Bài 21. Hệ quy chiếu có gia tốc. Lực quán tính

Nhiệt liệt chào mừng quí thầy cô đến dự

GV:Ph¹m §øc
Minh

TR­êng­THPT­Thanh­Hµ­


Bµi 21


quánưtínhưlàư
gì?
Quánưtínhưlàưtínhưchấtưbảoư
toànưvậnưtốcưcủaưvật
thếưnàoưlàưhệưquyư
Hqcưquánưtínhưlàưhệưgắnư
chiếuưquánưtínhư?
vớiưmặtưđấtưhoặcưvậtư
chuyểnưđộngưthẳngưđềuư
(hoặcưcóưa=0)


Soưvớiưhqcưgắnưvớiưmặtưđấtưthìư
ngườiưchuyểnư
độngưnhưưthếưnàoư
ngườiưchuyểnưđộngưtheoưquánưtínhư
soưvớiưhqcưưgắnư
(v=hs);ưa=0
vớiưđấtư(hqcưquánư
ưCácưđịnhưluậtưNiutơnưđềuưđúngư

cácưđịnhưluậtư
tính)ư?
trongưhqcưquánưtínhưnày
Niutơnưcóưđúngư
trongưhqcưnàyư
không?

0

x


+­So­víi­hqc­g¾n­víi­«t«­khi­h·m­
phanh­th×­ng­êi­chuyÓn­®éng­víi­1­
so­víi­hqc­g¾n­víi­xe­
gia­tèc­
khi­nã­h·m­phanh­th×­
ng­êi­chuyÓn­­®éng­
nh­­thÕ­nµo­?

x
0


I: HÖ quy chiÕu cã gia tèc
N
Xe­l¨n

hßn­
bi

A

B

a

P
M

Bµn

rßng­
räc
VËt­
nÆng

a

A

B

a

M


soưvớiưđiểmưMư B
trênưbànưthìư

trongưhqcưquánư
tínhưhònưbiưởư
+SoưvớiưđiểmưMưtrênưbànưư
trạngưtháiưnhưưthếư
thìưtheoưđịnhưluậtưIư
nào?
niutơnưhònưbiưđứngưyênư
(v=0)

soưvớiưđiểmưBưtrênưB
xeưlănưthìưsaoư?

0

A
a

0

M

a

x

A

x
M

+ưsoưvớiưBưhbiưcóưgiaưtốcưaư=ư-aưưgiốngư
nhưưbiưcóư1ưlựcưFư=ư-ưmưaưtácưdụngưlênưnó

a


ưtrongưhqcưcóưgiaưtốcưgắnưvớiưxe:
Nếuưqủaưcầuưcânư
bằngưthìưtheoư
trongưhqcưcóưgiaưtốcư
+ưvậtưởưtrạngưtháiưcânưbằngư
địnhưluậtưNiutơnư
(gắnưvớiưxe)ưquảư
+Tổngưcácưlựcưvàoưnóưphảiưhợpưlựcưt/dụngưlênư
nặngưởưtrạngưtháiưnhưư
bằngưkhông
nóưnhưưthếưnàoư?
thếưnàoư?
T
F
P

0

r
a
x


trongưhqcưgắnưvớiưxeưthìưcácư

địnhưluậtưNiutơưcònưnghiệmư
Vậy:ưTrongưhqcưcóưgiaưtốcưthìưcácư
đúngưkhông?

địnhưluậtưNiutơnưkhôngưnghiệmưđúng

HQCưcóưgiaưtốcưlàưhqcưchuyểnưđộngưcóưgiaư
tốcưsoưvớiưhqcưquánưtínhưưhayưhqcưgắnưvớiưvậtư
chuyểnưđộngưvớiưgiaưtốcưaư(hoặcưcònưđượcưgọiư
làưhqcưphiưquánưtínhư)

Hệưquyưchiếuư
cóưgiaưtốcưlàư
gì?


