Cách dạy bài 10 ngoại khóa “lí tưởng sống của thanh niên” môn giáo dục công dân 9 theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh lớp 9, ở trường THCS xuân dương, huyện thường xuân

Mục lục
Mục
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2
2.3
2.4
3

Nội dung
Mở đầu
Lí do chọn đề tài.
Mục đích nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Hiệu quả khi áp dụng đề tài.
Kết luận, kiến nghị.

Số trang
1
1
2

2
2
2
2-3
3-5
5-16
16-17
17-18


1. Mở đầu.
1.1. Lí do chọn đề tài.
Trong chương trình giáo dục phổ thông hiện nay, môn Giáo dục Công dân
(GDCD) giữ vai trò quan trọng và trực tiếp trong việc giáo dục học sinh những
chuẩn mực đạo đức và pháp luật gắn liền với thực tiễn, giúp các em hình thành ý
thức và hành vi người công dân có tri thức và phẩm chất đạo đức; có bản lĩnh
chính trị và kĩ năng sống… để các em trở thành những con người toàn diện, có
ích cho cộng đồng, xã hội.
Song do đặc thù của môn học này, những bài học về chuẩn mực đạo đức và
pháp luật thường khô khan, khó hiểu. Nếu như người giáo viên không tích cực đổi
mới phương pháp dạy học để mỗi giờ học trở nên hấp dẫn, sinh động thì những
bài học ấy dễ gây nhàm chán, gây tư tưởng ngại học, ngại tiếp thu ở các em. Điều
đó có ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng giáo dục nhân cách học sinh hiện nay.
Vậy người giáo viên phải làm thế nào để trong mỗi giờ học GDCD, học sinh chủ
động, tích cực, tự giác, say mê và hứng thú học tập? Làm thế nào để những bài
học đạo đức, pháp luật ấy đến với các em một cách tự nhiên, sâu sắc nhất? Làm
thế nào để việc giáo dục nhân cách các em đạt hiệu quả cao nhất? Để làm được
những điều đó, người giáo viên trong từng bài giảng cần vận dụng nhiều biện
pháp linh hoạt. Một trong những biện pháp quan trọng và có hiệu quả là tích hợp
kiến thức liên môn để giải quyết nội dung bài học. Đối với môn GDCD, biện

pháp này không những giúp học sinh hứng thú, say mê học tập và thấm nhuần
những chuẩn mực đạo đức, pháp luật một cách tự nhiên, sâu sắc nhất mà còn giúp
cho việc giáo dục nhân cách học sinh đạt hiệu quả cao nhất.
Vậy làm thế nào để phối hợp các kiến thức, kĩ năng thuộc môn học khác
vào trong bài dạy thật nhuần nhuyễn nhằm đạt tới mục tiêu chung của môn
GDCD? Điều đó đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ nắm chắc môn mình
dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn học khác để tổ chức,
hướng dẫn các em giải quyết vấn đề đặt ra trong môn học một cách hứng thú,
say mê nhất.
Là giáo viên nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa của việc tích hợp
kiến thức liên môn trong dạy học môn GDCD nên trong khuôn khổ của bài viết
này, tôi xin chia sẻ: “Cách dạy bài 10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh
niên” môn Giáo dục công dân 9 theo hướng tích hợp liên môn cho học sinh
lớp 9, ở trường THCS Xuân Dương, huyện Thường Xuân.”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Qua việc nghiên cứu này, hi vọng giúp được bản thân, đồng nghiệp tìm ra
giải pháp tối ưu khi tích hợp kiến thức liên môn trong giảng dạy bộ môn GDCD.
Đồng thời, giúp học sinh có thể vận dụng kiến thức, hiểu biết của mình ở nhiều
môn học: Ngữ văn, Lịch sử, Âm nhạc và Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống để giải
quyết các câu hỏi, các tình huống thực tế gắn với nội dung bài học. Điều này
giúp HS dễ dàng chiếm lĩnh và ghi nhớ kiến thức một cách chủ động, bài học
đạo đức được các em thấm nhuần một cách tự nhiên nhất. Qua đó, việc giáo dục
1


