Buồi học cuối cùng

Tuần 23
Tiết 89 - 90
BUỔI HỌC CUỐI CÙNG
(Chuyện của một em bé người Andát)
Anphôngxơ Đôđê
A.Mục tiêu cần đạt
Thông qua các hoạt động, học sinh:
 Kiến thức: Nắm được cốt truyện, nhân vật, và tư tưởng của truyện: Qua
câu chuyện, truyện đã thể hiện lòng yêu nước trong một biểu hiện cụ thể
là tình yêu tiếng nói của dân tộc.
 Kĩ năng: Nắm được tác dụng của phương thức kể chuyện từ ngôi thứ nhất
và nghệ thuật thể hiện tâm lý nhân vật qua ngôn ngữ, cử chỉ, ngoại hình,
hành động.
 Thái độ: Trau dồi cho học sinh thêm yêu quê hương đất nước, thêm yêu
tiếng mẹ đẻ.
 Tích hợp với phần tiếng việt ở bài so sánh, ẩn dụ và nhân hoá, với tập
làm văn ở bài kể chuyện theo ngôi thứ nhất, nghệ thuật thể hiện tâm lý
nhân vật qua ngoại hình, ngôn ngữ, cử chỉ, hành động.
B.Chuẩn bị
 Giáo viên: - Giáo án
- Chân dung nhà văn Anphôngxơ Đôđê
- Tư liệu, hình ảnh về nước Pháp…
 Học sinh: - Soạn bài
- Sưu tầm tư liệu tham khảo (về tác giả, tác phẩm…)
C. Tiến trình dạy và học
1. Ổn định tổ chức ( kiểm tra sĩ số)
2. Tiến trình:
Hoạt động của thầy Hoạt
động
của trò
Nội dung bài giảng

Hoạt
động
1:
Kiểm
tra bài
cũ
 Em hãy nêu ý nghĩa của
hình ảnh “những cây to
mọc giữa những bụi lúp
xúp nom xa như những
cụ già vung tay hô đám
con cháu tiến về phía
trước”.
Học
sinh
trả lời.
• So sánh “cây già” với “người
già” là hợp. Người già không
còn trầm tư, suy tưởng về
năm tháng(hình ảnh “chòm cổ
thụ” được nhân hóa như “những cụ
già đứng lặng trầm ngâm” ở đoạn
trên) mà vui mừng vì con cháu
1
anh hùng, chinh phục, vượt
qua thác ghềnh. Người già
hòa cùng niềm vui chiến
thắng, như muốn tiến bước
cùng con cháu hướng tới
tương lai.

Hoạt
động
2: Dẫn
bài
mới.
“Ôi Tổ quốc ta yêu như máu
thịt
Như mẹ như cha, như vợ
như chồng
Ôi Tổ quốc, nếu cần ta sẽ
chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi,
dòng sông”.
(Chế Lan Viên)
Lòng yêu nước là một tình
cảm vô cùng thiêng liêng,
gần gũi với mỗi con người.
Tuy nhiên, lòng yêu nước
có rất nhiều biểu hiện khác
nhau. Hôm nay, cô trò ta sẽ
cùng tìm hiểu tác phẩm
“Buổi học cuối cùng” của
nhà văn Anphôngxơ Đôđê
để thấy được lòng yêu nước
biểu hiện trong tình yêu
tiếng mẹ đẻ như thế nào
nhé!
Hoạt
động
3: giới

thiệu
tác
giả,
tác
phẩm
 Qua đọc chú thích, em
hãy nêu vài nét về tác
giả, tác phẩm?
(- Anphôngxơ Đôđê là một
nhà văn hiện thực Pháp. Ông
sinh tại Ni-mơ, một thành phố
ở miền Nam nước Pháp. Cha
ông bị phá sản khi ông còn
nhỏ. Đó là khi xí nghiệp tơ vải
bị suy sụp và phải đóng cửa.
Học
sinh
trả lời.
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
1.Tác giả
• Anphôngxơ Đôđê (1840 –
1897).
• Là nhà văn Pháp.
• Là tác giả của nhiều tập
truyện ngắn nổi tiếng: Một
thời niên thiếu, Những cuộc
phiêu lưu kỳ diệu của
Tactaranh ở Taraxcông, …
2
Gia đình ông phải rời quê lên

