Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 4 tuổi thông qua hoạt động tạo hình ( thể loại vẽ)

MỤC LỤC

Trang

1. MỞ ĐẦU……………………………………………………….......2
1.1. Lý do chọn đề tài……………………………………………….2
1.2. Mục đích nghiên cứu……………………………………….......3
1.3. Đối tượng nghiên cứu……………………………………….. ...3
1.4. Phương pháp nghiên cứu………………………………………3
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM……………………..3
2.1. Cơ sở lý luận………………………………………………........3
2.2. Thực trạng……………………………………………………....4
2.3. Các giải pháp và biện pháp…………………………………......6
2.3.1. Các giải pháp…………………………………………………...6
2.3.2. Các biện pháp tổ chức và thực hiện…………………………….6
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm………………………….18
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ…………………………………....19
3.1. Kết luận………………………………………………………..19
3.2. Kiến nghị………………………………………………………20

1


1.MỞ ĐẦU
1.1.

Lý do chọn đề tài:
Đất nước ta đã tiến vào thế kỷ mới. Thế kỷ của nền kinh tế tri thức nên trẻ
em là mối quan tâm hàng đầu của xã hội. Cùng với bao thăng trầm biến cố của
lịch sử ngày nay giáo dục mầm non được xem là vấn đề bức thiết là mối quan
tâm hàng đầu của mỗi quốc gia, dân tộc. Nó đã và đang bắt đầu được quan tâm

và phát triển. Ngành học mầm non có vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục
quốc dân. Nó là khâu mở đầu cho các cấp học đầu tiên của cơ sở ban đầu nhân
cách con người Việt Nam. Giáo dục mầm non không chỉ cho trẻ trở nên hồn
nhiên, nhanh nhẹn vui tươi, cơ thể phát triển cân đối mà còn giúp trẻ phát triển
trí thông minh sự ham hiểu biết cũng như dạy trẻ biết yêu thương quan tâm giúp
đỡ mọi người, khám phá ra cái đẹp và tạo ra cái đẹp. Do đó việc chăm sóc giáo
dục trẻ ở lứa tuổi mầm non là vô cùng quan trọng, những kiến thức tiềm khoa
học đến với trẻ theo từng độ tuổi có tác dụng thích nghi dần với các hoạt động
và làm quen với các sự vật hiện tượng như màu sắc hình dạng. Chương trình
chăm sóc giáo dục trẻ mầm non được thông qua nhiều hoạt động nhằm phát
triển tất cả các lĩnh vực: Phát triển thể chất, phát triển nhận thức, phát triển
ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ và phát triển tình cảm kỹ năng xã hội. Tất cả các
lĩnh vực này có mối quan hệ mật thiết với nhau và có tác dụng giúp trẻ một cách
toàn diện.
Đối với trẻ từ 0 – 6 tuổi hoạt động tạo hình chiếm một vị trí rất quan trọng
đối với việc phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ, là một trong những hoạt
động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo. Hoạt động tạo hình có vai trò rất lớn đối
với sự nhận thức của trẻ. Thông qua hoạt động tạo hình trẻ có cơ hội tìm hiểu,
nghiên cứu các đối tượng miêu tả để có được hiểu biết, hình dung về đối tượng
đó, từ đó trẻ xây dựng các đối tượng. Hoạt động tạo hình là phương tiện để phát
triển tư duy, trí nhớ, tưởng tượng....điều đó giúp tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ.
Hoạt động tạo hình cũng là con đường để giáo dục tình cảm xã hội cho trẻ mầm
non. Trẻ được tiếp thu cái đẹp qua hoạt động tạo hình, trẻ trực tiếp trải nghiệm
các xúc cảm, các trạng thái tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về các kỹ năng xã
hội và trẻ biết cách đánh giá các hành vi xã hội. Qua hoạt động tạo hình giúp trẻ
có thói quen tự giác làm việc. Hoạt động tạo hình đóng vai trò quan trọng đối
với sự phát triển thẩm mỹ cho trẻ, hoạt động này giúp cho trẻ có điều kiện thuận
lợi nhất cho sự phát triển của cảm giác, tri giác, giúp trẻ nhận ra màu sắc, hình
dạng, đường nét, tỷ lệ,...nhận thấy được cái đặc trưng và nét đẹp trong sự vật
hiện tượng mà trẻ miêu tả. Hoạt động tạo hình giúp phát triển thể chất cho trẻ

giúp cho đôi bàn tay của trẻ linh hoạt, phát triển khả năng kết hợp khéo léo của
đôi tay và đôi mắt. Hoạt động tạo hình giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ, trẻ tạo
ra sản phẩm tạo hình muốn giới thiệu về hoạt động đó, qua đó làm tăng thêm
vốn từ và ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Cùng với các hoạt động khác, hoạt động
tạo hình giúp cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
Riêng đối với trẻ 5 - 6 tuổi, hoạt động tạo hình là một hoạt động sáng tạo
không thể thiếu được. Ở độ tuổi này các chức năng tâm lý được phát triển hoàn

2


thiện hơn, đối tượng tri giác rộng hơn, đầy đủ hơn. Các vận động của tay đã
khéo léo linh hoạt hơn, vì vậy hình tượng trong hoạt động tạo hình ngày một
phong phú sinh động. Trẻ biết sắp xếp các hình tượng trong mối quan hệ của
chúng, thể hiện được không gian, thời gian. Trẻ thường sử dụng màu theo ý
thích, theo chủ quan và theo cảm xúc.
Trên thực tế hiện nay, hoạt động tạo hình tại trường tôi đang công tác đang
được chú trọng bồi dưỡng và nâng cao. Ban giám hiệu luôn nhiệt tình bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên, tích cực tham mưu với các cấp các ngành để có điều
kiện tốt nhất cho cô và trò hoạt động. Tuy nhiên bên cạnh những mặt thuận lợi
đó vẫn còn một số tồn tại. Bản thân tôi qua thực tế giảng dạy bộ môn tạo hình
được tiếp cận với phụ huynh học sinh, qua các tiết dạy tôi nhận thấy rằng phụ
huynh chưa thực sự quan tâm đến việc học môn tạo hình của trẻ, học sinh chưa
hứng thú với hoạt động tạo hình, phương pháp hướng dẫn của giáo viên còn áp
đặt, cứng nhắc. Trước những tồn tại đó, là một giáo viên mầm non tôi nhận thấy
mình phải có trách nhiệm đi sâu tìm tòi, nghiên cứu để có thể tuyên truyền đến
các bậc phụ huynh đặc biệt là giúp trẻ cảm nhận được nghệ thuật tạo hình để từ
đó trẻ ham thích hăng say vào hoạt động góp phần nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện hình thành nhân cách cho trẻ. Hiểu được tầm quan trọng đó nên tôi đã
chọn đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo

hình cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua thể loại vẽ”.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Nhằm mục đích nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 5 - 6 tuổi thông
qua thể loại vẽ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu trên 30 cháu 5 – 6 tuổi tại trường Mầm non Minh Lộc – Huyện Hậu
Lộc – Tỉnh Thanh Hóa, năm học 2015 – 2016.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp lý luận: Nghiên cứu các tài liệu.
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phương pháp trải nghiệm.
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật, một nội dung quan trọng
không thể thiếu được trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm non, nó góp
một phần quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho trẻ. Hoạt động tạo hình
là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm
hiểu, khám phá và thể hiển một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong
thế giới xung quanh những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng

3


những xúc cảm, tình cảm, tích cực. Hoạt động tạo hình là hoạt động có đầy đủ
điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em, về
đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể chất và hình thành các phẩm chất kỹ năng ban đầu
của con người như một thành viên trong xã hội biết lao động tích cực sáng tạo.

