Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy trong dạy học toán cho học sinh lớp 7 trường THCS đông tiến

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐÔNG SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

SỬ DỤNG “KỸ THUẬT MẢNH GHÉP” NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ GIỜ DẠY TRONG DẠY - HỌC TOÁN CHO
HỌC SINH LỚP 7 TRƯỜNG THCS ĐÔNG TIẾN

Người thực hiện: Thiều Ngọc Tuấn
Chức vụ: Phó hiệu trưởng
Đơn vị công tác: Trường THCS Đông Tiến
SKKN thuộc môn: Toán

THANH HOÁ, NĂM 2016


MỤC LỤC
Nội dung

Trang

Mục lục

1

1. Mở đầu

2

1.1. Lí do chọn đề tài

2

1.2. Mục đích nghiên cứu

3

1.3. Đối tượng nghiên cứu

3

1.4. Phương pháp nghiên cứu

3

2. Nội dung

4

2.1. Cơ sở lí luận

4

2.2. Thực trạng

4

2.3. Giải pháp thực hiện

5

2.3.1. Hướng dẫn học sinh cách thực hiện kỹ thuật mảnh ghép

5

2.3.2. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy kiến thức mới

7

2.3.3. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy bài luyện tập

12

2.3.4. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy bài ôn tập chương

15

2.4. Kết quả thu được

18

3. Kết luận, kiến nghị

20

3.1. Kết luận

20

3.1.1. Chọn đơn vị kiến thức để áp dụng kỹ thuật mảnh ghép

20

3.1.2. Hướng dẫn học sinh thực hiện kỹ thuật mảnh ghép

20

3.1.3. Thời gian thực hiện kỹ thuật mảnh ghép

20

3.1.4. Đồ dùng và phương tiện phục vụ hoạt động

20

3.1.5. Về phía giáo viên

20

3.1.6. Phân công nhiệm vụ các thànhviên trong nhóm

21

3.2. Kiến nghị

21

Tài liệu tham khảo

22

2


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Hiện nay nhiều học sinh vẫn còn học tập thụ động, chưa có thói quen tự
học chủ động tự tìm tòi. Một số giáo viên vẫn còn dạy học nặng về truyền đạt
một chiều, thiếu sự trao đổi qua lại với học sinh, cũng như giữa các học sinh với
nhau.
Mặt khác, trong thời đại bùng nổ thông tin, tri thức nhân loại phát triển với
tốc độ nhanh, nhiều phát minh khoa học kỹ thuật ra đời, thế hệ học sinh ngày
nay có điều kiện tiếp nhận thông tin từ nhiều phía, từ nhiều nguồn khác nhau
chứ không phải ở một phía là từ thầy giáo - như trước đây, vì thế nhu cầu càng
cao đòi hỏi giáo viên cần lựa chọn các phương pháp tích cực để giờ học không
nhàm chán, học sinh yêu thích, đem lại hiệu quả giờ dạy cao.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI (Nghị
quyết số 29-NQ/TW) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, với
quan điểm chỉ đạo về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo giáo dục
phổ thông đó là:
Tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình thành phẩm chất, năng lực công
dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng nghề nghiệp cho học sinh.
Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý tưởng, truyền
thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành, vận
dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích
học tập suốt đời.
Xác định nội dung kiến thức cơ bản của bài giảng là một khâu rất quan
trọng, nhưng chuyển nội dung đó thành tri thức của bản thân học sinh là một
việc làm đòi hỏi tính khoa học và nghệ thuật. Điều đó phụ thuộc rất nhiều vào
phương pháp giảng dạy của giáo viên. Giáo viên cần lựa chọn hình thức và

phương pháp giảng dạy thích hợp để học sinh lĩnh hội được kiến thức bài học
một cách sâu sắc và dễ dàng. Trong giảng dạy không một phương pháp nào là
toàn năng phù hợp với mọi mục tiêu và nội dung dạy học. Mà tuỳ vào nội dung
bài giảng, người dạy lựa chọn các phương pháp cụ thể để được mục tiêu của bài
dạy.
Kết quả đổi mới phương pháp dạy học thì môn Toán đã có nhiều tiến bộ
về phương pháp và kỹ thuật dạy học. Tuy nhiên vẫn còn hạn chế, đó là chưa
mang lại hiệu quả cao, truyền thụ tri thức một chiều vẫn là phương pháp dạy học
chủ đạo của nhiều giáo viên. Số giáo viên thường xuyên chủ động sáng tạo trong
3


việc phối hợp các phương pháp dạy học cũng như phương pháp dạy học phát
huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo của học sinh còn chưa nhiều.
“Kỹ thuật mảnh ghép” là kỹ thuật tổ chức hoạt động học tập hợp tác kết
hợp giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm. Sử dụng “kỹ thuật mảnh
ghép” nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy, đồng thời rèn luyện cho học sinh phát
huy năng lực của bản thân, tăng cường hiệu quả học tập vừa phát triển kĩ năng
trình bày, giao tiếp với các bạn và giáo viên, tạo không khí lớp học thân thiện và
hợp tác từ đó nâng cao chất lượng giờ dạy.
Để góp phần vào việc tìm tòi, vận dụng phương pháp giảng dạy bộ môn
Toán vào nhà trường có hiệu quả tôi đã chọn nghiên cứu và thực hiện đề tài:
“Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy trong dạy
-học môn toán cho học sinh lớp 7 trường THCS Đông Tiến”
1.1.2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Toán cho
học sinh lớp 7 ở trường THCS Đông Tiến.
1.1.3. Đối tượng nghiên cứu:
“Kỹ thuật dạy học Mảnh ghép” trong dạy - học bộ môn toán lớp 7.
1.1.4. Phương pháp nghiên cứu:

- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Bản thân nghiên cứu
tài liệu để xây dựng về cơ sở lý thuyết của sáng kiến kinh nghiệm.
- Phương pháp điều tra thu thập thông tin, xử lí số liệu: Điều tra về thực
trạng việc đổi mới phương pháp dạy học, chất lượng các giờ dạy - học của thầy
và trò ở khối lớp 7 trường THCS Đông Tiến

4


2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận
Quá trình dạy học bao gồm hai mặt liên quan chặt chẽ: Hoạt động dạy của
thầy và hoạt động học của trò. Một vấn đề đang được quan tâm trong lý luận dạy
học là nghiên cứu sâu hơn về hoạt động học của trò. Nếu như dạy học không
quan tâm đến đặc điểm của người học, giáo viên truyền thụ một chiều, dạy kiến
thức mang tính thông báo đồng loạt thì sẽ hạn chế khả năng tiếp thu của học
sinh, học sinh hoàn toàn thụ động trong việc lĩnh hội kiến thức đồng thời cũng
sẽ thụ động trong những thách thức khó khăn của cuộc sống. Như vậy dạy học
đòi hỏi cần quan tâm đến phương pháp học của người học. Đó là yếu tố thúc đẩy
sự phát triển tối đa năng lực của người học.
Trong hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là tập trung thiết kế
các hoạt động của trò sao cho học sinh có thể tự lực khám phá, chiếm lĩnh các tri
thức mới dưới sự chỉ đạo của thầy. Bởi một đặc điểm cơ bản của hoạt động học
là người học hướng vào việc chuyển biến chính mình. Nếu người học không chủ
động tự giác, không có phương pháp học tốt thì mọi nỗ lực của thầy cũng đem
lại kết quả không cao.
Kỹ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của giáo viên
và học sinh trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực hiện và điều khiển
quá trình dạy học. Các kỹ thuật dạy học là những đơn vị nhỏ nhất của phương
pháp dạy học.

