skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5 6 tuổi ở trường mầm non vĩnh ninh

STT
1.
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.3.1.
2.3.2.
2.3.3.
2.3.4.
2.3.5.
2.3.6.
2.3.7.
2.4.
2.4.1.
2.4.2.
2.4.3.
3.
3.1.
3.2.
3.2.1.
3.2.2.
3.2.3.

MỤC LỤC
NỘI DUNG

TRANG
MỞ ĐẦU
1
Lý do chọn đề tài
1
Mục đích nghiên cứu
1
Đối tượng nghiên cứu
2
Phương pháp nghiên cứu
2
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2
Cơ sở lí luận
2
Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
2
Các giải pháp đã thực hiện để nâng cao chất lượng làm
4
quen với chữ cái.
Gây hứng thú cho trẻ trên tiết học chính "Làm quen chữ cái"
4
Tạo môi trường làm quen với chữ cái qua các góc
8
Lồng ghép tích hợp các môn học khác
9
Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
12
Cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi
14

Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng
16
Tăng cường công tác phối kết hợp với phụ huynh để
16
nâng cao chất lượng môn làm quen với chữ cái.
Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục với bản
17
thân, đồng nghiệp và nhà trường
Đối với hoạt động giáo dục
17
Đối với bản thân
18
Đối với đồng nghiệp và nhà trường
18
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
18
Kết luận
18
Kiến nghị
19
Đối với nhà trường
19
Đối với địa phương
19
Đối với phòng giáo dục và đào tạo
19

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.

1


Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là chủ nhân tương lai của đất
nước, là lớp người sẽ kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN của ông cha ta để lại.
Vì thế, mỗi một trẻ em sinh ra đều có quyền được chăm sóc, giáo dục, được
tồn tại và phát triển, được thương yêu trong gia đình, nhà trường và cộng đồng.
Xã hội càng phát triển, con người càng được nhận thức và đánh giá đúng đắn thì
việc chăm sóc giáo dục trẻ lại càng mang ý nghĩa nhân văn to lớn, trở thành
chân lý của thế giới văn minh.
Hiện nay, bậc học mầm non đang được Đảng và nhà nước ta quan tâm đặc
biệt hàng đầu. Nghị quyết TW2 khóa VIII của Đảng đã xác định “Định hướng
chiến lược giáo dục, đào tạo trong thời kỳ Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa và đề
ra mục tiêu giáo dục mầm non phải trang bị cho trẻ những gì tốt nhất kể cả vật
chất và tinh thần một cách toàn diện về mọi mặt: Đức, trí, thể, mỹ, lao động góp
phần nâng cao dân trí, đào tào nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. [1]
Bởi vì mục tiêu của giáo dục mẫu giáo là giúp trẻ em phát triển về thể chất,
nhận thức, ngôn ngữ, phát triển tình cảm xã hội, thẩm mỹ, những mục tiêu này
có mối liên hệ chặt chẽ với nhau đặc biệt là môn làm quen chữ cái góp phần phát
triển lĩnh vực phát triển ngôn ngữ một cách có hiệu quả nhất nhằm hình thành
những yếu tố đầu tiên nhân cách của trẻ để chuẩn bị cho trẻ em vào lớp một.
Để thực hiện được tốt mục tiêu đó thì người giáo viên phải linh hoạt chủ
động lựa chọn các nội dung có sự sắp xếp một cách nhẹ nhàng. Đặc biệt đối với
trẻ lớp 5-6 tuổi, ngoài nhiệm vụ phát triển ngôn ngữ giao tiếp cho trẻ giáo viên
còn có nhiệm vụ hình thành cho trẻ những kĩ năng nhận biết các chữ cái, luyện
phát âm, kĩ năng cầm bút tập sao chép các chữ, từ, câu đơn giản….giúp trẻ hình
thành và phát triển tư duy.
Nhưng trên thực tế, trẻ nhận biết các chữ cái chưa chính xác, đang còn nhầm lẫn
và phát âm chữ cái chưa đúng, chưa rõ ràng, nhiều trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói tiếng

địa phương... Là một giáo viên Mầm Non. Tôi cũng nhận thấy được môn “Làm
quen với chữ cái” có ý nghĩa và có tác dụng to lớn trong giáo dục nhằm giúp trẻ
phát triển toàn diện. Mặt khác, môn học còn giúp trẻ nhận biết thế giới xung
quanh, giúp trẻ giao tiếp với mọi người, hình thành và phát triển các kĩ năng
nghe, nói, tiền đọc, tiền viết, giúp cho việc tiếp thu kiến thức, học tập tốt ở
trường tiểu học và các cấp học sau.
Xác định được nhiệm vụ và trách nhiệm của mình, bản thân tôi luôn trăn
trở, suy nghĩ không biết làm cách nào để nâng cao chất lượng “Làm quen với
chữ cái” cho trẻ 5-6 tuổi. Tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và chọn đề tài:
“Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen với chữ cái cho trẻ 5-6
tuổi ở trường mầm non Xã Vĩnh Ninh, Huyện Vĩnh Lộc, Tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Thông qua đề tài này tôi muốn cùng bạn bè, đồng nghiệp trao đổi để cùng nhau
học hỏi những kinh nghiệm giảng dạy hay, phong phú nhằm nâng cao chất lượng
chăm sóc, giáo dục trẻ, đặc biệt là chất lượng của hoạt động "Làm quen với chữ

2


cái" để giúp trẻ vững vàng bước vào tiểu học, đáp ứng được với chương trình
hiện nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi trường mầm non Xã Vĩnh Ninh, Huyện Vĩnh Lộc,
Tỉnh Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Với đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp như:
- Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp điều tra và khảo sát thực tế
- Phương pháp thu thập thông tin
- Phương pháp thống kê