Hoạt động tạo hình còn có ý nghĩa to lớn trong giáo dục lao động cho trẻ mầm
non, hoạt động tạo hình là hoạt động tạo ra sản phẩm, quá trình tạo hình là một
quá trình lao động nghệ thuật mang tính sáng tạo, còn góp phần hình thành ở trẻ
ý thức làm việc có mục đích có kỹ năng. Để tạo ra sản phẩm trẻ phải nắm vững
các thao tác, kỹ năng tạo hình cùng với tính tích cực, độc lập, sáng tạo.
Nhờ có hoạt động này mà trẻ có điều kiện được phát huy năng khiếu về hội
hoạ. Do vậy trẻ thường rất say mê khi đến giờ hoạt động tạo hình. Nhưng không
phải là khi nào cũng được như vậy vì hoạt động tạo hình ở trường mầm non
không đơn thuần chỉ là xé dán hay nặn mà nó còn có bộ môn vẽ. Với các giờ học
vẽ thì lại có một đặc thù riêng, trẻ được cầm bút để thể hiện mà nó hoàn toàn
phụ thuộc vào các đường nét khi trẻ vẽ. Cho nên qua thực tế các tiết vẽ tôi thấy
trẻ còn rất lúng túng nhiều khi có ý tưởng xong lại không thực hiện được vì đôi
tay của trẻ còn non yếu. Đứng trước một thực trạng như vậy là một cô giáo trực
tiếp dạy trẻ ở độ tuổi 5- 6 tuổi tôi luôn băn khoăn tự hỏi mình phải làm thế nào
để có các giờ dạy trẻ vẽ đạt hiệu quả cao và sáng tạo. Để tìm hiểu về quá trình
và phát triển hoạt động tạo hình của trẻ em, chúng ta xem xét sự phát triển của
một dạng hoạt động mang tính tạo hình đặc trưng nhất và xuất hiện sớm nhất đó
là hoạt động vẽ.
Ta đã biết đặc điểm vẽ của trẻ 5 – 6 tuổi vốn hiểu biết đã phong phú, hoạt động
của khớp tay, cơ bàn tay đã khéo léo hơn. Vì thế mà bài vẽ của trẻ đã có thêm
nhiều chi tiết và có sự kiểm tra bằng mắt. Trẻ bước đầu hành động có mục đích,
hình vẽ của trẻ đã cụ thể hơn, phối hợp có nhiều hình ảnh trong bức vẽ. Trẻ đã
chú ý đến việc sắp xếp bố cục, các hình ảnh trong tranh của bé có mối quan hệ tỉ
lệ với nhau. Trẻ không thích vẽ hình lặp đi lặp lại, trẻ chỉ thích vẽ những đồ vật
mới lạ, và màu sắc hấp dẫn.
Từ những cơ sở lý luận trên tôi thấy việc cho trẻ làm quen với hoạt động tạo
hình là công việc hết sức quan trọng trong quá trình giáo dục trẻ để trở thành
những con người phát triển toàn diện, hài hòa về nhân cách. Hiểu được tầm quan
trọng đó tôi luôn tìm tòi, nghiên cứu tìm ra những biện pháp nhằm nâng cao chất
lượng dạy hoạt động tạo hình cho trẻ.

2.2. Thực trạng của vấn đề
Năm học 2015- 2016 tôi được nhà trường phân công đứng lớp mẫu giáo
5 - 6 tuổi với tổng số là 30 cháu, trong đó học sinh nữ có 12 cháu, học sinh nam
có 18 cháu. Tôi nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn như sau:
*Thuận lợi
Được sự quan tâm của Ủy ban nhân dân, các ban ngành trong toàn xã, trường đã
đạt chuẩn Quốc gia, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học đảm bảo cho việc
chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ. Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm
giúp đỡ, tạo mọi điều kiện để tôi thực hiện tốt nhiệm vụ.

4


Bản thân tôi là một giáo viên nhiệt tình yêu nghề mến trẻ luôn khiêm tốn
học hỏi đồng nghiệp và không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ.
*Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nói trên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được
giao tôi còn gặp không ít những khó khăn đó là:
+ Đa số học sinh trong lớp kỹ năng về tạo hình còn sơ sài, trẻ cảm nhận tác
phẩm nghệ thuật còn đơn giản, chậm, chưa tập trung.
+ Một số trẻ còn mải chơi, chưa hứng thú tập trung chú ý trong giờ học tạo hình.
Nhiều sản phẩm tạo hình của trẻ còn chưa đạt yêu cầu.
+ Đa số các bậc phụ huynh còn quá chú trọng đến việc làm kinh tế, rất ít quan
tâm đến việc học tập của con nên khả năng tiếp cận nghệ thuật của trẻ còn ít.
Từ những thực trạng trên tôi đi vào khảo sát như sau:
*Kết quả khảo sát thực trạng
* Bảng 1: Kết quả khảo sát thực trạng:
Đạt yêu cầu
Chưa đạt yêu cầu

Nội dung
khảo sát

Trẻ hứng thú
vẽ

Số
trẻ

30

Trẻ biết bố
cục bức tranh 30
cân đối

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

8

27

12

40

9

30

1

3

0

0

11

37

12

40

2

6

0

0

5

17

Vẽ và tô màu
bức tranh đẹp

30

8

27

11

37

9

30

2

6

0

0

Có sản phẩm
và biết nhận
xét sản phẩm

30

9

30

12

40

8

27

1

3

0

0

* Đánh giá kết quả sau khi khảo sát:
Từ bảng trên cho thấy kết quả các nội dung khảo sát của trẻ vẫn chưa cao. Tỉ lệ
trẻ đạt tốt khá còn thấp, vẫn còn trẻ yếu. Trẻ chưa thực sự hứng thú cao khi hoạt
động vẽ, nhiều bức tranh chưa có bố cục cân đối hợp lý, nhiều bức tranh tô màu
chưa đẹp, còn cẩu thả và một số trẻ còn chưa mạnh dạn nhận xét sản phẩm của
mình, của bạn.

5


* Nguyên nhân:
- Do nhiều trẻ còn chưa biết cách cầm bút, và tay cầm bút còn vụng về.
- Trẻ di màu và tô màu còn chưa đều, còn để khoảng trống và tô lem ra ngoài.
- Trẻ chưa biết bố cục tranh và phối hợp các nét vẽ để tạo ra sản phẩm tạo hình.

- Trẻ chưa biết cách nhận xét đánh giá sản phẩm, nhiều trẻ có tạo ra sản phẩm
nhưng chưa biết gọi tên cho sản phẩm của mình.
- Do giờ học còn gò bó, chưa thu hút trẻ, trẻ chưa tích cực thực hiện nhiệm vụ cô
giao.
- Giáo viên chưa áp dụng được nhiều biện pháp thực hiện hướng dẫn trẻ tham
gia các hoạt động một cách tích cực, chủ động, sáng tạo.
Từ thực trạng trên, để việc dạy hoạt động tạo hình đạt kết quả tốt hơn tôi đã
chọn đề tài nghiên cứu nhằm tìm ra một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt
động tạo hình trong trường Mầm non, tôi nghiên cứu xây dựng một số biện pháp
thiết thực nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua thể
loại vẽ.
2.3. Các giải pháp và biện pháp
2.3.1. Các giải pháp:
- Sử dụng linh hoạt, sáng tạo các hình thức tổ chức nhằm nâng cao chất lượng
hoạt động tạo hình cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua thể loại vẽ.
- Tích cực nghiên cứu chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, tham khảo tài liệu về
tạo hình, các văn bản nhà nước, học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp để nâng cao
chuyên môn nghiệp vụ.
- Tăng cường phối hợp, tham mưu với phụ huynh, với nhà trường để có cơ sở
vật chất và các điều kiện tốt nhất cho trẻ hoạt động tạo hình.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức và thực hiện:
* Biện pháp 1: Xây dựng nề nếp trong giờ học
Để chuẩn bị cho một tiết dạy tôi tạo môi trường học tập thoải mái, thỏa mãn
nhu cầu phát triển về nhiều mặt của trẻ: Nhận thức tình cảm, ngôn ngữ, tính kỹ
năng, thao tác. Dựa vào số lượng trẻ tôi sắp xếp chỗ ngồi, cách ngồi sao cho hợp
lý, trao đổi với phụ huynh để nắm bắt tâm lý, cá tính của từng trẻ, có biện pháp
rèn cho trẻ thói quen chú ý lắng nghe ý kiến của cô, tích cực chủ động thực hiện
nhiệm vụ được giao, thực hiện tốt giờ nào việc nấy, có tính tích cực, sáng tạo
nhưng mang tính kỷ luật cao. Cô giáo tổ chức các hoạt động cắm cờ bé ngoan và
nêu gương cuối tuần để tạo tinh thần thi đua giữa các trẻ. Tôi tập cho trẻ sự mạnh

dạn, tự tin trước cô và bạn, giúp trẻ biết cởi mở chia sẻ kinh nghiệm, thích đặt câu
hỏi, thích tìm tòi khám phá. Bên cạnh đó tôi phân loại nhóm trẻ, chia lớp thành 3
tổ, mỗi tổ xen kẽ cháu khá và cháu yếu để trẻ giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, với
những trẻ nhút nhát ít hoạt động tôi xếp cạnh những cháu mạnh dạn, tự tin, hoạt
động tốt, với những trẻ cá biệt ngồi gần cô để quan sát, nhắc nhở, quản lí. Qua
quá trình thử nghiệm tôi đã đưa các cháu vào nề nếp có thói quen tốt, trẻ thực sự
say mê hứng thú với hoạt động tạo hình, không bị gò bó, tư thế thoải mái và sẵn
sàng cho hoạt động.
* Biện pháp 2: Rèn luyện kỹ năng vẽ cho trẻ.

