Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 trường TH thị trấn vạn hà giữ vở sạch, viết chữ đẹp đạt kết quả cao

I - MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học đọc, học viết. Biết
đọc, biết viết là cả một chân trời rộng mở trước mắt giúp các em tìm tòi, khám
phá.
Người xưa có câu: “Văn là người chữ cũng là người” hay “ Nét chữ nết
người”. Lịch sử phát triển của xã hội loài người chữ viết có vai trò quan trọng, là
công cụ để giao tiếp và trao đổi thông tin, là phương tiện để ghi chép và tiếp nhận
những tri thức văn hóa, khoa học và đời sống .
Trong nhà trường, đặc biệt là cấp Tiểu học, việc giữ vở sạch, viết chữ đẹp là
một trong những nhiệm vụ hàng đầu. Chữ viết không chỉ là công cụ để giao tiếp
mà nó còn là cầu nối, là phương tiện giúp các em học tốt các môn học khác. Giữ
vở sạch, viết chữ đẹp còn góp phần quan trọng vào việc rèn cho học sinh những
phẩm chất đạo đức như tính cẩn thận, tinh thần kỉ luật và óc thẩm mĩ. Cố thủ
tướng Phạm Văn Đồng đã từng nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết
người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính
cẩn thận, lòng tự trọng, sự kiên trì. Bên cạnh đó, rèn viết chữ đẹp còn nhằm tôn
vinh vẻ đẹp của chữ Việt và thể hiện sự giữ gìn trong sáng của tiếng Việt, văn hóa
Việt ".
Xác định rõ tầm quan trọng của việc giữ vở sạch, viết chữ đẹp cho học sinh,
thực hiện chỉ đạo của Bộ giáo dục và đào tạo, Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa
và của Phòng Giáo dục Thiệu Hóa trong những năm qua các trường học đã
nghiêm túc triển khai phong trào “ Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp”. Giáo viên và học
sinh trên địa bàn toàn huyện đã nỗ lực rèn luyện chữ viết cho mình. Song hiện
thực cho thấy việc rèn chữ viết hầu như được chú trọng hơn, bài bản hơn ở các đội
tuyển dự thi viết chữ đẹp cấp huyện, cấp tỉnh. Tại trường Tiểu học Thị trấn Vạn
Hà nơi tôi công tác chữ viết của các em vẫn chưa xứng tầm với một trường trọng
điểm của Huyện. Chữ viết của nhiều em còn xấu, cẩu thả, sai chính tả, nét chưa
đúng quy định… nhất là đối với những học sinh học khối 4, khối 5. Điều này ảnh
hưởng rất lớn đến chất lượng bài làm của các em đặc biệt là chất lượng ở môn học
Tiếng Việt .

Trước thực trạng đó nhiều phụ huynh học sinh và những nhà giáo tâm huyết
không khỏi buồn lòng. Nhiều đồng nghiệp loay hoay tìm lối ra cho việc giúp học
sinh nâng cao chất lượng cho việc giữ vở sạch và chữ viết. Với tôi - một giáo viên
có năng lực sư phạm tốt và trách nhiệm trước sự nghiệp " trồng người" - bản thân
không khỏi phân vân.
Làm thế nào để giúp các em biết giữ vở sạch, viết đúng, viết đẹp hơn ? Đó là
câu hỏi mà hằng đêm tôi trăn trở. Phải tìm ra đáp án để giải cho được bài toán
này? Phải có một hướng đi riêng cho học sinh Trường Tiểu học Thị Trấn Vạn Hà,
huyện Thiệu Hóa nâng cao chất lượng vở sạch - chữ đẹp. Xuất phát từ ý nghĩ đó
tôi đã quyết định chọn lựa “ Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 , trường Tiểu học
1


Thị trấn Vạn Hà giữ vở sạch- viết chữ đẹp đạt kết quả cao" để nghiên cứu
nhằm giải quyết những khó khăn trong việc giúp học sinh giữ vở sạch - viết chữ
đẹp và nâng cao chất lượng vở sạch - chữ đẹp trong lớp 4C trường Tiểu học Thị
Trấn Vạn Hà.
Quá trình nghiên cứu nghiêm túc và cần mẫn, cộng với thực tế dạy học nhiều
năm qua, bằng việc áp dụng và thử nghiệm nhiều biện pháp khác nhau, cuối cùng
tôi đã đúc kết được một số biện pháp khả quan góp phần rõ nét trong việc nâng
cao chất lượng vở sạch - chữ đẹp của lớp 4C trường Tiểu học Thị Trấn Vạn Hà và
được đồng nghiệp áp dụng trong phạm vi toàn trường cũng như một số trường
trên địa bàn huyện Thiệu Hóa.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Mục đích nghiên cứu chính của đề tài là tìm ra các biện pháp giúp học sinh
lớp 4 giữ vở sạch, viết chữ đẹp đạt kết quả cao. Từ đó nâng cao được chất lượng
chữ viết, nâng cao chất lượng dạy học các môn học trong trường tiểu học nhất là
đối với môn chính tả, môn Tiếng Việt lớp 4.
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Thực tế cho thấy đối tượng nghiên cứu chuyên sâu của đề tài này là vấn đề

giữ vở sạch, viết chữ đẹp của học sinh lớp 4, Trường Tiểu học Thị trấn Vạn Hà .
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế, thu thập thông tin.
- Phương pháp trực quan.
- Phương pháp đàm thoại, gợi mở .
- Phương pháp luyện tập.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
- Phương pháp thử nghiệm.

2


II. NỘI DUNG
1- CƠ SỞ LÝ LUẬN.
1.1- Vị trí và nhiệm vụ của việc dạy viết.
Chữ viết tiếng Việt là loại chữ ghi âm sử dụng mẫu kí tự La-tinh. Kí hiệu
ngôn ngữ do các chất liệu âm thanh hoặc các nét đồ họa thể hiện. Chữ viết được
xây dựng trên cơ sở của hệ thống kí tự đã được chuẩn hóa. Những đặc điểm cấu
tạo của chữ viết là những yếu tố cần và đủ để phân biệt các chữ cái khi thể hiện
ngôn ngữ viết. Những yếu tố cấu tạo chữ viết này chính là hệ thống các nét chữ và
dấu thanh.
- Tập viết là một trong những phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu
học, nhất là đối với lớp 1. Phân môn Tập viết trang bị cho học sinh cấu tạo của bộ
chữ cái La tinh và những yêu cầu kĩ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập
và giao tiếp. Nhiệm vụ cụ thể của phân môn Tập viết - Chính tả là dạy cho học
sinh những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, tọa độ viết chữ, tên gọi các
nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ
hoặc liên kết chữ cái…Từ đó hình thành cho các em những biểu tượng về hình

dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mĩ của chữ viết.
- Về kĩ năng: Dạy học sinh các thao tác viết chữ từ đơn giản đến phức tạp,
bao gồm kĩ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái và liên kết chữ cái tạo thành chữ
ghi tiếng đồng thời giúp các em xác định khoảng cách, vị trí cỡ chữ trên vở kẻ ô li
để hình thành kĩ năng viết đúng mẫu, từ đó dẫn tới kỹ năng yêu cầu cao hơn học
sinh viết nhanh, viết đẹp.
1.2- Nguyên tắc chung của mẫu chữ theo quyết định 31.
- Việc luyện chữ viết phải thực hiện đúng theo những nguyên tắc của Quyết
định số 31/2002/QĐ –BGD$ĐT( ngày 14 /6/2002) của Bộ trưởng Bộ giáo dục và
Đào tạo về việc ban hành mẫu chữ viết trong trong trường tiểu học đó là:
+ Đảm bảo tính khoa học, tính hệ thống.
+ Có tính thẩm mĩ (đẹp trong sự hài hòa khi viết liền nét các con chữ ).
+ Bảo đảm tính sư phạm.
+ Có tính kế thừa và phát triển, phù hợp với thực tiễn.
- Các mẫu chữ theo quyết định 31 gồm: Mẫu chữ cái viết thường, mẫu chữ
cái viết hoa với các kiểu viết đứng nét đều, chữ viết đứng nét thanh nét đậm, chữ
viết nghiêng nét đều, chữ viết nghiêng nét thanh nét đậm, dấu thanh và các chữ số.
2- THỰC TRẠNG VIỆC GIỮ VỞ VÀ LUYỆN VIẾT CỦA HỌC SINH
KHỐI 4- TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN VẠN HÀ.
Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học
đọc và học viết. Biết đọc, biết viết, cả một thế giới mới mở ra trước mắt. Tập viết
là một phân môn có tầm quan trọng đặc biệt ở Tiểu học. Đọc thông, viết thạo có
quan hệ mật thiết không thể tách rời. Viết đúng mẫu, rõ ràng và nhanh giúp học
3


