Một số biện pháp phát triển ý tưởng sáng tạo cho trẻ 5 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non đồng lộc

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta cũng đã biết trẻ em khi mới sinh ra tuy có hình hài của một
con người nhưng còn non nớt như một sinh vật nhỏ bé cần phải được sống trong
xã hội loài người, được người đời chăm sóc, bảo vệ và giáo dục. Trẻ nhận được
sự giáo dục, được trực tiếp hoạt động và giao lưu kiểu người trong xã hội loài
người mới thành người trưởng thành, nhân cách mới được phát triển và hoàn
thiện.
Trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo thì tạo hình giữ một vị trí quan trọng
trong các hoạt động học, nó là một hoạt động nhận thức mang tính sáng tạo
trong đó nó phản ánh hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật. Mục đích
của hoạt động này là phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, bồi dưỡng khả năng
quan sát, ghi nhớ giúp trẻ nâng cao thêm nhận thức và tình cảm đối với cái đẹp
trong thiên nhiên và trong cuộc sống. Khi trẻ được hoạt động tạo hình sẽ giúp trẻ
tích lũy được vốn sống, vốn kinh nghiệm, trẻ tích lũy được những kiến thức, kỹ
năng giúp trẻ được phát triển toàn diện về các mặt: Đức - Trí - Thể - Mĩ.
Hoạt động tạo hình hay còn gọi là những hoạt động nhằm tạo ra cái đẹp
cho cuộc sống và nghệ thuật. Hoạt động tạo hình ở trong trường mầm non gồm
có vẽ, nặn, cắt dán, xé dán…nhằm phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí nhớ, trí
tưởng tượng sáng tạo cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình đơn giản, giúp trẻ
thể hiện xúc cảm, tình cảm của mình về cái đẹp của thế giới xung quanh qua các
hình thức tạo hình, đồng thời qua đó bồi dưỡng thị hiếu thẩm mĩ của trẻ, hình
thành ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ, tình cảm thẩm mĩ.
Mặt khác, hoạt động tạo hình là một hoạt động mang tính sáng tạo. Trẻ
mong muốn được tái hiện lại hiện thực khách quan theo cách nghĩ, cách nhìn,
cách cảm và theo khả năng của mình đó là nghệ thuật của trẻ. Nói đến nghệ
thuật là nói đến đối tượng xúc cảm và hứng thú đối với đối tượng cần thể hiện,
hơn nữa tư duy của trẻ chỉ ghi nhớ những gì trẻ cảm thấy hài lòng, trẻ sẽ hứng
thú và say mê thực hiện cảm xúc của mình. Tuy nhiên trẻ ở lứa tuổi này chưa
xác định được phương thức hoạt động mà còn phụ thuộc hoàn toàn vào cô giáo,
cho nên đòi hỏi cô giáo mầm non phải nắm vững kiến thức kỹ năng, có cảm thụ

về nghệ thuật để lôi cuốn trẻ vào hoạt động. Hiểu được đặc điểm tâm sinh lý của
từng độ tuổi trẻ, mà đưa ra các phương pháp tổ chức phù hợp để phát huy tính
chủ động, khả năng sáng tạo của trẻ.
Đối với việc giáo dục phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ em, hoạt
động tạo hình có một vị trí rất quan trọng, đây là một trong những hoạt động hấp
dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, nó giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện một
cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì
làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình
cảm tích cực. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm
bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về thể lực, đạo đức,
lao động đặc biệt là khả năng cảm thụ thẩm mĩ và bồi dưỡng những cảm xúc

1


thẩm mĩ và hình thành các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người như một
thành viên trong xã hội biết tích cực, sáng tạo.
Từ những lý do trên tôi thấy nhiệm vụ của người giáo viên khi hướng dẫn
trẻ hoạt động tạo hình đó là tạo môi trường cho trẻ hứng thú thật sự đối với đối
tượng tạo hình thông qua đó trẻ sẽ có nhiều “ý tưởng sáng tạo” làm nền tảng để
phát triển một cách toàn diện trước khi trẻ bước tiếp vào các lớp học tiếp theo.
Chính vì thế mà tôi đã lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển “ý tưởng
sáng tạo” cho trẻ 5 - 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình trường mầm non
Đồng Lộc” nhằm tìm ra những biện pháp, phương pháp tốt nhất để giúp trẻ hoạt
động tích cực trong hoạt động tạo hình nhằm kích thích phát triển ở trẻ khiếu
thẩm mĩ nâng cao chất lượng giáo dục trong lĩnh vực phát triển thẩm mĩ trong
chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi.
1. 2. Mục đích nghiên cứu:
Đề ra một số biện pháp cho trẻ 5 - 6 tuổi phát triển “ý tưởng sáng tạo”
thông qua hoạt động tạo hình.

1. 3. Đối tượng nghiên cứu:
27 cháu 5 – 6 tuổi trường mầm non Đồng Lộc, năm học 2015 – 2016
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp làm mẫu
- Phương pháp trực quan
- Phương pháp thống kê, tổng hợp, phân tích
- Phương pháp thực hành nghệ thuật
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận.
Việc chăm sóc, giáo dục, đào tạo, thế hệ trẻ là trách nhiệm của mọi nhà,
mọi người và toàn xã hội, trẻ đến trường mầm non được chăm sóc giáo dục theo
khoa học phù hợp với sự phát triển thể chất, nhận thức của trẻ. Trẻ được tham
gia vào các hoạt động để khám phá tìm tòi về thế giới xung quanh, phát triển trí
thông minh, năng lực hoạt động trí tuệ, nhận thức thế giới xung quanh một cách
đầy đủ và hoàn thiện hơn, từ đó trẻ biết yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái
đẹp.
Con người sinh ra không phải ai cũng đã có sẵn trong mình những năng
khiếu thẫm mĩ, cũng không phải ai cũng có sẵn những tài năng bên mình, mà
phải đòi hỏi thông qua giáo dục và hoạt động thì từ đó những tài năng và khả
năng đó mới được bộc lộ và phát triển. Trẻ mầm non ham thích được hoạt động
tạo hình nhất là việc sử dụng các nguyên vật liệu theo ý của trẻ để tạo ra một sản
phẩm mà trẻ thích, chính từ các sản phẩm trẻ tạo ra, trẻ đặt tên gọi và tưởng
tượng ra những gì trẻ thích, từ đó làm nảy sinh tình cảm yêu cái đẹp, hướng tới
cái đẹp đây là yếu tố cần thiết góp phần phát triển toàn diện cho trẻ.

2

Đối với trẻ 5-6 tuổi, ở giai đoạn này vốn kinh nghiệm của trẻ đã phong
phú hơn, các biểu tượng được hình thành khá đầy đủ, về hình dáng, cấu trúc và
đặc điểm riêng biệt, tư duy của trẻ phát triển mạnh, tư duy trực quan cụ thể, tư
duy trực quan hình tượng và tư duy trực quan trừu tượng đang được hình thành
và phát triển. Hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp
trẻ nhận biết và phản ánh thế giới xung quanh thông qua những hình tượng nghệ
thuật nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp
với khả năng của trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm đặc
trưng của trẻ mầm non. Có bốn dạng hoạt động cơ bản sau: Vẽ, Nặn, Cắt – xé –
dán – Lắp ghép xây dựng. Trẻ 5 - 6 tuổi đã bước đầu biết sắp xếp các hình tượng
trong mối quan hệ giữa chúng, trẻ thích các màu tươi, màu đậm, nhưng ít phụ
thuộc vào màu sắc tự nhiên trẻ sử dụng màu theo ý thích và cảm xúc. Trẻ có khả
năng phân biệt và sử dụng được nhiều màu, với đặc điểm như vậy nên năng
khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Vì vậy việc giáo dục
thẩm mĩ cần được bồi dưỡng ngay từ tuổi mẫu giáo để ươm mầm những tài năng
nghệ thuật cho tương lai. Nội dung hoạt động tạo hình trong trường mầm non là
một phương tiện phát triển thẩm mĩ cho trẻ rất hữu hiệu. Thông qua hoạt động
tạo hình giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lí như khả năng tri giác các sự vật
hiện tượng xung quanh, từ đó buộc trẻ phải tư duy và quá trình đó làm phát triển
óc tưởng tượng sáng tạo, ham muốn tạo ra cái đẹp.
Việc cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình là một hoạt động nhận thức
mang tính sáng tạo, là một hoạt động phong phú đa dạng, hấp dẫn, nó phản ánh
hiện thực bằng hình tượng nghệ thuật. Do đó trẻ không chỉ khám phá mà còn
sáng tạo bằng các đường nét, hình khối để tạo ra sản phẩm nghệ thuật của mình.
Hoạt động tạo hình góp phần góp phần quan trọng trong gáo dục thẩm mĩ
cho trẻ mầm non đặc bệt là đối với trẻ 5-6 tuổi, thông qua hoạt động tạo hình
phát triển ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ và bồi dưỡng những cảm xúc thẩm
mĩ. Những vẻ đẹp đa dạng của hình dáng, sự phong phú về màu sắc của đồ vật,
thiên nhiên và sự lặp đi lặp lại của các yếu tố tạo hình như sự cân đối đa dạng về
cấu trúc hình dạng về tính truyền cảm của đường nét …đã thu hút hứng thú và

