻ đồng sinh cùng trứng là:
A. Khác kiểu gen .

Sai!

B. Khác kiểu hình

Sai!

C. Có cùng giới tính hoặc khác giới tính.

Sai!

D. Có cùng kiểu gen và cùng giới tính

Đúng!


Trong nghiên cứu di truyền người, để xác định vai trò
của kiểu gen và môi trường, người ta thường dùng
phương pháp nào?
A. Nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng.
B. Nghiên cứu trẻ đồng sinh khác trứng.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.

Đúng!

Sai!
Sai!
Sai!


HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:
* Đối với bài học ở tiết học này:
- Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK/trang

* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Xem trước bài 29 “ Bệnh tật và di truyền ở người ”
- Tìm hiểu đặc điểm di truyền bệnh bạch tạng, bệnh
câm điếc bẩm sinh, tật 6 ngón tay.