skkn một số biện pháp giúp trẻ 4 5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học

1 . MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết đối với trẻ thơ văn học là người bạn không thể thiếu,
nhất là ở lứa tuổi mẫu giáo. Văn học đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về
cuộc sống xã hội, thiên nhiên, vạn vật xung quanh trẻ. Văn học nuôi dưỡng và
phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật, vì vậy đem tác phẩm văn
học đến cho trẻ là một việc rất quan trọng và cần thiết. Dạy trẻ cảm thụ văn học
là một trong những nội dung quan trọng trong việc phát triển toàn diện cho trẻ.
Trẻ được cảm thụ văn học chính là hình thành ở trẻ những tình cảm đạo đức tốt
đẹp, những cảm xúc thẫm mỹ, phát triển trí tưởng tượng như: Lòng yêu thiên
nhiên ở cỏ, cây, hoa, lá, lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những
người thân xung quanh trẻ như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em.
Đối với nghành giáo dục yêu cầu trẻ “học mà chơi, chơi mà học” thông qua
các tác phẩm văn học trẻ tiếp nhận các kiến thức của tuổi mình một cách nhẹ
nhàng, gần gũi hơn. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về cuộc sống
xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo
nghệ thuật. Vì vậy việc đem tác phẩm văn học đến cho trẻ là một việc rất quan
trọng và cần thiết. Đối với trẻ mẫu giáo, quá trình được tiếp xúc với tác phẩm
văn học phải từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, để từ đó trẻ bộc lộ khả
năng cảm thụ văn học của mình. Khả năng cảm thụ văn học đó là sự phát triển
trực tiếp của trẻ về các lĩnh vực nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm xã hội. Tuy nhiên
khi đưa tác phẩm đến cho trẻ đòi hỏi người giáo viên phải có những suy nghĩ
sáng tạo để lựa chọn tác phẩm hay, phù hợp với lứa tuổi có ý nghĩa giáo dục trẻ
để từ đó đưa ra những phương pháp, biện pháp thích hợp nhằm giúp trẻ phát
triển tốt khả năng cảm thụ tác phẩm văn học.
Năm học 2015 – 2016 tôi được phân công chủ nhiệm lớp Mẫu giáo 4 - 5
tuổi, sỉ số 30 cháu. Đa số cháu đều đang phát triển về ngôn ngữ nhưng khả năng
cảm thụ các tác phẩm văn học chưa đồng đều, trẻ chưa hào hứng hoặc thiếu tự
tin khi tham gia vào các hoạt động văn học như: kể truyện, đóng kịch…Một số
trẻ chưa nắm bắt được diễn biến, nội dung của câu chuyện, bài thơ... Nhận thức

sâu sắc vấn đề trên, bản thân tôi là một giáo viên đang công tác tại trường mầm
non Thị trấn Mường lát thì việc nâng cao cảm thụ tác phẩm văn học cho trẻ càng
trở nên cấp thiết và quan trọng.
Xuất phát từ những lý do trên và để trẻ phát triển tốt về khả năng cảm thụ
các tác phẩm văn học, tôi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ mẫu
giáo 4 - 5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ văn học” để thực hiện trong năm
học này.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Tôi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích đưa ra một số biện pháp nâng
cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ 4-5 tuổi và góp phần làm phong phú nội
dung nghe đọc của trẻ, nhằm nâng cao khả năng cảm thụ thơ, truyện của trẻ.
Nhằm khơi gợi ở trẻ sự yêu thích văn học và giúp trẻ phát triển toàn diện về mọi
mặt: Nhận thức, ngôn ngữ, thể chất, thẩm mỹ và tình cảm, kỹ năng xã hội.
1


Ngoài ra còn giúp cho giáo viên có phương pháp, biện pháp sáng tạo, đổi
mới có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm, tình hình của trường lớp, của trẻ, tích
lũy được các kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Khi tổ chức thực hiện nghiên cứu đề tài này tôi chọn đối tượng là các quy
luật hoạt động sư phạm, các nội dung, phương pháp, biện pháp để nghiên cứu
giúp trẻ 4 – 5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học. Tôi lựa
chọn các tác phẩm thơ, truyện, đồng dao gần gủi với trẻ, có nội dung dễ hiểu,
gây được hứng thú cho trẻ...để áp dụng vào trong quá trình giảng dạy.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để tiến hành cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, có khả năng cảm thụ
thật tốt các tác phẩm văn học tôi đã sử dụng những phương pháp sau:
*) Phương pháp đàm thoại:
+ Đàm thoại giới thiệu tác phẩm.

+ Đàm thoại để hiểu tác phẩm.
+ Đàm thoại củng cố tác phẩm.
*) Phương pháp đọc, kể diễn cảm các tác phẩm văn học.
*) Phương pháp trực quan.
*) Phương pháp đóng kịch.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của vấn đề
Muốn giúp trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn
học, tôi phải dựa trên cơ sở lý luận sau:
a) Cơ sở tâm - sinh lý:
Ngay từ khi lọt lòng trẻ đã được nghe các bà, mẹ hát các bài hát ru từ các
sáng tác thơ lục bát, rồi đồng dao, ca dao, dân ca... Lớn lên trẻ được làm quen với
các tác phẩm văn học thơ truyện nhất là các câu chuyện cổ tích, các tranh ảnh,
hình họa, đồ dùng, đồ chơi...
Khoa học đã nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi này, chúng ta thấy
trẻ 4 – 5 tuổi phát triển rất nhanh về thể lực và tâm lý, lứa tuổi này là thời kì phát
triển và hoàn thiện về các cơ quan trong cơ thể. Đây chính là tiền đề cho việc
cảm thụ thơ, truyện của trẻ. Cường độ và tính linh hoạt của các quá trình thần
kinh tăng rõ rệt, hệ cơ quan (hệ vận động, hệ hô hấp…) phát triển một cách vượt
bậc giúp cơ thể trở nên linh hoạt, tạo điều kiện cho trẻ yêu và thích đọc thơ,
truyện. Cơ quan thính giác của trẻ cũng được củng cố và hoàn thiện, kinh
nghiệm nghe đọc thơ truyện của trẻ tích lũy được nhiều hơn, tạo tiền đề giúp trẻ
cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc hơn.
Tính chủ động của trẻ phát triển. Ghi nhớ của trẻ ngày càng có tính chủ
định, sự chú ý đã tập trung hơn, bền vững hơn, trẻ biết điều khiển chú ý của
mình, tự giác hướng chú ý của mình vào một chủ thể nhất định. Tư duy trực
quan sơ đồ và những yếu tố của tư duy logic dần thay thế tư duy trực quan, hành
động. Đây là điều kiện thuận lợi nhất giúp trẻ cảm thụ tốt nhất những hình tượng
nghệ thuật đặc biệt là hình tượng trong thơ, truyện.
2