II.ưLựcưquánưtínhư
ưTrongưhqcưphiưquánưtínhưmỗiưvậtưcóưkhốiưlư
ợngưchịuưthêmưtácưdụngưcủaưmộtưlựcưquánư
tínhư
ưBiểuưthứcư:ưFqtư=ư-m.a
Độưlớnư:ưFqtư=ưm.a
Fqt

a

A

B

0

x

a


Fqt a

’

B

0

A

x

a

Gi¶i­thÝch­hiÖn­t­îng­
trªn:
­Xe­cã­gia­tèc­a­so­víi­bµn­­­­­>­
hßn­bi­coi­nh­­chÞu­t¸c­dông:­­Fqt­=­-­
m­.a
­Lùc­nµy­truyÒn­cho­hßn­bi­1­gia­tèc:­

­
­­­­­­­­­­­­­a’­=­Fqt­/­m­=­-­a

­­­­­>­hbi­chuyÓn­®éng­vÒ­B


H·y­so­s¸nh­lùc­
qu¸n­tÝnh­víi­
c¸c­lùc­th«ng­th­
Gièng:­­g©y­ra­biÕn­d¹ng­hoÆc­gia­
êng­kh¸c
­?
tèc­cho­vËt

Kh¸c:­
­­­­­­­­­+­XuÊt­hiÖn­do­tÝnh­chÊt­phi­­­
qu¸n­tÝnh­­cña­hÖ­quy­chiÕu­
­­­­­­­­­+­lùc­qu¸n­tÝnh­kh«ng­cã­ph¶n­
lùc


VÝ­dô:­HÖ­quy­
chiÕu­cã­gia­tèc­

r
a

r
N

x
o

r
P

Fqt


ur0
T
a’

Fqt

u
r
P
0

M

r
F
r
a
x


Fqt
Fhd

Tr¸i­

®Êt


0 T

III.ưBàiưtậpưvậnưdụng
giải
:

Cáchư1:ưChọnưhệưquyưchiếuư
gắnưvớiưxe

Fqt


mưa

P
0

X

Vậtưchịuưtácưdụngư:ưP;ưư
Fqtưư;ưT
ápưdụngưđịnhưluậtưIIưNiutơnưvậtưcânưbằng:ưưPư
+ưưFqtư+ưTư=ư0ư
Xétưtanưgiácư0Ta:ưưtgưưưưư=ưF

qt/ưPư=ư
a/g

T=mg/cos

a


Cáchư2:ưchọnưhqcưgắnưvớiư
bànư(mặtưđất)
Vậtưchịuưtácưdụng:ư
P;ưưT
ápưdụngưđịnhưluậtưIIư
Niutơ

T

0


mưa

P

a

0

X

Pư+ưTư=ưm.ưa

Xétưtanưgiácư0Ta:ưưtgưưưưư=ưma/ưPư=ưa/g

T=mg/cos


ưChọnưhệưquyưchiếuư0xưgắnư
vớiưthangưmáyưnhưưhìnhưvẽ
a>ưkhiưthangưmáyưcđộngư
thẳngưđều(hqcưquánư
tínhư;a=0)
ápưdụngưđịnhưluậtưIIưNiutơn:
Pư+Fđhư=ư0
>P=Fđhư
=2.9,8=19,6N

a=
0
T

x
Fdh

P

0


ưChọnưhệưquyưchiếuư0xưgắnư
vớiưthangưmáyưnhưưhìnhưvẽ
a>ưkhiưthangưmáyưcđộngư
nhanhưdầnưđềuưaư=ư0)

a

ápưdụngưđịnhưluậtưIIưNiutơn:

x

Pư+Fđhư+ưFqtư=ư0

chiếuưlênưchiềuưdương:
Fđhư-ưP-ưFqtư=0ưưưưư>Fđhư=ư
P+ma=24Nư

Fdh

0

Fqt
P


ưChọnưhệưquyưchiếuư0xưgắnư
vớiưthangưmáyưnhưưhìnhưvẽ
Khiưthangưmáyưchuyểnưđộngư
chậmưdầnưđềuưaư=ư0
ápưdụngưđịnhưluậtưIIưNiutơn:

x

Pư+Tư+ưFqtư=ư0

Fdh
Fqt

chiếuưlênưchiềuưdương:
T-ưP+ưFqt=ư0ưưưư>Fqt=ưP-ư
ma=15,2Nư

P

0
a


Bàiưtậpưcủngưcốư
Hãyưchọnưcâuưtrảưlờiưđúngư
Bằngưcáchưsoưsánhưsốưchỉưcủaưlựcưkếưtrongư
thangưmáyưvớiưtrọngưlựcưP=m.gưcủaưvậtưtreoư
vàoưlựcưkếưtaưcóưthể:
A.biếtưdượcưthangưmáyưđiưlênưhayưđiưxuống
B.biếtưchiềuưcủaưgiaưtốcưthangưmáyư
C.biếtưđượcưthangưmáyưchuyểnưđộngưnhanhư
dầnưhayưchậmưdần
D.biếtưdượcưcảưbaưđiềuưnóiưtrên