Kỹ thuật mảnh ghép tạo ra hoạt động đa dạng, phong phú, học sinh được
tham gia vào các hoạt động với các nhiệm vụ khác nhau và các mức độ yêu cầu
khác nhau. Trong kỹ thuật mảnh ghép đòi hỏi học sinh phải tích cực, nỗ lực
tham gia và bị cuốn hút vào các hoạt động để hoàn thành vai trò, trách nhiệm
của mỗi cá nhân. Thông qua hoạt động này hình thành ở học sinh tính chủ động,
năng động, linh hoạt sáng tạo và tinh thần trách nhiệm cao trong học tập đối với
chính mình và các bạn trong lớp. Đồng thời hình thành ở học sinh các kỹ năng
giao tiếp, trình bày, hợp tác, giải quyết vấn đề. (Dạy và Học tích cực- Một số
phương pháp và kĩ thuật dạy học)
2.2. Thực trạng
Đối với đặc thù môn Toán, việc phủ nhận những phương pháp dạy học
truyền thống là không đúng. Nhưng điều đó cũng không có nghĩa chúng ta có
quyền “khư khư” với những gì đã có. Một học sinh đã quá nhàm chán với kiểu
học thầy giảng, trò nghe, ghi chép thụ động, thỉnh thoảng rụt rè trình bày ý kiến
theo gợi ý của thầy… nảy sinh thực trạng học đối phó, học khuôn mẫu, thậm chí
chán học bộ môn, giờ học khô khan, thiếu sôi nổi hứng thú.
Đối với mỗi giáo viên trong trường, nhất là giáo viên dạy môn Toán thì
việc chú ý đến thay đổi, tìm tòi hình thức dạy học linh hoạt đặc biệt là việc sử
dụng các kỹ thuật dạy học tích cực vào bài giảng đang còn ít, chưa được thường
xuyên. Một số giáo viên ngại tìm tòi, khám phá nên chưa tiếp cận được với
những phương pháp và kĩ thuật dạy học mới.
5


Đối với học sinh trong suy nghĩ của học sinh nói chung và học sinh lớp 7
ở trường THCS Đông Tiến nói riêng thì môn Toán là môn học rất khó, thậm chí
có nhiều em thấy việc học môn Toán như là một gánh nặng đến giờ toán ngại
học bởi kiến thức và bài tập thì nhiều mà lại khó.
Sử dụng “kỹ thuật mảnh ghép” sẽ giúp học sinh dần dần hình thành
phương pháp tự học để nâng dần kết quả học tập của bản thân góp phần nâng

cao chất lượng dạy học. Đây là một kĩ năng không kém phần quan trọng, bởi
học sinh lớp 7 mới làm quen với phương pháp học ở bậc THCS được một năm,
nên cần có phương pháp học tập tốt để lĩnh hội, tiếp thu kiến thức tốt.
Từ thực trạng trên, với tâm huyết của một giáo viên, lại có được tham gia
các buổi tập huấn “Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực” của
Phòng giáo dục – Đào tạo tổ chức, tôi đã trăn trở tìm tòi và mạnh dạn sử dụng
nhiều phương pháp dạy học trong trong môn toán như phương pháp thảo luận
nhóm, phương pháp dạy học dự án, phương pháp hướng dẫn học sinh tự học, tự
nghiên cứu, …và gần đây nhất tôi sử dụng “kỹ thuật mảnh ghép” trong dạy học.
Tôi nhận thấy khi sử dụng kỹ thuật này thì tiết dạy học tăng thêm tính hứng thú,
bản thân học học sinh tự giác động não, không tiếp thu kiến thức một cách thụ
động và hiệu quả giờ dạy tốt hơn.
Kết quả khảo sát chất lượng học sinh
Năm học 2015 – 2016, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 7A. Tôi
nhận thấy kĩ năng tự học, hoạt động nhóm của học sinh còn hạn chế, cứ đến tiết
thứ 4 của buổi học, không khí của lớp học trầm hẳn xuống, dáng vẻ mệt mỏi bộc
lộ rõ trên khuôn mặt của mỗi học sinh. Vậy làm thế nào để tiết học nhẹ nhàng
mà vẫn hiệu quả, gây hứng thú học tập cho học sinh ? Tôi đã trăn trở tìm ra giải
pháp khắc phục.
Trước hết tôi phân loại đối tượng học sinh qua khảo sát chất lượng đầu
năm. Cụ thể như sau:
Tổng số
học sinh
36

Giỏi
SL
4

TL

11.1%

Khá
SL
TL
7
19.4%

Trung bình
SL
TL
20
55.7

Yếu
SL
5

TL
13.8%

Số liệu điều tra được ở bảng trên cho thấy học sinh khá giỏi ở lớp 7A
chưa cao. Điều đó phải chăng hoàn toàn do năng lực của học sinh ? Đó là điều
mà tôi đặt ra câu hỏi đầu tiên và đã tìm ra biện pháp khắc phục cụ thể là:
2.3. Giải pháp thực hiện:
2.3.1. Hướng dẫn học sinh cách thực hiện kỹ thuật mảnh ghép
a. Thông tin để học sinh hiểu về khái niệm kỹ thuật các mảnh ghép:
Kỹ thuật các mảnh ghép là kĩ thuật dạy học mang tính hợp tác, kết hợp
giữa cá nhân, nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm giải quyết một nhiệm vụ
phức hợp, kích thích sự tham gia tích cực cũng như nâng cao vai trò của cá nhân

trong quá trình hợp tác. Được mô tả theo sơ đồ sau:
6


b. Phân công nhóm, nhiệm vụ của các thành viên:
Vai trò
Nhiệm vụ
Trưởng nhóm
Phân công nhiệm vụ
Hậu cần
Chuẩn bị đồ dùng, tài liệu cần thiết
Thư kí
Ghi chép kết quả
Phản biện
Đặt các câu hỏi phản biện
Liên lạc với các nhóm khác
Liên hệ với các nhóm khác
Liên lạc với giáo viên
Liên lạc với giáo viên để xin trợ giúp
Vòng 1. Nhóm chuyên gia
Lớp học sẽ được chia thành 6 nhóm (6 người/nhóm). Mỗi nhóm được giao
một nhiệm vụ với những nội dung học tập khác nhau.
Ví dụ:
+ Nhóm 1: Nhiệm vụ A
+ Nhóm 2: Nhiệm vụ B
+ Nhóm 3: Nhiệm vụ C
Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ về câu hỏi,
chủ đề và ghi lại những ý kiến của mình.
Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều trả
lời được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao và trở thành chuyên gia của

lĩnh vực đã tìm hiểu và có khả năng trình bày lại câu trả lời của nhóm ở vòng 2.
Vòng 2. Nhóm mảnh ghép
- Hình thành nhóm mới 6 người (bao gồm 1 người từ nhóm 1; 1 từ nhóm
2; 1 người từ nhóm 3…), gọi là nhóm mảnh ghép.
- Các câu hỏi và câu trả lời của vòng 1 được các thành viên trong nhóm
mới chia sẻ đầy đủ với nhau.
- Khi mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu, được tất cả nội dung ở
vòng 1 thì nhiệm vụ mới sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết (lưu ý nhiệm
vụ mới này phải gắn liền với kiến thức thu được ở vòng 1)
- Các nhóm mới thực hiện nhiệm vụ trình bày và chia sẻ kết quả.
- Giáo viên chuẩn kiến thức

