Phương pháp vẽ hình chiếu trong công nghệ 8

phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8
I . đặt vấn đề :
Đất nớc trong quá trình đổi mới, nhát là trong thời điểm này khi mà cả đất nớc đả và đang b-
ớc vào cuộc hội nhập toàn cầu WTO thì chủ trơng của Đảng và nhà nớc là phải phát triển và đẩy
mạnh nền Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nớc, bên cạnh việc bảo tồn và phát huy các ngành
nghề thủ công truyền thống thì việc phát triển các ngành nghề mới củng là một vấn đề cấp bách.
Việc phát triển đó sẽ đa nớc ta trở thành một nớc Công nghiệp. Để hoàn thành đợc điều đó thì
không những phát triển các ngành nghề và tăng số lợng các trờng dạy nghề ở các Tỉnh, thành
phố mà các nghành nghề cần phải đợc đa vào giảng dạy và hớng nghiệp ở các trờng phổ thông
nhằm góp phần đạt mục tiêu Giáo Dục. Với sự mở mang của các nghành công nghiệp, nhất là
nghành cơ khí chế tạo thì đòi hỏi bản vẽ phải thể hiện một cách chính xác, rõ ràng các vật thể đ-
ợc biểu diễn. Phơng pháp vẽ các hình chiếu vuông góc là phơng pháp cơ bản dùng để xây dựng
các bản vẽ kĩ thuật.
Ngày nay tất cả các công trình, máy móc từ bé đến lớn, trớc khi thi công, chế tạo đều đợc ng-
ời ta vẽ và tính toán trớc. Bản vẽ kĩ thuật đợc sử dụng rộng rãi trong tất cả các nghành nghề có
liên quan đến kĩ thuật. Có thể nói bản vẽ kĩ thuật là ngôn ngữ dùng chung trong ngành kĩ thuật.
Phân môn vẽ kĩ thuật của Công Nghệ lớp 8 đòi hỏi trí tởng tợng không gian, là môn học góp
phần giúp học sinh hình thành tính năng động, sáng tạo tiếp cận với tri thức khoa học và định h-
ớng tốt hơn cho nghành nghề của mình sau này. Đồng thời cung cấp cho học sinh những kiến
thức cơ bản về kĩ thuật công nghiệp, học sinh nắm đợc phơng pháp sử dụng phép chiếu, các hình
biểu diễn (hình cắt, mặt cắt) để thể hiện, biểu diễn một chi tiết máy, một vật thể hay một sản
phẩm cơ khí hoàn chỉnh. Thông qua đó giúp các em đọc đợc các bản vẽ kĩ thuật đơn giản và là
cơ sở cho quá trình học tập gia công định dạng (lớp 10), kĩ thuật cơ khí ( lớp 11) và giáo dục học
sinh trong lao động, sản xuất .
Trong thực tế hiện nay do đặc thù của môn học nên việc giảng dạy môn Công Nghệ 8 phần vẽ
kĩ thuật đang gặp nhiều khó khăn . Phần vẽ kĩ thuật đợc phân bố vào học kì I trong khi đó một số
kiến thức hình học không gian mới chỉ bắt đầu học ở học kì II môn hình học lớp 8, nên kết quả
dạy và học cha cao. Song kết quả cha cao đó còn do những nguyên nhân sau:
-Giáo viên Kĩ Thuật đợc đào tạo chính quy còn thiếu nên việc giảng dạy bộ môn này ở các trờng
chủ yếu là giáo viên dạy chéo môn, do đó cha đầu t nhiều vào bài dạy.
-Điều kiện cơ sở vật chất của trờng còn thiếu thốn : Không có phòng thực hành riêng, không có

các mẫu vật trực quan để giảng dạy.
-Phân môn Vẽ Kĩ Thuật là một môn khó, đòi hỏi phải có trí tởng tợng không gian tốt, phải thờng
xuyên đợc tiếp xúc với các vật thể mẫu, với những sản phẩm trong thực tế sản xuất.
Khi dạy xong chơng I Tôi đã khảo sát môn công Nghệ khối 8 để đánh giá.
Kết quả :
+50% em không hiểu hình chiếu vuông góc là gì? Không phân biệt đợc hình chiếu vuông góc và
hình chiếu trục đo.
+25% HS không vẽ đợc hình chiếu vuông góc .
+25% HS vẽ đợc hình chiếu nhng vẫn còn thiếu sót.
Rõ ràng Học sinh đã thiếu đi những kĩ năng cơ bản về vẽ hình chiếu, do đó không đọc đợc nội
dung của các bản vẽ kĩ thuật đơn giản ở SGK.
Là một Giáo viên Kĩ Thuật Công Nghiệp, qua những năm học tập ở trờng chuyên nghiệp và
hơn 2 năm công đợc công tác trong nghành cơ khí cộng với quá trình giảng dạy, tôi luôn trăn trở
1
phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8
suy nghĩ để tìm ra một phơng án dạy vẽ hình chiếu đạt kết quả cao, giúp các em nắm đợc kiến
thức cơ bản ở SGK nên tôi chọn đề tài : Phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học Công Nghệ
8
II . giải quyết vấn đề :
Môn học đòi hỏi học sinh phải t duy , tởng tợng cao, phải liên hệ đợc giữa thực tế và nội dung
học. Trên cơ sở truyền kiến thức cho học sinh từ trực quan sinh động (các mẫu thật) đến t duy
trừu tợng (các bản vẽ các quy ớc) và trở về thực tế thì ta tiến hành theo các bớc sau.
1. Vẽ hình chiếu của vật thể đơn giản :
ở phần này Giáo viên đa ra những vật mẫu thật đơn giản, và giúp cho Học sinh hiểu khi nào
chiếu ta phải chiếu vuông góc với mặt phẳng chiếu. Khi vẽ hình chiếu cần lựa chọn mặt nào
của vật thể mà trên đó thể hiện đầy đủ nội dung, hình dạng của vật thể mẫu. Do điều kiện mẫu
vật thiếu nên Giáo viên có thể tự tạo đồ dùng dạy học từ các tấm xốp hoặc ghép bởi các tấm
bìa các tông khác nhau. Sau đó ta đánh số lên các mặt phẳng cần chiếu của vật thể nh sau :
- Đánh số 1 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ nhất.
- Đánh số 2 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ hai.

