KHOA HỌC TỰ NHIÊN 6 Bài 7 tế bào

Sổ tay lên lớp KHTN 6
Năm học 2017 - 2018
Ngày soạn: 11/ 09/ 2017
Ngày giảng: Lớp 6A1: 13/ 09/ 2017
CHỦ ĐỀ 4: TẾ BÀO
BÀI 7: TẾ BÀO – ĐƠN VỊ CƠ BẢN CỦA SỰ SỐNG
Tiết 4,5
I. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực tự học: Năng lực quan sát cấu tạo của tế bào
- Năng lực giải quyết vấn đề: phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập và trong
giải quyết vấn đề thực tiễn đời sống
- Năng lực hợp tác: trong học tập và giải quyết vấn đề thực tiễn đời sống
II. Phương tiện
1) Chuẩn bị
a) Giáo viên:
- Tiêu bản tế bào biểu bì vảy hành, kính hiển vi( hoặc tranh)
- Múi bưởi, H7.1 – 4.
- Các slide trình chiếu ...
b) Học sinh
Múi bưởi
2) Phương pháp
- Dạy học nêu và giải quyết vấn đề thông qua quan sát kênh hình, qua thực hành
thí nghiệm.
II. Tiến trình dạy học
1) Ổn định tổ chức: Lớp 6A1: ……………………………………
2) Bài mới
* Dự kiến phân chia tiết học cho bài 7:
- Tiết 1: Từ đầu => 3. Quan sát và đọc thông tin trong hình 7.2 và 7.3 /62
- Tiết 2: Mục 4. Đọc thông tin + Hoạt động luyện tập, Hoạt động vận dụng và tìm
tòi mở rộng
Hoạt động của Gv

Hoạt động của Hs
Gv: Yêu cầu cá nhân Hs nghiên cứu mục Hs: Cá nhân nghiên cứu mục tiêu bài
tiêu bài học SKG/ tr 60 trong 1 phút
học SGK/ tr 60
+ Nêu mục tiêu của bài 7 – Tế bào - Đoen Hs: Cá nhân trả lời
vị cơ bản của sự sống?
Gv: Chốt mục tiêu của bài 7
Gv: Khi đã nắm được mục tiêu bài học và Hs: Lắng nghe
để thực hiện được những mục tiêu đó, thì
cô cùng các em sẽ đi tìm hiểu những hoạt
động sau:
A – HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
GV: Em hãy quan sát hình 5.1 và cho biết đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên ngôi nhà (a),
củ hành (b) và quả bưởi (c) là gì ?
- Đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên ngôi nhà là : ...................................................................
– Đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên củ hành là : ....................................................................
– Đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên quả bưởi là : ...................................................................
1


Sổ tay lên lớp KHTN 6
Năm học 2017 - 2018
GV yêu cầu học sinh thỏa luận nhóm
Giáo viên hướng dẫn các em so sánh theo từng cặp (ngôi nhà - bức tường - viên
gạch ;củ hành - vảy hành - ô nhỏ trên biểu bì hành ; quả bưởi - múi bưởi - tép bưởi),
thảo luậnđể nêu bật được vai trò của từng viên gạch xây nên ngôi nhà, từng ô nhỏ củ
hành “xâynên” củ hành, từng tép bưởi “xây nên” múi bưởi và quả bưởi : là đơn vị cơ
bản (đơn vị cấu trúc và chức năng).
– Tép bưởi có phải là đơn vị nhỏ nhất cấu tạo nên quả bưởi không ?
HS: Báo cáo với thầy cô về kết quả hoạt động

HS: Các thành viên trong nhóm lắng nghe hoặc ghi chép những nhận xét gợi ý
của thầy cô
GV: Hoạt động này cả lớp kết thúc cùng 1 lúc để dẫn dắt vào bài
GV: Liệu các SV sống có được xây nên theo nguyên tắc tương tự như vậy làm thế
nào để chứng minh được điều đó
B – HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: 1 - Quan sát biểu bì vảy hành dưới kính hiển vi( hoặc quan sát hình
vẽ biểu bì hành)
* Mục tiêu: Quan sát được tế bào biểu bì hành dưới kính hiển vi
Hoạt động của Gv
Hoạt động của Hs
Gv: chiếu hình ảnh tế bào biểu bì
vảy hành. Mỗi ô trong tiêu bản
quan sát được chình là 1 tế bào
biểu bì vảy hành
GV: yêu cầu HS hoạt động cá
nhân -> cặp đôi
a. Quan sat biểu bì vảy hành và Hs: Cá nhân quan sát và vẽ vào vở.
vẽ vào vở thực hành hình quan
sát thấy
b. Liên hệ vai trò của tế bào biểu
bì vảy hành đối với cây hành và
vai trò của viên gạch đối với Hs: Ghi chép vào vở
ngôi nhà
Gv: Quan sát, trợ giúp Hs
=>
Ngôi nhà
Cây hành
Viên gạch là đơn vị cơ bản
Tế bào là đơn vị cơ bản