gây cho trẻ những xúc cảm, tình cảm thẩm mĩ ở trẻ được nảy sinh và trở lên sâu
sắc cùng với sự phát triển của cảm giác và sự phong phú của các biểu tượng, trẻ
tri giác thế giới xung quanh ngày càng có ý thức hơn. Dần dần trẻ có khả năng
cảm thụ, nhận thức đánh giá được vẻ đẹp hay không đẹp của các đồ vật, hiện
tượng trong thiên nhiên, cuộc sống và tác phẩm nghệ thuật ở mức sơ đẳng được
biểu hiện qua tháu độ: thích hay không thích, yêu hay ghét, phân biệt đẹp hay
xấu. Việc làm quen, tiếp xúc với các tác phẩm nghệ thuật tạo hình còn giúp trẻ
cảm thụ được vẻ đẹp của thiên nhiên, cuộc sống thể hiện qua ngôn ngư tạo hình
là đường nét, hình dáng, màu sắc và bố cục … càng làm cho trẻ hứng thú mong
muốn được tạo ra sản phẩm. Khi miêu tả đồ vật hiện tượng trẻ không chỉ miêu tả
lại hình dáng một cách thụ động mà bằng cảm xúc tích cực của trẻ, nảy sinh yếu
tố sáng tạo.

3


Hoạt động tạo hình cũng là con đường để giáo dục tình cảm – xã hội cho
trẻ mầm non. Trẻ được tiếp thu cái đẹp qua hoạt động tạo hình, trẻ trực tiếp trải
nghiệm các xúc cảm, các trạng thái tình cảm trong giao tiếp, học hỏi về các kỹ
năng xã hội và trẻ biết cách đánh giá các hành vi xã hội, qua hoạt động tạo hình
giúp trẻ có thói quen tự giác làm việc.
Như vậy hoạt động tạo hình chỉ có tính chất sáng tạo khi sự cảm thụ thẩm mĩ
được phát triển và trẻ đã nắm được những kỹ năng, kỹ sảo cần thiết, tạo hình là
phương tiện diễn tả ý nghĩ và tình cảm.
Trẻ mầm non được tiếp xúc với nghệ thuật hoạt động tạo hình từ rất sớm,
ngay từ giai đoạn tiền tạo hình trẻ có trong tay những nguyên vật liệu nhưng các
hoạt động của các bộ phận như tay, mắt còn vô ý thức. Đến giai đoạn phát triển
sự liên tưởng của trẻ xuất hiện nhưng không bền vững. Cho đến giai đoạn tạo
hình trẻ đã biết và nắm vững các kiến thức kỹ năng về hoạt động tạo hình như:
Biết thể hiện sản phẩm nghệ thuật của mình bằng những đường nét, hình khối,

luật xa gần vào sản phẩm của mình.
2.2. Thực trạng của vấn đề:
* Thuận lợi:
Trường Mầm non Đồng Lộc là trường có điều kiện cơ sở vật chất đang
còn thiếu rất nhiều, nhưng luôn được sự quan tâm của Đảng uỷ, UBND xã, các
ban ngành đoàn thể, các bậc phụ huynh học sinh cùng với sự nỗ lực, năng động
sáng tạo của Ban giám hiệu và tập thể giáo viên trong nhà trường trong nhiều
năm qua đã có sự chuyển biến rõ rệt đặc biệt là về chất lượng chăm sóc và giáo
dục trẻ.
Hơn nữa được sự quan tâm giúp đỡ của Đảng uỷ, UBND xã, các ban
ngành đoàn thể đã xây dựng khu trung tâm, tập trung các cháu về một trung tâm
không phải học ở các khu lẻ nữa, đồng thời năm học 2015-2016 đã được sự quan
tâm của lãnh đạo cấp trên cấp bộ đồ chơi ngoài trời và mới được xây xong khu
bếp ăn, điều đó đã khiến cán bộ giáo viên toàn trường vui mừng phấn khởi.
Nhà trường có đội ngũ giáo viên trẻ, khỏe, nhiệt tình yêu nghề mến trẻ
100% giáo viên đạt chuẩn, giáo viên trên chuẩn là 77%.
Nhà trường luôn đề cao công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, đó là việc làm
quan trọng và cần thiết đầu tiên. Nhà trường đã tạo điều kiện cho cán bộ giáo
viên tham gia các lớp chuyên đề, bồi dưỡng kiến thức nâng cao năng lực cho
giáo viên trong công tác dạy và học.
Tổng số học sinh trong toàn trường 150 trẻ, có 7 nhóm lớp.
Phụ huynh luôn quan tâm đưa đón trẻ đến trường đi học đầy đủ.
Thường xuyên phối kết hợp với nhà trường, gia đình trong việc chăm sóc
giáo dục trẻ, tạo cho phụ huynh có niềm tin nơi giáo viên.
Bản thân được nhà trường phân công giáo viên chủ nhiệm lớp 5 – 6 tuổi,
có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.

4

Cảnh quan nhà trường thoáng mát, có cây che bóng mát, cây cảnh góp
phần rất lớn cho trẻ quan sát, từ đó cung cấp cho trẻ những biểu tượng thể hiện
sự hiểu biết của mình về thế giới xung quanh.
Trẻ phần lớn là con em nông thôn nên có đều kiện tiếp xúc trải nghiệm nhiều với
môi trường thực tế.
* Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi nhà trường và giáo viên trong quá trình thực
hiện cũng gặp không ít khó khăn như:
Trường mầm non Đồng Lộc có địa bàn dài, có thôn xóm cách trường xa nên
trong những ngày thời tiết không thuận lợi vất vả cho phụ huynh trong việc đưa
đón trẻ đến trường. Hơn nữa nhà trường chưa có điều kiện cơ sở vật chất để tổ
chức ăn bán trú cho trẻ nên việc đưa đón trẻ đến trường càng gặp khó khăn hơn.
Việc thu hút học sinh đến lớp cũng gặp khó khăn, nhiều gia đình cho trẻ đến
trường khác để học vì không phải đưa đón trẻ nhiều lần trong ngày. Phòng học
diện tích hẹp, cấu trúc không hợp lý nên việc tổ chức giờ hoạt động tạo hình còn
gặp rất nhiều trở ngại như không có diện tích trưng bày sản phẩm. Môi trường
cho trẻ hoạt động còn nghèo nàn. Tài liệu tham khảo còn hạn chế.
Cơ sở vật chất trang thiết bị trong và ngoài nhóm lớp còn chưa đầy đủ để
phục vụ cho các hoạt động chung, hoạt động tạo hình nói riêng còn hạn chế.
Do điều kiện kinh tế khó khăn phụ huynh phải đi làm ăn xa, gửi con cho
ông bà chăm sóc, dẫn đến việc chăm sóc giáo dục cũng như đưa trẻ đến trường
còn gặp khó khăn.
Chất lượng trẻ ở trên lớp không đồng đều. Việc phụ huynh nhận thức về
hoạt động tạo hình còn chưa rõ ràng dẫn đến kết quả của trẻ chưa cao.
Xuất phát từ những thuận lợi và khó khăn trên tôi không ít trăn trở và tìm
ra phương pháp, biện pháp để phát huy hết khả năng hứng thú làm sao để trẻ có
nhiều “ý tưởng sáng tạo” trong hoạt động tạo hình một cách hiệu quả nhất.
* Khảo sát thực trạng:
Bảng 1: Kết quả khảo sát thực trạng:
Đạt yêu cầu

Chưa đạt yêu cầu
Nội dung
Số
Tốt
Khá
TB
Yếu
Kém
khảo sát
trẻ Số % Số % Số % Số
%
Số %
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
Hứng thú tạo 27 6
22 9
33 8
30 4
15
0
0
hình
Hiểu biết xã 27 7
26 9
33 8
30 3
10

