Bài 38. Hiện tượng cảm ứng điện từ. Suất điện động cảm ứng

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY,CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH

Ñaëng Höõu Hoaøng


CHƯƠNG V. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ
1.Hiện tượng cảm ứng điện từ. Suất điện động cảm ứng.

2.Suất điện động cảm ứng trong một đoạn dây dẫn chuyển động.

3. Dòng điện Fu-côNH
4. Hiện tượng tự cảm
5. Năng lượng từ trường.


Ôn lại kiến thức cũ

1.

Hãy nêu khái niệm từ trường?
điện
sinh
ra từđiện
trường.
Xung quanh namDòng
châm
hay
dòng
có từ trường
Vậy từ trường có sinh ra dòng điện hay không ?

2.

Để tạo ra từ trường, người ta dùng những phương tiện gì?
Dùng nam châm hoặc dòng điện


Bài 38: HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN
TỪ. SUẤT ĐIỆN ĐỘNG CẢM ỨNG


Nội dung bài học
1.

Thí nghiệm

a.
b.

2.

4.

Định nghĩa từ thông
Ý nghĩa của từ thông
Đơn vị từ thông

Hiện tượng cảm ứng điện từ

a.
b.

Dòng điện cảm ứng
Suất điện động cảm ứng

Chiều dòng điện cảm ứng

a.
b.
c.

Thí nghiệm 2:

Khái niệm từ thông

a.
b.
c.

3.

Thí nghiệm 1:

5.

Thí nghiệm
Nhận xét
Định luật Len- xơ

Định lật Fa-ra-đây về cảm ứng
điện từ

1.

Thí nghiệm

a.

Thí nghiệm 1:
Dụng cụ:

N

mA

S


Từ
Hãy
trường
quan
không
sát
sốdây
đường
sinh
racảm
dòng
ứng

Khi
NC
và
vòng
đứng
yên
thì
Khi
cho
Nam
châm
chuyển
động
điện . cóso
qua
dòng
điện
không
vớivòng
vòngdây
dây?? ?

Lại gần

N

S
Ra xa

*Cực Bắc của Nam châm lại gần vòng dây

=> có dòng

điện
mA

*Khi số đường cảm ứng qua vòng dây thay đổi => xuất hiện
dòng điện qua ống dây.


Khi ta đổi cực của nam châm
thì như thế nào?

S

N

*Cực nam của Nam châm lại gần vòng dây => có dòng điện chiều
ngược lại qua điện kế
mA

*Khi số đường cảm ứng qua vòng dây thay đổi => xuất hiện
dòng điện qua ống dây.


1.

Thí nghiệm

b.

Thí nghiệm 2:

Con
chạy
di chuyển,
có
Khi dịch
chuyển
con chạy thì
có
tượng
táchiện
dụng
gì ?gì xảy ra ?

Thay đổi từ trường trong ống dây

* Từ trường trong vòng dây thay đổi thì trong
vòng dây xuất hiện dòng điện .

mA


2.

Khái niệm từ thông

a.

Định nghĩa từ thông:

Xét một mặt phẳng diện tích S đặt trong từ trường đều B .

Vẽ véc tơ pháp tuyến

n
n

α là góc hợp bới n và B

Φ = BScosα

Φ là cảm ứng từ thông qua diện tích S, gọi tắt là từ thông qua diện
tích S.

α

S
B


Chú ý :

B

B

n

B

n
α

α

S

α là góc nhọn

⇒Φ>0

S

n

S

α là góc tù
⇒Φ<0

α=0
⇒ Φ = BS


B
B

0

α =90
n
n

⇒Φ=0
S

Thông thường : Chọn α nhọn ⇒ Φ > 0

α = 90

0


b.

Ý nghĩa của từ thông

Φ = BScosα

B

2
Chọn S = 1 m , α = 0

n

⇒Φ=B
S

Ý nghĩa
Từ thông Φ đặc trưng cho số đường sức xuyên qua diện tích S đặt vuông góc
với đường sức.


c.

