Phương pháp vẽ hình chiếu trục đo từ hai hình chiếu vuông góc

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG
THPT
GIA 3 HÓA
SỞ GIÁO
DỤC VÀ
ĐÀO TĨNH
TẠO THANH

TRƯỜNG THPT TĨNH GIA 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

PHƯƠNG PHÁP VẼ HÌNH CHIẾU TRỤC ĐO TỪ HAI HÌNH
GÓC ĐO TỪ HAI HÌNH
PHƯƠNG PHÁP VẼCHIẾU
HÌNH VUÔNG
CHIẾU TRỤC
CHIẾU VUÔNG GÓC

Người thực hiện: Nguyễn Thị Vân
Chức
vụ:thực
Giáo
viênNguyễn Thị Vân
Người
hiện:
SKKN
môn:
Công nghệ 11

Chức thuộc
vụ: Giáo
viên
SKKN thuộc môn: Công nghệ 11

MỤC LỤC
THANH HÓA NĂM 2017


1. Mở đầu...........................................................................................................1
1.1. Lí do chọn đề tài...........................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu....................................................................................1
1.3. Đối tượng nghiên cứu...................................................................................1
1.4. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................2
1.5. Những điểm mới trong sáng kiến kinh nghiệm……………………………3
2. Nội dung........................................................................................................4
2.1. Cơ sở lí luận..................................................................................................4
2.2. Thực trạng nghiên cứu..................................................................................4
2.3. Các giải pháp thực hiện................................................................................5
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm...........................................................10
3. Kết luận và kiến nghị...................................................................................12
3.1. Kết luận........................................................................................................12
3.2. Kiến nghị......................................................................................................


1. MỞ ĐẦU
1.1 Lí do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết, ở các trường THPT trong tỉnh ta hiện nay, có một
thực trạng rất phổ biến là học lệch học tủ, học sinh chỉ học những môn thi tốt
nghiệp và đại học. Nên môn công nghệ các em chỉ xem đây là môn phụ,chưa có

sự đầu tư thời gian để học bài, nghiên cứu tài liệu. Mục tiêu của giáo dục không
ngừng đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm, hướng tới sự
phát triển toàn diện cho học sinh.
Nước ta đang trên đà phát triển và hội nhập, nên chủ trương của đảng và
nhà nước ta là đẩy mạnh nền công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, đưa nước ta
trở thành một nước công nghiệp phát triển. Để thực hiện được nhiệm vụ đó thì
cần rất lớn một đọi ngũ kĩ sư, công nhân lành nghề.
Hiện nay, tại trường THPT Tĩnh Gia 3 chỉ có 1 giáo viên dạy kĩ thuật công
nghiệp đúng chuyên nghành, còn chủ yếu là giáo viên dạy chéo môn nên chưa có
sự đầu tư nhiều vào bài giảng.
Điều kiện cơ sở vật chất và thiết bị thực hành còn thiếu, mẫu vật thực hành
không có, máy chiếu chỉ có 2 phòng….
Phần vẽ hình chiếu trục đo từ 2 hình chiếu vuông góc và đây là phần khó
đòi hỏi nhiều sự tư duy, sáng tạo , trí tưởng tượng phong phú ở các em.
Với cách vẽ hình chiếu trục đo theo bảng 5.1 SGK công nghệ 11 rất khó hiểu, học
sinh chỉ vẽ được những vật thể có cấu tạo đơn giản, còn những vật thể có cấu tạo
phức tạp như nhiều lỗ rãnh bên trong thì hầu hết các em chưa vẽ được. Nên đây
là những lí do để tôi để tôi lựa chọn đề tài “ PHƯƠNG PHÁP VẼ HÌNH CHIẾU
TRỤC ĐO TỪ HAI HÌNH CHIẾU VUÔNG GÓC”
2.2 Mục đích nghiên cứu.
Sau khi nghiên cứu, rút kinh nghiệm hi vọng đề tài này sẽ tìm ra giải pháp
vẽ vật thể ( hình chiếu trục đo) một cách nhanh và dễ hiểu nhất.
Nội dung của đề tài này là từ hình 2 chiều yêu cầu các em học sinh phải
tưởng tưởng vẽ được hình 3 chiều,dẫn dắt học sinh đi từ tư duy trừu tượng đến
trực quan sinh động, từ đó rèn luyện cho các em sự tư duy, sự năng động, trí
tưởng tượng phong phú. Là cơ sở để hình thành tư duy kĩ thuật cho học sinh, tạo
điều kiện cho việc lĩnh hội kiến thức và hình thành kĩ năng, Phát huy tính chủ
động của học sinh trong việc tiếp thu kiến thức mới. Từ đó học sinh biết cách
trình bày được 1 bản vẽ kĩ thuật hoàn chỉnh. Giúp cho học sinh hiểu và nắm bài
nhanh nhất, tạo nhiều hứng thú cho học sinh học bộ môn công nghệ.