- Phương pháp so sánh, phân tích, đánh giá
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
2.1. Cơ sở lí luận:
Như chúng ta đã biết trong tất cả các phương tiện mà con người dùng để
giao tiếp thì ngôn ngữ là phương tiện duy nhất thoả mãn được tất cả nhu cầu của
con người.
Theo bà Ngô Thị Hợp, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non (Bộ Giáo
Dục và Đào Tạo) cho rằng: “Chương trình giáo dục ở các trường mầm non là rất
cần thiết cho sự hình thành nề nếp và kiến thức để cho các cháu chuẩn bị bước
vào lớp 1. Ở lớp mẫu giáo lớn, trong 1 tuần, các cô giáo cũng đã sắp xếp từ 1-2
tiết để cho các cháu quen dần với bảng chữ cái và các con số từ 1-10, cách thức
cầm bút và ngồi học cho đúng quy cách, ý thức giữ gìn vệ sinh và tự làm những
việc có thể”. [2]
Trong các hoạt động giáo dục trẻ ở trường mầm non thì hoạt động vui chơi
là hoạt động chủ đạo, song hoạt động học tập cũng không kém phần quan trọng
trong việc cung cấp các kiến thức cần thiết để trang bị cho trẻ chuẩn bị vào lớp
1…. Vì vậy việc tổ chức các tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội được các kiến
thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất, đặc biệt là đối với môn “Làm quen
với chữ cái”. Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải
tâm huyết với nghề, suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, sáng tạo hướng dẫn trẻ tham
gia vào hoạt động một cách khoa học, để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành
những kỹ năng học tập ban đầu. Mặt khác, người giáo viên cần phải đầu tư thời
gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho tiết học...
có như vậy tiết học mới đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức
của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia vào các hoạt
động của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm tâm sinh lí của trẻ, từ trực quan sinh động
đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng quay trở về thực tiễn, tôi đã mạnh
dạn đưa ra: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn làm quen với chữ cái cho
trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Xã Vĩnh Ninh, Huyện Vĩnh Lộc, Tỉnh Thanh
Hóa”.

2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
3


2.2.1. Những nét khái quát về tình hình kinh tế xã hội của địa phương
và đặc điểm, tình hình trường mầm non Xã Vĩnh Ninh, Huyện Vĩnh Lộc:
Xã Vĩnh Ninh nằm ở đường quốc lộ 45 giáp với huyện Yên Định. Xã có
diện tích rộng và kinh tế tương đối ổn định. Người dân chủ yếu làm nghề nông
nghiệp, một số ít là công nhân viên và tiểu thương. Trường mầm non Vĩnh Ninh
luôn được các cấp Ủy Đảng, Uỷ ban nhân dân, các ban ngành đoàn thể trong xã
luôn quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi để trường thực hiện tốt nhiệm vụ năm
học. Năm học 2016-2017 trường có số lượng Cán bộ giáo viên; Nhân viên và
học sinh như sau:
Tổng số Cán bộ giáo viên; Nhân viên: 25 (Trong đó cán bộ quản lý 2 đồng
chí; Giáo viên 22 đồng chí; Nhân viên 1 đồng chí).
Tổng số nhóm lớp: 14 (Trong đó: 5 nhóm nhà trẻ: 75 cháu; 9 lớp mẫu giáo:
259 cháu).
2.2.2. Thực trạng:
a. Thuận lợi:
Ban giám hiệu luôn quan tâm tới công tác chuyên môn, thường xuyên dự
giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tham mưu với các ban ngành
đoàn thể mua sắm bổ sung thêm trang thiết bị như: Ti vi, máy tính, đồ dùng đồ
chơi, học liệu... cho trẻ được hoạt động vui chơi đặc biệt là áp đúng vào môn
“Làm quen với chữ cái”,...
Đội ngũ giáo viên nhà trường luôn yêu nghề mến trẻ, có trách nhiệm với
công việc, nhiệt tình gương mẫu luôn tìm tòi sáng tạo các hình thức tổ chức các
tiết học đặc biệt là tiết học “Làm quen với chữ cái”. Đồng thời bản thân mỗi
giáo viên luôn tìm tòi các trò chơi “Làm quen với chữ cái”, học hỏi các cách để
tận dụng những nguồn nguyên vật liệu tái sử dụng để có thể biến chúng thành
những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học, được khám phá

và khắc sâu kiến thức trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ, đặc biệt là môn “Làm
quen với chữ cái”.
Phụ huynh học sinh luôn nhiệt tình giúp đỡ trao đổi và trò chuyện vui vẻ
với cô, nhiệt tình ủng hộ giáo viên trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
Các cháu đều khỏe mạnh, đều được học theo đúng độ tuổi nên việc tiếp thu
những kiến thức cũng nhạy bén.
b. Khó khăn:
Giáo viên đã trang trí tạo môi trường mở cho trẻ học chữ cái ở mọi lúc mọi
nơi nhưng đồ dùng chưa đẹp, chưa lôi cuốn hấp dẫn trẻ. Việc tuyên truyền với
phụ huynh học sinh đã có, nhưng nội dung chưa cụ thể và chưa phù hợp với
từng chủ đề. Việc sử dụng giáo án điện tử đối với giáo viên trong trường còn hạn
chế dẫn đến tiết dạy chưa sinh động, chưa hấp dẫn.
Việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học có những tiết còn hạn chế
dẫn đến trẻ chưa nhận biết được chữ cái có trong từ, dưới hình ảnh…
Một số phụ huynh vẫn dạy cho trẻ tập viết trong khi trẻ chưa đủ tuổi và khả
năng cầm bút viết như trẻ lớp một. Một số phụ huynh dạy cho trẻ học chữ cái ở
gia đình chỉ mang tính chất đối phó với cô giáo.
4


Trẻ thuộc chữ nhưng không nhớ được cấu tạo hay đặc điểm chữ cái, nhiều
trẻ thuộc chữ cái trên hình thức học thuộc lòng chữ chứ không học để nhớ được
mặt các chữ cái.
2.2.3. Kết quả thực trạng:
Trước thực trạng đó ngay từ đầu năm học 2016-2107, khi được ban giám
hiệu nhà trường giao phụ trách lớp 5-6 tuổi tôi đã tiến hành tìm hiểu khả năng
của trẻ “Làm quen với chữ cái”, trên cơ sở đó có biện pháp linh hoạt giúp đỡ trẻ,
nội dung khảo sát như sau:
Kết quả khảo sát trẻ lần 1 (đầu năm học 2016 – 2017)
TT

Khả năng

1

Trẻ nhận biết đúng chữ cái
Trẻ phát âm đúng, rõ ràng,
mạch lạc
Trẻ biết chơi trò chơi với chữ
cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia
hoạt động làm quen chữ cái