Hoạt động 2:2 - Đọc thông tin và tự tóm tắt vào vở
* Mục tiêu: Hình thành kĩ năng ghi vở thực hành khi quan sát và tranh luận về tế
bào
Hoạt động của Gv
Hoạt động của Hs
Gv: Yêu cầu Hs độc thông tin
Hs: tìm hiểu thông tin trang 61/ SHD và
SHD/61
ghi tóm tắt nội dung vào vở- Trao đồi chéo
Cơ thể sinh vật (thực vật, động vật,…) bài với nhau
được cấu tạo từ tế bào. Tế bào là đơn
vị cơ bản (cấu trúc và chức năng) của
2


Sổ tay lên lớp KHTN 6
sự sống. Có những cơ thể chỉ có một
tế bào (vi khuẩn),có những cơ thể
gồm nhiều tế bào tạo nên (cây bưởi,
con người,…).
– Tế bào có kích thuớc rất nhỏ bé, đa
số phải dùng kính hiển vi mới quan
sát được.
Tuy nhiên có những tế bào có thể
quan sát được bằng mắt thường (tế
bào tép bưởi,…).

Năm học 2017 - 2018

GV: cho HS quan sát tép bưởi đây là

tễ bào có kích thước lớn mà mắt
thường có thể nhìn thấy
=> Tất cả sinh vật đều được cấu tạo nên từ tế bào.
– Kính hiển vi quang học giúp ta quan sát được tế bào.
Hoạt động 3:3 - Quan sát và đọc thông tin trong hình 7.2 và 7.3
* Mục tiêu: – Vẽ và chú thích đuợc sơ đồ cấu tạo tế bào với ba thành phần :
màng sinh chất, tế bào chất và nhân.
– Phân biệt đuợc tế bào thực vật, tế bào động vật một cách sơ luợc.
Hoạt động của Gv
Hoạt động của Hs
GV chiếu H 7.2.3 yêu cầu hoạt Hs: Quan sát hình 7.2 và 7.3 SHD /62 và
động cặp đôi hoàn thành phiểu học - Thảo luận hoàn thành PHT
tập
a. Từ 2 hình trên, kể tên các thành
phần có ở cả tế bào thực vật và tế
bào động vật
GV: Tế bào là đon vị cấu tạo cơ bản
cuẩ sinh vật. Mỗi tế bào gồm
– Nhân : là trung tâm điều khiển của
tế bào, chứa vật chất di truyền ADN)
và truyền từ thế hệ này sang thế hệ
khác.
– Tế bào chất : dạng thể lỏng, là nơi
dự trữ và diễn ra hầu hết các hoạt
động sống của tế bào.
– Màng sinh chất : bao ngoài tế bào,
có chức năng bảo vệ và trao đổi chất
có chọn lọc cho tế bào.
? So sánh tế bào thực vật và tế bào
động vật.

a. Các thành phần có cả ở TB thực vật và
động vật: Màng sinh chất, TB chất, nhân

* So sánh. – Giống nhau :
+ Màng sinh chất.
+ Tế bào chất.
+ Nhân.
– Khác nhau : tế bào thực vật có thêm các
thành phần :
3


Sổ tay lên lớp KHTN 6

Năm học 2017 - 2018
+ Vách tế bào.
+ Không bào lớn.
+ Lục lạp (tế bào thịt lá).

+ Thành tế bào : bao ngoài màng
sinh chất ở tế bào thực vật, được cấu
trúc từ xenlulozơ, có chức năng bảo
vệ và tạo nên hình dạng xác định cho
tế bào thực vật.
+ Không bào lớn : chiếm hầu hết
thể tích của tế bào chất, chứa đầy
dịch bào.
+ Lục lạp : có ở các tế bào thịt lá và
thân của một số cây, chứa diệp lục