0
0
hội
Có kỹ năng 27 8
30 6
22 7
26 6
22
0
0
tạo hình
Có ý tưởng 27 5
18 7
26 9
33 6
22
0
0
sáng tạo
Qua khảo sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả trên trẻ chưa đạt yêu cầu
còn cao dao động từ 10% đến 22%, tỉ lệ đạt yêu cầu còn kiêm tốn như tốt mới
5


chỉ đạt từ 18% đến 30% và tỉ lệ trung bình còn chiếm tỉ khá cao từ 26% đến
33%.
* Nguyên nhân:
Trong quá trình hoạt động dạy và học của cô và trò còn tồn tại vấn đề sau:
- Trẻ chưa có kỹ năng về nghệ thuật tạo hình.
- Trẻ chưa biết cảm nhận được cái đẹp và sáng tạo ra cái đẹp trong tác

phẩm của mình.
- Việc lập kế hoạch và thiết kế hoạt động của cô chưa linh hoạt sáng tạo
còn gò bó áp đặt trẻ.
- Giáo viên chưa thật sự tạo cơ hội cho trẻ tự do hoạt động, tự do thể hiện
cảm xúc – suy nghĩ hay tự chọn sản phẩm.
- Nguyên vật liệu tạo hình khá cứng nhắc và thậm chí quá hạn hẹp đối với
trẻ, thiếu sự kết hợp những nguyên vật liệu đơn giản và gần gũi từ thiên nhiên.
- Phương pháp tích hợp lồng ghép các chuyên đề còn lúng túng, chưa phù
hợp với chủ đề và nội dung cho nên chất lượng chưa cao.
2.3. Các giải pháp và biện pháp.
2.3.1. Các giải pháp:
- Nghiên cứu các phương pháp dạy học phù hợp cho từng hoạt động, nhất
là hoạt động tạo hình, tạo cho trẻ môi trường học tập hứng thú.
- Nghiên cứu các nội dung cụ thể để cung cấp kiến thức, gây xúc cảm,
tình cảm cho trẻ.
- Phát triển “ý tưởng sáng tạo” và phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ
trong hoạt động nghệ thuật tạo hình.
- Tích hợp các hoạt động khác và lồng ghép chuyên đề vào tiết dạy.
- Công tác phối kết hợp với phụ huynh để lựa chọn và sử dụng các phế
liệu sẵn có ở địa phương mình hoạt động để tạo ra sản phẩm nghệ thuật tạo hình.
2.3.2. Các biện pháp tổ chức thực hiện.
* Biện pháp 1: Tạo môi trường nề nếp học tập cho trẻ.
+ Tạo môi trường vật chất:
Đối với trẻ mầm non, đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi hoạt động chủ đạo của trẻ là
hoạt động vui chơi" Học mà chơi, chơi mà học". Không gian của trẻ mang sắc
màu của tuổi thơ. Lứa tuổi mầm non là những năm tháng đầu tiên trẻ định hình
nhân cách và trí tuệ.
Vậy, cần môi trường vật chất như thế nào để phát huy được tích cực sáng
tạo của trẻ trong hoạt động tạo hình trong điều kiện cơ sở vật chất nhà trường
còn hạn hẹp, lớp học chưa đúng quy cách, đồ dùng đồ chơi của trẻ còn hạn chế,

thì việc người giáo viên muốn xây dựng môi trường vật chất trong hoạt động tạo
hình phù hợp với trẻ đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay đòi hỏi sự cố gắng, sự
tìm tòi sáng tạo rất lớn của người giáo viên.
Để khắc phục những khó khăn trên tôi đã sử dùng các cách sau:
Thiết kế trang trí góc tạo hình phù hợp, tạo không gian mới, trang trí góc
tạo hình bắt mắt theo chủ đề, nhưng không xa rời mục tiêu giáo dục để trẻ hứng
thú tham gia.
6


Lựa chọn đồ chơi phù hợp, không gây nguy hiểm đảm bảo tính thẩm mỹ,
tính giáo dục, luôn luôn đảm bảo vệ sinh lớp học, đồ dùng, đồ chơi.
Bố trí góc tạo hình ở gần cửa sổ nhằm tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên,
không bố trí gần góc chơi mang tính chất ồn ào như góc phân vai hay góc xây
dựng.
Chuẩn bị đồ dùng dụng cụ trong góc tạo hình phong phú về chủng loại, đa
dạng về cách sử dụng đây là một trong những yếu tố góp phần phát huy khả
năng sáng tạo và tính tích cực của trẻ.
VD: Các loại giấy màu, dây trang trí, giây ruybang, đất nặn, bút sáp, bút chì
màu, kim sa…
- Nguyên vật liệu thiên nhiên:lá cây, vỏ sò, hến; hột hạt
- Nguyên vật liệu tái sử dụng: tranh ảnh cũ, bìa cattong, len vụn, vải vụn…
Các nguyên liệu đồ dùng trong góc tạo hình được trang trí xắp xếp mang tính
gợi mở, phù hợp với chủ đề, kích thích trẻ tích cực hoạt động theo khả năng,
hứng thú, sở thích của trẻ
VD: Để trẻ dễ lựa chọn đồ dùng khi vào góc tạo hình tôi đã phân loại theo
chất liệu từng loại sau đó cho vào mỗi chiếc hộp, hay để trong rổ có dán kí hiệu
minh họa.
Hay với mỗi chủ đề thì chọn nguyên liệu đặc trưng như: Trong chủ đề
“Giao thông” đồ nguyên liệu là các vỏ hộp cattong, chai nhựa, ít hột hạt… Giáo

viên không nên chuẩn bị tất cả các nguyên vật liệu và để cố định trong một thời
gian dài mà nên thay đổi sau mỗi chủ đề hoặc mỗi tuần nên bổ xung các nguyên
vật liệu mới để tạo sự mới lạ, hấp dẫn, thu hút trẻ nhằm khơi gợi ở trẻ những ý
tưởng mới.
Đồ dùng, nguyên vật liệu nên để ở nơi trẻ dễ lấy, dễ quan sát.
Trong điều kiện cơ sở vất chất của nhà trường con hạn chế không có điều kiện
cho trẻ được tiếp xúc với các tác phẩm nghệ thuật vì vậy tôi đã tạo điều kiện cho
trẻ bằng cách sưu tầm trên mạng internet sau đó trình chiếu cho trẻ xem, yêu cầu
trẻ nhận xét… bằng cách đó có thể khắc phục được hận chế về điều kiện vất
chất.
* Tạo môi trường tâm lý
Môi trường tâm lý hay con gọi là môi trường tinh thần - đây là một thành tố
quan trọng trong việc tổ chức môi trường giáo dục nhằm góp phần thúc đẩy sự
phát triển khả năng sáng tạo của trẻ, để tạo được môi trường tinh thần cho trẻ
mầm non nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng, cô giáo cần có những cử chỉ nhẹ
nhàng, những lời gợi mở, khuyến khích trẻ như vậy sẽ làm cho trẻ tự tin tích cực
hoạt động. giáo viên chỉ đưa ra những chỉ dẫn khi thật cần thiết bởi khi tham gia
vào hoạt động tạo hình trẻ hay đưa ra những câu hỏi về cách làm, cách sử dụng
đồ dùng, nguyên vật liệu
VD: Trẻ hỏi: Cô ơi! Cuộn len này để làm gì vậy cô? Cô ơi tô con trâu màu gì?
Thông thường giáo viên sẽ chỉ đưa ra lời chỉ dẫn, hướng dẫn trẻ để giúp trẻ
nhanh chóng hoàn thiện bài tạo hình của trẻ, nhưng để phát huy khả năng tư duy

7


tích cực của trẻ giáo viên nên dưa ra những gợi mở như: Con tthấy con trâu
thường có màu gì? Con thích tô con trâu màu gì?
Như vậy sẽ khơi gợi được cảm xúc thẩm mĩ và hứng thú cho trẻ.
- Luôn tạo nên bầu không khí vui tươi hào hứng, không đưa ra những lời nhận