7


Tóm lại: Hướng dẫn học sinh cách thực hiện kỹ thuật mảnh ghép đem lại
kết quả khả quan, đó là:
- Học sinh hoạt động nhóm một cách chủ động, tự tin, tự được trình bày sự
hiểu biết của mình trước bạn, được trao đổi, được chất vấn và cùng đưa ra kiến
thức.
- Kích thích tính tích cực của mỗi cá nhân cho dù là rất nhỏ, đây là tiền đề
cho các em sự tự tin trong việc tự học.
2.3.2. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy kiến thức mới
Khi giảng dạy nội dung xây dựng đơn vị kiến mới thì có nhiều cách tiếp
cận khác nhau, nhưng cùng hướng chung một mục tiêu là hình thành cho học
sinh khái niện mới, kiến thức mới. Với bộ môn toán thì việc xây dựng và hình
thành những kiến thức mới là rất quan trọng, vì đó là những “viên gạch nhỏ”,
riêng lẻ để xây dựng nên những “tòa tháp cao trọc trời” của hệ thống tri thức
nhân loại. Để đạt được mục tiêu của bài dạy thì cách thức tổ chức các hoạt động
tiếp cận kiến thức của người thầy có vai trò quan trọng và quyết định sự thành

công của tiết dạy cũng như tạo cho học sinh thói quen luôn tích cực và năng
động, chủ động trong học tập. Với việc sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào giảng
dạy các bài hình thành kiến thức mới tôi nhận thấy giờ dạy nhẹ nhàng hơn đối
với cả thầy và trò, không khí giờ học sôi nổi, hợp tác, đoàn kết cao, từ đó mang
lại hiệu quả của giờ dạy và chất lượng dần được nâng lên, học sinh dần nâng khả
năng học tập hợp tác nhóm và kỹ năng học tập độc lập, đồng thời các em thấy
được bản thân cũng góp một vai trò không nhỏ trong kết quả của nhóm của lớp
trong tiết dạy.
Ví dụ 1. Khi tiến hành sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy bài hình
học: “Tổng ba góc của một tam giác ? ” ( Tiết 17 - Hình học lớp 7 )
a. Mục tiêu của bài:
- Về kiến thức: Biết được trong một tam giác bất kỳ thì tổng số đo ba góc
của nó luôn bằng 1800.
- Về kỹ năng: Rèn kỹ năng đo đạc, tính toán, kỹ năng hợp tác nhóm và kỹ
năng trình bày ý kiến của cá nhân.
- Về tư duy, thái độ: Rèn tính cẩn thận trong khi đo các góc và cộng số đo
các góc của tam giác; phát triển tư duy toán học như tổng quát hoá.
b. Tiến hành thực hiện kỹ thuật các mảnh ghép trong phần 1 của bài: Tổng
ba góc của một tam giác.
Tôi đã thực hiện như sau:
- Chia lớp thành 6 nhóm ( trong đó có đủ các đối tượng học sinh: Giỏi,
khá, trung bình, yếu đã được chọn trước ), mỗi nhóm 6 học sinh
- Giáo viên chuẩn bị các phiếu học tập với nội dung sau:
Phiếu số 1. Cho tam giác ABC. Hãy dùng thước đo góc xác định số đo
A
góc ABC của tam giác.
ABC = .....
B

C

8


Phiếu số 2. Cho tam giác ABC. Hãy dùng thước đo góc xác định số đo
A
góc BAC của tam giác.
BAC = .....
B

C

Phiếu số 3. Cho tam giác ABC. Hãy dùng thước đo góc xác định số đo
A
góc ACB của tam giác.
ACB = .....
B

C

Phiếu số 4. Cho tam giác ABC. Hãy cắt góc ABC và góc ACB rồi đặt
mối góc kề với góc BAC. Dùng thước đo góc xác định số đo góc vừa ghép
A
được.
Số đo góc mới được tạo thành là: .....
B

C

Phiếu số 5. Cho tam giác ABC. Hãy cắt góc BAC và góc ACB rồi đặt

mối góc kề với góc ABC. Dùng thước đo góc xác định số đo góc vừa ghép được.
A

Số đo góc mới được tạo thành là: .....
C
Phiếu số 6. Cho tam giác ABC. Hãy cắt Bgóc BAC và góc BAC rồi đặt
mối góc kề với góc ACB. Dùng thước đo góc xác định số đo góc vừa ghép được.
A

Số đo góc mới được tạo thành là: .....

B

C

* Tiến hành kỹ thuật mảnh ghép như sau:
Vòng 1: Nhóm chuyên sâu:
Bước 1. Thành lập các nhóm chuyên sâu, mỗi nhóm đánh số các thành
viên từ 1 đến 6.
9


Bước 2. Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thông qua phiếu học tập
- Giáo viên giao phiếu đến các nhóm sau khi đã chia nhóm và phân công
vị trí các nhóm:
Bước 3. Cách thực hiện, thời gian thực hiện
- Thời gian thực hiện của mỗi nhóm là 5 phút.
- Giáo viên giúp đỡ theo yêu cầu của học sinh
+ Nhóm 1: Thực hiện phiếu số 1; Nhóm 2: Thực hiện phiếu số 2; Nhóm
3: Thực hiện phiếu số 3; Nhóm 4: Thực hiện phiếu số 4; Nhóm 5: Thực hiện

phiếu số 5; Nhóm 6: Thực hiện phiếu số 6.
- Yêu cầu mỗi thành viên của mỗi nhóm đều thực hiện phép đo góc một
lần.
*Lưu ý: Số lượng mảnh ghép không nên quá lớn để đảm bảo các thành
viên có thể truyền đạt lại kiến thức cho nhau.
* Khi thực hiện như trên các nhóm đã đạt được tối thiểu theo yêu cầu
cơ bản ( chuẩn ) sau:
- Nhóm 1, nhóm 2, nhóm 3 đã đạt được:
Đo được đúng số đo các góc: ABC, BAC, ACB của tam giác ABC.
- Nhóm 4, nhóm 5, nhóm 6 đã đạt được:
Đo được đúng số đo của góc ghép bởi ba góc: ABC, BAC, ACB của tam
giác ABC.
Kết quả là các nhóm đã thực hiện nhiệm vụ được giao là đo đạc, thảo luận
kết quả và đảm bảo mỗi thành viên trong nhóm nắm chắc nội dung nhóm mình
được giao nhiệm vụ để trình bày trong nhóm mới - Nhóm mảnh ghép ở vòng
2. Vai trò của cá nhân trong nhóm không chỉ hoàn thành nhiệm vụ hoạt động cá
nhân mà còn phải trình bày truyền đạt lại kết quả và thực hiện tiếp nhiệm vụ ở
mức độ cao hơn.
Tóm lại: Hoạt động này giúp học sinh hình thành kỹ năng hoạt động tập
thể ở diện hẹp đồng thời hình thành kỹ năng đo đạc, tính toán, rèn luyện cho học
sinh khả năng tổng hợp thông tin thu được để hình thành kiến thức mới một cách
chủ động. Qua đó học sinh phát huy được tích tích cực của bản thân các em
trong việc tìm tòi kiến thức để tạo tiền đề tốt cho các em hoạt động học tập tiếp
theo có hiệu quả hơn.
Vòng 2. Nhóm mảnh ghép:
Bước 1. Thành lập các nhóm mảnh ghép
Giáo viên cho học sinh hình thành các nhóm mảnh ghép như sau:
+ Những học sinh có cùng số thứ tự ở sáu nhóm trong vòng chuyên sâu sẽ
lập thành một nhóm. Đặt tên lần lượt các nhóm mới là:
Nhóm mảnh ghép 1( gồm những học sinh có số thứ tự là 1);