6


Trong chương trình giáo dục mẫu giáo, vẽ giữ vị trí quan trọng trong hoạt
động tạo hình, nhằm góp phần giáo dục thẩm mỹ và hình thành nhân cách của
trẻ. Dạy vẽ cho trẻ mẫu giáo không nhằm đào tạo cho trẻ trở thành họa sĩ mà
thông qua vẽ nhằm khơi gợi và phát huy khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ. Dạy vẽ
còn giúp cho trẻ bước đầu làm quen với các ngôn ngữ tạo hình như: đường nét,
hình dáng, màu sắc, bố cục,…Hơn thế nữa, dạy vẽ cho trẻ mẫu giáo còn có ý
nghĩa tích cực trong việc chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 như: Trẻ được làm quen với
nề nếp, thói quen học tập, làm quen với đồ dùng học tập; Chuẩn bị cho trẻ
những kỹ năng cầm bút, thực hiện những đường nét cơ bản giúp cho việc tập
viết sau này. Chính vì vậy tôi nghiên cứu biện pháp rèn luyện kỹ năng vẽ cho trẻ
5 - 6 tuổi để kích thích sự sáng tạo của trẻ mọi lúc mọi nơi, kết hợp giáo dục
trong nhóm với giáo dục từng trẻ khuyến khích trẻ giao tiếp hợp tác chia sẻ cùng
nhau, trẻ tích cực chủ động thực hiện nhiệm vụ. Để giúp trẻ làm được sản phẩm,
vấn đề đặt ra là cần dạy trẻ một số kỹ năng cơ bản tạo hình. Vì vậy tôi đã tiến
hành dạy trẻ một số kỹ năng vẽ cơ bản sau:
+ Kỹ năng cầm bút tạo ra các đường nét nghệ thuật:
Đây là thao tác tương đối khó khăn đối với trẻ vì vậy khi dạy trẻ tôi tiến hành

dạy trẻ các thao tác từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, các hoạt động đó
được liên tục thực hiện tạo thành kỹ năng .
Đầu tiên tôi cho trẻ cầm bút di màu theo ý thích của trẻ. Sau đó di màu các hình
ảnh to rõ nét, ít chi tiết như tô màu vàng con cá, quả cam. Khi trẻ đã cầm bút khá
thành thạo tôi cho trẻ tập vẽ nét cơ bản như: Nét vẽ cuộn len, vẽ mưa rơi ( nét
xiên, vẽ nét thẳng, vẽ nét ngang…).
+ Kỹ năng vẽ nét thẳng dọc: Tôi dạy trẻ vẽ đưa bút từ trên xuống.
+ Vẽ nét ngang : Đưa bút từ trái sang phải.
+ Vẽ hình tròn: Đưa bút từ trái vòng sang phải.
+ Kỹ năng tô màu: Có thể đưa bút kéo nét xiên, hoặc xoay tròn, đưa nét dọc
nhiều lần cho kín hình vẽ.
+ Tôi rèn cho trẻ kĩ năng phối hợp các đường nét, các hình tượng trong tranh và
sử dụng màu sắc tạo bức tranh có nhiều chi tiết hơn, sáng tạo hơn. Ví dụ: “Vẽ
ngôi nhà thân yêu của bé”: dạy trẻ vẽ bức tranh bên cạnh ngôi nhà có cây, có hoa,
cỏ, hoặc ao cá, khóm tre, hàng rào, ruộng vườn….
+ Rèn cho trẻ kỹ năng sắp xếp vẽ các hình ảnh, bố cục hình vẽ trên giấy cân đối.
Sắp xếp các hình tượng tạo nên bức tranh có nội dung theo đề tài hay theo ý thích.
+ Rèn kỹ năng trẻ thể hiện được sự cử động đơn giản trong tranh vẽ. (Ví dụ: Trẻ
thường vẽ hình ảnh chính diện, cô cần gợi ý, dạy trẻ kỹ năng vẽ hình nghiêng).
Khi trẻ đã cầm bút thành thạo tôi hướng dẫn cho trẻ tập vẽ các bức tranh sáng
tạo theo ý thích của trẻ. Ở độ tuổi này tôi yêu cầu trẻ phải tạo được bức tranh
hoàn chỉnh, biết bố cục tranh cân đối hợp lý và đặt tên cho bức tranh của mình.
Tôi dạy trẻ cách bố cục tranh bằng cách ước lượng bằng mắt làm sao cho cân
đối trên - dưới, trước – sau, to – nhỏ. Và đặc biệt, muốn kỹ năng tạo hình ở trẻ
được thành thạo thì mỗi giáo viên cần phải thường xuyên rèn luyện các kỹ năng
cho trẻ.

7

Bên cạnh những kỹ năng vẽ, tô màu, tôi còn rèn cho trẻ kỹ năng biết nhận
xét và đánh giá sản phẩm. Tôi thường nhận thấy trong mỗi hoạt động tạo hình
thì khi trẻ tạo ra được sản phẩm trẻ rất vui và thận trọng sản phẩm của mình. Vì
vậy khi sản phẩm của mình được nhiều người thích thú khen ngợi thì trẻ sẽ vô
cùng hào hứng tạo động lực cho những hoạt động sau. Xuất phát từ lẽ đó mà
việc giáo viên nhận xét sản phẩm sao cho thật khách quan mà không làm mất
hứng thú của trẻ là rất quan trọng. Muốn dạy trẻ biết cách nhận xét tranh, giáo
viên phải có sự hiểu biết về các tác phẩm hội họa. Đặc biệt khi nhận xét về tranh
vẽ của trẻ, cần dựa trên yêu cầu của tiết học và khả năng vẽ của từng trẻ. Trong
khi nhận xét tranh, cần lưu ý khen, động viên trẻ là chính, biết khơi gợi cảm xúc,
ý tưởng của trẻ, không nên trách phạt hoặc phê bình đối với trẻ chưa thực hiện
được yêu cầu của bài.
Ví dụ: Trong hoạt động dạy trẻ “vẽ bánh”(đề tài) chủ đề nghề nghiệp, cháu
Khánh Linh chỉ vẽ được một chiếc bánh hình tròn, không có nhiều loại bánh như
các bạn khác. Tôi nhẹ nhàng hỏi : “Linh ơi, con đang vẽ bánh gì đấy”?
“Chiếc bánh này có dạng hình gì”? Và cháu đã trả lời: “Con vẽ bánh quy ạ,
chiếc bánh này có dạng hình tròn”. Thế rồi tôi gợi ý: “Con có biết không, các cô
thợ làm bánh hàng ngày làm ra rất nhiều loại bánh, có những chiếc bành có dạng
hình tròn giống như chiếc bánh con đã vẽ, và còn có cả những chiếc bánh hình
vuông, hình tam giác, hình chữ nhật nữa. Nếu con vẽ nhiều loại bánh có hình
dạng khác nhau thì chắc hẳn các cô thợ làm bánh sẽ rất vui đấy. Và như vậy bài
vẽ của con sẽ sinh động phải không”. Với cách nhận xét và hướng dẫn như vậy,
ngay lúc đó cháu Khánh Linh đã nhanh chóng vẽ thêm rất nhiều loại bánh có
hình dạng khác nhau và còn biết đặt tên cho sản phẩm của mình nữa.
Với trẻ 5 - 6 tuổi, tôi yêu cầu trẻ nhận xét các sản phẩm tạo hình về màu sắc,
đường nét, hình dáng, bố cục. Phải làm sao để các trẻ khác cùng nắm vững và
củng cố được các kỹ năng về tạo hình như : tô màu sắc hài hòa, hay bạn vẽ đẹp,
cân đối về bố cục. Sau đó tôi củng cố nhận xét cho trẻ. Khi dạy trẻ nhận xét
tranh, tôi yêu cầu trẻ phải quan sát thật kỹ tranh rồi mới nhận xét, và nhận xét
nổi bật những gì bạn đã làm được, nếu chưa hoàn thiện thì gợi ý cho trẻ vẽ thêm

một vài chi tiết để bức tranh đẹp hơn. Nhiều lần như vậy trẻ sẽ biết nhận xét
tranh của mình rồi biết nhận xét tranh của bạn. (Ảnh 3 – phụ lục ).
* Biện pháp 3: Linh hoạt, sáng tạo hình thức tổ chức hoạt động tạo hình
cho trẻ
Chương trình giáo dục Mầm non mới xây dựng thực hiện theo hướng mở
phù hợp với các mức độ theo từng độ tuổi. Để giờ hoạt động tạo hình có hiệu
quả cao người giáo viên cần phải có sự linh hoạt sáng tạo trong hình thức tổ
chức hoạt động cho trẻ. Trên cơ sở đó tôi dùng các thủ thuật vào bài khác nhau,
phù hợp với từng đề tài, ở từng chủ đề để gây được hứng thú cho trẻ. Lựa chọn
hình thức tổ chức tạo tâm thế thoải mái, không gò ép trẻ, mọi phương pháp đưa
ra phù hợp với kỹ năng, với nhận thức của trẻ, phát huy tính tích cực chủ động ở
trẻ. Tạo điều kiện cho trẻ học qua vui chơi, qua trải nghiệm, tìm tòi khám phá