b) Cơ sở lí luận:
Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát
triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn, biết
sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với
những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí
tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Thông qua
nội dung các tác phẩm giáo dục trẻ biết yêu quý người hiền lành, biết ơn và kính
yêu ông bà, bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết nhường nhịn em nhỏ. Xuất phát từ
những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ cảm thụ tác phẩm văn học là
không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Hoạt động này nhằm
dẫn dắt, hướng dẫn trẻ cảm nhận những giá trị nội dung, nghệ thuật phong phú
trong tác phẩm, khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú đối với văn học, có ấn
tượng về những hình tượng nghệ thuật, cái hay cái đẹp của tác phẩm và thể hiện
sự cảm nhận đó qua các hoạt động mang tính chất văn học nghệ thuật như đọc
thơ, kể chuyện, chơi trò chơi đóng kịch, cao hơn là tiến tới sáng tạo ra những
vần thơ, câu chuyện theo tưởng tượng của mình, góp phần hình thành và phát
triển toàn diện nhân cách trẻ. Trong mỗi tác phẩm văn học, thế giới mới của
cuộc sống thực tại bao gồm thiên nhiên, xã hội, con người được diển tả, biểu đạt,
truyền đạt trong những hình thức đa dạng độc đáo. Văn học nói về thế giới loài
vật, cỏ cây, hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên, vủ trụ mà trẻ nhìn thấy được,
cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như làng quê, cánh
đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học, khu phố,…Qua tác phẩm văn học, trẻ bắt
đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình, tình bạn,
tình cô cháu,…. Với truyện kể, ta hãy giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc thái cơ bản
trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật, giúp trẻ
nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc tính. Qua
tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện của ngôn
ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ nghĩa văn

cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt. Khi cho trẻ làm cảm thụ các tác
phẩn văn học góp phần mở rộng nhận thức, phát triển trí tuệ, giáo dục đạo đức,
giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ, phát triển ở trẻ hứng thú “đọc sách” kỷ
năng đọc và kể tác phẩm.
c) Cơ sở thực tiễn:
Sức mạnh của tác phẩm văn học thật vô cùng to lớn. Trong quá trình cho
trẻ tiếp xúc với tác phẩm, bằng tài năng sư phạm cùng với nghệ thuật đọc và kể
chuyện văn học, cô giáo ở trường Mầm non sẽ hướng trẻ vào những vẽ đẹp nội
dung và nghệ thuật tác phẩm, gây ấn tượng đầu tiên cho trẻ về hình tượng nghệ
thuật được xây dựng bằng ngôn ngữ dân tộc. Cần phải dạy trẻ biết tập trung
rung động, cái rung động của mính chứ không phải của ngưới khác. Tác phẩm
văn học thể hiện hiện thực cuộc sống bằng hình tượng nghệ thuật. Bằng sức
mạnh của tính hình tượng, sự biểu cảm của ngôn ngữ, những hình tượng con
người, con vật, bức tranh thiên nhiên được vẽ nên bằng ngôn ngữ đã tác động
mạnh mẽ đến trẻ em. Ấn tượng trẻ thu nhận được từ tác phẩm văn học khi nghe
3


đọc, kể tác phẩm phụ thuộc vào trình độ phát triển nhận thức thẩm mỹ của trẻ,
vào khả năng cảm nhận văn học trong sự thống nhất giữa nội dung và hình thức
nghệ thuật tác phẩm. Chúng ta đều nhận thấy rằng, trẻ mẫu giáo có khả năng
cảm nhận văn học nghệ thuật trong thể hoàn chỉnh, thống nhất giữa nội dung và
hình thức tác phẩm bằng cách nghe người lớn đọc, kể tác phẩm. Đối với trẻ ở
tuổi mẩu giáo nhỡ (4-5 tuổi), giáo viên cần chọn và đọc cho trẻ những tác phẩm
có nội dung và hình thức nghệ thuật phức tạp hơn. Trên cơ sở những gì trẻ tiếp
thu được ở giai đoạn trước, ở chúng sẽ tạo ra khả năng xâm nhập sâu hơn vào
nội dung tác phẩm khiến chúng xác định thái độ đối với các nhân vật, sự kiện
phản ánh trong tác phẩm.
2.2 Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
a) Thực trạng chung:

Năm học 2015 – 2016, bản thân tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp 4-5
tuổi. Trường mầm non Thị trấn Mường lát. Với số trẻ là: 30 cháu (Trong đó có 18
cháu trai và 12 cháu gái). Đây là ngôi trường thuộc vùng miền núi nhưng nằm ngay
ở trung tâm Thị trấn huyện và là trường đạt chuẩn quốc gia nên đã được các ban
ngành quan tâm chú trọng đầu tư về cơ sở vật chất và nguồn nhân lực, trẻ đi học
đều và luôn luôn duy trì được sĩ số lớp. Dân cư ở đây tập trung nhiều thành phần:
công nhân viên chức nhà nước, kinh doanh buôn bán nhỏ, người dân tộc thiểu số.
Tuy nhiên trình độ dân trí lại không đồng đều, trong đó có một số gia đình là dân
tộc thiểu số lại chưa trú trọng đến việc học tập của con em mình. Ngay từ đầu năm
học 2015 - 2016, khi nhận các cháu vào lớp tôi cảm nhận được rằng khả năng
ngôn ngữ và cảm thụ văn học ở trẻ vẫn còn rất nhiều hạn chế. Các cháu thường nói
chuyện không tự tin trước đám đông, không khắc sâu nhớ được tên truyện và nội
dung các câu chuyện, bài thơ. Trẻ cũng không có được khả năng kể lại diễn biến một
số câu chuyện đơn giản cùng cô và khả năng đóng kịch đóng vai các nhân vật trong
chuyện. Chính vì thế trong quá trình thực hiện đề tài này, tôi đã gặp những thuận lợi
và khó khăn sau:
* Thuận lợi:
- Được sự phân công của Ban giám hiệu Trường Mầm non Thị trấn tôi trực
tiếp nhận phụ trách chính nhóm lớp 4 - 5 tuổi, bản thân tôi luôn nhận được sự
ủng hộ, quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám hiệu nhà trường, của các cấp
lãnh đạo địa phương tạo điều kiện về cơ sở vật chất, chuẩn bị đầy đủ đồ dùng
dạy học cho cô và đồ dùng học tập, đồ chơi cho trẻ .
- Có đội ngũ đồng nghiệp nhiệt tình, trình độ chuyên môn đạt chuẩn và đạt
nhiều giải trong các cuộc thi giáo viên giỏi cấp huyện, cấp tỉnh luôn tạo điều
kiện để học hỏi lẫn nhau trong công tác chuyên môn.
- Bản thân tôi là giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu
nghề, mến trẻ. Có khả năng về ngôn ngữ rõ ràng, diễn cảm, có nhiều cố gắng
trong quá trình tự học, tự rèn luyện. Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào
giảng dạy. Nắm vững phương pháp dạy của bộ môn, được bồi dưỡng thường
xuyên và tham gia học tập các lớp chuyên đề đầy đủ.