Nhóm mảnh ghép 2 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 2);
Nhóm mảnh ghép 3 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 3);
Nhóm mảnh ghép 4 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 4);
Nhóm mảnh ghép 5 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 5);
Nhóm mảnh ghép 6 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 6);
10


Bước 2. Trao đổi thông tin
- Từng thành viên trong các nhóm mới trao đổi kết quả đã thu được trong
vòng chuyên sâu của mình cho các thành viên trong nhóm mới cùng biết, sau đó
sẽ cùng nhau thảo luận để thực hiện nhiệm vụ mới do giáo viên nêu ra.
- Thời gian trao đổi 3 phút
Bước 3. Giao nhiệm vụ mới cho nhóm mảnh ghép
Nhiệm vụ chung cho 6 nhóm mảnh ghép mới là trả lời câu hỏi:
+ Tính: ABC + BAC + ACB =
+ Từ đó nêu nhận xét dự đoán về tổng số đo ba góc của một tam giác ?
- Thời gian thảo luận của các nhóm mảnh ghép là 4 phút.
Bước 4. Trình bày kết quả:
- Đại diện một số thành viên ở “nhóm mảnh ghép” trình bày kết quả
- Các nhóm khác bổ sung kiến thức và có ý kiến phản hồi.
- Học sinh kết luận – Giáo viên và cả lớp công nhận kết luận chung:
Tổng số đo ba góc của một tam giác bằng 1800.
Tóm lại: Qua hoạt động nhóm ở nhóm mảnh ghép với 4 bước tôi thấy kỹ
năng thực hiện các yêu cầu ở các bước của học sinh nhanh hơn, hiểu bản chất
của vấn đề hơn đặc biệt bước 2 và bước 4 khi học sinh trao đổi thông tin và trình
bày kết quả quan sát theo dõi các em hoạt động tôi rất mừng và cảm nhận được
sự tự tin và khả năng tiếp thu bài của các em tốt hơn.
Ví dụ 2. Khi dạy bài: “Quan hệ giữa góc và cạnh đối diện trong một
tam giác” (Tiết 47 - Hình học 7 )

a. Mục tiêu:
- Kiến thức: Học sinh nhận biết và hiểu được trong một tam giác góc đối
diện với cạnh lớn hơn là góc lớn hơn.
- Kỹ năng: Củng cố kỹ năng sử dụng thước đo góc, kỹ năng tính góc, kỹ
viết GT, KL của định lý, kỹ năng lập luận trong chứng minh hình học.
- Thái độ: Rèn tính cẩn thận, chính xác cho học sinh.
b. Tiến hành thực hiện kỹ thuật mảnh ghép cho phần 1 của bài học:
Góc đối diện với cạnh lớn hơn là góc lớn hơn
Tôi đã thực hiện như các bước sau:
- Thiết kế các phiếu học tập để giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm chuyên sâu ở
vòng chuyên sâu.
A
Phiếu số 1. Cho tam giác ABC có AC > AB.
- Xác định số đo góc ABC và góc ACB bằng thước đo
góc
- So sánh số đo các góc ABC và góc ACB.
C
B
A
Phiếu số 2. Cho tam giác ABC có AC > BC.
- Xác định số đo góc ABC và góc BAC bằng thước đo
góc
- So sánh số đo các góc ABC và góc BAC.
B

C
11


A

Phiếu số 3. Cho tam giác ABC có BC > AB.
- Xác định số đo góc BAC và góc ABC bằng thước đo
góc
- So sánh số đo các góc BAC và góc ABC.

C

B

Phiếu số 4. Cắt một tam giác ABC sao cho
AC > AB. Gấp tam giác ABC từ đỉnh A sao cho cạnh AB chồng lên cạnh AC để
xác định tia phân giác AM của góc BAC, khi đó điểm B A
trùng với điểm B’ trên cạnh AC.
BB’’

So sánh góc AB’M và góc C.

C

M

Phiếu số 5. Cắt một tam giác ABC sao cho AC > BC. Gấp tam giác ABC
từ đỉnh A sao cho cạnh AB chồng lên cạnh AC để xác định
A
tia phân giác AM của góc BAC, khi đó điểm B trùng với
điểm B’ trên cạnh AC.
BB’
So sánh góc AB’M và góc C.
C

M

Phiếu số 6. Cắt một tam giác ABC sao cho BC > AB. Gấp tam giác ABC
từ đỉnh B sao cho cạnh AB chồng lên cạnh BC để xác định tia phân giác BM của
góc ABC, khi đó điểm A trùng với điểm A’ trên cạnh B
BC.
So sánh góc BA’M và góc C.
AA’
Vòng 1. Nhóm chuyên sâu:
C
M
Bước 1. Thành lập các nhóm chuyên sâu, mỗi
nhóm đánh số các thành viên từ 1 đến 6.
Bước 2. Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm thông qua phiếu học tập
- Giáo viên giao phiếu đến các nhóm sau khi đã chia nhóm và phân công
vị trí các nhóm:
Bước 3. Cách thực hiện, thời gian thực hiện
- Thời gian thực hiện của mỗi nhóm là 5 phút.
- Giáo viên giúp đỡ theo yêu cầu của học sinh
+ Nhóm 1: Thực hiện phiếu số 1; Nhóm 2: Thực hiện phiếu số 2; Nhóm
3: Thực hiện phiếu số 3; Nhóm 4: Thực hiện phiếu số 4; Nhóm 5: Thực hiện
phiếu số 5; Nhóm 6: Thực hiện phiếu số 6.
* Kết quả đã đạt được của mỗi nhóm ở vòng 1:
- Nhóm 1; Nhóm 2; Nhóm 3: Học sinh đã đạt được
+ Về kỹ năng: Xác định được chính xác số đo của các góc bằng thước đo
góc
12

