Dạng 1:
Bước 1:
v1
1
v2
2
s
A
B
s1
s2
C
- Khoảng cách ban đầu giữa hai vật là: s
- Vật chuyển động từ A: có vận tốc v1; Quãng đường đi được s1; hết thời gian t
- Vật chuyển động từ B: có vận tốc v2; Quãng đường đi được s2; hết thời gian t
Bước 2: - Dựa vào sơ đồ để lập luận và thiết lập biểu thức toán học thể hiện
mối liên hệ giữa các đoạn thẳng trong sơ đồ (VD: AB=AC-BC; AC=AB+BC;...)
- Thay các ký hiệu đại lượng vật lý (s, s1, s2, v1, v2, t1, t2, t, ...)
vào
biểu thức toán học.
- Biến đổi biểu thức và thay số để tính giá trị đại lượng cần tìm
Bước 3: Kiểm tra kết quả.
Ví dụ 1: Hai xe A và B cách nhau 1,5km, lúc 8h chúng cùng chuyển động theo
hướng từ A đến B, sau 0,6 giờ hai xe gặp nhau. xe chuyển động từ A với vận tốc v 1, xe
chuyển động từ B với vận tốc v2 =
v1
v1
2 . Hãy tính vận tốc của mỗi xe.
Hướng dẫn:
s2
v2
s
A
B
C
s1
Ví dụ
Dạng
2: 2: Cùng một lúc, từ hai địa điểm A và B cách nhau 75km có hai vật chuyển
động ngược chiều nhau. Vật đi từ A với svận tốc 25km/h, vật đi từ B với vận tốc
v2
vHỏi
1
2bao
1
12,5km/h.
sau bao lâu hai vật gặp nhau? Điểm gặp nhau cách A một khoảng
nhiêu?
A
s1
Hướng dẫn:
C v1
A
s1
C
s
s2
s2
v2
B
B
Ví dụ 3: Hai người cùng xuất phát từ hai địa điểm A và B cách nhau 120m. Người
thứ nhất đi từ A đến B với vận tốc 8m/s, người thứ hai đi từ B đến A. Sau 10 giây 2
người đó gặp nhau. Tính vận tốc của người thứ 2 và vị trí 2 người gặp nhau.
Hướng dẫn:
v1
A
Tóm tắt:
s = 120m
v1 = 8m/s
t = 10s
Tính: v2 và s1
s2
s1
C
v2
s
B
Bài giải
Giả sử hai người gặp nhau tại điểm C ta có:
AB = AC + BC hay s = s1 + s2 ⇒ s = v1t + v2t (1)
Thang điểm:
- Vẽ được sơ đồ
(2 điểm)
⇒ 120 = 8.10 + 10.v 2 ⇒ 40 = 10v 2
- Tóm tắt đủ (1điểm)
40
⇒ v2 =
= 4(m/s)
10
- Tính được v2
Hai vật cách A một khoảng: s1 = v1.t = 8.10 = 80 (m)
Vậy vận tốc của người thứ hai là 4m/s và
điểm gặp nhau cách A 80m
(5 điểm)
- Tính được s1 hoặc s2
(2 điểm)
Bài tập 2: Hai người chuyển động đều khởi hành cùng một lúc. Người thứ
nhất đi từ A với vận tốc v1. Người thứ hai đi từ B với vận tốc v2 (v2< v1). A cách B 20
km. Nếu hai người đi ngược chiều nhau thì sau 12 phút thì gặp nhau. Nếu hai
người đi cùng chiều nhau thì sau 1 giờ người thứ nhất đuổi kịp người thứ hai. Tính
vận tốc của mỗi người.
Hướng dẫn:
v1
- Khi đi ngược chiều ta có:
s = s1 + s2
⇒ s = v 1t 1 + v 2t 1
s2
s1
s
A
⇒ 20 = 0,2v1+ 0,2v2
C
v2
B
⇒ v1 + v2 = 100 (1)
- Khi đi cùng chiều:
s1
v1
v2
s
A
B
s2
Ta có: s = s1 - s2 ⇒ s = v1t1 - v2t1 ⇒ 20 = v1- v2 ⇒ v2 = v1 – 20 (2)
Thế (2) vào (1) ta được: v1 + v1 – 20 = 100 ⇒ v1= 60(km/h) ⇒ v2 = 40km/h
C
Bài tập 3: Cùng một lúc có 2 xe xuất phát từ 2 địa điểm A và B cách nhau 60km,
chúng chuyển động cùng chiều từ A đến B. Xe thứ nhất đi từ A với vận tốc 30km/h, xe
thứ 2 đi từ B với vận tốc 40km/h (Cả 2 xe chuyển động thẳng đều). Sau khi xuất phát
được 1h30ph xe thứ nhất đột ngột tăng tốc và đạt tới vận tốc 50km/h. Hãy xác định
thời điểm và vị trí 2 xe gặp nhau.
v1
A
Tóm tắt:
s = 60km
v1 = 30km/h
v2 = 40km/h
t1 = 1,5h
v'1 = 50km/h
Tính: t2 và s"
s1
s
v’1
D
v2
B
s’
s’
Hướng dẫn.
s’1
v2
s"
s2
C
s’2
Bài giải
Giai đoạn 1: Từ thời điểm hai xe xuất phát đến thời điểm xe A đột
ngột tăng tốc:
+ xe A đi được quãng đường là: s1 = v1.t1 ⇒ s1 = 30.1,5 = 45(km)
+ xe B đi được quãng đường là: s2 = v2t1 ⇒ s2 = 40.1,5 = 60(km)
- Thời điểm xe A đột ngột tăng tốc khoảng cách giữa hai xe là:
DC = AB + BC - AD hay s' = s + s2- s1⇒ s' = 60 + 60 – 45 = 75(km)
E
v1
A
Tóm tắt:
s = 60km
v1 = 30km/h
v2 = 40km/h
t1 = 1,5h
v'1 = 50km/h
Tính: t2 và s''
s1
Hướng dẫn.
v’1
D
s’1
v2
s’
C s"
s’2
E
Bài giải
Giai đoạn 1: Từ thời điểm hai xe xuất phát đến thời điểm xe A đột
ngột tăng tốc:
xe A đi được quãng đường là: s1 = v1.t1 ⇒ s1 = 30.1,5 = 45(km)
xe B đi được quãng đường là: s2 = v2t1 ⇒ s2 = 40.1,5 = 60(km)
- Thời điểm xe A bắt đầu tăng tốc khoảng cách giữa hai xe là:
DC = AB + BC -AD hay s' = s+s2-s1⇒ s' = 60 + 60 – 45 = 75(km)
Giai đoạn 2: Từ thời điểm xe A đột ngột tăng tốc đến thời điểm 2 xe
gặp nhau:
- Giả sử hai xe gặp nhau tại E ta có: DC = DE - CE hay s' = s'1 – s'2
⇒ s' = v'1t2 – v2t2 ⇒ 75 = 50t2 – 40t2 ⇒ 75 = 10t2 ⇒ t2 = 7,5(h)
- Vị trí hai xe gặp nhau cách A một khoảng: AE = AD + DE
hay s" = s1 + s'1 = 45 + v'1.t2 = 45 + 50.7,5 = 420(km)
Vậy sau thời điểm xe A tăng tốc 7,5 giờ thì hai xe gặp nhau. Vị trí
gặp nhau cách điểm A 420 km