4


- Tôi luôn ý thức được tầm quan trọng của việc nâng cao khả năng cảm thụ
văn học cho trẻ, luôn trau dồi kiến thức học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp để làm
sao đưa ra phương pháp dạy học phù hợp với trẻ, giúp trẻ lĩnh hội được kiến
thức một cách có hiệu quả nhất.
- Các cháu đi học được sắp xếp vào lớp theo đúng độ tuổi của mình. Các
cháu đều khỏe mạnh nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thích hoạt động vui chơi.
- Phụ huynh thường xuyên quan tâm trao đổi về việc học tập của con em
với cô giáo.
* Khó khăn:
- Trong lớp có 1 số trẻ là con em dân tộc thiểu số vốn từ đã ít lại còn phát
âm không được chuẩn và không phát âm được chọn vẹn câu bằng tiếng Việt, còn
nói ngọng, nói lắp. Trí nhớ của trẻ cũng hạn chế.
- Do trình độ nhận thức không đồng đều, một số trẻ mới lần đầu tiên đến
lớp. Nên việc hình thành các thói quen, nế nếp rất vất vả, một số cháu còn lầm
lì, ít nói, nói ngọng và thiếu tự tin, trẻ còn nhút nhát, không giao lưu với cô giáo
và các bạn, không tích cực tham gia các hoạt động.
- Một số phụ huynh bận công việc ít quan tâm chăm lo, trò chuyện với trẻ
và nghe trẻ nói để uốn nắn cho trẻ về ngôn ngữ.
- Môi trường cho trẻ hoạt động còn thiếu nhiều, đồ dùng để phục vụ cho
hoạt động văn học còn hạn chế chưa đủ để phục vụ cho các hoạt động làm quen
với văn học.
- Phòng học đang có nguy cơ xuống cấp và không đủ ảnh hưởng đến việc
học của học sinh.
- Phần lớn phụ huynh chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng của
việc học, họ đang xem nhẹ ngành học mầm non. Một số phụ huynh tuy cũng có
quan tâm tới việc học của trẻ, song phương pháp dạy trẻ chưa đúng phương
pháp vì vậy chưa tạo điều kiện để trẻ phát huy hết khả năng cảm thụ văn học của

mình.
b) Kết quả thực trạng ban đầu qua khảo sát
Đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng ban đầu trên trẻ để nắm bắt
khả năng phát triển của trẻ từ đó có các phương pháp biện pháp phù hợp.
Kết quả khảo sát đầu năm như sau:
Môn
Khảo sát đầu năm
Trẻ hứng thú: 70%
Trẻ hiểu nội dung: 65%
Thơ
Trẻ thuộc tác phẩm: 70%
Trẻ đọc diễn cảm: 60%
Trẻ hứng thú 70%
Trẻ hiểu nội dung 55%
Truyện
Trẻ kể diễn cảm 30%

5


Từ thực trạng trên, để có phương pháp dạy đúng và tạo hứng thú cho trẻ
mẫu giáo 4-5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học, tôi đã áp dụng
một số biện pháp sau :
2.3. Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
a) Thực hiện khảo sát khả năng cảm thụ văn học của trẻ:
Đối với trẻ mầm non muốn trẻ cảm thụ tốt các tác phẩm văn học trước hết
cô giáo cần nắm bắt được khả năng của trẻ như khả năng chú ý, tiếp thu bài của
trẻ trong hoạt động làm quen với tác phẩm văn học. Qua quá trình giảng dạy tôi
đã khảo sát khả năng cảm thụ văn học của trẻ thông qua việc kể cho trẻ nghe
một câu truyện đơn giản, hoặc đọc cho trẻ nghe một bài thơ ngắn. Sau đó cho

từng trẻ nói lại nội dung câu chuyện, bài thơ. Kết quả đạt như sau:
+ 50% trẻ nhớ và nói được nội dung câu truyện , bài thơ.
+ 50% trẻ chỉ nhớ một phần nội dung câu truyện, bài thơ.
Hay tôi có thể hỏi trẻ những câu hỏi thật gần gủi với trẻ như:
- Con thích nhân vật nào? Vì sao con thích nhân vật đó?
- Con thích nhất câu thơ nào? Vì sao con thích câu thơ đó?
- Con thấy tình tiết nào, phần nào, hay câu từ nào mà con thấy ấn tượng
(thích) nhất? Vì sao con thích?.
Qua câu trả lời của trẻ tôi có thể nắm bắt được sự cảm nhận của trẻ với các
tác phẩm văn học như thế nào, và phân loại đặc khả năng cảm nhận tác phẩm
của từng trẻ trong lớp.
Qua việc khảo sát trẻ như vậy tôi đã phát hiện ra khả năng cảm thụ văn học
còn chậm của nhiều trẻ trong lớp tôi như: cháu Lục Quốc Khánh, Lương Hà Vy,
Lương Nhất Phi, Hà Tiến Đạt, Ngân Diệp Phi, Hà Diệu Linh, Bùi Bạch Dương,
Lưu Hải Đăng….
Từ đó tôi thường xuyên cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học ở mọi lúc
mọi nơi. Việc làm này cũng góp phần giúp trẻ đến gần với văn học hơn và có thể
nâng cao khả năng cảm thụ văn học của trẻ. Đồng thời giúp tôi có các biện pháp
phù hợp hơn trong giờ dạy của mình.
b) Dạy trẻ cảm thụ văn học trên tiết học:
*Đầu tiên giáo viên phải nghiên cứu kỹ tác phẩm
Để tiết học đạt kết quả cao thì trước hết tôi phải biết lựa chọn các tác phẩm
có nhiều giá trị nghệ thuật cho trẻ cảm nhận, xác định rõ mục đích, yêu cầu của
tác phẩm và phải thuộc tác phẩm trước khi cho trẻ làm quen. Từ đó tôi đưa ra
nội dung giáo dục phù hợp với cốt truyện, phù hợp với lứa tuổi của trẻ, bên cạnh
đó tôi luôn chú ý đến giọng kể của mình, kể diễn cảm, đúng ngữ điệu của từng
nhân vật trong truyện, thể hiện được nét mặt, cử chỉ, tư thế phù hợp với diễn
biến câu chuyện thì mới thu hút được sự chú ý của trẻ.
Ví dụ: Truyện : “Chú Dê đen”. Trước khi dạy trẻ tôi phải xác định được
mục đích – yêu cầu của truyện đối với trẻ là:

+ Trẻ nhớ tên câu chuyện: “Chú dê đen”, nhớ tên các nhân vật trong truyện
Dê trắng, Dê đen, Chó Sói.
6


+ Trẻ hiểu nội dung câu chuyện, biết đánh giá: “Dê đen dũng cảm, Dê trắng
nhút nhát, Chó Sói độc ác nhát gan”...
Ví dụ: Thơ: “Giữa vòng gió thơm” Trước khi dạy trẻ tôi phải xác định được
mục đích – yêu cầu của bài thơ:
+ Trẻ nhớ được tên bài thơ “Giữa vòng gió thơm”, nhớ tên tác giả.
+ Trẻ hiểu nội dung bài thơ: Bài thơ nói về tình cảm của bạn nhỏ dành cho
bà khi bà bị ốm: Bạn quạt cho bà, nhắc vịt gà không cãi nhau để cho bà ngủ yên
giấc.+ Trẻ biết đóng kịch theo lời của bài thơ.
Giọng đọc, giọng kể của cô phải nhịp nhàng, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ
hiểu sâu sắc hơn về nội dung bài thơ, câu chuyện và khả năng cảm thụ văn học
của trẻ được nâng cao.
Muốn cho trẻ làm quen với một tác phẩm văn học dù là một câu chuyện
hay một bài thơ thì giáo viên phải dành thời gian để đọc tác phẩm nhiều lần,
phải hiểu nội dung nội dung tác phẩm mà mình sẽ dạy cho trẻ gồm có những
gì?.
* Lựa chọn các hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Điều mà tôi đặc biệt chú ý trong các tiết học là phải đưa ra nhiều hình thức
cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, dù là tiết thơ hay tiết truyện. Muốn đạt
kết quả cao thì việc đầu tiên giáo viên phải chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học, đồ
dùng đầy đủ, đa dạng, đẹp sẽ hấp dẫn thu hút sự chú ý của trẻ và tiết học sẽ đạt
kết quả cao. Trước đây tôi thường sử dụng tranh minh hoạ làm đồ dùng chính
trong hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Song với hình thức đổi
mới hiện nay, tôi đã đưa CNTT vào tiết dạy của mình và đã mang lại kết quả rất
cao. Biện pháp này luôn gây sự chú ý, tò mò, hứng thú cho trẻ. Bởi vì:
- Các hình ảnh đưa lên máy tính được sử dụng các hiệu ứng về âm thanh,

màu sắc phù hợp, hình họa nghộ nghĩnh, có hình ảnh động... gây được sự chú ý
của trẻ.
- Việc sử dụng màn hình để trình chiếu thì những nhân vật trong chuyện sẽ
trở nên thật hơn, sống động hơn...Mà giáo viên cũng không phải mất quá nhiều
thời gian cho việc chuẩn bị đồ dùng giảng dạy.
Ví dụ: Khi đưa hình ảnh “Con Hổ” lên màn hình, trẻ sẽ cảm thụ được con
Hổ đi những bước đi oai phong và cảm nhận được những tiếng gầm rú vọng núi
rừng của nó.
- Những giáo viên có khả năng sử dụng máy tính thành thạo hơn có thể
chuyển các bức tranh có sẵn của bài thơ, câu chuyện thành đoạn phim hoạt hình,
hay ta có thể đưa đoạn phim quay sẵn phù hợp với nội dung như thế rất thu hút
và gây hưng thú cho trẻ hơn là trẻ cho quan sát tranh minh họa.
Ví dụ: Với câu chuyện “Cáo, Thỏ và Gà Trống” tôi đã xây dựng đoạn phim
hoạt hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các con
vật kết hợp với nhạc đệm rất hứng thú làm cho trẻ dễ nhớ nội dung truyện và
thấy được nét đặc trưng của các nhân vật.
Trong tất cả các tác phẩm văn học mà tôi định đưa ra cho trẻ cảm nhận tôi
luôn xác định chuẩn giọng đọc, giọng kể cho câu chuyện, bài thơ đó, giọng đặc
7


trưng cho từng nhân vật, từng tình huống trong truyện. Và khi kể, đọc cho trẻ
nghe hay khi đã hướng dẫn trẻ đọc, kể tôi cố gắng giúp trẻ nhận ra, nhớ được sắc
thái cơ bản trong giọng kể, lời thuật, phân biệt ngữ điệu lời nói các loại nhân vật,
giúp trẻ nhận ra ngôn ngữ đời thường (khẫu ngữ) và ngôn ngữ thơ giàu nhạc
tính. Qua tác phẩn văn học, trẻ quen dần tính chất nhiều ý nghĩa và tinh luyện
của ngôn ngữ văn hoá, dần dần tiến tới hiểu được nghĩa thực đến nghĩa bóng, từ
nghĩa văn cảnh đến ý tưởng nhà văn muốn truyền đạt.
Ví dụ: Ở truyện “Chú Dê đen”
Giọng của nhân vật Dê trắng khi gặp Sói thì run sợ, nhút nhát, thiếu tự tin