1.3 Đối tượng nghiên cứu.
Đối vời môn công nghệ phổ thông. Đây là môn học phản ánh những thành
tựu khoa học , nhưng nó chịu sự quy định của những điều kiện dạy học. Nội dung
dạy học trong trường phổ thông phải cơ bản, thiết thực, hiện đại đồng thời phải
phù hợp với học sinh và đáp ứng yêu cầu của khoa học kĩ thuật.
Đối tượng nghiên cứu của môn công nghệ rất phong phú và đa dạng thuộc
nhiều lĩnh vực khác nhau. Trong đó, phần vẽ kĩ thuật môn công nghệ 11, đối


tượng là các hình chiếu (hình chiếu vuông góc, hình chiếu trục đo, hình chiếu
phối cảnh), hình cắt và mặt cắt ,bản vẽ cơ khí và bản vẽ xây dựng.
Ở bài 5 hình chiếu trục đo, chúng ta sẽ được học về cách dựng vật thể trên
hình chiếu trục đo vuông góc đều và xiên góc cân. Vì vậy vấn đề mà tôi nghiên
cứu, được đưa ra làm đề tài là “phương pháp vẽ hình chiếu trục đo từ 2 hình
chiếu vuông góc”. Trong quá trình giảng dạy phần IV cách vẽ hình chiếu trục đo
tôi nhận thấy từ 2 hình chiếu học sinh không hình dung ra được hình dạng của vật
thể vì nó rất trừu tượng không nhìn thấy được. Đây là 1 phần quan trọng để học
sinh nắm được cách vẽ vật thể. Khi giảng dạy phần này giáo viên cần dạy theo
phương pháp dạy học như thế nào để:
+ Học sinh nắm được thế nào là hình chiếu trục đo, hình chiếu trục đo
vuông góc đều – hình chiếu trục đo xiên góc cân. Cách dựng hình chiếu trục đo
vuông góc đều và xiên góc cân.
+ Học sinh hiểu bài, biết vận dụng vào làm bài tập. Biết vận dụng kiến
thức vào thực tế, làm được các mô hình vật thể.
1.4 Phương pháp nghiên cứu.
a. Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết.
Nghiên cứu chủ trương, đường lối, tài liệu và các công trình nghiên cứu
đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá việc học của học sinh.
Nghiên cứu về cấu trúc và nội dung chương trình Công nghệ 11( Phần I
Vẽ kĩ thuật, bài 5 hình chiếu trục đo, bài 7 hình chiếu phối cảnh- phương pháp vẽ

phác hình chiếu phối cảnh 1 điểm tụ). Và để vẽ được hình chiếu trục đo tôi phân
tích ra từng bước cụ thể.
Nghiên cứu về các phần mềm vẽ kĩ thuật thông dụng (Autocad, solidwork).
Dùng phần mềm POWERPOINT để thiết kế bài giảng, xem các mô hình
mô phỏng cấu tạo của vật thể.
Nghiên cứu cơ sở lý luận về các phương pháp, biện pháp bổ sung các cách
vẽ hình chiếu trục đo phát huy tính tích cực ở học sinh.
b. Phương pháp khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
Để vẽ được hình chiếu trục đo tôi phân tích ra từng bước cụ thể.
Với phần học này để khảo sát học sinh, dạy 2 lớp với 2 phương pháp vẽ vật
thể khác nhau:
+ Lớp thứ nhất theo phương pháp bảng 5.1 SGK công nghệ 11.
+ Lớp thứ hai theo phương pháp mới mà tôi sẽ trình bày sau đây.
Sau đó cho học sinh làm bài kiểm tra 10 phút, yêu cầu vẽ hình chiếu trục
đo của gá lỗ tròn từ 2 hình chiêu sau ( hình 6.7)
Ngoài ra để rèn luyện tính kĩ thuật cho học sinh, khuyến khích các em về
nhà tự làm mô hình vật thể thật theo các hình vẽ mẫu (hình 6.7) trong SGK công
nghệ 11.
c. Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.