xét đánh giá có tính chất phê phán mà đưa ra những gợi ý, gợi mở để trẻ tự đánh
giá, tìm tòi suy nghĩ diều chỉnh hoặc tìm ra những phương thức hoạt động mới
phù hợp hơn với hoạt động tạo hình.
VD: Khi tổ chức cho trẻ nhận xét sản phẩm thường giáo viên hay hỏi trẻ: Con
thích sản phẩm của bạn nào? Vì sao con thích?
Có những trẻ khi được hỏi như vậy trẻ hay trả lời: Vì sản phẩm của bạn đẹp?
Nhưng khi được cô hỏi lại: Vì sao con lại thấy sản phẩm của bạn đẹp? lúc này
có rất ít trẻ trả lời được. Vậy người giáo viên lúc này phải khơi gợi cảm xúc
thẩm mĩ cho trẻ bằng cách đưa các câu hỏi gợi mở như: Con thấy màu sắc trên
sản phẩm của bạn như thế nào? Bạn ấy xắp xếp các chi tiết trong tranh như thế
nào?..
Hay: Bông hoa này cánh hoa cô tô màu đỏ, nhụy hoa màu vàng, bạn nào có thể
có cách khác làm bông hoa thêm đẹp và rực rỡ hơn không?
- Luôn khích lệ hưởng ứng những ý tưởng sáng tạo của trẻ tạo cơ hội cho trẻ sử
dụng chính những sản phẩm của mình cho các hoạt động: VD: Tổ chức cho trẻ
làm quà 8/3 tặng bà tặng mẹ, làm đồ chơi trang trí lớp theo chủ đề…
- Việc tổ chức tốt được môi trường giáo dục trong hoạt động tạo hình sẽ thúc
đẩy khả năng sáng tạo của trẻ giúp trẻ pháp huy đực tính tích cực, chủ động,
giúp trẻ hướng tới cái đẹp, biết tạo ra cái đẹp trong hoạt đông đáp ứng mục tiêu
giáo dục hiện nay.
Để tạo môi trường học tập tốt cho trẻ. Bên cạnh chuẩn bị cho trẻ những
tiền đề làm phong phú vốn hiểu biết, thì khả năng lôi cuốn trẻ đi vào hoạt động
cũng rất quan trọng. Để lôi cuốn được trẻ tham gia vào hoạt động thì người giáo
viên cần phải tìm tòi những sáng kiến mới, những thủ thuật sư phạm và từ đó
dùng ngôn ngữ của mình để truyền đạt tới trẻ một cách sinh động và lôi cuốn.
Điều đó muốn nói đến khả năng ứng xử của người giáo viên cũng như ngôn ngữ
và phong cách đứng lớp thật tự tinh, dí dõm, vui vẻ, ngộ nghĩnh gây sự chú ý
của trẻ vào hoạt động. Đặc biệt, người giáo viên cũng phải có khả năng tạo hình
và tạo ra những tác phẩm đẹp, mang tính nghệ thuật cao, sắp đặt đồ dùng đồ
chơi trong lớp hợp lý. Trang trí lớp phù hợp với từng nội dung của chủ đề. Trong

một tiết hoạt động tạo hình tôi cũng có thể tích hợp lồng ghép các bài hát hay
những bài thơ, câu đố hoặc trò chuyện cùng trẻ để làm cho giờ hoạt động diễn ra
một cách nhẹ nhàng hơn.
Ví dụ: Đề tài “Xé dán trang trí thiệp chúc mừng” (Thể loại mẫu)
Tôi tạo một tình huống là nhân ngày 22/12 hàng năm, ngày lễ của các chú bộ đội
thì cô cháu chúng mình hãy cùng trang trí những tấm thiệp chúc mừng đẹp nhất
gửi đến các chú, với tình yêu của các cháu nhỏ dành cho các chú bộ đội, với ước
mơ “mai sau con lớn lên con sẽ làm chú bộ đội” (ước mơ thật bé thơ đó) thì cách
8


dẫn dắt vào hoạt động đó sẽ làm cho trẻ hào hứng hơn và sẽ làm tấm thiệp một
cách say sưa và cố gắng hơn.
Từ những nề nếp học tập của trẻ tốt, không gian học tập rộng rãi thoáng
mát tạo cho cô và trẻ vui vẻ thoải mái, cộng với phương pháp truyền đạt lôi cuốn
của cô sẽ giúp trẻ tiếp thu và thể hiện sản phẩm đạt kết quả cao.
* Biện pháp 2: Lựa chọn và sử dụng các phế liệu sẵn có ở địa phương
mình hoạt động để tạo ra sản phẩm nghệ thuật tạo hình.
Như chúng ta đã thấy sản phẩm của hoạt động tạo hình là một dạng sản
phẩm đặc biệt, trong sản phẩm nó chứa đựng tâm hồn, cảm hứng của người tạo
ra nó, nó còn là ngôn ngữ riêng để biểu đạt tình cảm của người sáng tạo ra nó.
Tôi thấy rằng phương tiện giúp trẻ để đạt được mục đích đó là sự sáng tạo
nghệ thuật của trẻ, tôi tận dụng những học liệu ở địa phương có sẵn, dễ tìm để
dạy trẻ làm đồ chơi.
Ví dụ: Dạy trẻ “Làm đồ chơi bằng các loại lá cây”. Trong giờ hoạt động
ngoài trời tôi cho trẻ nhặt các loại lá cây ở sân trường, cô chuẩn bị lá xanh các
loại để vào giờ hoạt động tạo hình hoặc hoạt động góc hướng cho trẻ làm.

Ảnh 1: Trẻ hoạt động tạo hình, làm đồ chơi bằng các loại lá cây
Ví dụ: Chủ đề: bản thân cho trẻ làm nhà tạo mẫu tóc làm ra các trang

phục ngộ ngĩnh bằng lá cây (chủ yếu lá vàng và lá khô), dạy trẻ tự xé dán hoặc
sắp xếp những chiếc lá thành bộ sưu tập thời trang giành cho trẻ.
Hay tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hoặc cắt xốp ra cho
trẻ gói kẹo (sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc bán hàng, vừa làm đồ dùng
học toán: So sánh kẹo to - kẹo nhỏ, so sánh số lượng nhiều – ít, phân biệt kẹo
màu xanh – màu đỏ - màu vàng…)
9


Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô giúp trẻ đóng thành quyển sách, sau
đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cát hoặc xé dán theo mỗi chủ đề, trẻ cảm nhận cái
đẹp riêng về quyển sách mình được cô giúp đỡ làm, từ đó có cảm hứng sáng tạo
ra những câu chuyện kể cho cô và các bạn nghe. Cách làm này có tác dụng rất
tích cực trong quá trình hình thành tình cảm thẩm mĩ và phát triển ngôn ngữ độc
thoại cho trẻ 5 tuổi.
Trong lớp tôi tạo ra mảng tiêu đề: “Bộ sưu tập tý hon” ở đây mỗi trẻ có
một kí hiệu riêng. (như ca cốc) mỗi kí hiệu đó có đính nhựa trong để gài sản
phẩm. Đến mỗi chủ đề tôi gợi ý và phát động thi đua giữa các bé. Sưu tầm và cắt
các hình ảnh về chủ đề cô sẽ lấy ra cùng cả lớp kiểm tra xem ai sưu tầm được
nhiều hình ảnh đẹp nhất. Biện pháp này đã giúp trẻ ý thức quan sát sự vật xung
quanh để sưu tập hình ảnh đẹp, phù hợp với chủ đề xong cô và trẻ có các tư liệu
đó làm sản phẩm tiếp theo như: lựu chọn hình ảnh làm album với hình thức này
trẻ rất thích.

Ảnh 2: Trẻ hoạt động tạo hình, làm album ảnh
Các học liệu rất cần thiết để cho hoạt động tạo hình của trẻ nhưng vật liệu
đó phải đảm bảo vệ sinh và an toàn cho trẻ. Có như vậy thì giờ hoạt động tạo
hình mới thu được kết quả cao hơn.
* Biện pháp 3: Linh hoạt sang tạo các hình thức để cung cấp kiến
thức gây xúc cảm, tình cảm cho trẻ.

Điều đầu tiên chúng ta phải khẳng định “Tạo hình” là một hoạt động nghệ
thuật, nói đến nghệ thuật là nói đến cảm xúc và hứng thú đối với đối tượng cần
10


thể hiện. Mặt khác trẻ ở lứa tuổi này chưa tự mình xác định được phương thức
mà hành động, là giáo viên mầm non tôi rất hiểu khả năng nhận thức của trẻ, trẻ
rất khẩn trương muốn tạo thành sản phẩm trước những sự vật hiện tượng mang
lại cho trẻ cảm xúc mạnh mà không cần quan tâm đến chất lượng sản phẩm như
thế nào?
Vì thế tôi đã cho trẻ quan sát không chỉ bằng mắt mà bằng nhiều giác
quan như: sờ, ngửi, nghe, nếm… Để nhận biết được độ lớn, nhỏ, cao, thấp, dài,
ngắn, vuông, tròn… và đặc điểm tính chất, mùi vị, âm thanh của sự vật hiện
tượng diễn ra xung quanh trẻ, tôi đã cho trẻ tiếp xúc bằng hai phương pháp đó là
“Tiếp xúc trực tiếp” và “Tiếp xúc gián tiếp”.
Tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với sự vật, hiện tượng xung
quanh trẻ khi có điều kiện thuận lợi phù hợp với bất cứ lúc nào. Từ đó sẽ tận
dụng được nhiều kiến thức bổ ích và huy động hết ở trẻ sự tham gia của các giác
quan, các quá trình tâm lý khác nhau, khơi gợi những xúc cảm, tình cảm để từ
đó sẽ phát huy được khả năng “ ý tưởng sáng tạo” cho trẻ.
Ví dụ: Tôi cũng đã tận dụng cơ hội địa hình trường được đặt ở trung tâm
của xã, xung quanh là nhà dân, trong một buổi dạo chơi ngoài trời, tôi cho trẻ đi
đến nhà một bác ở gần trường, thấy các con vật đang đùa cùng chú bướm ngoài
vườn, tôi liền đọc câu đố:
“Đôi mắt long lanh
Màu xanh trong vắt
Chân có móng vuốt
Vồ chuột rất tài”
Cô đố các con, xem ai đoán được nào, và đoán ra rồi thì nêu rõ đặc điểm
của con vật nhé!