sinh có điều kiện ghi chép bài học và tiếp thu kiến thức tốt hơn và làm giàu nhanh
hành trang tri thức của mình.
Chúng ta đang ở một thời đại mới, thời đại công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước. Thời đại công nghệ thông tin bùng nổ, mọi người thường ngồi với chiếc

máy tính của mình để soạn thảo một văn bản thay vì cầm bút viết trên giấy vì vậy
chắc bạn đồng ý với tôi rằng việc rèn vở sạch - viết chữ đẹp trong quan niệm của
nhiều người thì đây là một việc không mang nhiều ý nghĩa nếu không giám nói là
thừa. Đây là nguyên nhân chính dẫn tới việc sao nhãng, hờ hững trong rèn chữ
viết cho các em. Có một số phụ huynh nói rõ việc rèn chữ viết không quan trọng,
chỉ cần học Toán giỏi, biết viết thế nào là đúng, viết chữ đã có máy vi tính viết hộ.
Quan niệm về việc rèn giữ vở sạch - luyện viết đẹp tại trường Tiểu học Thị
trấn Vạn Hà cũng không nằm ngoài những quan niệm nêu trên. Việc giữ vở sạch
và rèn chữ hiện nay cũng không còn được các em coi trọng như trước. Nhất là đối
với những học sinh học ở các lớp 4, lớp 5. Các em không còn chú ý luyện chữ viết
nên chất lượng chữ viết của học sinh sa sút hẳn, nhiều học sinh viết chữ rất xấu,
không đúng mẫu, thiếu nét, thừa nét, sai độ cao, nét viết chưa chuẩn nhất là các
nét khuyết, khoảng cách giữa các con chữ chưa đảm bảo, đặt sai vị trí dấu thanh,
có một số bài viết của học sinh chữ quá xấu gây khó khăn cho giáo viên trong việc
chấm chữa lỗi.
Từ những quan niệm lệch lạc của một bộ phận về vấn đề rèn học sinh giữ
vở sạch - viết chữ đẹp đang diễn ra trong thời đại phát triển chóng mặt của công
nghệ thông tin dẫn tới mặt bằng chất lượng chữ viết tại Trường Tiểu học Thị trấn
Vạn Hà không được như mong muốn, đội tuyển viết chữ đẹp của nhà trường
không xứng tầm với một nhà trường được gọi là trường chất lượng cao của huyện
nhà.
Nắm rõ thực trạng như vậy, sau khi cân nhắc các yếu tố cần thiết tôi nhận
thấy phải bắt tay ngay vào giải quyết vấn đề mình lưu tâm.
Đầu năm 2015 - 2016 tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 4C
là lớp chất lượng cao của trường với tổng số 30 học sinh.
Sau khi nhận lớp việc đầu tiên tôi tiến hành khảo sát tình trạng chữ viết của
lớp chủ nhiệm tôi đã thu được kết quả như sau:
Tổng số
HS
30 HS

Chất lượng chấm vở sạch chữ đẹp
Loại A
Loại B
Loại C
SL
TL
SL
TL
SL
TL
14
46,6%
11
36,8%
5
16,6%

Kết quả khảo sát chữ viết của học sinh làm cho tôi bất ngờ. Cầm trên tay
kết quả một số bài viết của học sinh, đặc biệt là bài viết của 5 học sinh đạt điểm C
tôi và một số đồng nghiệp tâm huyết thực sự thấy buồn vì chữ viết của các em sai
quá nhiều lỗi chính tả, lỗi trình bày và thẩm mỹ của bài viết. Các bài đạt điểm A,
điểm B học sinh cơ bản viết đúng, tuy nhiên tính thẩm mỹ thiếu hẳn, chữ không
4


bay, không có hồn, một số nét chưa thật sự đúng. Nếu là bạn, nếu được tận mắt
nhìn thấy chữ viết của các em chắc chắn rằng bạn cũng sẽ có cảm nhận như tôi.
* Nguyên nhân của thực trạng trên.
Qua nghiên cứu và quan sát thực tế tôi đã gặp giáo viên chủ nhiệm trước

đồng thời trao đổi chia sẻ ý kiến với đồng nghiệp tôi thấy có nhiều nguyên nhân
dẫn đến tình trạng trên. Trong đó có nguyên nhân từ phía các em, nguyên nhân từ
giáo viên giảng dạy và các nguyên nhân khách quan khác.
- Nguyên nhân từ phía học sinh:
Quá trình viết chữ các em ngồi viết chưa đúng cách. Cầm bút chưa đúng
quy định. Các em chưa nắm được cấu tạo của con chữ, quy trình viết nét, vị trí đặt
dấu thanh. Chất lượng của vở viết, bút viết chưa đảm bảo. Một số học sinh chưa
kiên trì, chưa hiểu được ý nghĩa của việc rèn chữ, các em nóng vội miễn sao viết
nhanh xong, không hứng thú và yêu thích việc luyện viết.
- Nguyên nhân từ phía giáo viên: Ở khối lớp 4 lượng kiến thức các em cần
tiếp thu và nắm vững tương đối nhiều bao gồm cả các kiến thức tích hợp, trong
khi đó thời gian cho một tiết học chỉ là 35 phút, học sinh Tiểu học các thao tác đều
chậm nên giáo viên chủ yếu tập trung vào việc làm sao cho các em nắm được các
kiến thức Toán, Tập làm văn vì vậy các tiết luyện viết, chính tả thường bị các tiết
Toán, Tập làm văn lấn chiếm. Thậm chí ở một số lớp học sinh chậm tiếp thu giáo
viên hầu hết dành quỹ thời gian hướng dẫn cho học sinh thực hiện việc cộng, trừ,
nhân, chia nên không có nhiều thời gian cho việc hướng dẫn các em luyện viết.
Nghề dạy học là nghề dựng nhõn cỏch để giáo dục nhân cách. Lứa tuổi Tiểu
học là lứa tuổi hay bắt chước, thầy - cô như là biểu tượng quan trọng trong quá
trình giáo dục trẻ. Mỗi thầy - cô giáo được xem như một tấm gương phản chiếu để
học sinh soi rọi và noi theo. Hiểu rõ điều đó mỗi nhà giáo đã luôn ý thức để hoàn
thiện mình và mẫu mực trước trò. Tuy vậy có những lúc, có việc có giáo viên
cũng chưa thực sự chau chuốt mình khi xuất hiện trước học trò. Một số ít giáo
viên xem nhẹ việc rèn chữ cho mình nên chữ viết mẫu chưa đẹp. Lời phê của giáo
viên chưa được chú ý về chữ viết và nội dung lời phê nên đã phần nào làm ảnh
hưởng tới tính chất giáo dục học trò. Trong quá trình dạy viết ngay từ những lớp
nhỏ, một số giáo viên cũng chưa kiên trì nhận xét, chỉnh sửa nét cho các em .
- Một số nguyên nhân khác: Cha mẹ học sinh cũng quá ép các con tập
trung học các môn Toán, Tiếng Việt mà chưa thực sự hiểu được việc luyện chữ
viết cho các em có một ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành các đức tính,

phẩm chất quan trọng trong việc giáo dục nhân cách trẻ.
Xu hướng thời đại chỉ cần làm tốt trên máy tính mà không cần phải cầm bút
viết như trước đây nên việc rèn chữ đã bị sao nhãng, xem nhẹ.
Đó là những nguyên nhân chính làm cho chất lượng chữ viết của các nhà
trường nói chung, trường Tiểu học Thị trấn Vạn Hà nói riêng đạt kết quả không
được như mong muốn, số lượng học sinh đạt giải cấp huyện, cấp tỉnh chưa nhiều,
thành tích của nhà trường chưa tương xứng vị thế của ngôi trường nằm ngay chính
giữa trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa của huyện.