Ly-ông sinh sống. Nhờ một
học bổng nên ông tiếp tục
được theo học bậc trung học.
Nhưng rồi cuối cùng ông phải
thôi học trước cuộc ly hôn của
cha mẹ. Bởi vậy, tuy chưa học
hết trung học, ông phải tìm
cách dạy trẻ để kiếm ăn.
- Năm 17 tuổi, ông cùng với
người anh là Éc-net đến Pari
và xin vào làm cho một tờ báo.
14 tuổi ông đã viết văn, 18 tuổi
ra thi tập "những người đàn bà
đang yêu" và được công chúng
đón nhận ngay. Sau đó là tập
thơ "Những lá thư từ cối xay
gió", xuất bản năm 1866. Ông
đoạt giải thưởng văn chương
Pháp với quyển "Fronmont
cháu trẻ và cụ Riller". Trường
tiểu thuyết Táctaranh vùng
Taratxcông được đánh giá là
đặc sắc nhất của ông.)
 Em hãy nêu hoàn cảnh ra
đời của câu chyện?(Thời
gian, địa điểm)
 Nhan đề tác phẩm có gì
đáng chú ý?
(Có ý kiến cho rằng nhan đề
của tác phẩm là “Buổi học

cuối cùng” có nghĩa là từ
nay về sau những người dân
của vùng An – dát sẽ không
bao giờ được học nữa. Em
Học
sinh
trả lời.
Học
sinh
trả lời.
2. Tác phẩm
a. Bối cảnh: Truyện lấy bối cảnh
từ một biến cố lịch sử: sau
cuộc chiến tranh Pháp – Phổ
năm 1870 – 1871, nước Pháp
thua trận, phải cắt vùng Andát
và Loren (2 vùng tiếp giáp
với Phổ) cho Phổ (Đức) 
các trường ở đây bị buộc phải
học tiếng Đức.
b. Nhan đề: tác phẩm phần nào
hé lộ cho độc giả biết nội
dung chính của tác phẩm.Đây
là buổi học tiếng Pháp cuối
cùng của người dân Pháp,
chính vì thế mà xuyên suốt
tác phẩm là những tâm sự của
3
có đồng ý với ý kiến này
không?)

 Nội dung chính của
truyện? Học
sinh
trả lời.
người dân vốn là xứ sở của
loại rượu vang nổi tiếng này.
c. Nội dung: Truyện kể về một
buổi học tiếng Pháp cuối
cùng ở lớp học của thầy Ha –
men – một trường làng thuộc
vùng An-dát.
Hoạt
động
4:
Đọc-
hiểu
văn
bản
 Đọc
GV hướng dẫn cách đọc :
Chậm rãi, giọng xót xa, cảm
động.
 Tóm tắt (GV hướng dẫn
tóm tắt)
- Phrăng vì mải chơi, không
học bài nên không muốn
đến trường.
- Sau cùng cậu bé cũng
quyết định đến lớp.
- Dọc đường thấy nhiều

người đọc cáo thị nhưng cậu
không biết đấy là chuyện gì.
- Vào lớp cậu thấy có sự
khác thường: lớp trật tự, có
cả dân làng đến dự buổi
học.
- Thầy Ha - men thông báo
đây là buổi học cuối cùng
bằng tiếng Pháp.
- Phrăng chợt hiểu ra và rất
ân hận vì trước đây đã mải
chơi, không học cẩn thận
tiếng mẹ đẻ.
- Các học trò và người dân
Học
sinh
trả lời.
4
chăm chú đọc, viết tiếng
Pháp.
- Buổi học kết thúc bằng
dòng chữ thầy Ha - men viết
lên bảng “Nước Pháp muôn
năm”.
 Truyện có thể chia làm
mấy phần? Theo trình tự
nào?
 Trong truyện có mấy
nhân vật chính? Là
những nhân vật nào?