2
3
4

Số
trẻ
KS

Đạt

Chưa đạt

Số
lượng
16

Tỉ lệ

(%)
55,2

Số
lượng
13

Tỉ lệ
(%)
44,8

12

41,4

17

58,6

15

51,7

14

48,3

16

55,2

13

44,8

29

Nhìn vào bảng khảo sát trên với số lượng, tỉ lệ trẻ đạt yêu cầu về các nội
dung khảo sát trẻ cho thấy chất lượng môn “Làm quen với chữ cái” của lớp chưa
tốt. Vì vậy tôi đã suy nghĩ và tìm ra một số biện pháp hữu hiệu nhất trong việc
thực hiện nâng cao hiệu quả “Làm quen với chữ cái” cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6
tuổi ở trường mầm non Xã Vĩnh Ninh, Huyện Vĩnh Lộc, Tỉnh Thanh Hóa.
2.3. Các giải pháp đã thực hiện để nâng cao chất lượng làm quen với
chữ cái.
2.3.1. Gây hứng thú cho trẻ trên tiết học "Làm quen với chữ cái".
Hình thức cho trẻ “Làm quen với chữ cái” thông qua hoạt động học tập là
hình thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích yêu cầu của môn
“Làm quen với chữ cái”.
Để tiết học đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, không khô khan, cứng
nhắc thì điều đầu tiên là cô giáo thực sự phải có một nghệ thuật dẫn dắt trẻ. Hoạt
động học làm quen với chữ cái được hướng dẫn bằng nhiều phương pháp, hình
thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với nhau một cách chặt
chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế nhất định. Vì vậy khi
dạy trẻ “Làm quen với chữ cái” tôi đã lựa chọn các phương pháp, hình thức phù
hợp với yêu cầu của từng tiết dạy, để thu hút sự tập trung chú ý tạo hứng thú của
trẻ trong tiết học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả cao.
Để đạt được mục tiêu của chương trình giáo dục mầm non tôi đã luôn thực
hiện quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” luôn luôn phát huy tính tích
cực của trẻ và phải dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
5

Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen với chữ cái" là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình
thức, dập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy
"Làm quen với chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ
bài soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy, chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc
động, tĩnh phù hợp với chủ đề.
Ngoài ra, để tạo hứng thú cho trẻ thì cô phải có nghệ thuật lên lớp, ngôn
ngữ diễn đạt ngắn gọn hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể
chuyện (dựa trên chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay sử dụng bài hát, câu đố,
những trò chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu và tránh gò
bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ cái g, y (Chủ điểm phương tiện giao
thông).
Cô giới thiệu chương trình “Bé yêu học chữ” và cho trẻ quan sát đoạn video
về hoạt động của các loại Phương tiện giao thông. Cô hỏi trẻ các con vừa quan
sát thấy các loại phương tiện giao thông gì trong đoạn video? Trẻ trả lời: Con
thấy có: Ô tô, máy bay, xe máy, tàu hỏa... Các con ạ ô tô, máy bay, xe máy, tàu
hỏa...là các loại phương tiện giao thông đấy. Và chương trình “Bé yêu học chữ”
đã đến rồi bây giờ cô và các con cùng hát bài “Phương tiện giao thông” đi nhẹ
nhàng về sân khấu của lớp mình để tham gia chương trình nào. Trẻ đi nhẹ nhàng
về chỗ của mình.
* Làm quen chữ cái y
+ Cô nói “Lắng nghe, lắng nghe”. Trẻ “nghe gì nghe gì”?
+ Nghe cô đọc câu đố xem là phương tiện giao thông gì nhé?
“Chẳng phải là chim, mà lại có cánh
Ngày đêm bay lượn trên bầu trời
Đến khắp mọi nơi chở người hàng hóa”.
+ Cô đố các con đấy là phương tiện giao thông gì? Trẻ trả lời Máy bay ạ.

+ Để xem bạn trả lời đã đúng chưa các con cùng hướng lên màn hình quan
sát xem có đúng là máy bay không nào.
+ Cô cho trẻ xem tranh: Máy bay.

6


+ Cô hỏi trẻ: Máy bay là phương tiện giao thông đường gì? Trẻ trả lời
đường hàng không ạ.
+ Cô hỏi trẻ: Máy bay bay ở đâu? Trẻ trả lời: Máy bay bay trên trời ạ.
+ Cô đọc từ máy bay 2-3 lần.
+ Cô cho trẻ đọc từ dưới tranh. Trẻ đọc máy bay (cả lớp đọc, tổ đọc, cá
nhân trẻ đọc).
+ Cô mời 1 trẻ lên ghép từ máy bay giống từ trong tranh. 1 trẻ lên ghép
+ Cô mời 1 trẻ tìm chữ cái đã học. Trẻ lên tìm chữ cái và giơ cho cả lớp đọc
và để lại chữ cái y.
+ Cô giới thiệu chữ y, giới thiệu cấu tạo chữ cái y. Trẻ chú ý lắng nghe.
+ Cô phát âm mẫu 2-3 lần. Trẻ lắng nghe.
+ Cô mời trẻ phát âm. Trẻ phát âm theo lớp, tổ, cá nhân.
+ Cô hỏi trẻ chữ y in thường có những nét gì? Trẻ trả lời có 2 nét một nét
xiên gắn và một nét xiên dài.
+ Cô giới thiệu thêm ngoài chữ y in thường còn có chữ y viết thường và y
in hoa cho trẻ xem trên máy tính, ti vi và cho trẻ phát âm lại.
* Làm quen chữ cái g
Tiếp theo cô treo tranh nhà ga có dòng người qua lại, có người soát vé và có
những đoàn tàu dừng đón trả khách.

+ Cô có bức tranh vẽ gì đây? Trẻ trả lời nhà ga ạ.
+ Cô cho trẻ quan sát tranh vẽ: nhà ga.
+ Cô giới thiệu từ: nhà ga dưới bức tranh và phát âm 3 lần.

+ Cô cho trẻ phát âm. Trẻ phát âm.
+ Cô cho trẻ đếm số lượng chữ cái có trong từ nhà ga. Trẻ đếm 1,2,3,4,5.
+ Cô mời 1 trẻ lên ghép chữ rời ghép thành từ: nhà ga giống từ dưới màn
hình. 1 trẻ lên ghép.
+ Cô cho trẻ so sánh xem từ trẻ vừa ghép có giống từ dưới màn hình chưa?
Trẻ trả lời giống ạ
7