(giúp cây thực hiện quá trình quang
hợp).
b. Vẽ hình tế bào thực vật, tế bào
động vật và chú thích vào vở thực
hành
=> Tất cả tế bào đều được bao bọc bởi màng sinh chất
- Tế bào thực vật có thành tế bào
- Tế bào chất là dịch keo nhớt, chiết quang và thường xuyên chuyển động, gồm
khoảng 70% là nước còn lại là các chất khoáng và prôtêin.
– Tất cả tế bào thực vật đều có không bào lớn chứa đường và các chất khác, một số
tế bào động vật có không bào nhỏ chứa thức ăn hoặc nước.
– Thực vật tế bào có lục lạp có khả năng quang hợp.
Hoạt động 4:4 - Đọc thông tin
* Mục tiêu: Nêu đuợc “Tế bào là gì
Hoạt động của Gv
Hoạt động của Hs
GV yêu cầu cá nhân HS đọc và tự Hs: tìm hiểu thông tin trang 63/ SHD và
ghi tóm tắt vào vở
ghi tóm tắt nội dung vào vở
? Tế bào là gì? Nêu các thành phần
chính cấu tạo của tế bào ?
=> Tế bào là đơn vị xây dựng nên cơ thể sinh vật. Tế bào có 3 thành phần chính là:
Màng sinh chất, tế bào chất, nhân.
C – HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
GV: yêu cầu cá nhân làm bài tập sau đó thảo luận cặp đôi
1. Làm bài tập: một HS vẽ sơ đồ tế bào và điền 1 số chú thích sau
GV chiếu sơ đồ lên cho cả lớp quan sát
GV cho các nhóm giao lưu( 1 nhóm hỏi, 1 nhóm trả lời)
? Bạn HS này đã chú thích hình chính xác chưa. Nếu chưa đúng sửa lại cho đúng
1- Lục lạp.

2- Màng sinh chất.
4


Sổ tay lên lớp KHTN 6
Năm học 2017 - 2018
3- Tế bào chất.
4- Nhân tế bào
2. Điền vào bảng chữ Đ hoặc S vào các ô tương ứng
Đ
S
Tất cả các SV sống đều được cấu tạo nên từ tế bào
Đ
Tế bào chỉ được phát hiện thấy ở thân cây còn ở lá không có tế bào
S
Phần lớn các tế bào có thể được quan sát thây bằng mắt thường
S
Thầy cô giáo NX – đánh giá kết quả học tập và ghi nhận sự tiến bộ của HS
D . HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG. ( VỀ NHÀ)
Cùng bố mẹ và người thân tìm hiểu
- Trong môn khoa học lớp 5 có phần nào đã có hình ảnh về tế bào, đó là các
loại tế bào nào, các tế bào này tham gia vào quá trình SH nào
- Tại sao nói “ gia đình là 1 tế bào của XH”
- Làm tiêu bản và quan sát tế bào thực vật cùng với thầy cô
E. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG ( VỀ NHÀ)
3) Kiểm tra đánh giá
Làm một số bài tập trắc nghiệm, tự luận:
1. Tế bào :
A. là đơn vị xây dựng nên phần thân nguời, không phải là đơn vị cấu tạo nên phần
đầu.

B. đều có kích thước nhỏ, luôn phải dùng kính hiển vi mới quan sát thấy.
C. có các thành phần chủ yếu là màng sinh chất, tế bào chất và nhân.
D. quá bé nên chỉ chứa tế bào chất, không thể chứa nhân ở bên trong.
2. Hình vẽ sau cho thấy một kiểu tế bào : Cho biết đây là tế bào ĐV hay TV
a) Chú thích : A- màng sinh chất ; B-tế bào chất ; C-nhân.
b) Là tế bào động vật (ví dụ tế bào gan), vì không có thành tế bào, có không bào nhỏ.
3. Ðiền từ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn văn sau (chọn trong số các từ : đơn vị ;
tế bào ; mô ; đơn bào) :
Các sinh vật sống trên Trái Ðất như cây cối, con nguời, các động vật đều đuợc cấu tạo
từ nhiều …….(tế bào), gọi là sinh vật đa bào. Các sinh vật nhỏ, nhu vi khuẩn, chỉ
đuợc cấu tạo từ một tế bào, gọi là sinh vật ……(đơn bào) Tế bào chính là ….(đơn vị)
cấu tạo nên cơ thể sống.
4. Chú thích cho hình : 1. Thành tế bào ; 2. Màng sinh chất ; 3. Chất tế bào ; 4. Nhân ;
5. Không bào ; 6. Lục lạp.
4) Hướng dẫn về nhà
- Học bài và làm mục D – Hoạt động vận dụng (chia sẻ kết quả tại góc học tập)
- Xem trước bài 8: Các loại tế bào/ trang 66
IV. Nhận xét, đánh giá
1) Giảng dạy:
- Những điểm thành công: ………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………..
- Những điểm chưa thành công:
…………………………………………………………...
5


Sổ tay lên lớp KHTN 6
Năm học 2017 - 2018
……………………………………………………………………………………………………..
2) Học tập

- Đa số học sinh có đạt mục tiêu học tập không:
………..……………………………………………………………………………………………
- Những học sinh có kết quả học tập:
Lớp

6A1

HS tích cực

HS chưa tích cực

…………………………………………
…

…………………………………………
…

…………………………………………
…

…………………………………………
…

…………………………………………

…………………………………………
…

3) Rút kinh nghiệm
……………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..

6