+ Về kiến thức: So sánh số đo các góc đo được
- Nhóm 4; Nhóm 5; Nhóm 6: Học sinh đã đạt được
+ Về kỹ năng: Cắt và gấp hình theo yêu cầu
+ Về kiến thức: So sánh được các góc
Vòng 2. Nhóm mảnh ghép
Bước 1. Thành lập các nhóm mảnh ghép
Giáo viên cho học sinh hình thành các nhóm mảnh ghép như sau:
+ Những học sinh có cùng số thứ tự ở sáu nhóm trong vòng chuyên sâu sẽ
lập thành một nhóm. Đặt tên lần lượt các nhóm mới là:
Nhóm mảnh ghép 1( gồm những học sinh có số thứ tự là 1);
Nhóm mảnh ghép 2 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 2);
Nhóm mảnh ghép 3 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 3);
Nhóm mảnh ghép 4 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 4);
Nhóm mảnh ghép 5 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 5);
Nhóm mảnh ghép 6 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 6);
Bước 2. Trao đổi thông tin
- Từng thành viên trong các nhóm mới trao đổi kết quả đã thu được trong
vòng chuyên sâu của mình cho các thành viên trong nhóm mới cùng biết, sau đó
sẽ cùng nhau thảo luận để thực hiện nhiệm vụ mới do giáo viên nêu ra.
- Thời gian trao đổi 3 phút
Bước 3. Giao nhiệm vụ mới cho nhóm mảnh ghép
Nhiệm vụ chung cho 6 nhóm mảnh ghép mới là trả lời câu hỏi:
Nêu nhận xét về quan hệ giữa góc và cạnh đối diện trong một tam giác
+ Thời gian dành cho mỗi nhóm là 5 phút để thảo luận và rút ra kết luận
và là kiến thức mới của bài học.
Bước 4. Trình bày kết quả
- Đại diện một số thành viên ở “nhóm mảnh ghép” trình bày kết quả
- Các nhóm khác bổ sung kiến thức và có ý kiến phản hồi khác
- Giáo viên kết luận.
Tóm lại: Để sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy kiến thức mới giáo viên

cần chọn nội dung kiến thức phù hợp, cần thiết kế các phiếu học tập sao cho nội
dung các phiếu là những mảnh ghép rõ ràng khi ghép lại sẽ được kiến thức mới
của bài.
2.3.3. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy bài luyện tập
Trong các giờ luyện tập kiến thức thì việc học sinh giải quyết được hết các
bài tập trong sách giáo khoa cũng là điều khó khăn đối với đối tượng học sinh từ
trung bình trở xuống. Vì vậy, để lôi cuốn được các em học sinh thuộc các đối
tượng này vào với giờ học, với bài học là điều mà mỗi người giáo viên trong
mỗi giờ dạy đều mong muốn làm được.
Trong các giờ dạy môn toán, ở các giờ luyện tập bản thân tôi luôn chú ý
đến việc tạo không khí học tập sôi nổi, lôi cuốn các đối tượng học sinh trong lớp
để các em tích cực tham gia vào việc thực hiện các yêu cầu của các bài tập trong
sách giáo khoa, nhờ đó mà các em vận dụng được những kiến thức đã học vào
13


giải các bài tập, để từ đó có thêm cơ hội đưa thêm bài tập nâng cao nhằm kích
thích tư duy cho các em trong học tập.
Để làm được điều đó tôi đã sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy học
luyện tập, với mục đích chia nhỏ và giảm mức độ khó của các bài tập tổng hợp
thành các bài tập nhỏ và dễ làm hơn đối với các đối tượng học sinh dưới trung
bình, bởi nếu để các em đó giải loại bài tập này thì đó là điều nằm ngoài khả
năng.
Ví dụ. Khi cho học sinh làm bài tập dạng:
Tính tổng rồi làm tròn kết quả đến chữ số thập phân thứ 3:

3
1  1

P =  − 0,5 − ÷:(-3) + -  − ÷: (− 2)

5
3  6

Với bài tập này thì các đối tượng học sinh từ trung bình trở xuống, thậm
chí là học sinh khá cũng gặp khó khăn.
Để tạo điều kiện cho các em thuộc các đối tượng học sinh nói trên có điều
kiện tham gia vào việc giải quyết vấn đề khó khăn đó, tôi đã sử dụng kỹ thuật
mảnh ghép như sau:
Vòng 1. Nhóm chuyên sâu
Bước 1. Chia lớp thành 6 nhóm chuyên sâu theo trình độ của học sinh:
yếu, trung bình, khá, giỏi; phân công nhiệm vụ các thành viên trong nhóm
( Nhóm trưởng, thư ký, thành viên ) và vị trí ngồi của mỗi nhóm
Bước 2.
- Phân công nhiệm vụ cho từng nhóm thông qua việc phát phiếu học tập
cho các nhóm trưởng
3
+ Nhóm 1: Phiếu số 1. Tính -0,5 −
5
11
+ Nhóm 2: Phiếu số 2. Tính − : (−3)
10
 1
+ Nhóm 3: Phiếu số 3. Tính  − ÷:( −2)
 6

1 1
−
3 12
11 1
+

+ Nhóm 5: Phiếu số 5.Tính
30 4
+ Nhóm 6: Phiếu số 6. Làm tròn kết quả phép chia sau đến chữ số thập
+ Nhóm 4: Phiếu số 4. Tính

phân thức ba:

37
60

Bước 3. Thời gian dành cho các nhóm thực hiện.
- Thời gian thực hiện là 4 phút
- Giáo viên theo dõi và trợ giúp những nhóm còn gặp khó khăn trong quá
trình hoạt động.
- Sau thời gian hoạt động, các nhóm hoàn thành xong nhiệm vụ, thì giáo
viên tiến hành chuyển sang vòng 2.
14


* Hiệu quả: Sau khi thực hiện như trên học sinh đã biết:
- Tự phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong nhóm
- Tính tổng, hiệu, thương các phân số của phiếu giao nhiệm vụ của nhóm.
- Làm tròn kết quả phép tính đến chữ số thập phân thứ ba
- Nhớ kết quả để trình bày trước nhóm mảnh ghép.
Vòng 2. Nhóm mảnh ghép
Bước 1. Giáo viên cho các nhóm mảnh ghép thành lập như sau
+ Những học sinh có cùng số thứ tự ở sáu nhóm trong vòng chuyên sâu sẽ
lập thành một nhóm. Đặt tên lần lượt các nhóm mới là:
Nhóm mảnh ghép 1( gồm những học sinh có số thứ tự là 1);
Nhóm mảnh ghép 2 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 2);

Nhóm mảnh ghép 3 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 3);
Nhóm mảnh ghép 4 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 4);
Nhóm mảnh ghép 5 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 5);
Nhóm mảnh ghép 6 ( gồm những học sinh có số thứ tự là 6);
Bước 2. Trao đổi thông tin
- Thời gian dành cho các thành viên trong nhóm trao đổi kết quả mình đã
thu được ở vòng trước là 3 phút
Bước 3. Giao nhiệm vụ mới
- Giáo viên nêu nhiệm vụ mới của cả 6 nhóm:
3
1  1