+ Cô hướng dẫn trẻ phát âm thẻ chữ rời. Trẻ phát âm nhà ga.
+ Cô chú ý sửa sai cho trẻ.
+ Cô gọi 1 trẻ lên tìm các chữ đã học. Trẻ lên tìm
+ Cô cất các chữ cái khác, giới thiệu chữ cái g in thường, phát âm chữ cái
(Cô phát âm 3 lần) Trẻ lắng nghe.
+ Cô giới thiệu cấu tạo của chữ “g”: Chữ g được cấu tạo bởi 2 nét: Một nét
cong tròn khép kín và một nét móc lên.
+ Cô mời lớp, tổ, nhóm, cá nhân phát âm. Trẻ phát âm
+ Cô hỏi trẻ cấu tạo chữ g. Trẻ trả lời chữ g được cấu tạo bởi 2 nét: Một nét
cong tròn khép kín và một nét móc lên.
+ Cô giới thiệu cho trẻ biết về các kiểu chữ “g” chữ in hoa, in thường, viết
thường (qua máy tính, ti vi)
+ Cô giới thiệu chữ g có cấu tạo khác nhau nhưng đều giống nhau cách phát
âm.
Muốn đạt được mục tiêu trên trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm
sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững, trẻ thích những cái
đẹp, mới lạ hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng
quan trọng hơn.
Vì vậy không nên ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh
tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, dập khuôn chưa có hình thức đổi
mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư

tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế.
Mặt khác việc cho trẻ làm quen với chữ cái không thể đạt đựơc kết quả cao
nếu không có đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn, đa dạng, đẹp mắt nhưng phải an toàn.
Việc sử dụng đồ dùng đồ chơi trong môn học chữ cái là rất quan trọng bởi nó
kích thích tính chủ động và khả năng hoạt động của trẻ,... Chính vì thế, khi dạy
một tiết "Làm quen với chữ cái" tôi cho rằng: Đồ dùng trực quan là yếu tố đầu
tiên yêu cầu đặc biệt phải bảo đảm an toàn. Vì vậy tôi dùng hình ảnh trên máy
tính, ti vi để tạo hứng thú cho trẻ.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ
được lần lượt làm quen các chữ qua vật thật, tranh ảnh mà trong đó có chứa một
chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ a, ă, â (Chủ đề Bản thân).
Trước tiên là cách vào bài tôi đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp
đọc thơ "Tay ngoan": Trẻ đọc thơ cùng cô.
“Tay thò thay thụt
Tay thụt tay thò
Tay múa xoè hoa
Đẹp xinh mười ngón
Tay ngoan vòng đón
Khách đến thăm nhà
Tay biết xoè ra
“Ú, a” cùng bạn
8


Tay ngoan buổi sáng
Chải răng trắng tinh....”

Trong khi trẻ đọc thơ tôi kết hợp trình chiếu các hình ảnh minh hoạ bài thơ.
Sau khi đọc xong bài thơ tôi trò chuyện với trẻ về bài thơ, đồng thời giáo dục lễ

giáo cho trẻ là phải biết chào hỏi khi khách đến nhà và rèn kĩ năng sống cho trẻ
biết đánh răng, rửa mặt, tự phục vụ nhu cầu của bản thân. Qua đó, trẻ tri giác và
hiểu rõ hơn về đặc điểm cấu tạo và chức năng chính của các bộ phận trên cơ thể,
đặc biệt là được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi trình chiếu bức tranh
vẽ đôi bàn tay, hỏi trẻ bức tranh này vẽ bộ phận gì trên cơ thể? (bàn tay). Sau đó
tôi giới thiệu dưới bức tranh có từ "bàn tay", tôi phát âm trước và cho trẻ phát
âm từ “bàn tay”. Sau đó tôi hỏi trẻ: Bạn nào giỏi đã phát hiện được những chữ
cái đã được học, khi trẻ trả lời xong tôi cho cả lớp kiểm tra lại bằng hiệu ứng là
làm mất đi những chữ cái đã học và chỉ để lại chữ cái mới “a” và giới thiệu với
trẻ đây là chữ cái “a” mà hôm nay cô sẽ cho các con làm quen.
Tiếp đến chữ "ă, â" tôi tiến hành các bước tương tự như chữ cái a.
Hoặc là để chuẩn bị cho trẻ hoạt động “Ôn bài cũ” vào buổi chiều. Lúc
ngoài trời tôi cùng trẻ trò chuyện về trò chơi "Ghép tranh". Tôi huy động trẻ sưu
tầm bìa catton, tranh ảnh, hoạ báo về các bộ phận và các giác quan trên cơ thể
như: Bàn tay, bàn chân, đôi mắt, cái tai.... Hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình
ảnh đó. Khi vào trò chơi tôi giới thiệu với trẻ cô đã có hình ảnh của bạn trai
nhưng trên hình ảnh đó có thiếu các bộ phận và các giác quan. Nhiệm vụ của các
con là phải cắt và dán các bộ phận, các giác quan cho bạn trai, làm như vậy trẻ
sẽ hứng thú hơn với chính đồ dùng mình làm ra. Đồng thời tôi cũng rèn luyện
thêm các kĩ năng tạo hình cho trẻ.
2.3.2. Tạo môi trường làm quen với chữ cái qua các góc.
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ, đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự chú
ý cho trẻ vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần thiết
9


để làm nổi bật các môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay
những giờ rãnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật...
để trang trí theo chủ điểm.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “Chữ cái bé yêu” và tôi lựa

chọn cắt dán để phù hợp với chủ điểm như chủ điểm thực vật thì tôi trang trí
những cây, hoa, hột hạt.... sau đó cho trẻ cắt các chữ cái l, m, n (Trong chủ điểm
thế giới thực vật) cho trẻ dán chữ cái dưới các loại hột hạt hay tranh ảnh theo sự
hướng dẫn của cô giáo như lá thì trẻ dán chữ l, mận thì dán chữ m, hạt na thì dán
chữ n hoặc cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa
cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định
cho trẻ làm quen l, m, n thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không
những ở góc “Chữ cái bé yêu” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương
ứng, như hộp đựng hoa lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào nhãn vở và
dán vào. Treo xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp 1, tên
của trẻ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ
của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên
hoạt động “Làm quen với chữ cái”, trẻ học đến nhóm chữ cái gì thì tôi cho trẻ
tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng
phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô,... ngoài
ra còn có đồ dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt,
chữ cái rời, các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô.

Cô và trẻ lớp Mẫu giáo 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh tạo môi trường ở
góc chữ cái bé yêu.
2.3.3. Lồng ghép tích hợp các môn học khác.
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp
các môn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực
chủ động say mê trong tiết học.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào chính tiết học “Làm quen với chữ cái” và
phù hợp với chủ điểm.

10


* Tích hợp môn tạo hình trong tiết dạy trẻ “làm quen với chữ cái”:
Đối với tiết “Làm quen với chữ cái” sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì tạo
hình rất phù hợp với trạng thái tĩnh. Tôi cho trẻ tô màu các chữ cái in rỗng hoặc
cắt, xé, nặn các kiểu chữ cái.