5


3. CC GII PHP THC HIN.
Hoàn thiện phần nghiên cứu nhằm nõng cao cht lng v sch vit ch p cho hc sinh lp 4 - Trng Tiu hc Th trn Vn H bản thân
đã nghiên cứu tích cực và cần mẫn. Vì vậy kết quả đạt đợc tơng đối khả quan.
Quá trình nghiên cứu bản thân đã áp dụng, thc nghiệm
nhiều biện pháp, giải pháp. Trong đó tập trung chủ yếu và góp
phần thành công là một số giải pháp sau:
3.1. Gii phỏp 1: Xõy dng nn np gi v sch.
hc sinh cú mt cun v sch p khụng phi l vic d. iu ny ũi
hi ngi giỏo viờn phi cú lũng nhit tỡnh t m trong vic nh nh vic chn v,
chn bỳt, chn mu mc n vic trỡnh by bi, cỏch sa li khi cỏc em vit cha
ỳng.
Hiểu đợc nh vậy ngay khi nhận lớp tôi ó gặp gỡ phụ huynh
để thng nhất chọn vở cựng loi cho c lp. Chn nh vy khi d thi cỏc
em trong lp cú chng v p, khi hng dn cỏc em vit cng d dng hn, chn
v tt cht lng ch p trụng thy. Việc giữ vở sạch không chỉ đơn
thuần là cuốn vở không bị giây mực, không quăn mép mà quan
trọng hơn là hng dn cỏc em cỏch trỡnh by vở mang tính thẩm mỹ,
đúng qui tắc của tng dng bi, tng phõn mụn. Khi hớng dẫn học sinh

trình bày vở tôi chú ý hớng dẫn học sinh trình bày đẹp đến
từng chi tiết nhỏ nh: Hớng dẫn học sinh vit th ngy lựi vo mt ụ
vuụng so với lề, vit tờn mụn học lựi vo khong 4 n 5 ụ vuụng tớnh t trỏi
sang phi, tờn bi phi đợc viết theo cỡ chữ to hơn và trỡnh by cõn i
gia trang giy.
Cuốn vở đẹp đợc thu hút ngay từ cái nhìn ban đầu. Bạn có
cảm giác thế nào khi cầm trên tay một cuốn vở không bọc bìa,
không dán nhãn và một cuốn vở đợc bọc bìa, dán nhãn cẩn thẩn.
Và bạn sẽ cảm nhận thế nào về chủ nhân của mỗi cuốn vở nói
trên.
V mt iu bn khụng th ph nhn vi tụi rng: Ch nhõn ca cun v sch p
v ni dung v hỡnh thc chc chn s l mt cụ, cu trũ ngoan. Mt lp hc s v
c t A mc cao chng t ú l mt nh giỏo coi trng tõm huyt vi ngh.
Nói nh thế để khẳng định rằng việc xây dựng nền nếp cho
học sinh giữ vở sạch là việc cn thit v không dễ lm nh một số ý
kin quan niệm.
xõy dng c nn np giữ vở sạch ca lp, lm tt vic ny tụi
phi chú ý tới từng chi tiết nhỏ, phải kiên trì, phải thờng xuyên,
nghiêm túc từ việc giúp học sinh hiểu đợc cuốn vở đẹp phải đạt
các tiêu chuẩn nào? tại sao phải giữ vở đẹp? Làm thế nào để
giữ cuốn vở đẹp?
6


Ngay khi học sinh mua ®îc vë t«i kiểm tra vë cña c¸c em, vừa
làm tôi vừa hướng dẫn các em cách bọc bìa, dán nhãn cẩn thận, bên ngoài bọc
thêm một bìa bóng trắng trong như thế bìa vở sẽ rất đẹp và bền. Lớp tôi chủ
nhiệm phần lớn là con các gia đinh có điều kiện kinh tế của Thị Trấn Vạn Hà
huyện Thiệu Hóa vậy nên cả lớp chọn một loại giấy bọc bìa như nhau cho từng
loại vở nên vở lớp tôi bao giờ cũng bắt mắt, đẹp nhất mỗi khi nhà trường tổ chức

hội thi Vở sạch chữ đẹp. Chọn bìa để bọc cho từng loại vở để khi lấy vở học dễ
lấy.
Để vở không bị quăn mép tôi dạy các em cách giở cuốn vở nhẹ nhàng, khi
viết đặt cuốn vở ngay ngắn trên mặt bàn. Vở viết đặt nghiêng so với mép bàn một
góc khoảng 300 ( nghiêng về bên phải). Sở dĩ phải đặt như vậy vì chiều thuận tay
khi viết chữ Việt là vận động từ trái sang phải. Đặt vở đúng thì tay viết sẽ được
cử động thoải mái, dễ dàng. Khi học xong cuốn vở viết được các tổ trưởng thu lại
xếp ngay ngắn ở tủ đồ dùng tại lớp cũng có lúc để tại ngăn bàn nơi các em ngồi.
Như thế để học sinh không phải cõng ba lô sách đi học như một số phụ huynh
phản ánh đồng thời vở sẽ đỡ bị nhàu, bị quăn mép do việc nhét vào cặp và lấy ra
lấy vào nhiều lần.
Khi các em viết bị nhầm hoặc sai một chữ nào đó tôi quy định cho học sinh
gạch chéo sang trái trực tiếp vào chữ đó, không được gạch chân chữ sai để tránh
nhầm lẫn với các bài tập có yêu cầu gạch dưới các từ ngữ cần tìm hay xác định bộ
phận chủ ngữ, vị ngữ trong câu. Tôi chia tổ để các em kiểm tra chéo mỗi ngày và
thi giữa các tổ trong tuần. Hằng ngày, tôi thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở các em
cách giữ vở sạch, viết chữ đẹp. Từ biện pháp nêu trên nền nếp giữ vở sạch chữ
đẹp thực sự đạt hiệu quả cao.
3.2.

Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh cách ngồi viết đúng tư thế.

Ngồi viết đúng tư thế là một yêu cầu bắt buộc học sinh phải thực hiện khi
luyện viết. Việc ngồi đúng tư thế có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng chữ viết của
học sinh. Ngồi đúng tư thế các em sẽ dễ dàng nhìn rõ được dòng kẻ, ô li của vở ,
quan sát được các nét, con chữ mình viết, tay điều khiển bút dễ dàng…Vậy ngồi
như thế nào là đúng tư thế? Dạy học sinh Tiểu học dùng hình ảnh trực quan luôn
mang lại hiệu quả cao. Nắm được điều đó khi hướng dẫn các em ngồi viết tôi cho
học sinh xem hình minh họa tư thế ngồi viết:

7


Tư thế ngồi viết đúng
Đồng thời tôi di chuyển thước trên hình vừa hướng dẫn các em ngồi ngay
ngắn, lưng thẳng, không tì ngực vào cạnh bàn, đầu hơi cúi, hai mắt cách mặt vở từ
25cm – 30cm. Cánh tay trái đặt nhẹ trên mép bàn tỳ nhẹ lên mép vở để giữ vở
không xê dịch khi viết. Tay phải cầm bút, cùng ở trên mặt bàn. Với cách để tay
như vậy khi viết bàn tay và cánh tay phải có thể dịch chuyển thuận lợi từ trái sang
phải một cách dễ dàng. Hai chân để song song thoải mái. Hướng dẫn xong tôi cho
một số học sinh lên thực hiện cách ngồi đúng tư thế và thực hành viết cho các bạn
xem. Học sinh lớp 4 tôi chủ nhiệm đã qua 4 năm học Tiểu học, có nhiều học sinh
ngồi sai tư thế và quen với tư thế ngồi sai nên khi học sinh ngồi viết bài tôi chú ý
quan sát các em để nhắc nhở ngồi đúng.
Đây là một bước thực hành quan trọng trong việc tiếp thu kiến thức và luyện
viết, việc làm này ảnh hưởng tới chất lượng học tập của các em và cũng ảnh
hưởng tới hình thức và sự phát triển của các em. Nói như vậy để biết rằng tổi hiểu
rõ được tầm quan trọng của việc giúp học sinh Tiểu học ngồi học, ngồi viết đúng
tư thế. Mong các bạn đồng nghiệp đừng xem nhẹ.
3.3.

Giải pháp 3: Hướng dẫn cách cầm bút.