Đơn vị của từ thông

Φ = BScosα
Trong hệ SI: Đơn vị từ thông là Vêbe, kí hiệu Wb
2
Nếu α = 0, S = 1 (m ), B = 1 (T)

⇒ Φ = 1 (Wb)
2
2
⇒ 1 Wb = 1T.1m = 1T.m


3.

Hiện tượng cảm ứng điện từ

a.

Dòng điện cảm ứng
Thí nghiệm 1:

N

S

Khi nam
độngvòng
thì
Nhận
xét châm
về từ chuyển
thông qua
số đường cảm ứng qua vòng dây
dây?
nhưkết
thếquả
nào?
Và
thí nghiệm?

mA

* Từ thông qua vòng dây thay đổi thì trong vòng dây kín xuất hiện
dòng điện


Thí nghiệm 2:
=>Từ
=>Từ trường
trường trong
trong vòng
vòng dây

dây thay
thay đổi=>
đổi=> thì
thì trong
trong
Trong
vòng
dây
có
dòng
điện
,
Trong vòng dây có dòng điện ,
vòng
xuất
hiện
dòng
động =>dòng
xuất điện
vòng dây
dây kín
kínCó
xuấtsuất
hiện điện
dòng điện
điện
=>dòng
điện
chứng
tỏ

điều
gì
?
chứng tỏ điều gì ?
cảm
cảm ứng
ứng
hiện trong vòng dây

hiện trong vòng dây

mA

Dòng điện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua
mạch điện kín gọi là dòng điện cảm ứng .


3.

Hiện tượng cảm ứng điện từ

b.

Suất điện động cảm ứng
Suất điện động sinh ra dòng điện cảm ứng gọi là suất điện động cảm ứng

Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn bởi một mạch kín thì trong mạch
xuất hiện suất điện động cảm ứng

* Hiện tượng từ thông biến thiên qua mạch kín, trong mạch xuất hiện suất điện động

cảm ứng => hiện tượng cảm ứng điện từ


Ứng dụng của hiện tượng cảm ứng điện từ :
- Chế tạo máy phát điện xoay chiều
- Chế tạo động cơ điện xoay chiều
(1)

Mô hình động
cơ điện ba pha

(3)
(2)


BÀI38: TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

CỦNG CỐ BÀI
Câu1: Từ thông qua diện tích S tỉ lệ với số đường sức từ qua diện tích đó. Nói thế đúng hay sai?
Đáp án:

Đúng

Φ = BS cos α

Câu 2: Công thức xác định từ thông qua diện tích S là ....................
Câu 3: Đơn vị của từ thông là..........

Wb

trong 3 đại lượng B hoặc S hoặc
Câu 4: Từ thông qua khung dây sẽ thay đổi khi 1nào?

α

thay đổi.

Câu 5: Chọn đáp án đúng nhất
A. Có từ thông qua vòng dây kín thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện

B. Từ thông qua vòng dây kín tăng lên thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện

C. Từ thông qua vòng dây kín giảm đi thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện

D. Khi có sự biến thiên từ thông qua vòng dây kín thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện


BÀI38: TỪ THÔNG. CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

CỦNG CỐ BÀI
Câu1: Từ thông qua diện tích S tỉ lệ với số đường sức từ qua diện tích đó. Nói thế đúng hay sai?
Đáp án:

Đúng

Φ = BS cos α

Câu 2: Công thức xác định từ thông qua diện tích S là ....................
Câu 3: Đơn vị của từ thông là..........

Wb

Câu 4: Từ thông qua khung dây sẽ thay đổi khi 1 trong 3 đại lượng B hoặc S hoặc

α

thay đổi.

Câu 5: Khi có sự biến thiên từ thông qua vòng dây kín thì trong vòng dây xuất hiện dòng điện

Câu 6: Dòng điện xuất hiện khi có sự biến thiên từ thông qua mạch điện kín gọi là ........ ... ... ...... .....
dòng điện cảm ứng
Câu 7: Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng trong mạch điện kín gọi là ………………………
hiện tượng cảm ứng điện từ.
Câu 8: Hiện tượng cảm ứng điện từ chỉ tồn tại trong khoảng thời gian ………………………………..
từ thông qua mạch kín biến thiên.


Xin chân thành cảm ơn qúy Thầy, cô cùng các em học sinh