8


khoa học, hình thành và rèn luyện kỹ năng tạo hình, phát triển năng khiếu thẩm
mỹ.
Khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ, giáo viên dùng thủ thuật tạo tình
huống gây hứng thú cho trẻ bằng nhiều cách: tham quan mô hình, tổ chức hội
thi, mở triển lãm, kết hợp các trò chơi và bố trí sắp xếp chỗ ngồi cho trẻ với đội
hình có thể là theo tổ, theo nhóm, theo hình chữ U, hay kết hợp tạo ý thức lao
động nhẹ cho trẻ qua việc trẻ cầm đồ dùng tạo hình về chỗ ngồi để thực hiện.
Trong thể loại vẽ thì có 4 thể loại đó là: vẽ theo mẫu, vẽ theo đề tài, vẽ theo
ý thích, và vẽ trang trí. Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, ngay từ đầu tôi phải xác định rõ
yêu cầu ở từng thể loại để hướng dẫn trẻ cho phù hợp và khoa học, cụ thể như
sau:
Với thể loại vẽ theo mẫu: Dạy trẻ kĩ năng vẽ theo mẫu cô đã chuẩn bị sẵn,
các mẫu là những hình đơn giản để trẻ bắt chước làm theo. Khi dạy cô cần có
mẫu cho trẻ xem, mẫu đó được để từ đầu đến cuối tiết học. Cô cần phải hướng

dẫn kỹ cách vẽ cho trẻ. Khi cho trẻ thực hiện, cô có thể hướng dẫn chi tiết cho
những trẻ còn lúng túng chưa thực hiện được, đồng thời vẫn có thể khuyến khích
trẻ thể hiện nhiều hình theo mẫu hoặc trẻ miêu tả thêm tùy theo ý thích của trẻ.
Cuối cùng, cô dựa vào mẫu để cho trẻ xem lại sản phẩm của cả lớp.
Ví dụ 1: Chủ đề Trường mầm non – Đề tài: Vẽ chân dung cô giáo (Mẫu), tôi tổ
chức hình thức sau:
* Chuẩn bị:
- Các hình ảnh về cô giáo: Cô đang dạy học, cô đang chăm sóc trẻ, cô chơi cùng
trẻ,...
- Tranh mẫu: vẽ chân dung cô giáo.
- Bàn ghế, giấy, bút, sáp màu.
- Gía treo tranh.
* Hướng dẫn:
- Tạo hứng thú cho trẻ bằng thủ thuật cho trẻ xem những hình ảnh về cô giáo trên
máy chiếu.
- Trò chuyện đàm thoại với trẻ về hình ảnh và công việc của cô giáo sau đó dẫn dắt
gợi ý vẽ chân dung cô giáo.
- Giới thiệu bài, cho trẻ lấy đồ dùng và đi về chỗ ngồi .
- Cho trẻ quan sát mẫu và trò chuyện về mẫu
- Cô vẽ mẫu, kết hợp phân tích các kỹ năng vẽ: Vẽ nét cong tròn, nét xiên, nét
thẳng, cách phối hợp các nét tạo thành chân dung cô giáo.
- Cho trẻ thực hiện.
- Cô quan sát động viên, chỉ dẫn cho những trẻ gặp khó khăn khi thực hiện.
- Cho trẻ trưng bày sản phẩm.
- Nhận xét đánh giá.
Với cách tổ chức như vậy tôi đã tạo được hứng thú cho trẻ khi cho trẻ xem
những hình ảnh trên máy chiếu, trẻ cảm nhận được hình ảnh của cô giáo rất gần
gũi và thân quen. Như vậy trẻ dễ dàng khi thực hiện hoạt động lần lượt vẽ từng
bộ phận trên khuôn mặt hoàn thành chân dung của cô giáo. Và kết quả là đã có

9


rất nhiều bài vẽ đẹp, đúng theo mẫu của cô, trẻ nào cũng có sản phẩm của mình,
giờ học hứng thú hơn. Khi nhận xét tôi chú ý củng cố lại các kỹ năng vẽ, kỹ
năng tô màu cho trẻ. Nhấn mạnh những sản phẩm theo mẫu đã đúng chưa, đồng
thời vẫn khuyến khích những sản phẩm có sáng tạo của trẻ.
Ví dụ 2: Chủ đề Gia đình - Đề tài: Vẽ cái làn cho mẹ (Mẫu) tôi tổ chức dưới
hình thức sau:
- Tạo hứng thú cho trẻ bằng thủ thuật giới thiệu sắp tới sinh nhật của mẹ bạn Nam
nên bạn Nam muốn có một món quà để tặng cho mẹ của mình nhưng bạn không
biết tặng món quà gì cho mẹ. Lớp mình cùng giúp bạn chọn quà nhé.
- Cô gợi ý là mẹ rất thích một cái làn dùng để đi chợ hàng ngày, dẫn dắt trẻ vào bài
vẽ cái làn tặng mẹ.
- Giới thiệu bài, cho trẻ lấy đồ dùng và đi về chỗ ngồi .
- Cho trẻ quan sát mẫu và trò chuyện về mẫu
- Cô vẽ mẫu, kết hợp phân tích các kỹ năng vẽ và từng bước vẽ (vẽ các nét ngang,
nét xiên để tạo thành cái làn sau đó vẽ nét cong tròn để làm quai).

Ảnh1: Trẻ quan sát cô vẽ mẫu
- Sau đó cô cho trẻ thực hiện. Cô quan sát động viên, chỉ dẫn cho những trẻ gặp
khó khăn khi thực hiện.
- Trẻ thực hiện xong cho trẻ trưng bày sản phẩm.
- Nhận xét đánh giá:
+ Cho trẻ nhận xét.
+ Cô nhận xét, tuyên dương, lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường.
Với hình thức gây hứng thú như vậy đã tạo cho trẻ mong muốn và tích cực
tham gia hoạt động để tạo ra sản phẩm của mình.
Với thể loại vẽ theo đề tài:

10


Khi hướng dẫn trẻ ở đề tài này, cô có thể hướng tới một chủ đề hoặc cho
trẻ quan sát sự vật hay cũng có thể cho trẻ xem một vài bức tranh để gợi mở.
Khi trẻ vẽ, cô cất hết những đồ dùng trực quan để trẻ tự miêu tả ý thích của mình
bằng các kỹ năng đã học. Cô có thể gợi ý cụ thể cho từng trẻ, không nên hướng
dẫn chung cho cả lớp, tránh áp đặt ý kiến của cô với trẻ. Những sản phẩm đẹp,
sáng tạo của trẻ, cô cần giới thiệu cho cả lớp xem chung.
Ví dụ 3: Chủ đề Động vật - Đề tài: Vẽ các đốm màu (Đề tài). Với đề tài này,
tôi tổ chức dưới hình thức như sau:
Xác định rõ mục đích yêu cầu là trẻ biết dùng bút màu để tô, vẽ trang trí
đốm màu cho con vật, đồng thời rèn các kỹ năng cầm bút, tư thế ngồi, kỹ năng
tô màu cho trẻ. Tôi đã tiến hành như sau:
- Tạo tình huống thông báo với trẻ rằng hôm nay tại lớp mình sẽ tổ chức một hội
thi đó là “Họa sĩ tí hon” và mời trẻ tham gia hội thi.
- Trước khi tham gia cô mời trẻ xem những hình ảnh về một số động vật sống
trong rừng (những con vật có bộ lông, da đốm như: hươu sao, gấu trúc, thỏ nâu,
…)
- Sau đó cho trẻ trò chuyện về các con vật, chú ý vào bộ lông đốm của các con
vật đó.
- Quan sát tranh mẫu: Để đạt được kết quả cao trong hội thi, mời các con hãy
cùng quan sát một số bài dự thi đã đạt giải cao, sau đó cho trẻ nhận xét:
+ Bức tranh này vẽ con gì? Có đặc điểm như thế nào?
+ Các bạn đã tô màu gì trang trí cho các con vật đó? lần lượt cho trẻ quan sát 3
tranh:
Tranh 1: Vẽ hươu sao có đốm màu.
Tranh 2: Vẽ con thỏ nâu
Tranh 3: Vẽ con gấu trúc có các khoang màu.
- Hỏi ý định của trẻ, cô hỏi ý định 3 - 4 trẻ sau đó gợi ý hướng dẫn thêm cho trẻ