 Bên cạnh nhân vật chính,
truyện còn có nhân vật
phụ nào ko?
Học
sinh
trả lời.
Học
sinh
trả lời.
 Bố cục : 3 đoạn
 Đoạn 1 : Từ đầu … “vắng
mặt con”: Phrăng trên đường
tới trường.
 Đoạn 2 : Tiếp theo … “cuối
cùng này”: Diễn biến buổi
học cuối cùng.
+ Cảnh lớp học và thầy Ha -
men.
+ Tâm trạng của Phrăng.
+ Phrăng lại không thuộc bài.
+ Thái độ và cư xử của thầy Ha -
men.
+ Thầy Ha - men tiếp tục giảng
bài, hướng dẫn viết tập.
 Đoạn 3: phần còn lại: Giờ
học kết thúc với hành động
đột ngột của thầy Ha - men.
 Tìm hiểu nhân vật và phương
thức kể chuyện.
 2 nhân vật chính: Cậu bé

Phrăng và thầy Ha - men.
 Nhân vật phụ: Dân làng
5
 Nhận xét về ngôi kể, lời
kể, thứ tự kể? Tác dụng
của ngôi kể ấy?
Học
sinh
trả lời.
 Truyện kể theo lời của học trò
Phrăng, kể ở ngôi thứ nhất.
 Thứ tự kể: Theo trình tự thời
gian.
 Tác dụng: Khi nhân vật tự
kể chuyện mìmh, tác phẩm sẽ có
được sự gần gũi, chân thành,
đảm bảo tính trung thực đối với
người nghe. Mặt khác, dường
như dụng ý của tác giả là đem
đến cho độc giả một bài học sâu
sắc, bài học vỡ lòng về những tư
tưởng lớn từ những rung động
đầu đời của cách nhìn nhận của
một ánh mắt trẻ thơ. Chính bởi ý
nghĩa thứ hai này mà câu chuyện
trở nên cảm động sâu sắc, thấm
thía vì bao nhiêu vấn đề nghiêm
trọng của lịch sử, của nhân dân
đặt lên đôi vai bé nhỏ, thơ ngây
của em bé thủa cắp sách tới

trường. “Điểm nhìn” này là một
sáng tạo độc đáo của nhà văn.
Hoạt
động
5: Tìm
hiểu
chi tiết
tác
phẩm
 Tâm trạng của Phrăng
trước buổi học như thế
nào ?
(Phrăng đã thấy có gì khác lạ
trên đường đến trường?
Quang cảnh ở trường ra sao?
Không khí lớp học như thế
nào?
Những điều ấy báo hiệu điều
gì xảy ra?)
Học
sinh trả
lời.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Nhân vật chú bé Phrăng.
a. Trước buổi học
• Định trốn vì sợ muộn, vì
không thuộc bài.
• Cưỡng lại được, vội vã đến
trường
⇒ luời học, mải chơi.

(Trước trụ sở xã có dán cáo thị. Quang
cảnh ồn ào trước bảng cáo thị như
ngầm báo hiệu điều gì đó không bình
thường, chẳng lành.
Trường bình lặng như một buổi sáng
Chủ nhật.
Trong lớp có dân làng ngồi lặng lẽ,
buồn rầu. Vào lớp muộn, thầy không
6
 Trong buổi học, tâm
trạng của Phrăng đã thay
đổi ra sao?
(Phiếu BT: BT1)
 Thái độ của Phrăng đối
với việc học tiếng Pháp
đã thay đổi như thế nào?
 Vì sao Phrăng lại có sự
thay đổi như vậy?
⇒ GV chốt:
Phrăng không chỉ giữ chức
năng người kể chuyện mà
còn có vai trò quan trọng
(cùng thầy thể hiện chủ đề
và tư tưởng): đó là nỗi đau
HS làm
PBT
Học
sinh trả
lời.
quở trách  Báo hiệu về cái gì

nghiệm trọng, khác lạ của ngày hôm ấy
và buổi học ấy).
(Đó là vùng Andát của Pháp đã rơi vào
tay nước Đức, việc học tập không còn
được như trước nữa, tiếng Pháp sẽ
không còn được dạy trong trường nữa.)
b. Trong buổi học
• Khi được biết đây là buổi học
cuối cùng:
 choáng váng, sững sờ 
bị bất ngờ, xúc động.
 nuối tiếc về sự lười nhác
học tập và sự ham chơi
của mình.
 ân hận khi không thuộc
bài.
• Khi thầy giảng:
 chăm chú nghe: thấy rõ
ràng, dễ hiểu (trước đây
thấy rắc rối, phức tạp, khó
hiểu)
 thấy yêu thầy, biết ơn
thầy.
 nhớ mãi buổi học cuối
cùng này.
• Phrăng đã hiểu được ý nghĩa
thiêng liêng của việc học
tiếng Pháp, tiếng mẹ đẻ -> tha
thiết muốn được học tập, yêu
tiếng nói của dân tộc -> yêu

nước.
7