+ Lớp thứ nhất theo phương pháp bảng 5.1 SGK công nghệ 11.
Lớp

Sĩ số

Điểm 9-10
%

Điểm 7-8

%

Điểm 5-6
%

Điểm 3-4
%

Điểm <3
%

11C5
+ Lớp thứ hai theo phương pháp mới mà tôi sẽ trình bày sau đây.
Lớp

Sĩ số

Điểm 9-10
%

Điểm 7-8
%

Điểm 5-6
%

Điểm 3-4
%

Điểm <3

%

11C6
1.5 Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm.
Trong sáng kiến này đã sử dụng phần mềm Autocad để vẽ hình 2D và 3D

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM.
2.1 Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Mục tiêu của giáo dục hiện nay là: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài, hướng tới cuộc cách mạng công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất
nước. Để hưởng ứng tinh thần đó thì trường THPT Tĩnh Gia 3 đã và đang quan
tâm tới việc nâng cao chất lượng giảng dạy và đổi mới phương pháp dạy học
nhằm định hướng cho học sinh lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai. Phát huy
tính tích cực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm. Vì vậy thay đổi phương


pháp giảng dạy và nghiên cứu phương pháp giảng dạy mới để phù hợp hơn với
đối tượng học sinh là vấn đề quan trọng.
Công nghệ là môn học mang tính thực tiễn. Dạy công nghệ để học sinh
lĩnh hội kiến thức khoa học kĩ thuật, thúc đẩy công nghiệp hóa – hiện đạị hóa đất
nước. Người giáo viên ngay ban đầu phải hình thành phương pháp giảng dạy phù
hợp với đặc trưng môn học.
Phương pháp dạy học trước đây chỉ chủ yếu là thuyết trình nêu vấn đề, chỉ
tập trung vào hình vẽ và cách vẽ trong SGK sẽ không đạt kết quả cao trong việc
lĩnh hội tri thức, cách dạy này học sinh khó hiểu gần như áp đặt. Không hiểu
được hình chiếu trục đo là gì, không vẽ được vật thể phức tạp.
Qua thực tế rút ra bài học từ chính bài giảng của mình và kết quả học sinh
đạt được theo từng năm học, tôi nhận thấy nên đưa phương pháp này vào bài dạy
để học sinh tiếp cận cách vẽ vật thể một cách đơn giản và rõ ràng hơn.
2.2 Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.

Đối với phân phối chương trình ở bài 5 hình chiếu trục đo chưa hợp lí, nội
dung kiến thức tương đối nhiều mà chỉ phân phối trong 1 tiết. Khi trình bày cách
vẽ hình chiếu trục đo rất trừu tượng, vì không có mô hình vật thể thật, do đó học
sinh khó tiếp thu bài.
Đối với trường phổ thông việc đầu tư cho môn này còn ít, mô hình và
tranh vẽ còn thiếu nhiều nên rất khó khăn trong quá trình giảng dạy. Hiện nay
với trường THPT Tĩnh Gia 3 chỉ có 2 bộ máy chiếu, như vậy là quá ít chưa đáp
ứng được yêu cầu thực tế của công tác giảng dạy vì còn nhiều tiết trùng nhau
không thực hiện được, vì vậy cần phải trang bị thêm thì mới đáp ứng được yêu
cầu đặt ra.
Đối với học sinh tôi trực tiếp giảng dạy, chỉ chủ yếu là học sinh nông thôn
và ven biển nên trình độ nhận thức các em không đều, đa số không thích học môn
công nghệ. Phần vẽ kĩ thuật tương đối khó, trí tưởng tượng hình không gian của
các em còn kém. Tuy nhiên, với phương pháp học mới này sẽ kích thích hứng thú
cho học sinh yêu thích môn học, giúp cho các em làm quen với các ngôn ngữ kĩ
thuật, hình thành được các khái niệm kĩ thuật và tiếp thu bộ môn khoa học kĩ
thuật này.
2.3 Các sáng kiến kinh nghiệm hoặc các giải pháp đã sử dụng để giải quyết
vấn đề.
Vẽ hình chiếu trục đo đòi hỏi học sinh phải tư duy, tưởng tượng, phải liên
hệ nội dung bài học với thực tế. Trên cơ sở kiến thức cho học sinh từ tư duy trừu
tượng đến trực quan sinh động, thì ta tiến hành những bước sau:
Ví dụ 1: Vẽ hình chiếu trục đo của vật thể được cho bởi hai hình chiếu sau:


*Các bước tiến hành:

Tr×nh tù vÏ

Bước 1: vẽ hệ trục

tọa độ O’X’Y,Z’

Bước 2: Vẽ hình
chiếu đứng lên mặt
trước x’o’z’

Bước 3: Từ các
điểm trên hình
chiếu đứng dựng
các đường thẳng
song song với nhau.

H×nh chiÕu trôc ®o
Xiªn gãc c©n

Vu«ng gãc ®Òu


Bước 4: Lấy 1 điểm
để xác định chiều
rộng của vật thể.

Bước 5: Nối song
song với các cạnh
của hình chiếu
đứng.

Bước 6: Đối chiếu
với 2 hình chiếu,
tẩy xóa nét thừa, tô

đậm cạnh thấy hoàn
thiện vật thể.
Ví dụ 2: Vẽ hình chiếu trục đo của vật thể được cho bởi hai hình chiếu sau:

*Các bước tiến hành:
Tr×nh tù vÏ

H×nh chiÕu trôc ®o
Xiªn gãc c©n

Vu«ng gãc ®Òu


Bước 1: Vẽ hệ trục
tọa độ O’X’Y,Z’

Bước 2: Vẽ hình
chiếu đứng lên mặt
trước x’o’z’

Bước 3: Từ các
điểm trên hình
chiếu đứng, dựng
các đoạn thẳng
song song với
nhau.

Bước 4: Lấy 1
điểm để xác định
chiều rộng của vật

thể.

Bước 5: Nối song
song với các cạnh
của hình chiếu
đứng.


Bước 6: Đối chiếu
với 2 hình chiếu.
vẽ phần khoét rãnh
chữ nhật.

Bước 7: Tẩy xóa
nét thừa, thêm
cạnh thấy được, tô
đậm các cạnh thấy
hoàn thiện vật thể.
*Một số bài tập hình 6.7 SGK công nghệ 11
Hình chiếu vuông góc

Hình chiếu trục đo (Vật thể)

32

1
14

27

20

18

28

14

 14

65

G¸ lç trßn


30

2

23

10

30
16

9

26

10

72

Gá mặ
t nghiêng

23

3
14

31

28

16

13

30

68

Gá lỗ chữnhật

28

24

20

36
16

R11

54

Gá có rã nh


52

36

14

36

5

13

32

 14

R16

G¸ ch¹c trßn

55

38

12

35

12

6

 18

34

14

G¸ ch¹c lÖch

2.4 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.
So sánh kết quả những năm về trước khi chưa vận dụng phương pháp vẽ mới
này tôi thấy có sự chuyển biến rõ rệt trong tiếp thu kiến thức. Các em hiểu sâu sắc
vấn đề, những hình có cấu tạo phức tạp dễ dàng vẽ được, không còn cảm thấy trừu
tượng. Trong giờ học các em sôi nổi tham gia trao đổi bài, không nặng nề trong
quá trình học vẽ kĩ thuật, học sinh làm hết phần bài tập (Bài 6 thực hành: Biểu diễn
vật thể) ngay trên lớp.

Cụ thể tôi đã khảo sát trong năm học này đối với 2 lớp mà tôi giảng dạy của
khối 11 là 11C5 và 11C6.
+ lớp 11C5 dạy trên lớp theo phương pháp bảng 5.1 SGK công nghệ 11 thì
các em chỉ vẽ được hình có cấu tạo đơn giản còn hình phức tạp hơn chút các em
không vẽ được.