cách vẽ những đốm màu.
- Cho trẻ thực hiện: cho trẻ về nhóm lấy bài để vẽ (mỗi bài có vẽ sẵn viền ngoài
các con vật) cô đi bao quát nhắc trẻ tư thế ngồi, cách cầm bút vẽ và tô, không tô
chờm ra ngoài các hình đốm.
- Sau đó cho trẻ trưng bày sản phẩm, mời trẻ nhận xét bài của mình của bạn,
cuối cùng cô nhận xét và khuyến khích khen ngợi trẻ.Giáo dục trẻ biết yêu quý
các con vật và biết vâng lời người lớn.
Ví dụ 4: Chủ đề Thực vật – Đề tài: Vẽ cây (Đề tài) xác định rõ mục đích yêu
cầu đối với trẻ là :
- Về kiến thức: Trẻ nhận biết được một số đặc điểm cơ bản của cây.
- Về kỹ năng: Trẻ biết ngồi đúng tư thế và biết cách cầm bút vẽ, tô màu, rèn
luyện các kỹ năng: Vẽ nét thẳng đứng, nét cong, nét xiên. Bố cục tranh hợp lý
cân đối.
- Về thái độ: Giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ và chăm sóc cây xanh.
Đề tài này tôi tiến hành cụ thể như sau:

11


Trước khi vào hoạt động, tôi đã tập trung trẻ cho trẻ quan sát cây ngoài sân
trường, trò chuyện đàm thoại cùng trẻ nhằm củng cố cho trẻ kiến thức về cây
xanh. Thông qua quan sát cây ngoài sân, trẻ sẽ được tri giác về các đặc điểm
thân cây, cành cây, tán lá một cách cụ thể, rõ ràng giúp cho trẻ có thể khắc sâu
hình ảnh về các đặc điểm hình dáng, màu sắc của các loại cây, từ đó trẻ sẽ hứng
thú tích cực hơn khi được cô giao nhiệm vụ.

Ảnh 2: Trẻ cùng cô quan sát cây ngoài sân.
- Sau đó cô cùng trẻ nói về cây mà trẻ đã quan sát, trò chuyện về các đặc điểm :
thân cây, lá cây, về hình dáng cao, thấp, tán lá rộng, hẹp.
- Cô cho trẻ xem các bức tranh vẽ các loại cây.

- Hỏi ý định trẻ, cho trẻ nói về cách vẽ cây (Vẽ nét thẳng đứng làm thân cây, nét
xiên làm cành cây, tán lá vẽ bằng nét cong).
- Trẻ thực hiện: Cô hướng dẫn trẻ vẽ cây và tô màu. Khuyến khích trẻ tô màu tá
lá và vẽ nhiều cây trên giấy.
- Cuối cùng cho cả lớp trưng bày tranh để cùng nhận xét, cô nhận xét các bức
tranh của trẻ.
- Kết thúc: Cho trẻ chơi trò chơi “Chăm sóc cây xanh” và kết hợp giáo dục trẻ.
Với thể loại vẽ theo ý thích:
Ở các giờ hoạt động tạo hình theo ý thích tôi tổ chức tạo hứng thú cho trẻ
thông qua việc tổ chức các thủ thuật trò chơi hay nhập vai các nhân vật trong
câu truyện trẻ đã được học, khuyến khích trẻ hứng thú sáng tạo, nhằm rèn luyện
củng cố những kỹ năng đã học, trẻ nhớ lại hoặc tưởng tượng ra các hình tượng
của các đối tượng để tạo ra sản phẩm tạo hình theo ý thích.
Ví dụ 5: Chủ đề “Thế giới động vật” – Đề tài: Vẽ các con vật bé yêu thích (ý
thích ) Tiến hành như sau:
- Cho trẻ chơi trò chơi “Bắt trước tiếng kêu của các con vật”, kết hợp đàm thoại
với trẻ về chủ đề, về đặc điểm cấu tạo đặc trưng của các con vật.

12


- Cho trẻ thực hiện. Cô đến từng trẻ hỏi ý định trẻ sẽ vẽ gì và góp ý cho trẻ sắp
xếp hình tượng, cách sử dụng màu và tô màu, nhắc trẻ tư thế ngồi.
- Cho trẻ trưng bày sản phẩm:
+ Trẻ nhận xét sản phẩm của mình, của bạn.
+ Cô nhận xét, tuyên dương, khuyến khích trẻ.
- Giáo dục trẻ biết yêu và chăm sóc các con vật, tích hợp chuyên đề bảo vệ môi
trường.
Ví dụ 6: Chủ đề “Quê hương đất nước - Bác Hồ” - Đề tài: “Vẽ hoa mừng sinh
nhật Bác ”(Ý thích). Với đề tài này tôi tổ chức gây hứng thú cho trẻ tích cực

phát huy tính sáng tạo để trẻ thể hiện nhiệm vụ với hình thức sau:
- Tổ chức hội thi “Bé khéo tay”.
- Chia trẻ thành 3 đội thi. Thông qua các phần thi. Tạo hứng thú, cho trẻ hát vận
động bài hát “Nhớ ơn Bác”. Cho trẻ về chỗ ngồi theo nhóm.
- Phần thi thứ nhất: “Bé khám phá”.
- Cho trẻ quan sát tranh. Mời trẻ nhận xét, so sánh nội dung qua từng bức tranh.
- Cô giải thích, hướng dẫn các kỹ năng vẽ. Hỏi ý định trẻ sẽ vẽ bức tranh gì.
Làm thế nào để tạo được bức tranh hoàn hảo.
- Phần thi thứ hai: “Bé khéo tay”. Cho trẻ thực hiện.
- Cô bao quát trẻ, nhắc lại cho trẻ cách cầm bút vẽ, tô màu. Động viên khuyến
khích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Gợi ý cho trẻ còn chậm.
- Cho trẻ trưng bày sản phẩm theo kí hiệu của trẻ.
- Cho trẻ quan sát, nhận xét bài.
- Cô nhận xét, tuyên dương khuyến khích động viên trẻ.
- Phần thi thứ ba: “Chung sức”.
- Tổ chức cho trẻ đi tham quan lăng Bác.
- Cho trẻ chơi trò chơi đi theo tín hiệu đèn giao thông, đi theo đúng làn đường,
lồng ghép chuyên đề giao thông.
- Củng cố giáo dục trẻ.
- Cho trẻ nhẹ nhàng ra chơi.
Vẽ theo trang trí:
Với thể loại này tôi đặt ra yêu cầu đối với trẻ là trẻ phải nắm được quy luật
của họa tiết trang trí và thể hiện đúng theo mẫu hoặc theo ý thích. Có thể đó là
quy luật xen kẽ các họa tiết, có thể đó là quy luật nhắc lại, cũng có thể là quy
luật vừa xen kẽ vừa nhắc lại. Trước khi hướng dẫn trẻ, tôi cho trẻ quan sát và
nhận xét các họa tiết trang trí, về quy luật của họa tiết. Ví dụ: Trang trí hình
vuông theo quy luật xen kẽ: Hoa – lá – hoa – lá, hay trang trí hình tròn theo họa
tiết các đường diềm…Mục đích là cho trẻ tự nêu ra nhận xét để trẻ tư duy, so
sánh và hiểu được yêu cầu của bài giúp cho trẻ thực hiện bài trang trí đạt kết quả
cao hơn.

Qua thực tế cho thấy, khi sử dụng một hình tượng hay một tình huống, một
câu chuyện nhỏ phù hợp với nội dung tiết dạy để giới thiệu trẻ đi vào hoạt động
trọng tâm thì trẻ có hứng thú với hoạt động, lôi cuốn trẻ tích cực, sáng tạo nghệ
thuật, sản phẩm từ trẻ làm ra đa dạng, phong phú, mang tính thẩm mỹ cao hơn.