Tính tổng P =  − 0,5 − ÷: (-3) + -  − ÷: (−2)
5
3  6

Bước 4. Trình bày kết quả
- Đại diện một số thành viên ở “nhóm mảnh ghép” trình bày kết quả
- Các nhóm khác bổ sung kiến thức và có ý kiến phản hồi khác
- Giáo viên kết luận.
*Lưu ý: Các chuyên gia ở vòng 1 nên chia theo trình độ khác nhau để giải
quyết các vấn đề từ dễ đến khó tương ứng với yếu, trung bình, khá, giỏi, và cần
hỗ trợ kịp thời để tất cả mọi chuyên gia có thể hoàn thành nhiệm vụ ở vòng 1,
chuẩn bị cho vòng 2.
Tóm lại: Với cách làm này, các đối tượng học sinh đã được tương tác và
được lôi cuốn vào bài học, từ các em học còn chậm đã dần được làm quen với
các bài tập khó mà thông thường chỉ dành cho đối tượng học sinh khá và giỏi.
Qua hoạt động này cũng tạo cho học sinh tinh thần đoàn kết, hợp tác, tính
trách nhiệm trong công việc, và sự thân thiện tự tin hơn giữa các em trong giờ
học cũng như trong giờ chơi vì các em thấy bản thân mỗi người đều đóng góp

một phần trí tuệ một phần công sức vào làm những bài toán khó, những bài toán
hay và như thế chất lượng giờ dạy sẽ nâng dần lên, các em cũng tích cực hơn
trong học tập. Vì vậy mà các em thấy yêu thích học môn toán thêm, đồng thời
chất lượng dạy và học cũng được dần nâng lên.

15


2.3.4. Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào dạy bài ôn tập chương
Với môn Toán, một giờ dạy ôn tập muốn đạt được hiệu quả cao thì có thể
tiến hành theo nhiều hình thức tổ chức giờ dạy khác nhau, ở đây tôi mạnh dạn
đưa kỹ thuật các mảnh ghép vào giờ dạy ôn tập chương của môn toán lớp 7 ở
trường THCS Đông Tiến, và thấy hiệu quả giờ dạy đạt được rất cao về cả kiến
thức cho học sinh, về cả ý thức, thái độ học tập trong giờ học của các em cũng
tiến bộ rõ rệt so với tiến hành theo cách làm cũ.
Ví dụ. Khi dạy bài: Ôn tập chương I. Đường thẳng vuông góc. Đường
thẳng song song ( Tiết 14 – Hình học lớp 7 )
Tôi tiến hành sử dụng kỹ thuật mảnh ghép để học sinh thực hiện việc ôn
tập chương như sau:
a. Yêu cầu đối với học sinh:
- Về kiến thức: Hệ thống được kiến thức trọng tâm của chương như: Khái
niệm và tính chất hai góc đối đỉnh; Hai đường thẳng vuông góc, đường trung
trực của đoạn thẳng; Hai đường thẳng song song; Dấu hiệu nhận biết hai đường
thẳng song song; Quan hệ giữa tính vuông góc và tính song song; Định lí.
- Về kỹ năng: Học sinh có kỹ năng tổng hợp kiến thức đã học, hệ thống lại
kiến thức, có kỹ năng hoạt động hợp tác.
- Về thái độ: Rèn cho học sinh tính cẩn thận, chính xác cho học sinh, rèn
tính tự giác và ý thức hợp tác nhóm.
b. Tiến hành thực hiện kỹ thuật mảnh ghép cho phần 1 ôn tập kiến thức
trọng tâm của chương.

Từ mục những yêu cầu trên tôi đã thực hiện kỹ thuật mảnh ghép như các
bước sau:
Vòng 1. Nhóm chuyên sâu
Bước 1. Chia lớp thành 6 nhóm chuyên sâu, phân công nhiệm vụ các
thành viên trong nhóm (Nhóm trưởng, thư ký, thành viên) và vị trí ngồi của mỗi
nhóm
Bước 2. Giao nhiệm vụ
- Phân công nhiệm vụ cho từng nhóm thông qua việc phát phiếu học tập
cho các nhóm trưởng
+ Nhóm 1. Phiếu số 1. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu
có thể )
Câu 1. Thế nào là hai góc đối đỉnh. Nêu tính chất của hai góc đối đỉnh.
Câu 2. Thế nào là hai đường thẳng vuông góc với nhau ?
+ Nhóm 2. Phiếu số 2. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu
có thể )
Câu 1. Cho đường thẳng a cắt hai đường thẳng b và c lần lượt tại B và C.
Hãy viết các cặp góc ở vị trí: So le trong, đồng vị, trong cùng phía
Câu 2. Nêu dấu hiệu nhận biết hai đường thẳng song song ?
+ Nhóm 3. Phiếu số 3. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu
có thể )
Câu 1. Nêu tính chất của hai đường thẳng song song ?
16


Câu 2. Nêu quan hệ giữa tính vuông góc và tính song song ?
+ Nhóm 4. Phiếu số 4. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu
có thể )
Câu 1. Nêu tính chất của ba đường thẳng song song ?
Câu 2. Thế nào là định lý ?
+ Nhóm 5. Phiếu số 5. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu

có thể )
Câu 1. Nêu cách xác định GT, KL của một định lí ?
Câu 2. Thế nào là đường trung trực của đoạn thẳng?
+ Nhóm 6. Phiếu số 6. Trả lời các câu hỏi sau (Ghi dưới dạng ký hiệu nếu
có thể )
Câu 1. Nêu tiên đề Ơclit về hai đường thẳng song song ?
Câu 2. Nêu tính chất của một đường thẳng cắt hai đường thẳng ?
Bước 3.
- Thời gian thực hiện yêu cầu đã được nêu trong phiếu học tập là 8 phút
- Giáo viên theo dõi và trợ giúp những nhóm còn gặp khó khăn trong quá
trình hoạt động.
- Mỗi nhóm nên chia nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên trong nhóm
nhằm thực hiện nhanh hơn.
- Sau thời gian hoạt động, các nhóm hoàn thành xong nhiệm vụ, giáo viên
cho học sinh chuyển sang vòng 2.
* Sau khi thực hiện mỗi nhóm đã đạt được như sau
Nhóm 1.
- Hai góc đối đỉnh là hai góc mà mỗi cạnh của góc này là tia đối của một
cạnh của góc kia.
- Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau
Nhóm 2.
- Hai đường thẳng xx’, yy’ cắt nhau và trong các góc tạo thành có một góc
vuông được gọi là hai đường thẳng vuông góc và được kí hiệu là xx’ ⊥ yy’
Nhóm 3.
a
B
Các cặp góc so le trong gồm: B1 và C3; B4 và C2
2
3
Các cặp góc đồng vị gồm: B1 và C1; B2 và C2;

4 1
b
B3 và C3; B4 và C4
Các cặp góc trong cùng phía gồm: B1 và C2; B4 và C3
Nhóm 4.
3 2
c
4 1
- Hai đường thẳng phân biệt cùng song song
C
với một đường thẳng thứ ba thì chúng song song với nhau
- Định lí là một khẳng định suy ra từ những khẳng định được coi là đúng
Nhóm 5.
- Nêu được cách xác định GT, KL của một định lí: Khi định lí được phát
biểu dưới dạng “Nếu ... thì”, phần nằm giữa từ “Nếu” và từ “thì” là phần giả
thiết, phần sau từ “thì” là phần kết luận.