+ Lớp 11C6 dạy vẽ hình chiếu theo phương pháp mới này thì các em rất
hứng thú. Khi làm bài tập vận dụng những hình phức tạp thì đa số các em làm
được, hiểu bài.
Sau khi dạy song tôi tiến hành kiểm tra 10 phút yêu cầu vẽ hình chiếu trục đo
của gá lỗ tròn trang 36 SGK công nghệ 11 đối với 2 lớp trên thì thu được kết
quả sau:
Điểm 9-10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm 3-4 Điểm <3
Lớp
Sĩ số
%
%
%
%
%
5
14
18
4
11C5
41
0
(12,12%) (34,15%)
(43,9%)

(9,83%)
14
25
3
11C6
42
(33,33%) (59,52%)
0
0
(7,15%)
Nhìn vào kết quả so sánh trên ta thấy tác dụng của phương pháp vẽ mới này,
đem lại kết quả cao hơn. Trong bài 5 hình chiếu trục đo ngoài cách mới này để áp
dụng vẽ vật thể , tôi còn dùng máy chiếu, phần mềm vẽ kĩ thuật Autocad,
Solidwork nên các em học tập rất sôi nổi và hào hứng, tiếp thu bài tốt.
Ngoài ra bản thân tôi khi dạy phương pháp này tôi cảm thấy rất tự tin và hứng
thú, vì tôi tin chắc các em sẽ học tốt hơn, không dập khuôn máy móc, phụ thuộc
vào SGK.
Đồng thời tôi đã đưa phương pháp vẽ mới này vào thao giảng, nhận được
phản hồi rất tích cực từ đồng nghiệp, nên các thầy cô cũng đã sử dụng phương
pháp này để đưa vào bài giảng của mình.

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1 Kết luận
Qua những năm công tác giảng dạy bộ môn công nghệ tại trường THPT
Tĩnh Gia 3 tôi luôn trăn trở, tìm tòi đổi mới phương pháp dạy học để học sinh dễ
dàng tiếp nhận nội dung kiến thức, đặc biệt giảng dạy phần vẽ kĩ thuật
Sau thời gian tìm tòi học hỏi và nghiên cứu tài liệu, tôi đã tích lũy được một
số kinh nghiệm phục vụ quá trình giảng dạy của mình. Hi vọng những sáng kiến
này sẽ được nhà trường, các đồng nghiệp sử dụng đưa vào bài dạy.
3.2 Kiến nghị

a. Đối với Sở GD&ĐT, Nhà trường.
Môn công nghệ ( Kĩ thuật công nghiệp) có nội dung kiến thức tương đối
khó, rất khó cho học sinh thấy được bản chất vấn đề, phụ thuộc nhiều yếu tố.
Trong đó yếu tố quan trọng là sự quan tâm chỉ đạo kịp thời, sát sao của các cấp
lãnh đạo. Là một giáo viên giảng dạy môn công nghệ tôi xin kiến nghị với Sở
GD&ĐT, Nhà trường một số vấn đề sau:
+ Bổ sung các thiết bị thực hành, mô hình, phòng máy chiếu, máy tính…
+ Bổ sung thêm các tài liệu tham khảo để phục vụ quá trình dạy học.
+ Thường xuyên có những đợt bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, cho
giáo viên đi thực tế học hỏi kinh nghiệm ở các trường điểm
b. Đối với đồng nghiệp
+ Phải đầu tư giáo án cẩn thận, đầy đủ từ nguồn tài liệu và kiến thức cũng
như kĩ năng của mình
+ Phải đầu tư tìm hiểu về các phần mềm vẽ kĩ thuật, phần mềm soạn giáo
án.
+ Phải có hướng khai thác hợp lí, khoa học, phát huy trí lực của học sinh.
Trên đây chỉ là những kinh nghiệm dạy cách vẽ hình chiếu trục đo từ hai
hình chiếu vuông góc. Rất mong sự đóng góp ý kiến của các đồng nghiệp.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 29 tháng 5 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người thực hiện

Nguyễn Thị Vân

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa, sách giáo viên công nghệ 11- PGS. TS Nguyễn Văn Khôi. Nhà
xuất bản Giáo dục.
2. Phương pháp dạy học KTCN – tác giả Lê Huy Hoàng – Nhà xuất bản ĐHSP
Hà Nội.
3. Tư liệu từ trang web: “ WWW.tvtl.bachkim.vn”