Qua đó ta giúp trẻ nhận tính cách của Dê trắng rất nhút nhát, thiếu tự tin. Còn
giọng của nhân vật Sói lúc này lại ồm ồm thể hiện tính hung hăng, kiêu ngạo và
đắc thắng:
(- Dê kia, mày đi đâu?
- Tôi đi tìm lá non để ăn và nước mát để uống.
- Mày có gì ở chân?
- Chân tôi có móng.
- Trên đầu mày có gì?
- Trên đầu tôi có sừng.
Sói hỏi tiếp:
- Bây giờ mày hãy trả lời tao: Tim mày thế nào?
- Tim tôi đang run sợ.
- A! Ha!)
Ngược lại với Dê trắng. Giọng của Dê đen lanh lảnh thể hiện tính bình tình
và tự tin, dũng cảm đối phó với Sói, Dê đen tỏ ra mạnh mẽ, tự tin lúc này Sói
phải hạ thấp giọng và đề phòng. Ở hoàn cảnh này Sói lại mất bình tỉnh và thấy
sợ Dê đen:
(- Dê kia, mày đi đâu?
- Tao đi tìm kẻ nào hay gây sự đây.
- Mày có gì ở chân?
- Chân thép của tao có móng bằng đồng.
- Trên đầu mày có gì?
- Trên đầu tao có đôi sừng bằng kim cương.
Sói lại tiếp:
- Thế bây giờ mày hãy trả lời tao: tim mày thế nào?
- Trái tim thép của tao bảo tao: hãy cắm đôi sừng bằng kim cương của tao
vào bụng mày. Nào Sói hãy lại đây thử xem!
- Sói sợ quá vội vàng chuồn thẳng)
Như vậy chúng ta nhận ra rằng ở các nhân vật ngôn ngữ thể hiện tính cách.
chúng ta giúp trẻ thể hiện được ngôn ngữ của nhân vật là giúp trẻ hiểu được tính

cách của nhân vật đó. Điều này rất quan trọng với trẻ trong quá trình giúp trẻ
cảm thụ văn học.
* Sử dụng nghệ thuật dùng rối:
8


Việc sự dụng rối trong tiết học gây được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều
kiện cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống
của dân tộc.
Ví dụ 1:
Với câu chuyện “Quả bầu tiên” giáo viên sự dụng mô hình sân khấu là một
khu vườn nhỏ có ngôi nhà, cây... nhân vật trong truyện được cách điệu hóa. Lão
nhà giàu đầu đội khăn xếp, mặc áo the ria mép vểnh lên.... Khi tôi dạy tiết truyện
mẫu phải sử dụng rối tôi dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng
ngón trỏ, ngón cái, ngón giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại các
nhân vật trong truyện.
Khi cậu bé ôm ấp vỗ về con én nhỏ tôi dùng ngón tay cái và ngón giữa khít
lại với nhau làm động tác ôm ấp vỗ về hoặc khi làm động tác tung con én nhỏ
lên trời thì tôi tung ngón cái và ngón giữa lên hết tầm.
Ví dụ 2:
Với những câu chuyện có nhiều nhân vật như “Ba cô gái”, “Cáo thỏ và gà
trống” thì tôi phải phối hợp với giáo viên phụ lớp để dàn dựng thành một tiết
mục rối hoàn chỉnh. Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong tiết học mà số trẻ có
khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ được nội dung câu
chuyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ biết nhận xét đánh
giá tính cách của nhân vật trong truyện như: Ai là người xấu? Ai là người tốt?
Ví dụ 3:
Với câu truyện “Chú thỏ thông minh” tôi sử dụng mô hình sân khấu là một
khu đầm lầy nhỏ, có hoa, cỏ, cây... nhân vật trong truyện được cách điệu hoá,
thỏ mặc quần áo, di bằng 2 chân…Khi tôi dạy, tôi dùng cánh tay lồng vào con

rối, điều khiển con rối bằng ba ngón tay: ngón cái, trỏ, giữa sao cho những cử
chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện… Nhờ việc sử dụng nghệ thuật rối trong
tiết học mà số trẻ có khả năng cảm thụ tác phẩm văn học đạt cao, đa số trẻ nhớ
được nội dung câu truyện, lời thoại của các nhân vật trong truyện và qua đó trẻ
biết nhận xét đánh giá tính cách của nhân vật trong truyện như ai là người xấu?
Ai là người tốt?.
Ngoài ra tôi còn sử dụng rối rẹt và dạy các câu chuyện, bài thơ:
Ví dụ:
Với câu chuyện “Món quà của cô giáo” thì giáo viên vẽ hình các nhân vật
trong truyện lên bìa giấy cứng hay gỗ mỏng có gắn đế. Khi sử dụng giáo viên
buộc một sợ dây vào đế con rối rối di chuyển sợ dây theo lời kể của câu chuyện.
Với bài thơ “ Giữa vòng gió thơm” bằng động tác kéo dây ở đế các nhân vật rối
hình sẽ di chuyển theo từng nhịp điệu của bài thơ điều này gây được sự chú ý
của trẻ.
* Trò chơi đóng kịch:
Đây là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể.
Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu truyện, làm sống lại tâm
trạng, hành động ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng thời trẻ
biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện. Khi đóng kịch trẻ
9


dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên tục của
câu truyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy, cảm thụ tác phẩm
một cách sâu sắc ở trẻ. Để đạt được điều đó thì trước khi cho trẻ đóng kịch giáo
viên phải cho trẻ ôn lại nội dung câu truyện và đàm thoại với trẻ về nội dung.
Giúp trẻ hiểu sâu hơn về nội dung truyện và lời thoại của các nhân vật trong
truyện. Để từ đó trẻ biết thể hiện những sắc thái khác nhau về ngữ điệu, tính
cách tâm trạng của các nhân vật trong truyện. Nhằm giúp trẻ phân biệt được
giọng điệu lời nói của các nhân vật. Qua đó trẻ khắc hoạ được tính cách nhân