17


- Đường thẳngvuông góc với một đoạn thẳng tại trung điểm của nó gọi là
đường trung trực của đọan thẳng ấy
Nhóm 6.
- Nếu đường thẳng c cắt hai đường thẳng a và b và trong các góc tạo thành
có một cặp góc so le trongbằng nhau thì:
+ Hai góc so le trong còn lại bằng nhau
+ Hai góc đồng vị bằng nhau.
- Qua một điểm nằm ngoài một đường thẳng chỉ có một đường thẳng song
song với đường thẳng đó.
Vòng 2. Nhóm mảnh ghép

Bước 1. Giáo viên cho các nhóm mảnh ghép thành lập như sau
- Mỗi nhóm mảnh ghép mới gồm 6 thành viên, trong đó mỗi thành viên
lần lượt ở các nhóm chuyên sâu ở vòng 1.
Bước 2. Trao đổi thông tin
- Thời gian dành cho các thành viên trong nhóm trao đổi kết quả mình đã
thu được ở vòng trước là 6 phút
Bước 3. Giáo viên nêu nhiệm vụ mới của cả 6 nhóm:
- Lập bảng tổng hợp thể hiện hệ thống kiến thức trọng tâm của chương I
+ Thời gian dành cho mỗi nhóm là 10 phút để thảo luận và tổng hợp
những kiến thức đã thu được
Bước 4. Trình bày kết quả
- Đại diện một số thành viên ở “nhóm mảnh ghép” trình bày kết quả
- Các nhóm khác bổ sung kiến thức và có ý kiến phản hồi khác
- Giáo viên kết luận và chuẩn kiến thức.
* Sau khi thực hiện các nhóm mảnh ghép đã hệ thống được kiến thức tổng
kết chương I: Đường thẳng vuông góc. Đường thẳng song song.
y
- Hai góc đối đỉnh là hai góc mà mỗi cạnh
của góc này là tia đối của một cạnh của góc kia.
- Hai góc đối đỉnh thì bằng nhau
O
- xx’ ∩ yy’ = {I} và xOy = 900 => xx’ ⊥ yy’
x
y
’

- Các cặp góc so le trong: B1 và C3; B4 và C2
- Các cặp góc đồng vị: B1 và C1; B2 và C2;
B3 và C3; B4 và C4
- Các cặp góc trong cùng phía: B1 và C2; B4 và C3

- a // c và b // c => a // b
- Định lí là một khẳng định suy ra từ những
khẳng định được coi là đúng
- Nêu được cách xác định GT, KL của một định
lí: Khi định lí được phát biểu dưới dạng “Nếu ... thì”,
phần nằm giữa từ “Nếu” và từ “thì” là phần giả thiết,
phần sau từ “thì” là phần kết luận.

x

y
’

x

x’

a

b

c

B

y’

3 2
4 1

3 2
4 1

C

18


d

- Đường thẳngvuông góc với một đoạn thẳng tại trung
/
/
điểm của nó gọi là đường trung trực của đọan thẳng ấy
B
A
- Nếu đường thẳng c cắt hai đường thẳng a và b và
trong các góc tạo thành có một cặp góc so le trong bằng nhau
thì:
+ Hai góc so le trong còn lại bằng nhau
+ Hai góc đồng vị bằng nhau.
- Qua một điểm nằm ngoài một đường thẳng chỉ có một đường thẳng song
song với đường thẳng đó.
* Lưu ý: Khi thực hiện hoạt động ở nhóm mảnh ghép cần
- Đảm bảo những thông tin từ các mảnh ghép lại với nhau có thể hiểu
được bức tranh toàn cảnh của một vấn đề và là cơ sở để giải quyết một nhiệm vụ
phức hợp ở vòng 2.
- Đặc điểm của nhiệm vụ mới ở vòng 2 là một nhiệm vụ phức hợp và chỉ
có thể giải quyết được trên cơ sở nắm vững những kiến thức đã có ở vòng 1. Do
đó cần xác định rõ những yếu tố cần thiết về kiến thức, kĩ năng, thông tin,…

cũng như các yếu tố hỗ trợ cần thiết để giải quyết nhiệm vụ phức hợp này.
- Nhằm nâng cao khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh, tạo ra đội
ngũ nhân lực trong tương lai độc lập, sáng tạo. Trong quá trình giảng dạy giáo
viên phải năng động hơn và biết kết hợp nhiều phương pháp để nâng cao hiệu
quả giờ dạy.
Tóm lại: Với cách làm trên không những kích thích học sinh hoạt động
tích cực mà còn giúp giáo viên quan sát và đánh giá được học sinh về mặt hoạt
động hợp tác nhóm, học sinh có được sự yêu thích môn học thực sự thông qua
các hoạt động của bản thân; các em có thêm niềm tin, không lo sợ trong các giờ
học môn toán như trước nữa mà chủ động hơn và dần tiến bộ hơn trong học tập.
2.4. Kết quả thu được
Sau một thời gian thực hiện đề tài tôi thu được kết quả
- Học sinh đã biết và thực hiện được các bước cho một hoạt động trong tiết
học có sử dụng kỹ thuật mảnh ghép
* Vòng 1. Nhóm chuyên gia
Lớp học sẽ được chia thành đến 6 nhóm ( 6 học sinh/nhóm). Mỗi nhóm
được giao một nhiệm vụ với những nội dung học tập khác nhau.
Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút, suy nghĩ về câu hỏi,
chủ đề và ghi lại những ý kiến của mình.
Khi thảo luận nhóm phải đảm bảo mỗi thành viên trong từng nhóm đều trả
lời được tất cả các câu hỏi trong nhiệm vụ được giao và trở thành chuyên gia của
lĩnh vực đã tìm hiểu và có khả năng trình bày lại câu trả lời của nhóm ở vòng 2.
*Vòng 2. Nhóm mảnh ghép
- Học sinh biết hình thành nhóm mới 6 người (bao gồm 2 người từ nhóm
1; 2 từ nhóm 2; 2 người từ nhóm 3…), gọi là nhóm mảnh ghép.
- Các câu hỏi và câu trả lời của vòng 1 được các thành viên trong nhóm
mới chia sẻ đầy đủ với nhau.
19

- Mọi thành viên trong nhóm mới đều hiểu, được tất cả nội dung ở vòng 1
và nhiệm vụ mới sẽ được giao cho các nhóm để giải quyết (nhiệm vụ mới này
phải gắn liền với kiến thức thu được ở vòng 1)
- Các nhóm thực hiện nhiệm vụ trình bày và chia sẻ kết quả.
- Như vậy: Qua sử dụng kỹ thuật mảnh ghép trong dạy học, học sinh lớp
tôi phụ trách luôn học bài với tâm thế tự tin, thoải mái và rất vui vẻ. Hầu hết các
em nắm vững kiến thức ngay tại lớp. Trong giờ học, học sinh học bài rất tích
cực, các em đã chuyển từ học tập thụ động sang chủ động chiếm lĩnh kiến thức,
thích thú với những hình thức học tập mới lạ. Ngoài ra kỹ năng làm toán của các
em có tiến bộ rõ rệt. Những học sinh giỏi thì ngày càng tự tin, năng động, có
trách nhiệm cao trong việc học tập còn những học sinh có thói quen lười suy
nghĩ thì trở nên tích cực hơn bắt đầu biết chia sẻ, hợp tác với các bạn để hoàn
thành nhiệm vụ học tập.
Kết quả khảo sát chất lượng:
Giỏi