13


* Biện pháp 4: Sử dụng các học liệu, phế liệu dạy trẻ làm đồ chơi.
Như chúng ta đã biết sản phẩm của hoạt động tạo hình là một dạng sản
phẩm đặc biệt. Trong sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người tạo
ra nó, nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng tạo ra.
Tôi thấy rằng phương tiện giúp trẻ đạt được mục đích đó là sự sáng tạo nghệ
thuật ở trẻ. Tôi đã tận dụng các học liệu có sẵn để dạy trẻ làm đồ chơi. Dạy trẻ
làm đồ chơi bằng các loại ống sữa su su làm con ong, con bướm…vỏ sữa làm
con công, con rùa… Làm bàn là bằng ống com pho, vỏ ống dầu gội làm con
voi…
Chủ đề giao thông: Dạy trẻ làm những chiếc tàu, thuyền buồm bằng vỏ ống
nước rửa bát, vỏ chai dầu ăn, nước mắm.
Tận dụng giấy báo cũ, giấy in phô tô…cho trẻ vo giấy, mỗi trẻ một ít xếp chồng
lên nhau có sự giúp đỡ của cô bồi giấy làm các búp bê
Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành các quyển sách, sau đó
cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái đẹp riêng về
quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng sáng tạo ra những câu
chuyện kể cho cô và các bạn nghe. Cách làm này có tác dụng rất tích cực trong
quá trình hình thành tình cảm thẩm mỹ và phát triển ngôn ngữ độc thoại của trẻ.
Trong lớp tôi tạo các kí hiệu riêng cho từng trẻ, ở đây mỗi trẻ có một ký hiệu
riêng như ca cốc mỗi ký hiệu đó có đính nhựa trong để gài sản phẩm. Đến mỗi
chủ đề tôi gợi ý và phát động thi đua giữa các bé. Sưu tầm và cắt các hình ảnh
về chủ đề cô sẽ lấy ra cùng cả lớp kiểm tra xem ai sưu tầm được nhiều hình ảnh

đẹp nhất. Biện pháp này đã giúp trẻ ý thức quan sát sự vật xung quanh để sưu
tầm hình ảnh đẹp, phù hợp với chủ đề xong cô và trẻ có các tư liệu đó làm sản
phẩm tiếp theo như lựa chọn ảnh làm album về chủ đề, hình thức này trẻ rất
thích. Hay rổ, rá hỏng, giấy màu vụn, cọng rơm cho trẻ cùng trang trí hình ảnh
cùng cô làm chủ đề. Từ đó cô giáo dục trẻ biết được mọi vật phế liệu rất có ích
trong các hoạt động tạo hình của trẻ và góp phần bảo vệ môi trường.
* Biện pháp 5: Sử dụng đồ dùng trực quan trong tổ chức hoạt động tạo
hình.
Việc tạo hứng thú cho trẻ khi tổ chức hoạt động tạo hình cũng được thể hiện
qua việc chuẩn bị đồ dùng học liệu mang tính thẩm mỹ, khoa học, có tính giáo
dục cao và đặc biệt là phù hợp với trẻ và nội dung cần truyền tải. Để có thể sử
dụng đồ dùng trực quan vào khi tổ chức hoạt động tạo hình thì tôi chú ý chuẩn
bị đồ dùng phải đầy đủ, đẹp mắt, đồ dùng, đồ chơi phải đảm bảo vệ sinh, an
toàn, không gây hại cho trẻ, phù hợp với trẻ và mang tính thẩm mỹ cao. Cách sử
dụng đồ dùng của cô khi tổ chức cho trẻ hoạt động các hoạt động nói chung và
hoạt động tạo hình nói riêng cần phải linh hoạt, khéo léo, cách cô đưa đồ dùng
cho trẻ quan sát phải thuận tiện với cô và trẻ. Mục đích của việc sử dụng đồ
dùng là giúp cho việc truyền tải nội dung lôi cuốn trẻ, kích thích trẻ tập trung
chú ý để thực hiện nhiệm vụ, tạo nên tác phẩm nghệ thuật tạo hình.
Sử dụng tranh mẫu, vật thật đóng một vai trò quan trọng đem lại hiệu quả
giờ dạy. Đặc biệt với hoạt động tạo hình, hoạt động thẩm mỹ về cái đẹp thì

14


tranh, vật mẫu cần phải chú trọng hơn bởi trẻ Mầm non tư duy theo trực quan
hình tượng. Hiểu được điều đó nên mỗi giờ hoạt động tạo hình tôi luôn chuẩn bị
tranh mẫu, vật thật khoa học và sinh động, phù hợp với từng chủ đề, nội dung và
mục tiêu của giáo dục Mầm non.
Ví dụ: Đề tài: “Vẽ hoa mùa xuân”, tôi cho trẻ quan sát hoa thật, tham

quan vườn hoa trong trường. (Ảnh 5 phần phụ lục)
Sử dụng tranh ảnh trang trí ở góc nghệ thuật sắp xếp, trang trí mang tính
thẩm mỹ cao, có đủ các đồ dùng, dụng cụ, vật liệu cho trẻ có thể hoạt động tạo
hình trong các giờ chơi.
- Khi sử dụng tranh ảnh để giới thiệu hoặc cho trẻ quan sát cô cũng cần sử
dụng hợp lý, khoa học, treo tranh vừa tầm mắt cho trẻ quan sát và nhận xét. Tùy
vào từng thể loại tạo hình mà cô thao tác đưa và cất đồ dùng trực quan hợp lý.
Biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi trong khi tổ chức cho trẻ hoạt động tạo
hình là cần phải sử dụng nhiều phương tiện trực quan khác nhau: sử dụng các
loại vật thật, tranh ảnh, mô hình, đồ chơi cô và trẻ tự làm, đồ chơi ở trường, kết
hợp đúng đắn việc sử dụng đồ dùng trực quan phù hợp với nội dung cần truyền
tải cho trẻ để mang lại hiệu quả cao trong dạy hoạt động tạo hình.
* Biện pháp 6: Trong quá trình tổ chức hoạt động tạo hình tôi luôn lấy trẻ
làm trung tâm.
Trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi đã có ý thức rõ về những ý nghĩ, tình cảm của
mình, trách nhiệm đối với hành vi, trẻ đã biết phân tích tổng hợp không chỉ dừng
lại ở đồ vật, hình ảnh mà ngay cả ở từ ngữ. Chính vì vậy, với mục tiêu lấy trẻ
làm trung tâm, xem trẻ là chủ thể của quá trình nhận thức, khi tổ chức cho trẻ
hoạt động tạo hình cô tạo tình huống để kích thích trẻ giải quyết thực hiện nhiệm
vụ một cách tích cực. Biện pháp này cô cần thực hiện như sau:
- Cô đặt các câu hỏi mở để trẻ suy nghĩ và trình bày ý tưởng của mình.
Ví dụ 1: Đề tài: “Vẽ các phương tiện giao thông”. Cô đặt câu hỏi:
+ Con sẽ vẽ bức tranh về các phương tiện giao thông như thế nào?
+ Con định vẽ những phương tiện gì trong bức tranh?
+ Con định bố cục tranh như thế nào cho hợp lý?
- Trong quá trình đàm thoại cô cần tôn trọng ý tưởng của trẻ, chú ý lắng nghe lời
trẻ nói. Tôn trọng, khuyến khích sự sáng tạo của trẻ khi trẻ thực hiện nhiệm vụ
tạo hình. Nếu trẻ chưa hiểu hết vấn đề cô sẽ gợi ý. Nếu trẻ đưa ra ý tưởng vượt
quá khả năng cô chuyển hướng sang nội dung đề tài phù hợp hơn.
- Khi hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình, cô lấy trẻ làm trung tâm, khi tổ chức

cho trẻ thực hiện nhiệm vụ cô bao quát quan sát trẻ. Khi trẻ thực hiện cô là
người chỉ dẫn, giúp đỡ, gợi ý nhưng không được làm hộ trẻ. Khuyến khích, động
viên trẻ tích cực hoàn thành tốt sản phẩm.
- Yêu cầu của cô đối với trẻ phải mang tính hệ thống sắp xếp từ dễ đến khó, đảm
bảo tính vừa sức, phù hợp với độ tuổi và khả năng của trẻ.
Ví dụ 2: Dạy vẽ cho trẻ 5 - 6 tuổi, tôi dạy trẻ sắp xếp các hình ảnh có mối quan
hệ tỉ lệ với nhau, dạy trẻ vẽ thể hiện được sự cử động đơn giản trong tranh, tô
màu, phối màu sắc cân đối và gọn hơn.