vật.
Ví dụ: Như Dê đen dũng cảm, Dê trắng nhút nhát, chó Sói nhát gan.
Để trẻ nhớ được ngôn ngữ, lời thoại của các nhân vật trong truyện để đóng
kịch thì trước hết cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật sau đó cho trẻ đóng vai
theo tổ hoặc nhóm.
Ví dụ: Trong truyện “Chú Dê đen” cho tổ 1 làm dê trắng, tổ 2 làm dê đen,
tổ 3 làm cho sói để trẻ tự thể hiện hành động, điệu bộ của nhân vật cho quen và
thành thạo. Sau đó phân vai cho từng trẻ theo vai của các nhân vật trong truyện
và cho trẻ nhắc lại lời thoại của nhân vật trong truyện mà trẻ sẽ đóng. Lúc này
cô giáo là người dẫn truyện và trẻ tự diễn theo nội dung câu truyện. Khi trẻ diễn
xong lên cho trẻ tự nhận xét về vai diễn của mình, của bạn, từ đó trẻ xác định
được thái độ của trẻ đối với nhân vật trong truyện là yêu hay ghét.
Trò chơi đóng kịch thực sự giúp trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách
sâu sắc và để đạt được điều đó thì việc trang trí sân khấu và hoá trang cho trẻ rất
quan trọng, với câu truyện “Ba chú Lợn” tôi làm sân khấu có màn che, rồi trang
trí cảnh phù hợp với câu truyện.
Bên cạnh việc làm mô hình sân khấu thì việc hoá trang cho trẻ đóng kịch
cũng rất cần thiết. Với nhân vật “Ba chú Lợn” tôi cho trẻ mặc mặt nạ hình con
lợn, bao tay và giầy hình chân con lợn và áo quần màu sắc khác nhau phù hợp
với tính cách của từng nhân vật. Việc hoá trang và bố trí sân khấu phù hợp, trang
phục đẹp sẽ giúp trẻ tự tin khi nhập vai tạo cho trẻ hứng thú hơn với từng vở
diễn. Trong hoạt động chung trẻ có thể chưa cảm nhận hết được các giá trị về
mặt ngôn ngữ, tình cảm của các tác phẩm thì đến giờ hoạt động góc cô giáo cho
trẻ tham gia vào góc chơi như góc thư viện, “ Bé yêu văn học”. Tại góc chơi này
cô cho trẻ được xem, đọc hay lắng nghe các câu chuyện bài thơ trẻ vừa được học
để trẻ có thể ghi nhớ sâu hơn, để trẻ một lần nữa lại tiếp tục được cảm nhận
những cái hay cái đẹp trong tác phẩm.
c) Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học:
Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học BGH

nhà trường đã trang bị cho lớp nhiều quyển truyện, tạp chí. Ngoài ra tôi còn sưu
các sách văn học, các hoạ báo, tập chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách
để xây dựng một “Góc thư viện” mang nội dung văn học, tại “Góc thư viện” trẻ
được xem các tranh truyện, tạp chí, hoạ báo.
10


Sau đó cô kể truyện cho trẻ nghe về nội dung những câu truyện như “Dê
con biết nhận lỗi”, “Gà cánh tiên” và hướng dẫn trẻ cách tri giác các tranh
truyện đó, dần dần trẻ có thể tự đọc. Tất nhiên có thể lúc đầu trẻ đọc theo trí
nhớ, trẻ nhớ về nội dung câu truyện cô đã kể rồi tự kể khớp với nội dung câu
truyện mà trẻ tri giác.
Trong góc chơi với các tác phẩm văn học đó, tôi có chú ý sưu tầm nhiều
nguyên vật liệu khác nhau cho trẻ làm rối cho chính trẻ biểu diễn.
Các tác phẩm văn học dân gian như ca dao, tục ngữ, vè...cũng luôn được
các trẻ trong lớp biểu diễn tại góc chơi này. Trong quá trình trẻ biểu diễn, thể
hiện đó tự trẻ đã cảm nhận được nhịp điệu, câu từ trong các tác phẩm đó.
d) Giúp trẻ cảm thụ văn học ở mọi lúc mọi nơi:
Thực tế giáo dục văn học ở mẫu giáo cho ta thấy rằng năng lực cảm thụ văn
học của trẻ không thể tự nó mà phát triển được, mà phải qua một quá trình: Học
chơi và mọi lúc mọi nơi. Mọi lúc mọi nơi cũng cần cho trẻ làm quen với văn
học.
Vào buổi sáng giờ đón trẻ tôi cho trẻ được chơi theo ý thích trong đó góc
sách truyện tôi luôn khuyến khích trẻ tham gia. Trẻ sẽ được “đọc”, xem các câu
chuyện mà trẻ thích, được chơi với các con rối trẻ yêu, được nghe các câu
chuyện bài thơ mà trẻ cảm thấy hứng thú…Khi trẻ được tiếp xúc nhiều lần trẻ sẽ
dàn dần cảm nhận được những cái hay cái đẹp trong các tác phẩm đó và sẽ càng
ngày càng thích thú hơn với các hoạt động văn học. Hoạt động ngoài trời cũng
cần cho trẻ làm quen với văn học: Trẻ được cùng cô và các bạn đọc thơ, đọc
đồng dao, câu đố...( Cô giáo lưu ý hướng trẻ đọc thật diễn cảm theo nội dung và

nhịp điệu của tác phẩm), trẻ được ngồi dưới tán cây nghe cô kể các câu chuyện
cổ tích, những câu chuyện gắn với cuộc sống hàng ngày của các con…
Qua hoạt động dạo chơi này cô giáo còn có thể cung cấp cho trẻ nhiều từ
ngữ về cảnh vật cây côi xung quanh.
Ví dụ: Cho từng nhóm trẻ cầm tay nhau cùng bước đọc đồng dao “Dung
dăng dung dẻ” hay trẻ ngồi vòng tròn đọc đồng dao “Nu na nu nống”. Hoặc khi
cho trẻ ra ngoài trời quan sát hoa, cây cối cô cùng trẻ kết hợp đọc diễn cảm bài
thơ “Hoa kết trái” Qua đó cung cấp cho trẻ hiểu nội dung của bài thơ và hiểu
thêm về tính chất, màu sắc của các loài hoa có trong bài thơ. Giúp trẻ cảm thụ
văn học một cách có hiệu quả nhất.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với các hoạt động giáo
dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường
Từ khi áp dụng các biện pháp trên đến nay tôi đã thu được một số kết quả
như sau:
- Có thể nói qua một năm nghiên cứu áp dụng những kinh nghiệm, một số
biện pháp trong và ngoài giờ học ở lớp, tôi thấy chất lượng về việc trẻ cảm thụ
các tác phẩm văn học nâng lên rõ rệt, trẻ rất thích học môm học này, rất mạnh
dạn tham gia các hoạt động và đã đạt được một số kết quả nhất định:
+ Trẻ thông minh, sáng tạo trong các tiết văn học
+ Trẻ thích được đóng kịch
11