+ Các con xem đó là con vật gì?
(Mon mèo)
+ Con mèo có đặc điểm gì?
(Đuôi dài tai ngắn)
+ Con còn thấy gì nữa nào?
(Mắt xanh, vồ chuột rất tài)?
+ Hát một bài hát về chú mèo con.
(Rửa mặt như mèo)
+ Tôi đã chuẩn bị một bức tranh vẽ chú mèo đang có động tác vồ chuột,
tôi cho trẻ quan sát chú mèo vẽ trong tranh. Cả lớp cùng quan sát chú mèo đang
có động tác vồ chuột
Trong câu đố, đặc điểm của đối tượng được miêu tả rất cô đọng, rất ngắn
gọn, kích thích trẻ và gây cho trẻ hứng thú đoán ra được đối tượng.
Cùng với quá trình được trực tiếp nhìn thấy đối tượng trẻ sẽ tích luỹ được
nhiều điều mới mẻ, làm cho hiểu biết phong phú thêm, biểu tượng được giàu
hơn và làm xuất hiện ý tưởng sáng tạo ở trẻ.
Qua quá trình trẻ được trực tiếp tiếp xúc với môi trường xung quanh, hiện
tượng tự nhiên, sự vật một cách trực tiếp sẽ tạo cho trẻ những cảm xúc, ấn tượng
rất mạnh mẽ và sâu sắc. Tôi cảm thấy trẻ không những ghi nhớ được nhiều và
phong phú về vốn kiến thức mà còn phát hiện ở trẻ có nhiều “ý tưởng sáng tạo”
trong từng sản phẩm của trẻ.

11


Nếu đánh giá một cách khách quan thì hoạt động tạo hình là một hoạt
động mà các bước tổ chức cho trẻ thực hiện rất cứng nhắc. Vì vậy tôi luôn tổ
chức cho trẻ học theo phương châm “Học mà chơi - chơi mà học”. Hoạt động
như vậy rất phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ: Thông qua hình thức chơi,
những kỹ năng tạo hình, vốn hiểu biết về sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ sẽ

hình thành và giáo dục óc thẩm mỹ, sự sáng tạo cho trẻ để trẻ lĩnh hội được dễ
dàng. Chính vì thế để cung cấp được kiến thức cho trẻ và tạo được cảm xúc thì
tôi đã đưa những tác phẩm văn học nghệ thuật vào hoạt động tạo hình, hình
tượng được miêu tả trong thơ văn, câu đố, chuyện kể… rất sinh động nhằm giúp
trẻ hình dung, tưởng tượng, nhớ lại các đối tượng và gợi cảm xúc tích cực của
trẻ với các hình tượng đó, qua đó trẻ cũng tích luỹ thêm kiến thức sẵn có trong
nội dung đó để tái hiện, sáng tạo ra các sản phẩm mới.
Ví dụ: Tôi tiến hành cho trẻ chơi trò chơi “Gieo hạt - nẩy mầm” khi trẻ
chơi xong tôi hỏi trẻ:
+ Khi cây lớn cho ta những lợi ích gì? (Bóng mát, cảnh đẹp, cho nụ và
hoa quả)
+ Cây sống được là nhờ có gì? (Ánh sáng mặt trời, đất, nước…)
Từ đó khi tôi cho trẻ vẽ “Vườn cây ăn quả” trẻ sẽ vẽ được phần đất, ông
mặt trời có thêm ao nước bên cạnh và trẻ còn vẽ được nhiều loại cây ăn quả
khác nhau cây ở gần thì to nhiều quả, cây ở xa nhỏ, quả bé…
Có những hình ảnh trẻ không được trực tiếp nhìn thấy và cảm nhận nhưng
thông qua các tác phẩm nghệ thuật và dưới sự hướng dẫn đó đã giúp cho trẻ cảm
nhận được và có nhiều ý tưởng sáng tạo đẹp và có ý nghĩa trong sản phẩm nghệ
thuật của mình.
Qua quá trình cho trẻ tiếp xúc gián tiếp với các tác phẩm nghệ thuật, các
sự vật hiện tượng…tôi đã làm cho trẻ rung động thật sự trước đối tượng tạo
hình, qua các sự vật hiện tượng đó trẻ sẽ có nhiều “Ý tưởng sáng tạo” mới phù
hợp với yêu cầu để trẻ hoạt động tạo hình đạt hiệu quả hơn.
Việc cung cấp kiến thức và gây xúc cảm cho trẻ là một việc làm quan
trọng, tôi thấy việc làm này đã góp phần cung cấp cho trẻ một lượng kiến thức
rất rộng, kho tàng kiến thức này là nền móng vững chắc để trẻ thực hiện được
nhiệm vụ tạo hình và phát triển ý tưởng sáng tạo trong hoạt động tạo hình.
* Biện pháp 4: Phát triển “ý tưởng sáng tạo” và phát huy tính tích
cực chủ động của trẻ trong hoạt động nghệ thuật tạo hình.
Điều khẳng định nữa tôi muốn nói ở đây là hoạt động tạo hình là hoạt

động nghệ thuật mang tính sáng tạo, mà sáng tạo là ý tưởng cái riêng của mỗi cá
nhân trẻ. Cùng một đề tài nhưng mỗi trẻ sẽ cảm nhận theo cách hiểu, cách nghĩ,
cách làm, cách nhìn riêng.
Tôi đã phát huy tính tích cực của trẻ bằng cách dựa vào trẻ làm trung tâm,
và tôi đã thực hiện theo hai giải pháp sau:
a. Tạo tình huống cho trẻ.
Tôi luôn tạo cho trẻ nhiều tình huống khác nhau để trẻ làm thử hoặc lựa
chọn cách giải quyết của mình, ở đây tuỳ vào trường hợp cụ thể tôi cho trẻ tự
12


giải quyết và dùng những từ hình tượng để miêu tả cảm xúc của mình, ý kiến
của mình.
Ví dụ: “Nặn các con vật thân yêu của bé” (Thể loại đề tài).
Tôi tạo ra một tình huống là: Các con ạ! Sắp đến ngày hội của các loài vật
thân yêu của chúng mình rồi, mà cô cháu mình lại chưa có một con vật nào riêng
để đi dự hội. Hôm nay cô sẽ tổ chức một cuộc thi “Bé khéo tay” với chủ đề là
“Nặn các con vật gần gữi với bé”. Sau cuộc thi nếu bạn nhỏ nào nặn được nhiều
con vật đẹp sẽ được cô chọn để đem đi dự hội thi đấy!
Khi đó tôi thấy trẻ rất là hứng thú, chú ý lắng nghe cô giới thiệu và gợi
cách sáng tạo cho trẻ: Các con vật phải có trang phục đẹp, mặc đẹp, đeo các loại
nữ trang … Để đạt được mục đích nặn những con vật thân yêu thật đẹp thì bạn
nào cũng hăng say quyết tâm nặn ít nhất là một con để đi dự hội và mỗi con vật
lại được trẻ nặn thật sinh động với các chi tiết phụ như: Con mèo lại có cả cặp
kính đeo, hay con khỉ đội mũ…
Khi nêu ý tưởng mỗi trẻ đều có một ý tưởng khác nhau, qua đó sản phẩm
trẻ mang lại cũng rất phong phú và đa dạng. Đây là biện pháp tốt nhất để phát
triển ý tưởng sáng tạo của trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề “Nghề nghiệp”
Tôi tạo ra một tình huống hỏi trẻ:

+ Ước mơ của con khi lớn lên các con sẽ làm nghề gì? (Trẻ trả lời)
+ Vậy để ước mơ đó được trở thành hiện thực thì con phải làm gì?
+ Công việc của nghề đó là làm những công việc gì?
+ Phương tiện, công cụ của nghề đó là gì? (Trẻ kể)
Từ ý thích đó trẻ thực hiện vào sản phẩm đạt hiệu quả rất cao. Mỗi trẻ đã
vẽ được đồ dùng, phương tiện … của nghề đó với hình dạng rất sinh động phong
phú và có cả những chi tiết sáng tạo trong từng sản phẩm nghệ thuật.
Qua một số tình huống như vậy tôi đã quan sát thấy trẻ không những hứng
thú tham gia vào hoạt động học tập mà còn tạo ra nhiều ý tưởng sáng tạo cho trẻ.
b, Sử dụng câu hỏi gợi mở.
Trong phương pháp hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình, thì sử dụng câu hỏi
cũng vô cùng quan trọng cô giáo dùng câu hỏi, lời giải thích như thế nào cho
phù hợp đơn giản, ngắn gọn dễ hiểu để trao đổi với trẻ khi quan sát mẫu, hướng
dẫn trẻ các kỹ năng, thao tác tạo hình. Tôi tăng cường sử dụng các câu hỏi gợi
mở, gợi ý để giúp trẻ vận dụng những kiến thức kỹ năng kinh nghiệm đã lĩnh hội
được trong các hoạt động khác nhau, khuyến khích trẻ suy nghĩ tìm ra cách giải
quyết vấn đề và trẻ sẽ có nhiều ý tưởng sáng tạo cho cách hiểu, cách cảm nhận
của riêng mình.
Ví dụ: Đề tài “Vẽ về biển”. Tôi sử dụng một số câu hỏi trò chuyện với trẻ
như sau:
+ Khi nghỉ hè các con được bố mẹ cho đi nghỉ mát ở đâu?
+ Các con đã được bố mẹ đưa đi tắm biển chưa?
+ Các con được đi tắm biển Sầm Sơn chưa? (Trẻ trả lời)
+ Khi ra biển các con thấy gì? (Có cát, nước…)
13


+ Những chiếc thuyền ở gần như thế nào? (Thấy rõ và to hơn)
+ Nếu ra biển vào mùa hè thì các con còn thấy gì nữa?
Qua một số câu hỏi gợi mở, trò chuyện cùng trẻ tôi đã giúp trẻ tư duy, tìm

tòi suy nghĩ sáng tạo ra những bức tranh vẽ về biển như sau: Có trẻ vẽ biển có
chim đang bay trên mặt nước và ông mặt trời đang mọc, có trẻ vẽ trời đang nắng
hoặc đang mưa xuống biển…
Qua việc sử dụng các câu hỏi gợi mở trong hoạt động tạo hình cho trẻ, trẻ
hăng say phát biểu, cùng khám phá các hiện tượng sự vật. Từ đó trẻ đã biết vận
dụng kiến thức, kỹ năng đã học đã biết của mình để sáng tạo ra sản phẩm có nội
dung phong phú phù hợp với yêu cầu của cô, đồng thời khi nói về biển trẻ sẽ
biết được việc của mình là không vứt rác bừa bãi, luôn giữ biển them đẹp qua sự
lồng ghép giáo dục của cô giáo.
* Biện pháp 5: Tích hợp các hoạt động khác và lồng ghép chuyên đề
vào tiết dạy
Việc lồng ghép tích hợp các hoạt động và chuyên đề vào tiết dạy là việc
làm giúp bổ ích giúp trẻ tích lũy và phát huy sự sáng tạo của mình trong từng
sản phẩm và mang tính chất giáo dục cao. Để nâng cao chất lượng chuyên đề thì
chúng ta phải lập kế hoạch giáo dục chuyên đề vào các chủ đề cụ thể sao cho
phù hợp với nội dung.Với chủ đề: Gia đình lồng ghép chuyên đề tiết kiệm năng
lượng điện, nước và phòng tránh tai nạn cho trẻ.
Ví dụ: Với đề tài “Nặn đồ dùng trong gia đình” (Thể loại đề tài) ở chủ đề này tôi
tích hợp các hoạt động, khám phá khoa học, hoạt động toán. Để lông ghép
chuyên đề tiết kiệm năng lượng điện và phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ.
Mở đầu tôi gây hứng thú cho trẻ bằng cách tổ chức cho trẻ đi siêu thị đến đây trẻ
được quan sát chiêm ngưỡng trò chuyện, trao đổi về công dụng của một số đồ
dùng trong gia đình. Sau đó cho trẻ mua một số mẫu đồ dùng của cô đã nặn về
để quan sát. Gợi ý để trẻ nặn thêm các chi tiết có liên quan đến bài nặn của trẻ
…qua bài học này giáo dục trẻ biết cách sử dụng, giữ gì và bảo vệ các đồ dùng
trong gia đình. Đối với đồ dùng sử dụng điện khi dùng phải cẩn thận, không
được chơi gần ổ điện, không được tự ý cắm điện rất nguy hiểm, dễ bị bỏng và bị
điện giật, nên nhớ khi nào cần dùng thì mới mở điện và khi nào không dùng phải
tắt để tiết kiệm điện.
Với chủ đề: Thế giới thực vật lồng ghép chuyên đề bảo vệ môi trường.

Ví dụ: Chủ đề thế giới thực vật (tết và mùa xuân). Với đề tài: “xé dán hoa
mùa xuân”, ở chủ đề này tôi tích hợp hoạt động âm nhạc để gây hứng thú cho trẻ
đồng thời lồng ghép chuyên đề giáo dục trẻ bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi
trường với màn chào hỏi đầy hấp dẫn. “Chào mừng các bé đến với chương trình
hoạ sỹ tí hon”. Sau đó cô giới thiệu các đội chơi, Đội hoa đào đến từ vùng Tây
Bắc. Đội Hoa Cúc đến từ đất miền Trung, Đội Hoa Mai đến từ Đất phương
Nam. Mở đầu chương trình tôi cho trẻ thưởng thức một giai điệu thân quen, cô
cùng trẻ trò chuyện về nội dung bài hát “Mùa xuân” của nhạc sỹ Hoàng Văn
Yến. - Con vừa nghe bài hát nói về hoa gì? Các loại hoa thường nở vào mùa
14


nào? Hoa thường để làm gì? Sau đó cô dẫn dắt trẻ vào hoạt động thật nhẹ nhàng,
vui tươi không áp đặt tạo cho trẻ sự hứng thú từ đầu đến khi kết thúc hoạt động
học, từ đó trẻ sẽ tạo ra sản phẩm đẹp và có hồn ở trong sản phẩm.

Ảnh 3: Giờ hoạt động tạo hình: xé dán hoa mùa xuân
Với chủ đề: Nước và các hện tượng tự nhiên lồng ghép chuyên đề biến đổi
khí hậu và giáo dục trẻ ứng phó phòng tránh thiên tai.
Ví dụ: Với tiết “Vẽ mưa” (Thể loại đề tài)
Cô cho trẻ quan sát tranh và trò chuyện về nội dung bức tranh. Mưa như
thế nào? Mưa rơi ra sao? Mưa to thì thế nào? Thường đi kèm với sấm chớp
giông tố… Mưa nhỏ như thế nào? Cô cho trẻ cùng mô tả hạt mưa: Mưa to “lộp
bộp, lộp bộp”, dùng tay kéo dài từ trên xuống. Mưa nhỏ “tí tách, tí tách” kéo
những nét ngắn hơn và cô tổ chức cho trẻ vẽ quan sát, gợi ý trẻ vẽ trời đang
mưa, trời đang nắng thì bầu trời ra sao. Mùa hè thường có mưa rào, sấm chớp,
giông tố, cần giáo dục trẻ khi chơi thấy trời giông gió, sấm chớp có mưa phải
chạy vào nhà tránh mưa và nhắc nhở bố mẹ tắt các thiết bị điện để tránh sét.
Với loại hình tiết đề tài cô cho trẻ đàm thoại về bức tranh, khi trẻ bắt đầu
thực hiện vẽ cô cất tranh đi, khi trẻ vẽ cô động viên và hỏi những câu hỏi gợi mở

để trẻ vẽ tốt hơn.
Với mỗi chuyên đề có một ý nghĩa giáo dục khác nhau, chúng ta phải lồng
ghép hài hòa để trẻ học mà chơi, chơi mà học, không lạm dụng quá mức làm tao
nhã mất nội dung của đề tài.
* Biện pháp 6: Đổi mới hình thức đánh giá sản phẩm tạo hình.