Cô và trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh chơi nặn chữ cái
Ví dụ: Trò chơi với chữ cái p, q, g. (Chủ đề giao thông)
* Chuẩn bị: Bức tranh ô tô tải to. Được vẽ bởi các hình hình học: Hình
vuông chứa chữ “p”; hình chữ nhật chứa chữ “q”; hình tròn chứa chữ “g”.
* Cách chơi như sau: Tôi cho trẻ bật qua những chiếc vòng lên tô màu theo
yêu cầu: Đội số 1 tô màu đỏ hình chứa chữ cái “p”, đội số 2 tô màu xanh hình
chứa chữ cái “q”, đội số 3 tô màu vàng hình chứa chữ cái “ g” đội nào tô màu
đúng, đẹp là đội thắng cuộc. Cô cho trẻ đếm xem có bao nhiêu chữ cái p, q, g ở
xe vừa tô màu.

Cô và trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh chơi tô mầu các hình
có chứa chữ cái p, q, g.
11


* Tích hợp môn làm quen với văn học trong tiết dạy “Làm quen với
chữ cái”:
Khi vào một tiết học “Làm quen với chữ cái” tôi thường tích hợp bộ môn
“Làm quen với văn học” vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Khi tích hợp một
câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó
có chứa chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện "Sự tích hoa hồng" cô kể cho trẻ nghe câu chuyện sau

đó đưa tranh "hoa hồng" ra cho trẻ lên rút các chữ cái đã được học. Hôm nay cô
sẽ cho các con làm quen chữ cái “h”.
Ví dụ: Bài thơ "Cây đào" cô cho trẻ đọc cùng cô bài thơ “cây đào” và đi
nhẹ nhàng về chỗ ngồi sau đó đưa tranh "cây đào" ra cho trẻ lên rút chữ cái đã
được học như chữ cái: o, a, c cả lớp phát âm lại những chữ cái đã được học từ
chủ điểm trước. Hôm nay cô sẽ cho các con làm quen chữ cái mới đó là chữ đ.
Ví dụ: Bài thơ “Tìm ổ” cô cho trẻ đọc bài thơ sau đó cô hỏi trẻ chị gà mái
đang tìm gì? Trẻ trả lời tìm ổ ạ. Cô đưa hình ảnh “gà mái” ra và cho trẻ lên ghép
thẻ chữ cái rời giống từ trên màm hình và cho cả lớp đọc từ “gà mái”. Tiếp theo
cô mời 1 trẻ lên rút những chữ cái đã học ở chủ điểm trước trong từ “gà mái”.
Trẻ lên rút chữ cái: a, m cả lớp phát âm, trẻ để lại chữ cái g, i. Hôm nay cô sẽ
dạy các con chữ cái g, còn chữ cái i cô sẽ dạy các con ở chủ điểm sau.
* Tích hợp môn khám phá khoa học trong tiết làm quen với chữ cái:
Môn này thường gặp ở mọi tiết và nhất là tiết chữ cái, muốn cho trẻ “Làm
quen với chữ cái” một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình vật thật có chứa
các từ, các chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen, những cái đó đều xuất phát từ
môi trường xung quanh.
Ví dụ: Khi dạy một tiết chữ cái g, y (Chủ đề Động vật)
Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ g qua từ “gà mái” tôi cho trẻ đọc từ “gà mái” và
trẻ được quan sát gà mái, trẻ nói rõ tên gọi, đặc điểm, tác dụng.. làm như thế
tăng thêm về các biểu tượng và sự hứng thú.

Tiết học “Làm quen với chữ cái” của trẻ lớp 5-6 tuổi ở trường mầm non
Vĩnh Ninh.
12


2.3.4. Dạy trẻ làm quen với chữ cái qua các trò chơi:
Với trẻ mẫu giáo, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ. Với trẻ “Học bằng
chơi, chơi bằng học”, vì vậy muốn trẻ tiếp thu bài nhanh và nhớ lâu thì chúng ta

nên lồng ghép, đan xen đưa những kiến thức và những trò chơi để trẻ vừa được
chơi, vừa được học mà hiệu quả đạt lại cao. Chính vì vậy tôi sưu tầm và đưa vào
một số trò chơi như sau:
Ví dụ: Trò chơi với chữ cái i, t, c.
Tôi tổ chức trò chơi khéo léo với cách chơi như sau: Trẻ bật liên tục vào 3
vòng tròn có gắn chữ i, t, c, vừa bật vừa phát âm chữ cái ở trong vòng tròn. Các
vòng chứa chữ cái tôi đều dán màu rất đẹp mắt để trẻ chú ý và thích thú.
* Hướng dẫn cách chơi:
Đầu tiên tôi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Cô bé quàng khăn đỏ”. Sau đó
dẫn dắt trẻ vào câu chuyện và hỏi trẻ: Các con có muốn giúp cô bé quàng khăn
đỏ mang bánh biếu bà không nào? Vậy thì hôm nay chúng ta cùng giúp cô bé
nhé, nhưng để đến được nhà bà ngoại của cô bé quàng khăn đỏ thì chúng ta phải
vượt qua thử thách đó là bật liên tục vào các vòng có chứa các chữ cái i, t, c.
Vừa bật vừa phát âm chữ cái trong vòng tròn. Bạn nào bật đúng vào vòng sẽ
được nhận một giỏ bánh để mang biếu bà ngoại của cô bé quàng khăn đỏ đấy.
Qua cách chơi như vậy tôi thấy trẻ rất hứng thú và rất dễ thuộc các chữ cái.
Ngoài ra để trẻ hào hứng phấn khởi, ham học chữ cái hơn nữa, tôi còn
mạnh dạn áp dụng các trò chơi trên công nghệ thông tin vào các tiết học như: Sử
dụng phần mềm powerpoint để soạn giáo án điện tử….
i

t

c

i

t

c

Trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh chơi trò chơi bật vào
các vòng và phát âm chữ cái i, t, c.
Ví dụ: Trò chơi bánh xe quay:
13


Cách chơi như sau: Tôi thiết kế trò chơi này trên máy tính. Tôi thiết kế
một vòng quay, bên trong chia các múi có chứa các chữ cái cần làm quen. Khi
mũi tên bánh quay dừng và chỉ vào chữ gì thì trẻ chú ý phát âm chữ cái đó.