+ Trẻ thích được đọc thơ, kể truyện.
+ Trẻ ghi nhớ, thuộc thơ, truyện lâu hơn
+ Trẻ có khả năng tự sáng tạo và thể hiện tính cách, nhập vai một cách linh
hoạt.
+ Biết kể truyện sáng tạo, kể theo trí tưởng tượng một cách phong phú, đa
dạng.
Kết quả khảo sát cuối năm như sau:

Môn
Khảo sát cuối năm
Hứng thú: 90%
Hiểu nội dung: 90%
Thơ
Thuộc tác phẩm: 90%
Đọc diễn cảm: 75%
Hứng thú 95%
Truyện
Hiểu nội dung 90%
Kể diễn cảm 45%
So sánh kết quả khảo sát trước và sau khi có biện pháp thực hiện:
Môn
Khảo sát đầu năm
Khảo sát cuối năm
So sánh
Trẻ hứng thú: 70%
Trẻ hứng thú: 90%
Tăng 20%
Trẻ hiểu nội dung: 65%
Trẻ hiểu nội dung: 90%
Tăng 25%
Thơ
Trẻ thuộc tác phẩm: 70%
Trẻ thuộc tác phẩm: 90% Tăng 20%
Trẻ đọc diễn cảm: 60%
Trẻ đọc diễn cảm: 75%
Tăng 15%
Trẻ hứng thú 70%
Trẻ hứng thú 95%

Tăng 25%
Truyện Trẻ hiểu nội dung 55%
Trẻ hiểu nội dung 90%
Tăng 35%
Trẻ kể diễn cảm 30%
Trẻ kể diễn cảm 45%
Tăng 15%
- Giáo viên đã nắm chắc phương pháp, tự tin, linh hoạt hơn trong các tiết
dạy. Bản thân cũng đã biết lập kế hoạch thực hiện phù hợp với nhóm tuổi mình
phụ trách, nắm vững được đặc điểm tâm lý, tình hình của từng trẻ để từ đó đưa
ra những biện pháp có phương hướng giáo dục trẻ thích hợp hơn.
- Từ những kết quả đạt được trên, bản thân tôi đã tạo được lòng tin với phụ
huynh, làm cho phụ huynh càng tin tưởng, yên tâm đưa con đến trường. Qua đó
bản thân cũng đã nâng cao nhận thức cho phụ huynh về việc phát triển ngôn ngữ
mạch lạc cho trẻ là rất cần thiết. Phụ huynh rất quan tâm, phấn khởi, thường
xuyên chăm lo, trao đổi hỏi thăm học lực của con mình. Tôi cảm thấy rất vui
mừng và các bậc phụ huynh cũng tỏ ra hài lòng và mến phục.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận:
Việc giáo dục văn học cho trẻ mẫu giáo và giúp trẻ nâng cao khả năng cảm
thụ các tác phẩm văn học là một vấn đề mới và khó khăn. Bởi văn học thường
gắn liền với trẻ thơ ngay từ những lúc mới chào đời qua những câu truyện cổ
tích, ngụ ngôn của bà, của mẹ. Những tác phẩm mà trẻ được nghe từ thuở bé
thường để lại những ấn tượng sâu sắc, lâu dài trong tình cảm cũng như nhận
thức của con người. Đối với trẻ em thì qua các tác phẩm văn học còn có ý nghĩa
12


giáo dục sâu sắc. Vì vậy muốn tiến hành tốt việc giáo dục các tác phẩm văn học
cho trẻ tôi đã rút ta được một số bài học kinh nghiệm sau:

- Ngay từ đầu năm học người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh
lý của trẻ.
- Giáo viên phải nghiên cứu kỹ tác phẩm, phải đọc đúng, đọc chính xác,
diễn cảm thể hiện săc thái tình cảm của tác phẩm kết hợp với điệu bộ minh họa
cho tác phẩm.
- Ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
- Sử dụng tốt mô hình rối, rối dẹt, rối tay…
- Tham khảo thêm một số kịch bản đã được biên soạn sẵn và tập cho trẻ
đóng kịch.
- Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề, đồ dùng minh hoạ cần phong
phú, đa dạng hấp dẫn. Giáo viên phải sử dụng khoa học gọn gàng đúng lúc.
- Cần thiết kế bài dạy mẫu, mời đồng nghiệp và Ban Giam Hiệu đánh giá
kết quả và rút kinh nghiệm.tạo môi trường phong phú và đa dạng trong và ngoài
lớp để cho trẻ hoạt động.
- Tham mưu tốt với phụ huynh hỗ trợ thêm một số tranh truyện sách báo,
tạp chí.
- Thường xuyên học hỏi đồng nghiệp tham khảo thêm một số tài liệu liện
quan đến việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Để từ đó tổ chức tốt hoạt
động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
- Tham mưu với Ban Giam Hiệu hỗ trợ về tài liệu nghiên cứu ,kinh nghiệm
tổ chức các hoạt động và đồ dùng ,đồ chơi phục vụ cho cac hoạt động.
- Phối hợp với phụ huynh để động viên giáo dục trẻ thực hiện tốt yêu cầu
cần đạt của giáo viên.
Thơ truyện là một phương tiện vô cùng hiệu quả để giáo dục nhân cách của
trẻ. Các hoạt động thơ, truyện không chỉ cung cấp cho trẻ những hiểu biết sơ
đẳng về văn học, mà còn hình thành và phát triển khả năng cảm thụ, tạo cơ sở
ban đầu cho sự lĩnh hội các giá trị văn học.
Để dạy tốt tiết học đọc thơ, kể truyện cho trẻ nghe. Trước tiên cô giáo cần
ham thích thơ, truyện, cảm thụ được các tác phẩm và nắm được khả năng của
thơ truyện trong việc giáo dục trẻ.