- Đánh số 3 vào mặt phẳng vuông góc với hình chiếu thứ ba theo các bớc nh hình dới đây :
2
3
1
2
1 3

2
Hình 1.
Khi vẽ hình chiếu ta tiến hành gỡ từng mặt đã đợc đánh số gián vào bảng và đó là hình chiếu
của vật thể. Hớng dẫn Học sinh tìm hiểu các mặt đó trên bản vẽ dới dạng mặt phẳng.
2. Vẽ hình chiếu vuông góc từ hình chiếu trục đo :
Khi học sinh đã vẽ đợc hìmh chiếu thông qua các vật thật. Ta tiến hành cho Học sinh vẽ hình
chiếu vuông góc thông qua các hình chiếu trục đo.
2
phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8
Giáo viên vẽ mẫu một hình chiếu trục đo, sau đó dựng các mặt phẳng hứng trên trục toạ độ
Oxyz để hứng các hình chiếu. Qua đó Học sinh hiểu rõ về phơng pháp chiếu. Ta tiến hành vẽ
theo các hình vẽ dới đây :
P
3
P
1

P
2
Hình 2 .
Trong không gian lấy ba mặt phẳng P
1
, P

2
và P
3
vuông góc với nhau :
- Mặt phẳng (P
1
) thẳng đứng (hình chiếu đứng).
- Mặt phẳng (P
2
) nằm ngang (hình chiếu bằng).
- Mặt phẳng (P
3
) nằm ở bên phải (hình chiếu cạnh).
Dễ dàng thấy rằng hình chiếu đứng của vật thể sẽ cho biết chiều cao và chiều dài của nó, còn
hình chiếu bằng cho biết chiều rộng và chiều dài. Ba hình chiếu này bổ sung cho nhau sẽ cung
cấp đầy đủ các thông tin vè hình dạng vật thể. Để các hình chiếu nằm gọn trên cùng một mặt
phẳng, sau khi chiếu, ngời ta xoay mặt phẳng P
2
quanh trục Ox, đa về trùng với mặt phẳng P
1
.
Xoay mặt phẳng P
3
quanh trục Oz đa P
3
trùng với P
1
. Ta đợc hình vẽ nh ( hình 3)
3
phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8

Hình 3.
3. Vẽ hình chiếu trục đo từ hình chiếu cho trớc :
z
z
c
C
A B
O B o
A y y
x
x
Hình 4.
Trong không gian ta lấy một mặt phẳng P làm mặt phẳng hình chiếu và đờng thẳng l không
song song với mặt phẳng P làm đờng chiếu. Gắn vào vật thể đợc biểu diễn hệ toạ độ vuông góc
theo ba chiều dài, rộng, cao của vật thể và đặt vật thể sao cho phơng chiếu l không song song với
trục toạ độ nào của toạ độ. Sau đó chiếu vật thể cùng hệ toạ độ vuông góc lên mặt phẳng Ptheo
phơng chiếu l, ta đợc hình biểu diễn của vật thể gọi là hình chiếu trục đo của vật thể.
Hình chiếu của ba trục toạ độ là ox, oy, và ozgọi là các trục đo (Hình 4).
Ta có các tỷ số:
4
phơng pháp vẽ hình chiếu trong môn học công nghệ 8

OA
AO ''
= P là hệ số biến dạng theo trục ox
.

OB
BO ''
= q là hệ số biến dạng trên trục oy.

OC
CO'
= r là hệ số biến dạng trên trục oz 90
0

+ Hình chiếu trục đo xiên góc cân. (hình 5 )
135
0
Hình 5 .
y
xoy = yoz = 135
0
xoz = 90
0
và các hệ số biến dạng p = r = 1, q = 0,5.
+ Hình chiếu trục đo vuông góc đều. (hình 6 ) z
xoy = yoz =xoz = 120
0
và các hệ số biến dạng p = q = r = 1
120
0
x 30
0
Hình 6 . 120
0
Y
Giả sử ta muốn vẽ hình chiếu trục đo xiên góc cân hoặc vuông góc đều theo hình vẽ này ta
tiến hành nh sau :

Hình 7.
Trình tự vẽ Hình chiếu trục đo
5