Hiện nay rất nhiều học sinh cầm bút không đúng và đã trở thành một thói
quen khó sửa. Cách cầm bút sai không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mĩ của ngón tay
mà còn làm cho chữ viết không đẹp. Ý thức được như vậy khi hướng dẫn cho học
sinh luyện viết tôi thường xuyên giúp các em, chỉnh sửa uốn nắn hàng ngày cho
các em cầm bút đúng cách.
Hình ảnh minh họa cách cầm bút (hình phía dưới) đã được tôi áp dụng để
hướng dẫn các em ngay từ đầu năm học, sau khi kiểm tra cách cầm bút của các

em. Tôi hướng dẫn cho học sinh xem hình minh họa và nêu cách cầm bút ra sao,
sau đó tôi chỉ cho các em biết:
Cầm bút đúng là cách cầm bút và điều khiển bút viết bằng ba ngón tay (ngón
trỏ, ngón cái, ngón giữa) của bàn tay phải. Đầu ngón tay trỏ đặt ở phía trên, đầu
ngón tay cái giữ bên trái, phía bên phải của đầu bút tựa vào cạnh đốt đầu ngón tay
giữa. Ba điểm tựa này giữ bút và điều khiển ngòi bút dịch chuyển linh hoạt. Ngoài
ra động tác viết cần có sự phối hợp cử động của cổ tay, khuỷu tay và cả cánh tay.

Minh họa cách cầm bút đúng
8


Vic hng dn cỏc em cm bỳt ỳng cỏch s giỳp cho cỏc em vit p.
Trong quỏ trỡnh dy hc giỏo viờn khụng ch dy hc sinh cm bỳt ỳng ngay ban
u m phi chỳ ý nhc nh cỏc em hng ngy hc sinh cú thúi quen cm bỳt
ỳng cỏch. Bi vy n thi im tụi hon thin phn nghiờn cu giỳp hc sinh
lp 4 trng Tiu hc Th Trn Vn H, huyn Thiu Húa gi v sch, vit ch
p ó cú tt c cỏc em cú ý thc cm bỳt ỳng cỏch, ngi ỳng t th. Cỏc em ó
bit nhc nh nhau t cỏch v vit, cm bỳt ỳng, ngi m bo t th.
3.4.

Gii phỏp 4: Cỏch chn v ụ li , bỳt vit

Bỳt vit, v vit, giy vit l mt trong nhng yu t quyt nh rt ln n
s thnh cụng ca mt bi vit p. Trong quỏ trỡnh nghiờn cu v ỏp dng tụi
nhn thy loi v giúp các em viết chữ đẹp phải là loại chng lúa giy
dy ng k li rừ rng, sỏng va phi thớch hp mt, chủ yếu là giấy vở
của các hãng uy tớn c a s chp nhận nh Hng H, Hi Tin, Thiờn
Long. Loại vở viết của học sinh góp phần quan trọng đến chất lợng vở sạch và chữ đẹp, vì vậy giáo viên phải thực sự chú ý tới
chất lợng. Hiện nay trên thị trờng có nhiều hãng giấy vở, có

những hãng không đảm bảo chất lợng nhng có thể dùng các áp
lực và các mối quan hệ để rao bán sản phẩm. Chính vì vậy t
vấn cho phụ huynh ngời giáo viên tuyệt đối không vì mục đích
cá nhân để định hớng cho phụ huynh mua chọn các loại giấy vở
không đảm bảo.
V bỳt vit tụi hng dn cỏc ph huyynh chn loi bỳt mỏy cú di
khong 13cm, khụng quỏ to hoc quỏ nh, nht l ch tay cm bỳt ng kớnh
7mm l va. Phn ngũi bỳt v li g cm vo c bỳt phi va khớt, cỏc b phn
khỏc phi m bo cho vic hỳt mc, gi mc v ra mc u. vit c nột
thanh nột m cn phi ci tin phn u ngũi. Mi ht ht go sao cho u ngũi
bỳt mng dt. mng ca u ngũi cú th t ti mc 0,1mm, chiu rng ca
u ngũi bỳt ph thuc theo yờu cu ca mu ch kiu ch vit thụng thng t
0,5mm n 2mm. To ra nghiờng phự hp vi tay vit (nghiờng sang phi
khong 20,5 ). u ngũi bỳt phi cú cỏc gúc, cỏc cnh ch vit cú nột.
Ngũi bỳt khụng quỏ trn iu khin c bỳt theo ý ngi vit, khụng quỏ
sc khi vit khụng b gai trỏnh vic rỏch giy v nhoố mc.iu chnh rónh dn
mc n u ngũi nhiu hn bỳt bỡnh thng vỡ nột m cn xung mc nhiu
hn.Ton b trng lng cõy bỳt khụng c quỏ nng hoc quỏ nh (khong 8g
n 10g/1 cõy bỳt l va).
i vi loi bỳt kim tụi nhn thy chn loi bỳt cú u kim tt, ra mc u,
mc ra va phi khụng quỏ m cng khụng quỏ m, nột vit khụng nờn quỏ to
hoc quỏ nh t ú tụi nh hng cho ph huynh mua cho cỏc em loi bỳt ny.
Hin nay trờn th trng cú rt nhiu loi bỳt, cú th dựng bỳt kim, bỳt mỏy.
Nhng kinh nghim cho thy bn nờn nh hng cho hc sinh ca mỡnh nờn vit
bng bỳt mỏy. Mt s loi bỳt vit ch p c dựng nhiu nh bỳt Kim Thnh,
bỳt mi nh Dng, bỳt Hng H, bỳt Thiờn Longú l nhng loi bỳt tụi ó
9


áp dụng cho học sinh lớp tôi chủ nhiệm sử dụng trong quá trình nghiên cứu và

hoàn thiện sáng kiến giúp học sinh trường tiểu học Thị Trấn Vạn Hà giữ vở sạch
viết chữ đẹp, loại bút luôn cho nét chữ đẹp, gọn, dễ viết mà học sinh luyện viết rất
thích.
3.5. Giải pháp 5: Giúp học sinh nắm chắc cấu tạo của chữ viết theo quyết định
số 31/2002/QĐ –BGD$ĐT( ngày 14 /6/2002).
Chữ viết tiếng Việt là loại chữ ghi âm, tất cả đều dựa trên sự kết hợp của 29
chữ cái: a, ă ,â,b,c,d,đ,e,ê,g,h,i,k,l,m,n,o,ô,ơ,p,q,r,s,t,u,ư,v,x,y và 5 dấu thanh : sắc
huyền, hỏi, ngã, nặng.
Ngay từ khi học lớp 1, học sinh đã được học đọc, học viết bảng chữ cái tiếng
Việt và các dấu thanh. Qua các tiết Tập viết ở các lớp 1, lớp 2, lớp 3 các em đã
nắm được cấu tạo của các con chữ, vị trí đặt dấu thanh. Bên cạnh những học sinh
nắm chắc cấu tạo chữ thì cũng còn khá nhiều học sinh nắm chưa vững, chưa nhớ
đúng các nét, nhất là ở điểm bắt đầu và điểm kết thúc khi viết; hay độ cao của các
con chữ nhớ còn mang máng, lẫn lộn. Lên lớp 4 còn nhiều học sinh viết sai cỡ chữ
nét khuyết cong, chữ mất nét…nên nhìn chữ rất xấu, chất lượng chữ viết chưa
cao. Ở lớp 4 việc sửa chữ và chỉnh nét chủ yếu được tiến hành ở tiết chính tả. Vì
vậy thời gian dành cho hoạt động này còn ít. Ngay từ khi nhận lớp dựa vào chữ
viết của học sinh và kết quả khảo sát tôi đã phân loại học sinh trong lớp thành
nhiều nhóm:
- Đối với nhóm học sinh nắm chưa vững cấu tạo của chữ tôi đã thường xuyên
ôn tập lại cho các em theo từng nhóm chữ đồng dạng như sau:
Nhóm 1: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong: c, o, ô, ơ , e, ê, x.
Nhóm 2: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét cong phối hợp với nét móc
( hoặc nét thẳng): a, ă, â,d, đ, q.
Nhóm 3: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét móc: i, t, u, ư, p, n, m.
Nhóm 4: Nhóm các chữ cái có nét cơ bản là nét khuyết: l, h, k, b, y, g.
Nhóm 5:Nhóm chữ cái có nét móc hoặc nét cong phối hợp với nét thắt: r, v, s.
- Đối với nhóm học sinh viết sai độ cao, độ rộng của chữ . Nhóm này chiếm
đại đa số học sinh trong lớp vì vậy sau mỗi lần viết chính tả tôi cho học sinh tự
phát hiện ra các lỗi đó, viết lên bảng, rồi hướng dẫn học sinh viết lại cho đúng vào

một cuốn vở khác. Hoạt động này được tiến hành liên tục kiên trì trong phần củng
cố kiến thức hay phần nhận xét, chữa lỗi ở cuối mỗi tiết chính tả. Sau mỗi lần như
vậy tôi lại cho một số học sinh nhắc lại độ cao của các con chữ theo quy định của
thông tư 31. Việc cho học sinh nhắc độ cao của các con chữ tôi phân ra nhóm cho
học sinh dễ nhớ. Bao gồm:
- Các chữ cái b, g, h, k, l, y được viết với chiều cao 2,5 đơn vị.
- Chữ cái t được viết với chiều cao 1,5 đơn vị.
- Các chữ cái r, s được viết với chiều cao 1,25 đơn vị.
10