15


Đánh giá sản phẩm tạo hình của trẻ là một khâu quan trọng của quá trình
dạy trẻ hoạt động tạo hình và là khâu cuối cùng của giờ học, sản phẩm tạo hình
bao gồm bài vẽ, xé, dán, nặn…Những sản phẩm cụ thể được nhìn thấy rõ ràng,
sản phẩm đó phần nào thể hiện cảm xúc, nhận thức, hiểu biết, suy nghĩ, thao tác,
vận dụng vào để tạo hình cho trẻ.
Khi nhận xét sản phẩm tạo hình của trẻ tôi luôn đứng ở góc độ tạo hình
song không nhìn nó theo các quy chuẩn thật chính xác. Sản phẩm của trẻ còn
thô, vụng về, vẽ nét cong, nét thẳng chưa đẹp, chưa đúng, còn thiếu nét, do vậy
khi đánh giá, tôi luôn đứng về phía trẻ, để hiểu trẻ định miêu tả cái gì, sản phẩm
thể hiện được trẻ suy nghĩ gì? Muốn diễn tả điều gì để thấy được cái hay, sự
trong sáng trong tâm hồn trẻ, tính độc đáo chỉ có ở trẻ. Việc nhận xét sản phẩm
của giáo viên đối với sản phẩm của trẻ cũng rất quan trọng, nó giúp cho trẻ rút
được những kinh nghiệm để làm tốt hơn vào lần sau, cũng như bước đầu hình
thành khả năng nhận xét đánh giá tác phẩm nghệ thuật trên bản thân trẻ. Biết rõ
điều đó trong các giờ tạo hình tôi luôn biết cách động viên khích lệ trẻ đúng lúc
và cũng khéo léo nêu ra những hạn chế còn trên trẻ để không làm trẻ tự thấy
thoả mãn ở khả năng bản thân của mình để tiếp tục cố gắng hơn nữa. Bên cạnh
đó, trong các giờ hoạt động tôi luôn đặt những câu hỏi như: Con thấy thích sản
phẩm nào nhất? Vì sao con lại thích sản phẩm đó nhất? Để làm nên sản phẩm
này thì con phải làm như thế nào? để hình thành ở trẻ những tiền đề đánh giá,
nhận xét sản phẩm.

Khi đánh giá sản phẩm của trẻ tôi không trực tiếp đánh giá ngay kết quả
sản phẩm trẻ vừa làm được, mà đối với những bài chưa hoàn chỉnh hay trẻ làm
chưa đúng với yêu cầu tôi đều hỏi trẻ và động viên khích lệ trẻ để sản phẩm bài
sau của trẻ được hoàn chỉnh tốt hơn. Đối với tiết mẫu cho trẻ nhận xét bài của
bạn, của mình, bài của bạn có đẹp không, có giống hệt mẫu của cô không, với
tiết đề tài cho trẻ tự đánh giá và nhận xét bài của nhau, sau khi trẻ nhận xét xong
thì cô bổ xung về cách bố cục, các nét vẽ, cách tô di mầu.
Ví dụ: Chủ đề Gia đình với tiết “Vẽ theo ý thích”
Tôi thấy có một bức tranh cháu chỉ dùng bút chì đen vẽ được một chỗ đen
và những nét gạch ngang, gạch xiên…
Nếu nhìn một cách tự nhiên và đánh giá luôn kết quả thì các bạn có thể
cho rằng đó là một bức tranh mà trẻ vẽ không đạt yêu cầu, đối với tôi, tôi luôn
tôn trọng sản phẩm của trẻ, sau khi tôi cho cháu tự nhận xét xong các bài tôi mới
hỏi đến bức tranh đó.
Bức tranh này con đang vẽ gì? Thật bất ngờ khi tôi thấy trẻ trả lời “Con thương
mẹ con đang làm ngoài đồng, nhưng trời mưa to con chưa vẽ được”. Thực tế
ngoài trời lúc đó cũng đang mưa to, qua tôi thấy cháu có sự liên tưởng sáng tạo
và lại có lòng hiếu thảo với cha mẹ và người thân.
* Biện pháp 7: Phát triển và củng cố kỹ năng tạo hình cho trẻ ở mọi
lúc mọi nơi.

16


Đối với những sản phẩm chưa hoàn chỉnh, tôi cho trẻ ghi ký hiệu của trẻ
lên sản phẩm của mình đến giờ hoạt động chiều hoặc hoạt động vui chơi…tôi
dành thời gian cho trẻ tự hoàn thiện bức tranh của mình.
Trong giờ đón trẻ cô trò chuyện với trẻ về chủ đề đang thực hiện, chủ đề
này có những bài hoạt động tạo hình gì
Ví dụ: Khi trẻ chưa vẽ xong tranh “Mẹ đang đi làm gặp trời mưa” ở ví dụ

trước. Khi đến giờ hoạt động góc tôi dành thời gian cho trẻ vẽ thêm để bức tranh
hoàn chỉnh phù hợp với yêu cầu và đạt được ý tưởng sáng tạo của trẻ.
Trong giờ hoạt động ngoài trời tôi cho trẻ quan sát sự vật, hiện tượng
ngoài trời. Sau khi cô cho trẻ vào lớp yêu cầu trẻ kể lại những gì trẻ vừa quan sát
được. Cô gợi ý để trẻ kể lại và đến giờ hoạt động chiều cô cho trẻ vẽ lại vào giấy
những gì trẻ quan sát được. Tôi thấy có trẻ vẽ vườn hoa có nụ, có hoa còn có cả
những con ong, con bướm đang bay lượn đậu trên hoa.
Thông qua hoạt động ở mọi lúc mọi nơi tôi thấy kết quả tạo hình và ý
tưởng sáng tạo của trẻ ngày càng được phát triển, trẻ mạnh dạn, tự tin hơn.
Vì vậy mà sản phẩm sáng tạo cũng nhanh chóng hoàn thiện trong hoạt
động tạo hình.
* Biện pháp 8: Công tác phối kết hợp với phụ huynh.
Như chúng ta đã biết gia đình là môi trường đầu tiên, là điểm tựa, là cái
nôi đầu tiên để chia sẻ mọi nỗi buồn niềm vui, là cội nguồn của tình cảm, đặc
biệt gia đình cũng là một môi trường học tập tốt nhất cho trẻ. Nhưng trong thực
tế phụ huynh đều làm nghề nông, tầm hiểu biết ít, chưa chú trọng đến việc học
của con mình, chính vì thế mà chúng ta cần phải phối kết hợp với gia đình, với
phụ huynh để phụ huynh biết cách chăm sóc và tạo môi trường học tập cho trẻ
trong hoạt động tạo hình. Để làm tốt công tác này tôi đã phải vận dụng linh hoạt
nhiều hình thức khác nhau như:
Ví dụ: Ở chủ đề: Gia đình. Dạy trẻ “Xếp người thân trong gia đình”
Bằng học liệu là hột hạt. Qua sự hướng dẫn của mình, tôi thấy trẻ đã tái
hiện được hình ảnh của các thành viên trong gia đình. Và những sản phẩm này
chúng tôi trưng bày ở góc tuyên truyền để phụ huynh nắm được và cần cho trẻ
thấy được mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình yêu thương chăm sóc
nhau. Để trẻ có thêm ý tưởng trong sản phẩm của mình.
Ví dụ: Nhân ngày mồng 8/3 các con có muốn gửi đến mẹ và bà những bó
hoa tươi thắm không nào? Bây giờ cô cùng các con hãy cắt dán những bông hoa
thật đẹp để mang về tặng cho bà và mẹ của mình nhé, để cho họ thấy được năng
lực thật sự của đứa trẻ, thu hút sự chú ý của các bậc phụ huynh, trao đổi thông

tin và thường xuyên thăm hỏi cách thức phụ huynh hướng dẫn cho trẻ ở nhà để
nắm được những khó khăn họ mắc phải để cùng nhau tháo gỡ những vướng mắc
đó, để giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình và phát huy tính sáng tạo. Chính vì thế
mà sau khi kết hợp giữa gia đình và giáo viên chủ nhiệm tôi thấy trẻ có sự khác
biệt rõ nét hơn so với khi trẻ mới đến trường. Trẻ đã có khả năng quan sát, tư
duy, ghi nhớ và thể hiện khả năng sáng tạo trong hoạt động tạo hình. Đây cũng

17


là điều đáng ghi nhận của phụ huynh và những phấn khởi của họ khi thấy con
mình tiến bộ.
Sau khi đưa ra các giải pháp và những biện pháp thực hiện tôi đã tiến
hành khảo sát trẻ với kết quả sau:
• Bảng 2: Kết quả kháo sát sau khi áp dụng các biện pháp:
Đạt
Chưa đạt
Nội dung khảo Số
Tốt
Khá
TB
Yếu
Kém
sát
trẻ Số % Số % Số % Số % Số %
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ

Hứng thú tạo
27
10 37 9
33 8
30 0
0
0
0
hình
Hiểu biết xã hội 27
9
33 9
33 9
33 0
0
0
0
Có kỹ năng tạo 27
9
33 8
30 10 37 0
0
0
0
hình
Có ý tưởng sáng 27
8
30 10 37 8
30 1
3

0
0
tạo
Hầu hết tất cả các mặt phát triển kỹ năng tạo hình và ý tưởng sáng tạo
đều tăng, về mặt nhận thức, ngôn ngữ diễn đạt bằng tạo hình ngày càng sinh
động phong phú và hấp dẫn hơn. Tỉ lệ tốt giao động từ 30% đến 37%, khá từ
30% đến 37%, tỉ lệ trẻ chưa đạt yêu cầu giảm đi nhiều so với khảo sát thực trạng
ban đầu.
2.4. Hiệu quả kiểm nghiệm:
* Bảng 3: So sánh kết quả khảo sát thực trạng và kết quả áp dụng các
biện pháp nghiên cứu.
Bảng
Nội dung
Đạt
Chưa đạt
khảo sát
Số
Tốt
Khá
TB
Yếu
Kém
trẻ Số % Số % Số % Số % Số %
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
trẻ
1
Hứng thú tạo 27 6

