Bài 42. Thấu kính hội tụ

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
• Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng?
• Nhận xét mối quan hệ giữa góc tới và góc khúc
xạ khi tia sáng truyền từ môi trường không khí
sang nước và ngược lại?
Hãy chỉ ra tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc
xạ trong hình vẽ.
N

S

P

I

Không khí

Q

Nước

N’

K


Gợi ý trả lời:
1. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng
truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường
trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai

môi trường.
2. Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước:
góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí:
góc khúc xạ lớn hơn góc tới
3. Trong hình vẽ: SI là tia tới, IK là tia khúc xạ.
Góc SIN là góc tới, góc KIN’ là góc khúc xạ.


THÍ NGHIỆM ĐỐT CHÁY GIẤY BẰNG CÁCH DÙNG THẤU
KÍNH HỘI TỤ HỨNG CÁC TIA NẮNG MẶT TRỜI.



Nguồn sáng

Màn hứng

Hình 42.2


Màn hứng

Thấu
kính

Màn hứng

Nguồn sáng
Nguồn

sáng

Màn hứng

Hình 42.2

Giá quang
học


Hộp khói

Thấu kính

Giá quang
học

Nguồn sáng



I

S

K

IK là tia ló

SI là tia tới

Mô tả kết quả thí nghiệm hình 42.2



- Tiết diện của một số thấu kính hội tụ bị cắt
theo một mặt phẳng vuông góc với mặt thấu
kính hình 42.3 a, b, c.
- Kí hiệu thấu kính hội tụ hình 42.3 d.

a)

b)
Hình 42.3

c)

d)


Có những cách nào để nhận
biết một thấu kính hội tụ?
Cách 1: Dựa vào chùm tia ló (là chùm hội tụ
khi chiếu chùm tia tới song song theo phương
vuông góc với mặt thấu kính).
Cách 2: Dựa vào hình dạng của thấu kính
(phần rìa mỏng hơn phần giữa).
Cách 3: Đưa thấu kính lại gần dòng chữ
trên trang sách thấy chữ trên trang sách to
hơn.

Hình 42.2


Tia ở giữa truyền thẳng và không bị đổi hướng.
C4 Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng
không bị đổi hướng.

Hình 42.2



∆

O



F

Hình 42.2


Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên trục chính.

F

Hình 42.2

Hình ảnh biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló
trong thí nghiệm hình 42.4

∆

F

O

Hình 42.4


Chùm tia ló vẫn hội tụ tại
một điểm trên trục chính.


∆

F

O

F

O

a)

∆

b)
Hình 42.5

F’


∆

F

O

f

F’

f

Tiêu cự là khoảng cách OF = OF’ = f


Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua
thấu kính hội tụ
- Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
∆

O

F’

F

- Tia tới đến quang tâm
∆

thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo
phương của tia tới.

O

F’

F
- Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.

∆

O
F

F’