- Chữ cái d, đ, p, q được viết với chiều cao 2 đơn vị .
- Các chữ cái còn lại : o, ô, ơ, a, ă, â, e, ê, u, ư, v, x, n, m, i, c được viết
với chiều cao 1 đơn vị .
- Chiều cao của các chữ cái viết hoa là 2,5 đơn vị, riêng hai chữ cái viết
hoa Y, G được viết với chiều cao 4 đơn vị .
Đối với học sinh viết chưa đúng sau khi chỉnh sửa và củng cố trên lớp tôi
giao cho các em về nhà luyện những chữ cái mà học sinh hay viết sai và một vài
câu văn hoặc một hai khổ thơ ngắn vào một cuốn vở riêng. Cuối mỗi tuần cho học
sinh xem lại tất cả các bài đã viết để so sánh, nhận xét và chỉnh sửa những nét
mình viết chưa đẹp, chưa đúng. Việc này đòi hỏi tôi dành nhiều thời gian và kiên
trì, tỉ mỉ hơn. Ngoài năng lực chuyên môn sự kiên trì, tỉ mỉ cùng với sự miệt mài,
chăm chỉ chính là yếu tố quyết định tới sự thành công của phần nghiên cứu của
mình và đây cũng là bí quyết tôi muốn chia sẻ cùng đồng nghiệp trong việc giúp
học sinh rèn chữ.
3.6.

Giải pháp 6: Dạy học sinh một số kỹ thuật viết chữ.

Yêu cầu đối với học sinh lớp 4 việc luyện viết đã được nâng cao hơn so với

các lớp dưới, các em viết với tốc độ viết nhanh hơn, bài viết dài hơn, kỹ thuật viết
cao hơn và chữ viết phải có hồn để khi nhìn bài viết thêm yêu chữ Việt.
Song thực tế của lớp chủ nhiệm, khi khảo sát đầu năm ngoài 5 bài đạt điểm C
thì nhiều học sinh viết còn chậm. Tôi phân loại học sinh theo chất lượng chấm bài
và thực tế quan sát để có các giải pháp thích hợp cho từng nhóm đối tượng học
sinh. Qua tìm hiểu tôi nhận thấy nguyên nhân do các em chưa nắm được kỹ thuật
viết, khi viết các em còn hay nhấc bút nên các con chữ bị rời rạc, viết chưa hết
chữ đã đánh dấu thanh rồi lại mới quay lại viết tiếp chữ đó.
Ví dụ khi viết chữ “ ngỗng” một số học sinh viết như sau: Viết “ngô” – sau
đó đánh dấu ngã – rồi lại mới viết thêm chữ “ng” vào cuối...
Vậy để vừa đảm bảo được tốc độ nhanh vừa giữ được chữ đúng và đẹp tôi đã
hướng dẫn cho học sinh nắm được một số kỹ thuật sau:
- Viết liền mạch: Viết liền mạch là thao tác đưa ngòi bút liên tục từ điểm kết
thúc của nét viết đứng trước tới điểm bắt đầu của nét đứng sau. Đây là việc làm
quan trọng. Viết liền mạch không chỉ làm cho tốc độ viết được nâng lên mà còn
đảm bảo tính cân đối và yêu cầu thẩm mĩ của chữ viết.
- Kỹ thuật lia bút: là kỹ thuật viết nối các chữ cái với nhau. Nét bút được thể
hiện liên tục nhưng dụng cụ viết không chạm vào mặt phẳng viết .
Ví dụ : khi viết chữ a sau khi viết nét cong đến điểm dừng bút thì lia bút lên
đường kẻ ngang trên đưa nét bút thẳng xuống viết nét móc ngược.
Hay áp dụng các kĩ thuật trên ta sẽ viết chữ “ ngỗng” như sau:
Viết “ngông ”liền mạch – sau đó lia bút lên phía trên chữ để đánh dấu ngã .
11


- Kỹ thuật rê bút: đó là kỹ thuật viết đè lên theo hướng ngược lại với nét chữ
vừa viết, đầu ngòi viết chạy nhẹ từ điểm kết thúc của nét đứng trước đến điểm bắt
đầu của nét liền sau.
- Bên cạnh đó nhiều học sinh khi viết còn đặt dấu thanh chưa chính xác, còn
đặt dấu theo cảm tính, không theo quy tắc dẫn đến bài viết không đẹp. Ví dụ như

con người ta cái nón, mũ dùng để đội trên đầu vừa che mưa nắng mà cũng là phụ
kiện giúp con người đẹp hơn, nếu như ta cầm trên tay mà không đội đúng trên
đầu, hoặc đội trên đầu mà không đội đúng, không đội ngay ngắn thử hỏi có đẹp
được không? Chắc chắn là không. Với cách ví dụ liên tưởng gần gũi đó tôi giúp
các em hiểu được tác dụng của việc đặt dấu thanh đúng, kết hợp với việc giúp các
em nắm được vị trí của các dấu thanh như: Đặt ở âm chính của vần.Ví dụ: khi viết
chữ “loáng” dấu thanh phải đặt phía trên nguyên âm chính là a chứ không phải là
nguyên âm o. Dấu thanh thường đặt ở li thứ hai trên đầu các nguyên âm chính,
riêng dấu nặng đặt ở phía dưới nguyên âm chính .
- Đối với học sinh nằm trong đội tuyển viết chữ đẹp bên cạnh việc tiến hành
thuần thục những kỹ năng trên tôi hướng dẫn kỹ về kỹ thuật viết nét thanh, nét
đậm. Đây là yêu cầu nâng cao rất khó đối với học sinh. Trước hết tôi giúp học
sinh nắm được nét nào viết thanh, nét nào thì viết đậm. Nét thanh là những nét khi
viết có chiều hướng đi từ phía dưới lên trên. Những nét này các em cần viết nhẹ
tay, nhanh hơn. Nét đậm là những nét khi viết thường đưa từ trên xuống dưới.
Những nét này khi viết cần ấn mạnh bút hơn, ngòi bút đặt thẳng so với vở, viết
chậm hơn để mực ra đậm hơn những nét khác, viết làm sao chữ viết phải bay
bổng, có hồn.
3.7. Giải pháp 7: Luyện viết nâng cao cho học sinh Đội tuyển .
Đội tuyển viết chữ đẹp là đội tuyển gồm những học sinh có năng khiếu viết
chữ đẹp hơn các bạn khác. Đối với những học sinh này, giáo viên cần phải có các
biện pháp nâng cao để giúp các em viết không chỉ đúng mẫu, đẹp mà cần phải có
sự sáng tạo cao.
- Để giúp các em đạt được những yêu cầu đó, trước hết phải nói đến khâu
chuẩn bị. Tất cả học sinh đều phải viết bằng bút máy, mua mực Ween hoặc mực
Thiên Long màu đen. Không nên mua mực ống vì màu mực không được tự nhiên
như các loại mực đựng trong lọ. Mỗi em ít nhất cần có 3 chiếc bút máy: Bút viết
tên bài ngòi bút cần to nét hơn các loại bút viết thông thường, bút viết nét đều là
loại bút ngòi chưa mài, bút viết nét thanh nét đậm là loại bút ngòi đã được mài
sẵn. Nên mua bút của các hãng có uy tín như đã giới thiệu ở phần trên.