22 9
33 6
22 4
15 2
8
hình
Hiểu biết xã 27 7
26 9
33 8
30 3
10 2
8
hội
Có kỹ năng tạo 27 8
30 6
22 5
15 6
22 2
8
hình
Có ý tưởng
27 5
18 7
26 7
26 6
22 2
8
sáng tạo
2
Hứng thú tạo 27 10 37 9

33 8
30 0
0 0
0
hình
Hiểu biết xã 27 9
33 9
33 9
33 0
0 0
0
hội
Có kỹ năng tạo 27 9
33 8
30 10 37 0
0 0
0
hình
18


Có ý tưởng
27 8
30 10 37 8
30 1
3 0
0
sáng tạo
Qua bảng so sánh kết quả khảo sát thực trạng và kết quả áp dụng các biện
pháp cho ta thấy: tỉ lệ trẻ chưa đạt yêu cầu giảm nhiều, có những mặt không còn

trẻ chưa đạt. Tỉ lệ trẻ đạt yêu cầu tăng lên rõ dệt, cụ thể tốt tăng gần 10%, khá
tăng 7%.
Vì vậy việc cung cấp kỹ năng và phát triển ý tưở ng sáng tạo qua hoạt
động tạo hình cho trẻ là việc làm cần thiết và cấp bách. Vì nó giúp trẻ phát triển
trí tuệ, sự linh hoạt sáng tại năng động, hình thành những phẩm chất đạo đức cao
đẹp, mối quan hệ trong cuộc sống con người với con người, con người với thiên
nhiên. Để trẻ thêm yêu cuộc sống, hướng tới cái đẹp và mong muốn tạo ra cái
đẹp.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Trong tất cả các lĩnh vực hoạt động ở trường mầm non lĩnh vực nào cũng
quan trọng, đó là yếu tố giúp trẻ phát triển nhân cách một cách hài hoà và toàn
diện giúp trẻ bước vào đời. Vì vậy chúng ta phải hết sức quan tâm để nâng cao
chất lượng giáo dục ở bậc học, tạo một môi trường lành mạnh, một tâm thế tốt
cho trẻ có những hứng thú khi đến trường và thực sự mang tính chất là một
trường học thân thiện. Với những biện pháp đưa ra nhằm phát triển ở trẻ lĩnh
vực phát triển thẩm mĩ thông qua hoạt động tạo hình phần nào đó đã có sự tác
động đến sự phát triển ở trẻ nâng cao chất lượng giáo dục ở lĩnh vực phát triển
thẩm mỹ này. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản, ngộ nghĩnh sinh động. Trẻ
biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản thân về cái đẹp thông
qua các sản phẩm tạo hình. Trẻ rất thích sử dụng mầu sặc sỡ mang tính chất
phản ánh biểu tượng. Mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung, một tên gọi
khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt đông tạo hình đã giúp trẻ hình thành các đức
tính tốt như: yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp.
Hoạt động tạo hình là một trong các hoạt động nghệ thuật nhằm phát triển
cảm giác, tri giác thẩm mỹ, tạo cơ hội cho trẻ luôn được tiếp xúc với cái đẹp và
làm nảy sinh cái đẹp trong tâm hồn trẻ, nuôi dưỡng ở trẻ sự hứng thú với hoạt
động nghệ thuật tạo hình và niềm say mê sáng tạo nghệ thuật.
Phát triển ý tưởng qua hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo là một vấn đề
khó và lâu dài. Ý tưởng sáng tạo có một ý nghĩa vô cùng to lớn trong việc thể

hiện tính tinh tế về thế giới nội tâm của trẻ. Trẻ thường khát khao gửi gắm bộc lộ
những cảm xúc sâu sắc về thế giới nhận thức và nhân cách của trẻ bằng tác
phẩm nghệ thuật của mình qua màu sắc, đường nét…
Việc nghiên cứu đề tài cũng đã giúp tôi nắm vững hơn về nội dung và
phương pháp hoạt động tạo hình cho trẻ ở trường mầm non đó là:
Phải thực sự yêu nghề mến trẻ, thẳng thắn công bằng là tấm gương sáng
để trẻ noi theo.
Năng động và sáng tạo trong việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng dạy học
phù hợp với chủ đề và các nguyên liệu sẵn có ở địa phương.
19


Để đạt được mục tiêu đó cô cần phải tạo ra môi trường, cơ hội và các tình
huống có vấn đề. Đặc biệt là có sự sáng tạo của trẻ qua tác phẩm của mình. Đó
cũng là những kinh nghiệm quí báu theo dõi suốt cuộc đời làm công tác chăm
sóc giáo dục trẻ. Vì vậy bản thân tôi không ngừng phát huy những thành quả
nghiên cứu, học hỏi đồng nghiệp để trang bị cho mình những kiến thức cơ bản
về “Hoạt động tạo hình”. Đây là điều kiện cần thiết để phát triển ý tưởng sáng
tạo cho trẻ thông qua hoạt động tạo hình và các hoạt động học khác.
3.2. Kiến nghị.
* Đối với nhà trường:
Nhà trường tổ chức cho trẻ tham gia các hoạt động tổng hợp mang tính
nghệ thuật: ngày hội, lễ, hoạt động sân khấu
Cẩn trang bị thêm đồ dùng, vật mẫu dạy học, tranh ảnh, để phục vụ hoạt
động tạo hình của trẻ ở trường.
Tổ chức học tập nâng cao kiến thức tạo hình cho giáo viên.
Tạo điều kiện cho chị em giáo viên được dự giờ đồng nghiệp để cùng trao
đổi kinh nghiệm giảng dạy.
*Đối với phòng Giáo dục và Đào tạo.
Tăng cường mở các chuyên đề về tạo hình cho tất cả cán bộ giáo viên để

củng cố kiến thức, phương pháp mới cho giáo viên, từ đó giáo viên có kiến thức
về hoạt động tạo hình vững chắc hơn.
Cung ứng các tài liệu vật mẫu, tranh ảnh để nhà trường tham khảo và mua
về, đảm bảo cho các hoạt động tạo hình được linh hoạt và đầy mầu sắc hơn.
Thường xuyên kiểm tra thăm lớp, dự giờ và đúc rút kinh nghiệm cho giáo
viên.
Trên đây là đề tài khoa học mà tôi nghiên cứu dựa trên cơ sở dạy và học
thường xuyên trên lớp, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng xong vẫn không
tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế.
Xin chân thành cảm ơn!
Đồng Lộc, ngày 18 tháng 03 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép của người
khác.
Người viết sáng kiến

Đào Thị Hiền

20


MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU………………………………………………….
1.1. Lí do chọn đề tài……………………………………….
1.2. Mục đích nghiên cứu…………………………………..
1.3. Đối tượng nghiên cứu…………………………………
1.4. Phương pháp nghiên cứu……………………………
2. NỘI DUNG……………………………………………….
2.1. Cơ sở lý luận……………………………………………
2.2. Thực trạng của vấn đề…………………………………

2.3. Các giải pháp và biện pháp……………………………
2.3.1. Các giải pháp…………………………………………
2.3.2.
SCác
biện
pháp
tổ
chức
thực
hiện……………………
2.4. Hiệu quả kiểm nghiệm…………………………………
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ …………………………..
3.1. Kết luận………………………………………………..
3.2. Kiến nghị………………………………………………..

Trang
1
1
2
2
2
2
2
4
6
6
6
18
18
18

20

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chương trình giáo dục mầm non. 2014
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo – vụ GDMN – Trung tâm nghiên cứu GDMN. Bộ
chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. NXB Giáo Dục. 2009
3. Lê Thị Thanh Bình. Tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non. NXB
Giáo Dục 2012
4. Lê Đức Hiền (Chủ biên). Tạo hình và phương pháp hướng dẫn trẻ mầm
non hoạt động tạo hình. NXB Hà Nội. 2005.
5. Lê Thu Hương (chủ biên) - Trần Thị Ngọc Trâm - Lê Thị Ánh Tuyết.
Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình Giáo dục Mầm Non - Mẫu giáo
lớn (5 - 6 tuổi) NXB Giáo Dục. 2014
6. Nguyễn Quốc Toản. Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm
non. NXB Đại học Sư phạm
7. Nguyễn Thị Ánh Tuyết (Chủ biên) - Nguyễn Thị Như Mai - Đinh Thị Kim
Mai. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non. NXB Đại học Sư phạm. 2014
8. Chương trình bồi dưỡng thường xuyên của vụ giáo dục Mâm non.

21


22