15


Trên cơ sở hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm, khi tổ chức cho trẻ hoạt động
với tạo hình tôi khai thác được ở trẻ khả năng phát triển nhận thức và khả năng
tạo ra các tác phẩm nghệ thuật mang tính sáng tạo, thẩm mỹ. Tạo điều kiện cho
trẻ học qua chơi, qua trải nghiệm tìm tòi bằng tư duy trực quan hình tượng. Phát
triển sự hình thành tính tự tin, tự chủ, hoàn thành nhiệm vụ một cách tích cực.
* Biện pháp 7: Tích hợp lồng ghép chuyên đề vào hoạt động tạo hình
Như chúng ta đã biết một ngày của trẻ ở trường Mầm non trẻ được tham gia
vào rất nhiều các hoạt động. Thông qua các hoạt động này giáo viên có thể tổ
chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động tạo hình. Để tạo sự hứng thú cho trẻ
giáo viên cần biết tích hợp phong phú hơn các hoạt động và lồng ghép chuyên
đề vào tiết dạy hoạt động tạo hình nhưng phải lô gíc, hợp lý, linh hoạt mang lại
hiệu quả cao trên trẻ.
Ví dụ 1: Đề tài “Vẽ cây xanh”, chủ đề “Thế giới thực vật”. Tôi kết hợp với
hoạt động âm nhạc; Khám phá khoa học; Tích hợp chuyên đề “Bảo vệ môi
trường”. Sự kết hợp như thế sẽ mang lại hứng thú tạo hình cho trẻ, phối hợp rèn
luyện các kỹ năng âm nhạc, khám phá thế giới xung quanh và lồng ghép giáo
dục trẻ biết bảo vệ môi trường, yêu cây xanh và biết chăm sóc cho cây xanh.
Ví dụ 2: Đề tài “Vẽ các con vật mà trẻ thích”, chủ đề “Thế giới động vật”.

Tôi kết hợp với hoạt động khám phá khoa học cho trẻ quan sát mô hình các con
vật, kết hợp cho bé làm quen với toán, lồng ghép chuyên đề giáo dục dinh
dưỡng cho trẻ cần phải ăn đủ các chất dinh dưỡng, cân đối các nhóm chất để có
sức khỏe tốt.
Ví dụ 3: Đề tài “Vẽ các phương tiện giao thông”. Chủ đề “Giao thông”. Tôi
tích hợp hoạt động âm nhạc hát bài: “Em tập lái ô tô”, kết hợp tổ chức trò chơi:
“Đèn giao thông”, lồng ghép chuyên đề: “Giao thông” giáo dục trẻ.
* Biện pháp 8: Tích hợp hoạt động vẽ mọi lúc, mọi nơi và vào các môn học
khác
Giáo viên cần tổ chức cho trẻ hoạt động vẽ mọi lúc, mọi nơi với mục đích
củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo đã học. Mở rộng sự hiểu biết về
thế giới xung quanh cho trẻ và gây được sự hứng thú của trẻ với hoạt động
tạo hình.
-Trong giờ chơi củng cố tiết học: Tôi tích hợp hoạt động vẽ vào các môn học
như văn học, toán, môi trường xung quanh,…nhằm củng cố lại kiến thức cho trẻ
mà không làm trẻ nhàm chán. Ví dụ: Trong giờ văn học dạy thơ “Đàn gà con”
khi cho trẻ chơi củng cố tiết học, tôi cho trẻ vẽ tranh về đàn gà con. Hay trong
giờ học toán “ Đếm đến 6 – nhận biết số 6” chủ đề thực vật, Tôi cho trẻ củng cố
bằng cách cho trẻ vẽ quả, mỗi trẻ vẽ đúng số lượng 6 quả.
- Trong các giờ hoạt động ngoài trời: Giáo viên cần có kế hoạch tổ chức cho trẻ
quan sát đồ vật sống động xung quanh hoặc qua tranh ảnh, đồ dùng, đồ chơi để
làm giàu vốn biểu tượng hoặc chuẩn bị cho các giờ hoạt động khác. Ví dụ:
Ngoài việc tổ chức cho trẻ quan sát, có thể cho trẻ vẽ phấn lên sân chơi, vẽ theo
ý thích hay nhặt hoa, lá, quả ngoài sân trường để xâu chuỗi, xếp hình…

16


- Trong giờ hoạt động góc: Tùy từng chủ đề giáo viên chuẩn bị đồ dùng, nguyên vật
liệu, giao nhiệm vụ cho trẻ để trẻ hoạt động với tạo hình. (Ví dụ: Cho trẻ vẽ tranh, tô

màu tranh theo ý thích…) Ảnh 6 phần phụ lục.
- Trong giờ ôn luyện buổi chiều: Cho trẻ luyện tạo kỹ năng tạo hình qua vẽ tranh
theo chủ đề… nhằm ôn luyện kỹ năng trẻ đã được học và phát huy tính sáng tạo
cho trẻ.
- Trong giờ đón, trả trẻ: Ở góc nghệ thuật cô trang trí đẹp, có đủ các đồ dùng,
dụng cụ, vật liệu cho trẻ có thể hoạt động ở đó. Cô có thể luôn luôn đổi mới các
tranh, các sản phẩm tạo hình để nhằm củng cố, rèn luyện kỹ năng trẻ đã được
học, phát triển khả năng tạo hình cho trẻ, có thể cho trẻ vẽ bài sau đó trao đổi
với phụ huynh trực tiếp trên sản phẩm của trẻ đồng thời tuyên truyền kiến thức
về môn tạo hình để các bậc phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của bộ môn tạo
hình đối với trẻ.
* Biện pháp 9: Giáo dục trẻ cá biệt.
Cũng như các hoạt động mang tính nghệ thuật khác hoạt động tạo hình đòi
hỏi cao về nguyên tắc giáo dục trẻ cá biệt. Tôi nắm rõ đặc điểm quá trình xúc
cảm nhận thức, độ nhạy bén, tính tích cực và khả năng sáng tạo của trẻ để có kế
hoạch hướng dẫn cụ thể từng trẻ. Đối với những trẻ này tôi luôn gần gũi, động
viên tạo tâm thế thoải mái cho trẻ, trẻ luôn có cảm giác an toàn khi tham gia các
hoạt động cùng cô và cùng bạn.
- Bồi dưỡng cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, đối với những trẻ yếu về hoạt động tạo
hình tôi đặt ra kế hoạch và thường xuyên kết hợp với các hoạt động khác như
hoạt động ngoài trời, hoạt động góc, hoạt động chiều...
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh qua giờ đón trả trẻ, các buổi làm đồ dùng đồ
chơi để trao đổi trò chuyện với phụ huynh hiểu rõ để giáo dục trẻ phát triển một
cách hoàn thiện hơn.
* Biện pháp 10: Phối kết hợp với phụ huynh.
Để nâng cao hoạt động tạo hình cho trẻ và để có sự giáo dục đồng bộ giữa
gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết. tôi nhận thấy rằng tất
cả mọi khó khăn trong các hoạt động của trẻ không thể thiếu được vai trò giải
quyết khó khăn của phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu
thêm về hoạt động tạo hình tôi đã tổ chức 1 số hoạt động tạo hình mẫu để giúp

phụ huynh có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động tạo hình đồng thời tôi thường
xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của hoạt động
tạo hình trong trường mầm non nói chung và đổi mới trẻ 3 tuổi nói riêng. Hoạt
động tạo hình không chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ, biết nhìn nhận cái đẹp và
đánh giá cái đẹp mà còn giúp trẻ rèn luyện đôi bàn tay khéo léo, vững chắc, linh
hoạt hơn tạo tiền đề cho các độ tuổi khác nhau.
Bên cạnh đó trước khi tiến hành các đề tài tạo hình tôi thường xuyên trao đổi,
thông báo với phụ huynh về các đề tài để phụ huynh có thể trò chuyện với trẻ ở
tại gia đình về các đề tài đó, từ đó giúp trẻ hiểu trước, hiểu sâu hơn , có cảm xúc
về đề tài từ đó trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa đề tài đó ra.