- Giai đoạn đầu tôi ôn tập cho học sinh nắm chắc cấu tạo, độ cao, độ rộng
của của từng con chữ theo các nhóm chữ đồng dạng theo đúng quy định của thông
tư 31 về viết chữ đẹp của Bộ giáo dục. Mỗi buổi các em được luyện viết một
nhóm trên vở kẻ ô li . Giáo viên viết mẫu phải chậm , vừa viết vừa phân tích để
học sinh nhớ kĩ. Bước này giáo viên cần giám sát , nhận xét thật kĩ để kịp thời
điều chỉnh, uốn nắn cho các em. Về nhà các em lại tự luyện lại những chữ đã viết
trên lớp. Thời gian này tôi chỉ yêu cầu học sinh viết kiểu chữ đứng nét đều.
12


- Khi thấy học sinh nắm chắc cấu tạo chữ và viết tương đối đều tôi mới bắt
đầu cho học sinh luyện viết kiểu chữ nghiêng có nét thanh, nét đậm. Đối với kiểu
chữ này tôi chú ý hướng dẫn độ nghiêng của chữ, chú ý chỉnh sửa kĩ từng nét
thanh, nét đậm để giúp học sinh nhận ra những nét viết được và những nét chưa
được để kịp thời chỉnh sửa. Các kỹ thuật lia bút, rê bút, kỹ thuật viết nét thanh nét
đậm cần luyện cho học sinh một cách thuần thục.
- Bên cạnh việc dạy cho học sinh viết đúng, viết đẹp mẫu chữ của Bộ giáo
dục quy định để phát huy tính sáng tạo tôi còn dạy cho các em một số kiểu chữ
sáng tạo. Ví dụ như mẫu kiểu chữ sáng tạo của Trung tâm luyện chữ đẹp Ánh
Dương

Kiểu chữ này tôi cũng phân theo các nhóm đồng dạng để dạy cho các em.

13


Mỗi buổi tôi đều viết mẫu và hướng dẫn kĩ cho các em từng nét rồi cho các
em viết vào vở và luyện nhiều lần đến khi chữ đẹp, cân đối, nét chữ mềm mại.
Mỗi học sinh được phô tô một bản để quan sát và hỗ trợ khi quên nét và thuận lợi
cho việc luyện viết ở nhà.

Sau mỗi buổi học tôi đều chữa bài và nhận xét tỉ mỉ sau đó trưng bày bài cho
học sinh so sánh các bài viết và bình chọn những em viết đẹp để tuyên dương.
Cùng với việc luyện các chữ rời tôi cho học sinh luyện một số câu văn ngắn,
đoạn thơ hay để rèn kĩ năng lia bút, rê bút.
- Phô tô một số bài viết đẹp đã đạt giải cao của các anh chị, các bạn trong
trường, một số bài đạt giải Quốc gia, hay những bài viết chữ đẹp ở các trung tâm
luyện viết chữ đẹp để các em tham khảo, học hỏi.
- Kết hợp với việc viết vở ô li, tôi còn cho học sinh mua một số loại vở luyện
viết chữ đẹp để các em luyện thêm ở nhà.
- Khi học sinh viết đã khá ổn định tôi bắt đầu cho học sinh luyện trên giấy
thi, chỉ có dòng kẻ ngang. Điều này giúp học sinh làm quen với giấy thi, tự căn độ
rộng của chữ và tìm cách trình bày hợp lí.
- Để bài viết đẹp không chỉ chữ viết đẹp mà cách trình bày cũng phải đẹp
mắt hợp lí. Vì vậy tôi luôn yêu cầu và hướng dẫn học sinh viết tên bài phải viết
kiểu chữ to, trình bày thơ phải cân đối với giấy thi, một số bài thơ câu ngắn thì có
thể trình bày sáng tạo kiểu so le, tên tác giả ở cuối bài phải trình bày cân đối và
chỉ viết trên một dòng về phía bên phải sao cho hợp lí.
3.8.

Giải pháp 8: Khâu nhận xét, chữa bài của giáo viên.

Việc chữa bài của giáo viên là khâu vô cùng quan trọng trong quá trình giúp
học sinh luyện viết. Điều này đòi hỏi giáo viên cần có sự quan sát tỉ mỉ, chi tiết.
Khi chấm bài giáo viên cần nhìn một cách tổng thể bài viết, sau đó chú ý vào từng
chi tiết nhỏ như nét viết đẹp và đúng chưa? điểm đặt bút và dừng bút có đúng yêu
cầu không? độ cao, độ rộng của chữ có đảm bảo không? các con chữ trong bài có
đều không? chữ viết có liền nét hay không?
Chấm chữa và nhận xét, giúp học sinh sữa lỗi là việc làm tôi hết sức chú ý
thực sự nghiêm túc và khắt khe. Khi chữa lỗi tôi nhận xét một cách rõ ràng dễ
hiểu để học sinh nhận thấy mình viết đạt hay chưa đạt ở điểm nào ? tôi gạch dưới

chân chữ và nét học sinh viết chưa đúng. Tôi phân lỗi chữ viết của các em thành
14


các nhóm lỗi để hướng dẫn cho các em chỉnh sửa sau đó cho các em luyện lại
những lỗi mà mình viết chưa đạt.
Ví dụ:
- Đối với nhóm viết thiếu nét hất ngược ở các chữ a, ă, â, t , m, n … Nguyên
nhân là do điểm dừng bút của các em chưa đúng.Tôi đã chỉ rõ cho học sinh thấy,
sau đó vừa viết mẫu vừa hướng dẫn các em nắm được điểm dừng bút.Ở các chữ
này điểm dừng bút phải là điểm nằm ở giữa li thứ nhất ( đối với cỡ chữ nhỏ) và
nằm trên đường kẻ thứ hai ( đối với cỡ chữ to).
- Đối với nhóm viết nét khuyết chưa thẳng hay bị đổ nghiêng sang bên trái
tôi phải cho học sinh luyện lại nét khuyết bằng cách chấm điểm tựa hoặc bám vào
đường kẻ dọc của vở ô li.
- Đối với nhóm đặt dấu thanh sai vị trí, tôi lại giúp các em nắm lại quy tắc
đặt dấu thanh: đặt dấu thanh ở li thứ hai (đối với cỡ chữ nhỏ), ở li thứ ba (đối với
cỡ chữ to) phía trên âm chính hoặc dưới các âm chính (đối với dấu nặng)
Đối với các em học sinh viết chậm viết sai hàng ngày ngoài viết bài ở trên
lớp giáo viên cần khuyến khích học sinh luyện đọc, luyện viết ở nhà.Yêu cầu về
nhà mỗi ngày các em lại viết một vài con chữ hay một vài dòng có chứa các nét
mình viết chưa chuẩn như vậy để giúp các em nhớ lâu, viết đúng. Công việc này
phải được tiến hành thường xuyên, tỉ mỉ, không nóng vội và dày công cho cả cô
và trò .
3.9. Giải pháp 9: Khơi dậy niềm đam mê, yêu thích luyện viết chữ cho học trò.
Luyện viết là cả một quá trình lâu dài, bền bỉ không phải dễ đạt được trong ngày
một ngày hai. Để luyện chữ viết cho học sinh đạt hiệu quả cao không chỉ phụ
thuộc vào sự tận tình, tỉ mỉ, trách nhiệm và năng khiếu của giáo viên mà phụ
thuộc rất lớn vào sự say mê, thích thú của học sinh. Trong thời đại công nghệ
thông tin đang phát triển như vũ bão thì quan niệm về việc luyện viết chữ đẹp cho

học sinh hình như đang được một số người coi là một thứ vô bổ, lạc hậu bởi vậy
việc luyện viết của cả thầy và trò đang được xem như là không thức thời, mất thời
gian chính, việc khơi gợi niềm đam mê, yêu thích luyện viết chữ cho học trò tuy là
quan trọng nhưng lại không được đồng tình cho lắm và sẽ có nhiều khó khăn
đáng kể.
Vượt qua mọi rào cản về quan niệm để khơi gợi được nguồn cảm hứng ấy
cho trò và phá tan quan niệm cho là lạc hậu tôi đã trăn trở và áp dụng nhiều cách
làm khác nhau. Tôi kể cho các em nghe về tấm gương Cao Bá Quát - một người
nổi tiếng về văn hay chữ tốt, tấm gương thầy Nguyễn Ngọc Ký... để các em nghe
và học tập. Tôi cho các em xem các bài viết đẹp của các anh chị đi trước, các bài
viết của các bạn được đạt giải đặt biệt, giải nhất hội thi cấp huyện hàng năm... để
khơi gợi cho các em yêu chữ đẹp, yêu những tấm gương tiêu biểu từ đó mà có ý
chí tự phấn đấu vươn tới chiếm lĩnh cái đẹp, chữ đẹp.
Bên cạnh đó tôi phát động phong trào viết chữ đẹp trong tổ, trong lớp, đề
nghị với tổ trưởng tổ chức cuộc thi trong khối. Cuối mỗi tuần tôi cho trưng bày
các bài viết của các em để các em nhận xét đánh giá và bình chọn. Ba bài viết đẹp
15