Cô và trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Vĩnh Ninh chơi trò chơi bánh xe quay
Ví dụ: Trò chơi chiếc gậy thần kì.
Mục đích của trò chơi này là giúp trẻ phân biệt bên phải, bên trái. Phân biệt
các chữ cái có nét đứng như: h, k, b, d, đ, p, q....
Cô chuẩn bị các nét cong tròn khép kín (o), nét xiên (<) bằng bìa. Gậy dài
làm nét sổ thẳng (l).
Cách chơi như sau: Tôi chia lớp thành 2 nhóm: Một nhóm cầm gậy (l) và
một nhóm cầm các nét chữ (o), (<). Cho trẻ hát các bài hát trong chủ đề, khi bài
hát kết thúc cô yêu cầu ghép thành chữ gì thì trẻ của 2 nhóm chạy lại với nhau
để ghép thành chữ cái đó. Ví dụ: Nét cong tròn (o) ghép với gậy về phía bên
phải sẽ tạo thành chữ (b) ....Qua đó trẻ vừa đựơc trải nghiệm vừa khắc sâu kiến
thức về các nét của chữ cái, đồng thời trẻ rất hứng thú.
Ví dụ: Trò chơi ghép các nét chữ cái:
Tôi thiết kế trò chơi trên máy tính, tôi chuẩn bị các nét chữ được cắt rời ra,
và thiết kế các hiệu ứng để tạo thành chữ cái theo bài dạy của mình. Hoặc tôi cắt
những nét móc, nét thẳng của chữ cái u, ư cho trẻ chơi bật qua các vòng lên
ghép thành chữ u, ư.

Trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh chơi ghép các nét chữ theo yêu cầu

14


Ví dụ: Tôi chuẩn bị các nét sổ thẳng, nét móc, nét cong tròn, nét cong hở
phải, nét cong hở trái, khi cho trẻ đọc tên các nét chữ để tạo thành chữ “b” tôi
cho trẻ kiểm tra trực tiếp trên máy tính. Tôi làm hiệu ứng chỉ có nét sổ thẳng và
nét cong tròn ghép lại được với nhau, còn các nét khác không ghép lại được với
nhau. Vì thế trẻ rất hứng thú và say mê tìm hiểu. Các chữ cái d, đ tôi cũng tiến
hành tương tự.
Ví dụ: Trò chơi chọn chữ theo yêu cầu:
Cô phát âm, nói cấu tạo chữ hay cho chữ cái nào biến mất thì trẻ chọn chữ
cái đó và phát âm.
Với trò chơi này có tác dụng luyện cho trẻ sự tinh nhanh, khả năng ghi nhớ
và tư duy về cấu tạo chữ để nhặt chữ đúng và phát âm chuẩn.

Trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh tìm chữ cái theo yêu cầu của cô
2.3.5. Cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi:
Các hoạt động ngoài giờ học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ làm
quen với chữ cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải
trí cho trẻ, bổ sung nhiều mặt về kiến thức của các tiết học trên lớp, giúp trẻ hiểu
sâu và nhớ lâu các chữ cái đã làm quen, biết cách phát âm đúng, không nói
ngọng, không nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ trau dồi kiến thức chữ cái của
mình.
* Thông qua giờ đón, trả trẻ:
Trong thời gian đón trẻ: Tôi hướng dẫn trẻ cất đồ dùng cá nhân đúng nơi
quy định, hoặc tôi cùng trẻ giải các câu đố có chứa chữ cái.
* Thông qua lúc dạo chơi, hoạt động ngoài trời:
Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tôi có thể cung cấp kiến thức về chữ cái
qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong vườn trường, tôi dẫn trẻ tới các
cây và chỉ vào các biển gắn ở cây đó và cho trẻ đọc tên các loại cây, các loại rau

đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây đó.
Ví dụ: Cây hoa, cây rau ngót, rau muống ...

15


Đồng thời tôi cho trẻ lấy sỏi, hột hạt, nhặt các lá cây khô để xếp các chữ cái
đã học....

Cô và trẻ 5 - 6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh hoạt động dạo chơi ngoài trời
* Thông qua hoạt động góc:
Trước khi thoả thuận vai chơi tôi thường giới thiệu cho trẻ các góc chơi đều
tương ứng với các chữ cái đã học. Và quy định đội nào chơi ở góc nào thì lấy đồ
dùng tương ứng với chữ cái của đội đó.
Đồng thời trong các góc tôi đã gắn các từ tương ứng vào các đồ dùng đồ
chơi như kem đánh răng thì gắn chữ “Kem đánh răng”, quả dứa thì gắn chữ “quả
dứa”, cái nồi thì gắn chữ “cái nồi”..... để khi trẻ thực hiện vai chơi trẻ có thể tự
“đọc” các từ tương ứng.
Ví dụ: Trong góc phân vai: Khi trẻ đi mua hàng là các loại quả: Trẻ có thể
vừa mua các loại quả vừa “đọc” tên các loại quả đó.
Hay ở góc nghệ thuật tôi cho trẻ nặn, cắt dán các chữ cái đã học và gài chữ
cái theo mẫu từ cô cho sẵn theo chủ điểm.
Hoặc cho trẻ xem những hình ảnh có liên quan đến chủ đề có kèm chữ hay
cho trẻ xem sách truyện trong nhóm học tập để trẻ làm quen với cách mở sách
đúng, tìm chữ cái đã học trong truyện hoặc tranh ảnh...
* Thông qua hoạt động chiều:
Thông qua hoạt động buổi chiều, tôi cho trẻ chơi trò chơi “chọn chữ cái”
các bé hãy giúp gia đình bạn Nam vận chuyển các con vật nuôi về đúng chuồng
mang tên gọi những chữ cái đã học chữ “i, t, c”. Muốn vận chuyển được các con
hãy bật nhẹ nhàng bằng 2 chân vào những chiếc vòng này, khi bật không được

chạm chân vào vòng nếu chạm vào vòng sẽ phạm luật và đi về cuối hàng. Qua
trò chơi này giúp trẻ phát triển thể chất, rèn cho trẻ tính mạnh dạn tự tin khi hoạt
động và trẻ là trung tâm, cô chỉ là người hướng dẫn trẻ được tự do trải nghiệm
khám phá.

16


Trẻ 5- 6 tuổi trường mầm non Vĩnh Ninh chơi trong giờ hoạt động chiều
2.3.6. Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng:
Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì tôi nghĩ cô phải là người phát âm chuẩn,
rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm của trẻ chưa
hoàn thiện hoặc bên cạnh còn có người lớn phát âm sai nên trẻ bắt chước. Trong
khi dạy tôi cho trẻ luyện đọc nhiều lần, trước tiên tôi cho trẻ đọc đồng thanh vài
lần sau đó cho cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách phát âm và kịp thời sửa ngay
cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm chưa đúng, tôi yêu cầu trẻ nhìn
khuông miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần. Chẳng hạn chữ
n hoặc chữ l, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên phát âm thường sai, tôi hướng
dẫn kỹ cách phát âm như sau:
+ Cô phát âm chữ cái n: Cô để đầu lưỡi chạm lên hàm răng trên và đưa hơi
nhẹ nhàng “nờ”.
+ Cô phát âm chữ cái l: Cô để đầu lưỡi chạm mặt trong hàm răng trên và
bật hơi phát âm “lờ”. Hoặc chữ u, ư cũng có một số trẻ phát âm chưa chuẩn cô
cho trẻ phát âm nhiều lần và rèn trẻ mọi lúc mọi nơi.
Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm còn nhỏ chưa rõ
ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát âm tốt
phát âm mẫu cho trẻ nghe. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng bạn nên trẻ
đã cố gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn.
Với cách làm như vậy, trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì phát
âm nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn hơn.