Khi cần truyền thụ các tác phẩm cô giáo cần khai thác những khả năng của
thơ truyện để đạt được sự phát triển toàn diện ở trẻ, không nên coi thơ truyện
đơn thuần là phương tiện giáo dục đạo đức cho trẻ.
Cũng do tác dụng của văn học như đã trình bày ở trên, việc truyền thụ cho
các cháu phải được thực hiện tỉ mỉ, đầy đủ cả lớp, chứ không chỉ chú ý riêng đến
các cháu khá, trong suốt quá trình giáo dục, cô giáo nên kết hợp dạy thơ, truyện
với dạy các kiến thức khác để đạt kết quả cao hơn .Việc truyền thụ các tác phẩm
cho trẻ cần được tiến hành trong các tiết học và ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài việc
tìm hiểu và cảm thụ tác phẩm, giáo viên cần phải nắm vững phương pháp, biết
vận dụng sáng tạo cho phù hợp với trình độ của trẻ trong điều kiện cụ thể.
13


Qua quá trình thực nghiệm, chúng tôi thấy trẻ đã có tiến bộ rõ rệt. Trẻ rất
hứng thú với hoạt động đọc thơ, truyện cho trẻ nghe, trẻ tích cực hơn, hứng thú
hơn với hoạt động nghe cô giáo đọc thơ,truyện, trẻ năng động hơn và tự tin thể
hiện mình, bộc lộ cảm xúc của bản thân mình. Trong phạm vi đề tài, bước đầu
tôi nghiên cứu một số biện pháp đọc thơ, kể chuyện cho trẻ nghe, góp phần nâng
cao kiến thức cho giáo viên, giúp giáo viên có một nền tảng cơ bản.
Kết quả mà tôi thu được đã cho thấy tính khả quan của đề tài. Nó phù hợp
với giả thiết mà chúng tôi đưa ra. Với những biện pháp và kết quả nêu trên bản
thân tôi tự rút ra cho mình bài học là để cho trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học
thì ngay từ đầu năm học giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
Tập luyện giọng đọc, giọng kể sao cho diễn cảm, thể hiện được nét mặt cử
chỉ, điệu bộ của các nhân vật trong truyện. Sử dụng tốt mô hình rối. Tích cực
làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề.
Nâng cao khả năng cảm thụ văn học cho trẻ mẫu giáo là một vấn đề hết sức
quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ, hình thức tổ
chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học sẽ giúp cho trẻ toàn diện về mọi
mặt qua những bài thơ, câu truyện trẻ biết yêu quý cái đẹp tự nhiên của con

người, biết phân biệt cái thiện, cái ác, đem lại cho trẻ những hiểu biết đầu tiên về
cuộc sống xung quanh trẻ, đồng thời trẻ biết nhập vai với những nhân vật trong
câu truyện, bài thơ. Mong rằng những biện pháp này sẻ áp dụng hiệu quả hơn
khi được các cấp lãnh đạo, các đồng nghiệp góp ý, bổ sung thêm và tích cực đổi
mới trong quá trình vận dụng để giúp trẻ phát triển toàn diện đáp ứng với yêu
cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Kiến nghị:
* Đối với nhà trường:
- Bồi dưỡng thêm kiến thức về văn học nói chung và thơ, truyện nói riêng
cho giáo viên để nâng cao hiểu biết, nâng cao sự cảm thụ, cũng như khả năng
sưu tầm các tác phẩm thơ, truyện và đưa chúng đến với trẻ mầm non.
- Nhà trường cần quan tâm hơn đến hoạt động đọc thơ, kể truyện cho trẻ
nghe, tạo điều kiện để cho trẻ nghe thơ, truyện mọi lúc, mọi nơi, dưới nhiều hình
thức phong phú, nội dung đa dạng giúp hoạt động nghe trở nên sôi nổi và cuốn
hút trẻ qua đầu đĩa ti vi, máy tính, máy chiếu...
- Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên đi học hỏi thêm ở các trường
bạn: Như sinh hoạt chuyên đề dự giờ,góp ý. Trường thường xuyên tổ chức các
chuyên đề,tổ chức thao giảng ,thường xuyên tổ chức các ngày hội,ngày lễ cho
học sinh được thâm gia để phát huy được năng khiếu ở trẻ.
- Trường tạo điều kiện thêm về thời gian cũng như kinh phí để giáo viên
làm thêm đồ dùng đồ chơi tự tạo phục vụ cho nội dung tiết học thêm phong phú,
kích thích hứng thú và sáng tạo của trẻ, bồi dưỡng cảm thụ văn học của trẻ.
*Đối với phòng giáo dục:
Thường xuyên tổ chức tập huấn cho giáo viên, tìm hiểu năng cao kiến thức,
kĩ năng về các phương pháp giúp trẻ cảm thụ tốt môn văn học, đồng thời tổ chức
14


các hoạt động mẫu để học hỏi đồng nghiệp, rút ra kinh nghiệm lẫn nhau từ đó có
phương pháp giáo dục tối ưu nhất, đạt hiệu quả cao nhất.- Mong các cấp lãnh

đạo tăng cường đầu tư thêm về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ đùng dạy học
cho trường mầm non Thị trấn.Trên đây là một số biện pháp nhằm giúp trẻ mẫu
giáo 4 – 5 tuổi nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học, tuy nhiên còn
nhiều thiếu sót nhưng tôi xin mạnh dạn trình bày với các bạn đồng nghiệp, mong
được sự đóng góp của các đồng chí giáo viên cùng hội đồng cán bộ ngành. Để
đề tài trên được hoàn thiện hơn cho những năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
Thanh hóa, ngày 10 tháng 4 năm 2016
Xác nhận
Tôi xin cam đoan đúng là SKKN của tôi
của thủ trưởng đơn vị
tự viết, không sao chép nội dung của người khác
Người viết SKKN

Trịnh Thị Duy

TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. Cuốn “ Giáo dục trẻ mẫu giáo qua truyện và thơ” của tác giả Nguyễn
Thủy.
2. Cuốn “ Đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục mầm non “ của
NXB ĐHSP Hà Nội.
15


3. Cuốn “ Chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mẫu giáo” của vụ giáo
dục mầm non
4. Cuốn “Hướng dẫn đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục trẻ
mẫu giáo 5-6 tuổi” của vụ giáo dục mầm non.
5. Cuốn “ Tuyển chọn thơ truyện, câu đố mẫu giáo” của tác giả Đặng Thu
Quỳnh.

6. Cuốn “ Giáo trình văn học dân gian “ của tác giả Phạm Thu Yên ( chủ
biên).
7. Cuốn “ Văn học trẻ em” của Lã Bắc Lý.
8. Tài liệu hướng dẫn “Tổ chức thực hiện chương trình GDMN- Mẫu giáo
nhỡ 4 - 5 tuổi” theo chương trình đổi mới.

16