nhất có nhiều phiếu bình chọn nhất sẽ được nhận giải thưởng là một chiếc bút hay
một quyển vở. Những bạn đó sẽ được tuyên dương trước lớp, trước cờ. Mỗi tháng
một lần đánh giá, xếp loại vở sạch chữ đẹp cho học sinh sau đó tổ chức một giờ
thi viết chữ đẹp trong lớp để chọn ra bài viết đẹp nhất và có phần thưởng xứng
đáng cho học sinh đạt giải, phôtô bài viết đẹp gửi cho từng học sinh tham khảo
học tập.
Phát động trong học sinh khẩu hiệu:
“Mỗi chữ viết đẹp là một bông hoa đẹp
Mỗi trang vở đẹp là một vườn hoa đẹp”
Tôi phát động mỗi học sinh có riêng một quyển vở ô ly, mỗi ngày các em
viết 1 đến 2 chữ cái cùng nhóm, tiến tới viết 1 từ, một câu rồi 2 hoặc 3 câu hoặc

trình bày một bài...Mặt khác tôi tiếp tục duy trì và đẩy mạnh phong trào thi “Vở
sạch chữ đẹp” ở tất cả các môn. Tuy nhiên trong quá trình luyện viết tôi tuyệt đối
không tạo áp lực quá nặng nề cho học sinh, tôi để cho các em luyện viết với niềm
đam mê và yêu thích bởi vậy vậy chất lượng chữ viết luôn đạt được hiệu quả cao.
3.10. Giải pháp 10: Sự phối kết hợp giữa giáo viên với phụ huynh học sinh.
Để học sinh có nề nếp viết đúng, viết đẹp, giữ vở tốt không chỉ có vai trò của
giáo viên, của bản thân học sinh mà còn có sự đóng góp rất lớn từ phía phụ huynh
học sinh. Ngay từ đầu năm học trong cuộc họp phụ huynh tôi đã yêu cầu phụ
huynh mua bút, mua vở đầy đủ, đúng chủng loại như đã hướng dẫn. Ngoài việc
trao đổi về tình hình học tập hằng ngày của các em, tôi còn dặn phụ huynh về nhà
theo dõi quá trình luyện viết của học sinh đồng thời nhắc nhở thường xuyên để
các em tập trung hơn trong quá trình luyện viết. Phụ huynh cũng có thể mua thêm
cho con em mình một số loại vở luyện chữ đẹp để tham khảo và trao đổi trực tiếp,
nhanh chóng với giáo viên về tình hình học tập ở nhà của học sinh để giáo viên có
sự điều chỉnh, uốn nắn kịp thời. Nhờ sự phối kết hợp chặt chẽ đó giữa giáo viên
và phụ huynh mà chất lượng chữ viết của học sinh lớp tôi chủ nhiệm ngày càng
tiến bộ hơn, chữ viết đẹp hơn, đúng và bay bổng hơn nhiều so với đầu năm học.
4. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN.
Trong những năm qua với sự nỗ lực và quyết tôi đã kiên trì áp dụng những
biện pháp nêu trên vào trong quá trình giảng dạy. Qua thực tế dạy học cho tới khi
áp dụng thành công các biện pháp nêu trên tôi thấy chữ viết của học sinh đã có sự
thay đổi rõ rệt. Chất lượng chữ viết được nâng cao hơn rất nhiều. Cách trình bày
bài trông đẹp mắt và hợp lí hơn.Chữ viết tròn đều, nét khuyết đúng độ cao và
chuẩn hơn. Nhất là những em trước đây có nét khuyết nghiêng về phía bên trái đã
cải thiện được rất nhiều. Khoảng cách giữa các chữ đã cân đối hơn. Các con chữ
viết đã có sự liên kết chặt chẽ. Tình trạng viết thiếu nét thừa nét đã được khắc
phục. Các điểm dừng bút đặt bút đã được đặt chuẩn hơn. Nét chữ của các em ngày
càng mềm mại. Một số em viết nét thanh nét đậm khá đẹp. Nhiều bài viết đã đạt
đến sự tinh tế và có tính sáng tạo cao. Chữ viết của học sinh lớp tôi chủ nhiệm đều
đạt chất lượng vở sạch chữ đẹp cấp trường. Chính vì thế sáng kiến đã tạo được sự

tin tưởng trong đồng nghiệp và được nhà trường đánh giá cao đồng thời cho triển
khai áp dụng rộng rãi trong toàn khối, trong nhà trường.
16


Từ hiệu quả của kinh nghiệm đã được tôi nghiên cứu và áp dụng thành công
đã giúp cho chất lượng chữ viết của trường Tiểu học Thị Trấn Vạn Hà được nâng
lên rõ rệt. Đặc biệt những kinh nghiệm này đã góp phần quan trọng nâng cao chất
lượng Đội tuyển viết chữ đẹp của trường.
Cụ thể trong năm học 2013-2014: Đội tuyển viết chữ đẹp của trường Tiểu
học Thị trấn Vạn Hà đã có 16 giải viết chữ đẹp cấp huyện; có 2 giải viết chữ đẹp
cấp tỉnh (01 giải Nhất và 01 giải Nhì).
Năm học 2015-2016 những kinh nghiệm đó lại được tôi tiếp tục tiến hành áp
dụng đối với học sinh lớp 4 và đem lại kết quả đáng mừng. Kết quả chấm vở sạch
chữ đẹp ở lớp 4C đã đạt được như sau:
Tổng
số HS
30

Chất lượng chấm chữ đẹp giữa HKII
Loại A
Loại B
Loại C
SL
TL
SL
TL
SL
TL
23

76,6%
7
23,4%
0

Với kết quả trên tôi thấy rất vui và phấn khởi. Tuy nhiên thành công đáng ghi
nhận là tôi đã làm thay đổi được quan niệm của một số đồng nghiệp và phụ huynh
về việc cần thiết phải giữ vở sạch và luyện viết chữ đẹp. Tôi đã khơi dậy ở trò
niềm say mê yêu thích việc luyện viết.
Nếu có dịp về trường Tiểu học Thị Trấn Vạn Hà huyện Thiệu Hóa chắc bạn
không khỏi ngỡ ngàng khi được xem 30 bộ vở viết của học sinh lớp 4C trường
Tiểu học Thị Trấn Vạn Hà do tôi chủ nhiệm. Bạn sẽ cảm thấy hài lòng vì sự chênh
lệch khá rõ nét về chữ viết và vở của học sinh đầu năm học so với cuối năm.
Kinh nghiệm đó đã và sẽ được nhân rộng và đem lại hiệu qủa thiết thực cho
các em học sinh trên phạm vi toàn huyện và tỉnh Thanh Hóa.

17


III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.
1. KẾT LUẬN
Học sinh Tiểu học được ví như là một trang giấy trắng.Giáo dục Tiểu học là
nền tảng vững chắc để học sinh tiếp tục học lên các lớp trên vì vậy đòi hỏi các em
ngay từ nhỏ phải có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức trong việc học. Rèn học sinh
giữ vở sạch viết - chữ đẹp là góp phần giáo dục và xây đắp cho các em rèn năng
lực và phẩm chất, góp phần giáo dục trẻ tính kiên trì và niềm đam mê công việc,
xây dựng hành trang ban đầu cho các em bước chân vào cuộc sống, viết đúng, viết
đẹp là cơ sở ban đầu giúp các em thích cái đẹp và chiếm lĩnh ngự trị cái đẹp trên
mỗi chặng đường đời. Rèn chữ đẹp - giữ vở sạch không những đơn thuần để chữ
viết chuẩn, đúng, đẹp mà còn là để rèn người. Giáo viên giúp học sinh rèn chữ

viết cũng chính là để rèn nhân cách cho các em, giúp các em giữ gìn sự trong sáng
của tiếng Việt.
Việc rèn chữ cho học sinh là trách nhiệm của mỗi thầy cô giáo. Rèn được
học sinh viết chữ đẹp là niềm vui của thầy cô, là hạnh phúc của trẻ và là niềm tự
hào của cha mẹ. Nhưng chúng ta không chỉ rèn đọc - viết cho học sinh trong chốc
lát, mà đó là cả một quá trình rèn luyện lâu dài và liên tục. Vì vậy đòi hỏi người
giáo viên phải có năng lực chuyên môn vững vàng, có lòng yêu nghề mến trẻ,
giáo viên cần có tính cẩn thận tỉ mỉ, tránh nóng nảy thì việc rèn chữ cho học sinh
mới thành công. Không chỉ có vậy, người giáo viên cần phải lựa chọn, phối hợp
sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học sao cho phù hợp với nội dung từng
bài, với đối tượng học sinh, tạo điều kiện cho các em chủ động tìm và lĩnh hội
kiến thức. Học sinh lớp 4 tuy lớn hơn một chút nhưng vẫn rất thích được khen.
Lời khen kịp thời sẽ giúp các em có hứng thú học tập và mau tiến bộ. Do vậy giáo
viên phải biết động viên khuyến khích các em kịp thời, giúp các em tự tin trong
khi rèn chữ.
Rèn kĩ năng viết chữ đẹp không chỉ đòi hỏi yêu cầu ở người thầy hướng
dẫn, mà phần quyết định đó chính là học sinh. Học sinh phải biết lắng nghe, biết
tiếp thu ý kiến đóng góp của bạn, của thầy; chịu khó tự giác rèn luyện dưới sự
hướng dẫn của thầy cô.
Qua thực tế rèn chữ viết cho học sinh tôi thấy để nâng cao chất lượng chữ
viết cho học sinh tiểu học cần lưu ý những điểm sau :
- Giáo viên cần tìm hiểu kĩ đối tượng, nắm chắc đặc điểm tâm lý của học sinh
tiểu học.
18