17


Với đề tài: “Vẽ hoa mùa xuân” theo chủ đề thế giới thực vật tôi trao đổi với phụ
huynh về nhà cho trẻ quan sát và trò chuyện bằng các câu hỏi: “Đây là hoa gì?
Nó có màu gì? Cánh hoa như thế nào? hoa dùng để làm gì”? Như vậy với biện
pháp trên đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của môn
học, từ đó tôi động viên khuyến khích mua thêm đồ dùng, giấy bút, vở bé tập tô
màu, tìm các hình ảnh sinh động trong sách báo, tạp chí để phụ huynh có thể dạy
trẻ vẽ, tô màu trang trí trên các tranh ảnh tạo cho trẻ có kỹ năng hơn. Nhắc nhở
phụ huynh nên động viên khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng.
Khuyến khích phụ huynh ủng hộ phế liệu cho lớp, tranh thủ những phụ huynh
khéo tay cùng làm đồ chơi trang trí lớp.
2.4. Hiệu quả sau khi áp dụng các biện pháp:
Qua một thời gian thực hiện một số biện pháp tôi thấy những biện pháp trên
thực sự có hiệu quả. Học sinh lớp tôi đã chuyển biến rõ rệt, trong giờ học trẻ
hứng thú hơn, các kỹ năng trong hoạt động vẽ đã có sự thay đổi tích cực. Đặc
biệt khi được tham gia vào hoạt động vẽ, trẻ không còn cảm thấy gò bó hay
gượng ép, trẻ cũng không còn nhút nhát, rụt rè khi cô giao nhiệm vụ. Không chỉ

ở hoạt động vẽ mà ở các hoạt động tạo hình khác như: Xé, cắt, dán, chấm màu,
trang trí…Trẻ cũng đã tiến bộ hơn nhiều, chất lượng hoạt động tạo hình tại lớp
tôi đã được nâng cao.
Kết quả sau khi áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình
cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua thể loại vẽ như sau:
* Bảng 2: Kết quả áp dụng biện pháp nâng cao chất lượng
Đạt yêu cầu
Chưa đạt yêu cầu
Nội dung
khảo sát

Trẻ hứng thú
vẽ

Số
trẻ

30

Trẻ biết bố
cục bức tranh 30
cân đối

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

12

40

10

33

8

27

0

0

0

0

11

37

9

30

0

0

0

0

10

33

Vẽ và tô màu
bức tranh đẹp

30

11

37

12

40

7

23

0

0

0

0

Có sản phẩm
và biết nhận

xét sản phẩm

30

12

40

13

43

5

17

0

0

0

0

18


Từ kết quả trên cho thấy, sau khi áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng
tạo hình cho trẻ thì số trẻ đạt yêu cầu đã tăng lên rõ rệt ở cả bốn nội dung khảo
sát, không còn trẻ chưa đạt yêu cầu. Chất lượng hoạt động tạo hình ở lớp tôi đã

nâng cao rõ rệt, có được kết quả như vậy bởi vì :
- Trẻ lớp tôi đã hứng thú, tích cực tham gia hoạt động, không còn trẻ lúng túng,
mà trẻ tự tin trong hoạt động tạo hình.
- Trẻ đã biết cách cầm bút và cầm đúng cách khi thực hiện vẽ và tô màu.
- Đa số trẻ đã biết phối hợp các nét vẽ để tạo ra các sản phẩm tạo hình và đặt tên
cho sản phẩm của mình.
- Một số trẻ cũng đã biết cách bố cục bức tranh hợp lý và tạo ra những bức tranh
sáng tạo, thẩm mỹ.
- Trẻ đã tô màu đạt yêu cầu hơn trước, tô kín, đều màu, không tô loang ra ngoài.
- Trẻ đã biết nhận xét đánh giá sản phẩm của mình, của bạn và biết quý trọng
sản phẩm làm ra.
- Nhiều trẻ rất thích thú, hăng say trong hoạt động tạo hình và thích tạo ra sản
phẩm.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Hoạt động tạo hình là hoạt động nghệ thuật. Thông qua việc tổ chức hoạt
động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng cảm thụ, cảm nhận cái đẹp trong cuộc
sống. Trẻ Mầm non học qua vui chơi, qua trải nghiệm, tìm tòi, trẻ thường tư duy
theo trực quan hình tượng, thích khám phá, thích thể hiện những điều mới lạ nên
rất cần sự hỗ trợ của cô. Qua quá trình nghiên cứu giảng dạy, từ việc áp dụng
các biện pháp, chất lượng tạo hình ở lớp tôi đã đạt kết quả cao trên trẻ. Trẻ thực
sự say mê, hứng thú với hoạt động tạo hình. Sản phẩm tạo hình của trẻ mang
tính thẩm mỹ, phong phú và sáng tạo. Trẻ được tiếp thu vốn kiến thức về thế
giới xung quanh, phát triển thể chất và ý thức lao động, hình thành cho trẻ tình
yêu lao động, yêu quý sản phẩm lao động của mình và của mọi người làm ra. Để
đem lại hiệu quả cao khi tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ giáo viên cần thực
hiện những yêu cầu sau:
- Xây dựng nề nếp, nắm rõ tâm lý trẻ, tạo môi trường lớp phong phú phù hợp
với điều kiện thực tế của lớp.
- Rèn luyện kỹ năng tạo hình, kích thích sự sáng tạo của trẻ. Sưu tầm các nguyên

vật liệu, sáng tạo trong việc dạy trẻ làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu sẵn
có trong thiên nhiên.
- Linh hoạt sáng tạo trong các hình thức tổ chức hoạt động vẽ cho trẻ, đồng thời
tích hợp lồng ghép chuyên đề vào hoạt động tạo hình cho trẻ.
- Giáo viên phải biết sử dụng đồ dùng trực quan linh hoạt, đúng lúc tránh lạm
dụng.

19


- Luôn tìm tòi học hỏi qua sách báo, qua các phương tiện thông tin đại chúng,
qua chị em đồng nghiệp, tranh thủ thời gian làm đồ dùng đồ chơi phong phú đa
dạng, trang trí lớp đảm bảo tính khoa học và thẩm mỹ cao.
- Tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tổng hợp mang tính nghệ thuật: Ngày
hội, lễ, hoạt động sân khấu. Ngoài ra, tổ chức các cuộc dạo chơi trong thiên
nhiên, tạo điều kiện phát triển ở trẻ óc thẩm mỹ, sáng tạo.
- Để trẻ học tốt môn tạo hình thì trước hết cô giáo phải thực sự là người bạn lớn
của trẻ, luôn kịp thời lắng nghe ý kiến, giải thích, động viên giúp đỡ trẻ khi trẻ
còn lúng túng. Cô luôn tham gia đầy đủ các buổi thao giảng của ngành, của
trường tổ chức.
Chính vì vậy để làm tốt việc này, đòi hỏi giáo viên cần có tâm huyết yêu
trẻ và sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia đình. Có làm được như vậy
mới giúp trẻ có được môi trường tốt phát triển toàn diện đưa trẻ hướng tới cái
đẹp, yêu cái đẹp và tạo ra nhiều sản phẩm đẹp.
3.2. Kiến nghị
* Nhà trường: Tạo mọi điều kiện tốt nhất cho cô và trẻ thực hiện chương trình
giáo dục Mầm non mới một cách có hiệu quả cao. Xây dựng nhiều tiết mẫu cho
giáo viên được trao đổi, học hỏi, tích lũy nhiều kinh nghiệm và có những sáng
kiến sáng tạo hơn nữa trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
* Phòng giáo dục: Cung cấp thêm tài liệu, trang thiết bị dạy học đa dạng, phong

phú. Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp cận với công nghệ thông tin hiện đại. Xây
thêm phòng trưng bày đồ dùng và tác phẩm nghệ thuật, tạo môi trường thuận lợi
cho trẻ được quan sát tác phẩm nghệ thuật tạo hình, kích thích sự sáng tạo của
trẻ. Mở các hội thi vẽ tranh cho trẻ mầm non được tham gia nhằm phát triển
năng khiếu tạo hình cho trẻ.
Trên đây là đề tài khoa học mà tôi đã nghiên cứu. Trong quá trình thực hiện
bản thân đã cố gắng nghiên cứu song không tránh khỏi thiếu sót, rất mong được
sự góp ý, chỉ bảo, giúp đỡ của hội đồng khoa học các cấp để tôi có thêm nhiều
những kinh nghiệm trong quá trình công tác của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Minh lộc, Ngày 05 tháng 3 năm
2016
XÁC NHẬN CỦA HĐKH NGÀNH

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác.
Người viết

Nguyễn Văn Sỹ
Nguyễn Thị Nga

20