Tổng số
học sinh

SL

36

7

TL
19.4
%

Khá

Trung bình

Yếu

SL

TL

SL

TL

SL

TL

12

33.3%

17

47.3%

0

0

Kết quả trên cho thấy, so với khi chưa áp dụng kỹ thuật mảnh ghép vào

giảng dạy, tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng lên rõ rệt, học sinh yếu giảm hẳn.
Về phía bản thân, tôi luôn cảm thấy nhẹ nhàng khi đứng lớp vì kiến thức
được các em tiếp thu tích cực, chủ động thông qua các hoạt động học. Tôi có
thêm nhiều kinh nghiệm trong việc sử dụng “kỹ thuật mảnh ghép” - một kỹ thuật
dạy học tích cực hiện nay.
- Sử dụng kỹ thuật mảnh ghép trong dạy - học là hình thức học hợp tác
nhóm, giúp các em phát triển tư duy, nên để các em độc lập hoạt động nhiều
nhất có thể. Dù sử dụng với cách nào thì cũng luôn ghi nhớ một điều là đảm bảo
thời gian tiết học và tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức của bài. Điều đó là quan
trọng nhất, đó là hiệu quả của giờ dạy - niềm vui của những người đứng lớp như
chúng tôi.

20


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Điều mà giáo dục đang mong đợi đó là thay đổi dần dạy “Đọc - chép” của
thầy và thói quen học vẹt” của học sinh thì sử dụng kỹ thuật mảnh ghép kết hợp
với các phương pháp dạy học tích cực khác sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho
người học. Trong quá trình sử dụng kỹ thuật mảnh ghép vào việc dạy học tôi rút
ra một số kinh nghiệm nhỏ sau:
3.1.1. Chọn đơn vị kiến thức để áp dụng kỹ thuật mảnh ghép:
- Giáo viên phải nắm vững mục tiêu, khối lượng kiến thức bài học, xem
xét những bài có đơn vị kiến thức nhỏ liên quan đến nhau; hoặc những cụm bài
có chung kiến thức hay những bài có tính chất tổng kết, ôn tập,… để áp dụng
dùng kỹ thuật mảnh ghép hiệu quả.
3.1.2. Hướng dẫn học sinh thực hiện kỹ thuật mảnh ghép theo các
bước:
- Quan sát để tập cách hoạt động khi thực hiện kỹ thuật mảnh ghép.

- Biết phối hợp tốt trong nhóm để hoạt động của nhóm có hiệu quả.
- Tự đưa ra một vài vấn đề để có thể huy động được nhiều nhất các bạn
trong nhóm, trong lớp tham gia dưới hình thức sử dụng kỹ thuật mảnh ghép.
- Khoảng thời gian trên lớp giáo viên giao cho từng nhóm học sinh một
chủ đề nào đó để nghiên cứu kỹ. Mỗi nhóm các học sinh sẽ thảo luận tìm ra nội
dung theo yêu cầu của giáo viên. Phương pháp này giúp học sinh, rèn luyện cho
học sinh tính tự học, tự nghiên cứu và tự tin khi trình bày một vấn đề nào đó
trước đám đông.
- Khi học sinh đã chuẩn bị tốt tâm thế học tập như tài liệu và nội dung bài
học thì việc sử dụng kỹ thuật các mảnh ghép là khâu cuối cùng để các học sinh
có cơ hội nêu ý kiến của mình và ai cũng được tham gia vào nội dung của bài
học hay một vấn đề mà giáo viên nêu ra.
3.1.3. Thời gian thực hiện kỹ thuật mảnh ghép:
Thời gian thực hiện không thể tuỳ tiện, nếu sử dụng không đúng lúc,
không đúng chỗ sẽ phản tác dụng. Giáo viên cần linh hoạt, sáng tạo. Tuỳ vào bài
học để sử dụng vào lúc nào là phù hợp nhất. Có thể khi củng cố kiến thức, có thể
sau phần kiến thức của bài học…
3.1.4. Đồ dùng và phương tiện phục vụ hoạt động:
Giáo viên cần tham khảo đầu tư và chuẩn bị cho giờ dạy đạt hiệu quả:
+ Tài liệu: Sách giáo viên, chuẩn kiến thức kỹ năng, tài liệu về PPDH tích
cực.
+ Phương tiện và đồ dùng: máy chiếu, chuẩn bị các đồ dùng dạy học khác
đầy đủ như: phấn màu, bút chỉ, giấu A4, giấy A3, bảng phụ, bìa, …
3.1.5. Về phía giáo viên: Trong quá trình sử dụng kỹ thuật các mảnh ghép
phải dành thời gian theo dõi học sinh thảo luận nhóm và trình bày kết quả, có
như vậy thì học sinh có điều kiện trao đổi trực tiếp với giáo viên và ý thức rằng
mình làm việc một cách nghiêm túc.

21

3.1.6. Phân công các nhiệm vụ các thành viên trong nhóm:
Vai trò
Nhiệm vụ
Trưởng nhóm
Phân công nhiệm vụ
Hậu cần
Chuẩn bị đồ dùng , tài liệu cần thiết
Thư kí
Ghi chép kết quả
Phản biện
Đặt các câu hỏi phản biện
Thành viên
Liên hệ với các nhóm khác
Thành viên
Liên lạc với giáo viên để xin trợ giúp
3.2. Kiến nghị
Tổ chức các chuyên đề hoặc sinh hoạt cụm để giáo viên trao đổi, học tập
kinh nghiệm lẫn nhau về phương pháp dạy học, kỹ thuật dạy học tích cực
Là giáo viên trực tiếp giảng dạy, tôi thiết nghĩ mỗi giáo viên cần tiến tới
làm chủ những kĩ thuật dạy học tích cực. Bởi việc dạy cho học sinh lớp 6 biết
cách học tích cực là việc làm cần thiết để các em bước vào bậc THCS một cách
vững vàng, tự tin hơn.
Trên đây là một kinh nghiệm thu được qua việc tự học, tự bồi dưỡng, tôi
áp dụng vào việc giảng dạy ở trường đã thấy chất lượng giờ dạy nâng lên rõ rệt.
Tôi mạnh dạn đưa ra trao đổi cùng đồng nghiệp. Rất mong hội đồng khoa học và
các đồng nghiệp góp ý để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được áp dụng rộng rãi.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Thanh Hóa, ngày 22 tháng 3 năm 2016.

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Thiều Ngọc Tuấn

22


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Ban Chấp
hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo.
2. Dạy và học tích cực - Một số phương pháp và kỹ thuật dạy học - Bộ
giáo dục và Đào tạo – Nhà xuất bản Đại học sư phạm, năm 2010.
3. Tài liệu tập huấn: Dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo
định hướng phát triển năng lực học sinh môn Toán cấp trung học cơ sở - Bộ giáo
dục và Đào tạo, năm 2014.
4. Sách giáo khoa Toán 7 tập 1- Phan Đức Chỉnh chủ biên - Nhà xuất bản
giáo dục.
5. Sách giáo khoa Toán 7 tập 2- Phan Đức Chỉnh chủ biên - Nhà xuất bản
giáo dục.

23