2.3.7. Tăng cường công tác phối kết hợp với phụ huynh để nâng cao
chất lượng môn làm quen với chữ cái:
Tôi nắm được tâm lí của đa số phụ huynh là lo lắng khi trẻ lên lớp 1 phải
biết đọc, viết các chữ cái nên tôi đã tuyên truyền để phụ huynh hiểu chương
trình mẫu giáo sẽ trang bị cho trẻ những tiền để tốt nhất để trẻ vững tin vào lớp
1, trẻ sẽ nhớ các chữ cái, phát âm chính xác các chữ cái và biết cầm bút tô các
chữ cái đúng thông qua các hoạt động hàng ngày của trẻ ở trường mầm non.

17


Tôi luôn trao đổi với phụ huynh lớp mình về các hình thức cho trẻ làm quen
với chữ cái. Trao đổi với phụ huynh về các ưu nhược điểm khi trẻ phát âm, tư
thế ngồi tô chữ, cách để vở...của trẻ để phụ huynh nắm bắt được và có biện pháp
rèn thêm cho trẻ ở nhà để trẻ học đạt hiệu qủa hơn.
Tôi trao đổi với phụ huynh về cách dạy phát âm cho trẻ bằng cách hỏi phụ
huynh đã dạy cháu phát âm như thế nào? Nếu phụ huynh dạy trẻ phát âm chưa
đúng thì tôi trao đổi và phát âm lại cho phụ huynh nghe để phụ huynh dạy trẻ
phát âm cho chuẩn, như vậy trẻ sẽ không bị phân tâm bởi 2 cách phát âm của bố
mẹ và của cô. Để từ đó trẻ sẽ phát âm đúng hơn.
Mặt khác tôi cũng luôn trao đổi với phụ huynh về kế hoạch giảng dạy của
mình để phụ huynh và cô giáo có biện pháp tác động phù hợp, giúp trẻ phát triển
một cách toàn diện.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường:
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã tiến hành thực nghiệm để nâng cao
chất lượng môn làm quen chữ cái cho trẻ 5- 6 tuổi. Khi thực hiện những biện pháp
này tôi thấy hiệu quả của vần đề nghiên cứu đã được nâng lên rõ rệt, cụ thể như
sau:
2.4.1. Đối với hoạt động giáo dục:

100% trẻ được học đầy đủ 29 chữ cái trong chương trình đổi mới của Bộ
giáo dục mầm non.
Sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã áp dụng tại lớp mẫu giáo 5-6 tuổi Hoa
Mai ở Trường mầm non Vĩnh Ninh.
Kết quả cụ thể sau khi áp dụng các biện pháp trên trong năm học như sau:
* Kết quả khảo sát trẻ lần 2 (cuối năm học 2016-2017):
Đạt
TT
1
2
3
4

Khả năng

Số trẻ
KS

Trẻ nhận biết đúng chữ cái
Trẻ phát âm đúng, rõ ràng
29
Trẻ chơi trò chơi với chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia
hoạt động làm quen chữ viết

29
28
28

Tỉ lệ

%
100
96,6
96,%

29

100

SL

Chưa đạt

0
1
1

Tỉ lệ
%
0
3,4
3,4

0

0

SL

Nhìn vào bảng khảo sát trên với số lượng, tỉ lệ trẻ đạt yêu cầu về các nội

dung khảo sát trẻ cho thấy chất lượng môn “Làm quen với chữ cái” của lớp được
nâng lên rõ rệt, số trẻ chưa đạt giảm xuống đáng kể. Vì vậy có thể kết luận rằng
với những biện pháp thông thường dập khuôn như thực trạng hiện nay thì chất
lượng thu được trên trẻ rất thấp. Nếu chúng ta biết vận dụng sáng tạo linh hoạt
các biện pháp như tôi đã làm ở trên thì hiệu quả của việc làm quen với chữ cái sẽ
được nâng lên rõ rệt.
18


2.4.2. Đối với bản thân:
Bản thân tôi là tổ trưởng chuyên môn Tổ mẫu giáo nên tôi càng xác định rõ
trách nhiệm của mình, không ngừng phấn đấu học hỏi ở bạn bè, đồng nghiệp,
qua các phương tiện công nghệ thông tin....để nâng cao năng lực chuyên môn,
học hỏi những phương pháp giảng dạy hay, gương mẫu trong công việc để đạt
được kết quả cao hơn nữa trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, đặc biệt với
hoạt động “Làm quen với chữ cái”.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp và nhà trường:
Tất cả giáo viên ở tổ mẫu giáo nói chung và bản thân tôi nói riêng đều nhận
thức được về tầm quan trọng của hoạt động làm quen với chữ cái. Đặc biệt là đã
nắm vững nội dung, phương pháp, hình thức đổi mới của hoạt động này.
Trong năm qua với sự hỗ trợ của đồng chí Hiệu trưởng cùng với các đồng
chí giáo viên. Sáng kiến kinh nghiệm của tôi đã góp phần vào việc nâng cao chất
lượng “Làm quen với chữ cái” ở trường mầm non Vĩnh Ninh Huyện Vĩnh Lộc.
Góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ của trường và ngành học đề ra.
Từ đây trẻ được phát triển toàn diện cả về thể lực và trí tuệ góp phần quan
trọng vào việc hình thành nhân cách cho trẻ.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận:
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện, bản thân tôi đã rút ra được một số
bài học bổ ích như sau:

Trước hết, khi thực hiện một hoạt động nào đó thì khâu chuẩn bị là rất quan
trọng, trẻ phải có đủ đồ dùng để hoạt động. Nhưng chỉ đồ dùng thôi không đủ
mà cô còn phải chuẩn bị về tác phong sư phạm, gần gũi trẻ, về ngôn ngữ sử
dụng…để đưa trẻ vào hoạt động tích cực và hăng say hơn.
Trong quá trình giảng dạy luôn lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, cô
chỉ là người dẫn dắt gợi mở, tránh nói nhiều, làm hộ cho trẻ mà để trẻ phải tự
mình được hoạt động trải nghiệm.
Mặt khác giáo viên phải ứng dụng thành thạo công nghệ thông tin vào trong
các hoạt động để giúp trẻ học hứng thú, phát huy tối đa tính tích cực, chủ động
của trẻ.
Bám sát vào nội dung yêu cầu, dạy đúng trọng tâm của bài, lồng ghép các
môn học đúng lúc, đúng chỗ tạo sự thoải mái nhẹ nhàng cho trẻ, tránh ôm đồm
quá nhiều dẫn đến tiết học bị rời rạc, không rõ trọng tâm.
Để giúp trẻ nâng cao khả năng nhận biết và phát âm đúng đạt kết quả cao,
trước hết giáo viên phải có trình độ, năng lực, luôn đầu tư học hỏi kinh nghiệm,
không ngừng phát huy tính sáng tạo, tính linh hoạt trong giờ dạy. Cô nói đúng
tiếng phổ thông, phát âm chính xác các chữ cái...
Thường xuyên rèn luyện các thói quen nề nếp nói chung và nề nếp học tập
nói riêng cho trẻ.
Giáo viên biết sử dụng đồ dùng đồ chơi sáng tạo. Giới thiệu vào bài một
cách tự nhiên, sinh động, thu hút được sự chú ý của trẻ; Các bước chuyển tiếp
19


nhẹ nhàng, liên kết. Các loại hình hoạt động của môn “Làm quen với chữ cái”
thường xuyên, liên tục ở mọi lúc, mọi nơi.
Cần quan tâm gần gũi trẻ, khuyến khích để trẻ chủ động phát huy tính độc
lập trong bộ môn và tập luyện bồi dưỡng thêm cho trẻ.
Cho trẻ ôn luyện “Làm quen với chữ cái” ở mọi lúc mọi nơi.
Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.

Tăng cường công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
Bản thân giáo viên phải luôn cố gắng học hỏi kinh nghiệm giảng dạy, các
thủ thuật lên lớp, linh hoạt trong sử lý tình huống, phát huy hết khả năng của
mình để giúp trẻ tích cực tham gia hoạt động.
3.2. Kiến nghị:
3.2.1 Đối với nhà trường:
Tích cực tham mưu với Ủy ban nhân dân Xã xây dựng, tu sửa cơ sở vật
chất cho nhà trường để trường thuận lợi hơn nữa trong việc chăm sóc, giáo dục
trẻ, tiếp tục thực hiện chuyên đề “Làm quen với văn học và chữ viết” đặc biệt là
môn “Làm quen với chữ cái” cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
3.2.2. Đối với địa phương:
Quan tâm và tạo điều kiện hơn nữa trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo cũng
như việc xây dựng cơ sở vật chất cho nhà trường để nhà trường đảm bảo đủ điều
kiện theo tiêu chuẩn trường chuẩn quốc gia và trường phấn đấu đạt chuẩn quốc
gia giai đoạn I vào cuối năm 2017.
3.2.3. Đối với Phòng Giáo Dục và Đào Tạo:
Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ cho giáo viên.
Tổ chức sinh hoạt chuyên môn liên trường để cho giáo viên học hỏi kinh
nghiệm lẫn nhau.
Trên đây là một vài kiến nghị nhỏ của tôi với Phòng giáo dục và nhà trường
nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ. Rất mong được sự góp ý, đánh
giá của hội đồng khoa học nhà trường và Phòng giáo dục để đề tài của tôi được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

HIỆU TRƯỞNG

Lưu Thị Hải

Vĩnh Ninh, ngày 12 tháng 5 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến

Đặng Thị Hằng

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trích: “Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khoá VIII) về định hướng chiến lược phát triển Giáo dục - Đào tạo trong thời
kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá và nhiệm vụ đến năm 2000. (Trang 1 từ dòng
11 đến dòng 15) của sáng kiến kinh nghiệm.
2. Trích: “Chương trình giáo dục ở các trường mầm non là rất cần thiết cho sự
hình thành nề nếp và kiến thức để cho các cháu chuẩn bị bước vào lớp 1. Ở lớp
mẫu giáo lớn, trong 1 tuần các cô giáo cũng đã sắp xếp từ 1-2 tiết để cho các
cháu quen dần với bảng chữ cái và các con số từ 1-10, cách thức cầm bút và
ngồi học cho đúng quy cách, ý thức giữ gìn vệ sinh và tự làm những việc có
thể”. Của Bà Ngô Thị Hợp, Phó Vụ Trưởng Vụ Giáo dục mầm non (Bộ Giáo
Dục và Đào Tạo). Ngày 4 tháng 7 năm 2013. (Trang 2 từ dòng 19 đến dòng 25)
của sáng kiến kinh nghiệm.
3. Hướng dẫn các hoạt hoạt động phát triển ngôn ngữ và giao tiếp cho trẻ mầm
non theo bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi: Tác giả: Trần Lan Hương, Trần Thị Nga,
Nguyễn Thị Thanh Thủy, Nguyễn Thị Thu, Nhà xuất bản giáo dục. Xuất bản
tháng 8 năm 2012.
4. Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi. Tác giả

Phó giáo sư tiến sĩ: Lê Thị Ánh Tuyết, Tiến sĩ: Trần Thị Ngọc Trâm, Tiến sĩ: Lê
Thu Hương; Nhà xuất bản: Giáo Dục Việt Nam. Năm xuất bản: 2014.
5. Bồi dưỡng hoạt động làm quen chữ cái: Nguyễn Thu Thủy. Nhà xuất bản Đại
học quốc gia Hà Nội. Năm xuất bản: 2014.
6. 135 trò chơi giúp trẻ mẫu giáo làm quen với chữ cái; Tác giả Lê Bích Ngọc;
Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam; Xuất bản tháng 5 năm 2014.
7. Tuyển chọn giáo án mầm non mẫu giáo 5-6 tuổi lĩnh vực phát triển ngôn ngữ:
Tác giả: Phan Lan Anh, Nguyễn Trung Hiếu, Đặng Lan Phương, Nguyễn Minh
Thảo; Nhà xuất bản giáo dục; Xuất bản tháng 7 năm 2014.

21


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả: Đặng Thị Hằng
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên - Trường mầm non Vĩnh Ninh

TT

1
2

Tên đề tài SKKN

Một số biện pháp nhằm nâng
cao hiệu quả giờ dạy thơ cho

trẻ nhà trẻ 25-36 tháng tuổi.
Một số biện pháp nhằm nâng
cao hiệu quả giờ khám phá
khoa học cho trẻ 3-4 tuổi.

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)
Phòng
Giáo dục và
C
đào tạo
Phòng
Giáo dục
C
đào tạo

Năm học
đánh giá xếp
loại

2009-2010

2012-2013

22