- Nắm chắc cấu tạo của chữ viết, chữ viết mẫu đẹp, đúng quy trình để làm
gương cho học sinh noi theo.
- Giáo viên phải kiên trì, nhiệt tình, đam mê, chữa bài viết của các em
thường xuyên, chu đáo, áp dụng linh hoạt các phương pháp theo hướng đổi mới.

- Nên chia thành các nhóm luyện viết, trong mỗi nhóm có một vài em viết
đẹp và viết chưa đẹp ngồi quay mặt lại với nhau hoặc ngồi vòng tròn để có thể học
hỏi lẫn nhau trong quá trình viết.
- Giáo viên giới thiệu với phụ huynh mẫu chữ mà nhà trường đang thực
hiện để phối hợp hướng dẫn học sinh khi luyện viết ở nhà.
- Đối với học sinh viết quá ẩu, quá xấu, hay sai. Giáo viên yêu cầu học sinh
đó phải có một vở riêng để luyện viết và sắp xếp cho các em ngồi ở chỗ giáo viên
thuận tiện theo dõi.
- Trong tiết sinh hoạt giáo viên cần tuyên dương, khen ngợi những em
được xếp loại A viết đẹp, nhắc nhở động viên những học sinh còn lại. Kể cho các
em nghe những gương rèn chữ của những người đi trước được viết trong sách báo,
câu chuyện, những gương rèn chữ của học sinh năm trước.
- Ngay từ đầu năm giáo viên cùng phụ huynh thống nhất đồ dùng cho học
sinh: cùng một loại vở và bìa bọc, cùng viết một loại bút máy và viết cùng loại
mực.
- Phát động phong trào vở sạch chữ đẹp trong lớp, thường xuyên khen
thưởng, động viên học sinh có thành tích cao hay có tiến bộ trong phong trào vở
sạch chữ đẹp.
- Phối kết hợp rèn chữ trong tất cả các môn học.
- Một trong những điều quan trọng rèn chữ đạt kết quả là giáo viên cần
phải giúp học sinh hiểu tác dụng của việc rèn chữ trong giờ chính tả. Từ đó học
sinh chủ động tự giác, đam mê trong việc rèn chữ.
2. KIẾN NGHỊ
Việc rèn chữ viết cho học sinh là một việc làm hết sức quan trọng , để nâng
cao hơn nữa chất lượng rèn chữ cho học sinh tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng
tôi có một số kiến nghị sau:
2.1.Đối với giáo viên:
- Luôn tâm huyết hết lòng với nghề.
- Cần phải rèn chữ viết của mình, nắm chắc cấu tạo của chữ viết
- Điều quan trọng hơn nữa là người giáo viên phải kiên trì, vượt khó, tìm

tòi, sáng tạo và có bản lĩnh, có tinh thần trách nhiệm cao, say mê với công việc,
tận tụy với học sinh.
2.2.Đối với học sinh
Có ý thức tự giác, tích cực trong học tập. Biết lắng nghe nhận xét của cô,
của bạn để tự sửa chữa, khắc phục nhược điểm của mình. Mạnh dạn góp ý, sửa sai
giúp đỡ bạn.
2.3. Đối với nhà trường
19


- Cần có biện pháp chỉ đạo các tổ chuyên môn thực hiện một cách đồng loạt
về rèn chữ viết cho học sinh qua giờ chính tả, giờ tập viết. Tổ chức các cuộc thi
trong các buổi ngoại khóa dưới những hình thức khác nhau để rèn kĩ năng viết cho
học sinh.
2.4. Đối với phụ huynh học sinh
- Phụ huynh cần quan tâm hơn nữa tới việc rèn chữ viết của con em mình.
- Mua bút, vở đảm bảo chất lượng, phù hợp với yêu cầu của giáo viên.
- Kết hợp với nhà trường cụ thể là giáo viên chủ nhiệm để rèn kĩ năng viết
chính tả cũng như các kĩ năng khác cho con em mình.
- Bản thân phụ huynh cũng cần phải tự rèn cách đọc, cách nói chuẩn, cách
viết chuẩn để làm tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Với “Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 4 - Trường Tiểu học Thị trấn Vạn
Hà giữ vở sạch, viết chữ đẹp đạt kết quả cao” đã được tôi áp dụng vào thực tế
giảng dạy ở lớp mình và thu được kết quả tốt. Song do thời gian nghiên cứu còn
hạn chế và phạm vi áp dụng vẫn còn hạn hẹp nên sáng kiến không tránh khỏi
những thiếu sót. Rất mong hội đồng khoa học các cấp cùng bạn bè đồng nghiệp
góp ý xây dựng để phần nghiên cứu của tôi thêm hoàn chỉnh hơn, có khả năng
thực thi cao hơn cho những năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG

ĐƠN VỊ

Thanh Hóa, ngày 20 tháng 3 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Tác giả

Lê Thị Thu Hiên

20


MỤC LỤC
TT
I.

NỘI DUNG

TRANG
1

MỞ ĐẦU

1.

Lí do chọn đề tài

1

2.

Mục đích nghiên cứu

2

3.

Đối tượng nghiên cứu

2

4.

Phương pháp nghiên cứu

2

II.

NỘI DUNG

3

1.
Cơ sở lí luận
1.1. Vị trí và nhiệm vụ của việc dạy viết
1.2 Nguyên tắc chung của mẫu chữ theo quyết định 31
Thực trạng việc giữ vở và luyện viết của học sinh khối 4 –
2.

Trường Tiểu học Thị trấn Vạn Hà.
3.
Các giải pháp thực hiện.
3.1. Giải pháp 1: Xây dựng nề nếp giữ vở sạch

3
3
3

3.2.

Giải pháp 2: Hướng dẫn học sinh cách ngồi viết đúng tư thế.

7

3.3.

Giải pháp 3: Hướng dẫn cách cầm bút

8

3.4.

Giải pháp 4: Cách chọn vở ô li , bút viết
Giải pháp 5: Giúp học sinh nắm chắc cấu tạo của chữ viết
theo quyết định 31- Bộ GD$ĐT.

9

3.6.

Giải pháp 6: Dạy học sinh một số kỹ thuật viết chữ

11

3.7.

Giải pháp 7: Luyện viết nâng cao cho học sinh Đội tuyển .

12

3.8.

Giải pháp 8: Khâu nhận xét , chữa bài của giáo viên

14

3.9.

Giải pháp 9: Giúp học sinh đam mê , thích thú luyện viết
chữ.

15

3.10

Giải pháp10:Sự phối kết hợp giữa giáo viên với phụ huynh
học sinh.

16

3.5.

3
6
6

9

21


4.
III.
1.
2.

Hiệu quả của sáng kiến.
KẾT LUẬN , KIẾN NGHỊ
Kết luận.
Kiến nghị.

16
18
18
19

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Dạy tập viết ở trường tiểu học.(tác giả: Lê A- Đỗ Xuân Thảo, Trịnh Minh
Đức).

2. Phương pháp dạy học Tiếng Việt tiểu học. ( NXB Đại học sư phạm).
3. Phương pháp dạy học các môn học ở lớp 3 ( Nhà xuất bản Giáo dục).
4. Phương pháp dạy học các môn học ở lớp 4 ( Nhà xuất bản Giáo dục).
5. Phương pháp dạy học các môn học ở lớp 5 ( Nhà xuất bản Giáo dục).

22