nhân cách học sinh cũng đạt hiệu quả cao nhất : các em biết hình thành và rèn
luyện cho mình lối sống có lí tưởng cao đẹp, tránh xa lối sống thực dụng tầm
thường hoặc sống thiếu lí tưởng ở một bộ phận thanh niên học sinh hiện nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu, tổng kết những biện pháp, cách thức khi vận dụng quan điểm

dạy học theo hướng tích hợp liên môn trong môn GDCD và cụ thể hơn khi soạn
dạy bài 10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên” trong chương trình
GDCD 9 theo hướng tích hợp các môn: Ngữ văn, Lịch sử, Âm nhạc và Tài liệu
Giáo dục kĩ năng sống.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết;
- Phương pháp điều tra, khảo sát thực tế;
- Phương pháp thu thập thông tin;
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1. Quan điểm tích hợp trong dạy học:
Theo từ điển Giáo dục học: “Tích hợp là hành động liên kết các đối
tượng nghiên cứu, giảng dạy, học tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực
khác nhau trong cùng một kế hoạch dạy học”.
(Từ điển giáo dục học- Hiền Bùi- 2001)
Dạy học liên môn là một trong những biện pháp quan trọng trong dạy học
theo quan điểm tích hợp. Đây được coi là một trong những quan niệm dạy học
hiện đại nhằm phát huy tính tích cực của học sinh đồng thời nâng cao chất lượng
giáo dục trong nhà trường.
Dạy học liên môn là hình thức tìm tòi những nội dung giao thoa giữa các
môn học với nhau, những khái niệm, những tư tưởng chung giữa các môn học. Tức
là con đường tích hợp những nội dung từ một số môn học có liên quan với nhau.
Thực hiện theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Hội nghị
lần thứ 8 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản và toàn
diện giáo dục và đào tạo đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, để tăng cường việc
dạy học trong nhà trường gắn với thực tiễn cuộc sống và góp phần hình thành
năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trung học, Bộ GD&ĐT đã tổ chức cuộc
thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề thực tiễn dành cho

HS trung học” và cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho GV trung
học” trong những năm gần đây.
Tại tỉnh Thanh Hóa, Sở GD&ĐT đã có công văn hướng dẫn, triển khai
đồng bộ và có hiệu quả các cuộc thi này. Có thể nói, cuộc thi đã có ảnh hưởng
tích cực, sâu rộng trong toàn ngành và thu được nhiều kết quả tốt đẹp.
2


Trong cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung
học” năm học 2016-2017, đề tài này của tôi cũng đã đạt giải nhì cấp huyện, cấp
tỉnh.
2.1.2. Những yêu cầu cơ bản khi thiết kế giáo án và tổ chức giờ học môn
GDCD theo hướng tích hợp liên môn :
Thiết kế bài dạy GDCD vận dụng kiến thức liên môn theo quan điểm tích
hợp không chỉ chú trọng nội dung kiến thức tích hợp mà cần thiết phải xây dựng
một hệ thống việc làm, thao tác tương ứng nhằm tổ chức, dẫn dắt HS từng bước
thực hiện để chiếm lĩnh đối tượng học tập, nội dung môn học, đồng thời hình
thành và phát triển năng lực, kĩ năng tích hợp. Thiết kế giáo án giờ học vận dụng
kiến thức liên môn phải bám chặt vào những kiến thức các bộ môn có liên quan
nhưng phải bảo đảm nội dung và cấu trúc đặc thù của môn học, không gò ép vào
một khuôn mẫu cứng nhắc mà cần tạo ra những chân trời mở cho sự tìm tòi sáng
tạo trong các phương án tiếp nhận của học sinh, trên cơ sở bảo đảm được chủ
đích, yêu cầu chung của giờ học.
Giờ học GDCD theo hướng tích hợp liên môn phải là một giờ học hoạt
động phức hợp đòi hỏi sự tích hợp các kĩ năng, năng lực liên môn để giải quyết
nội dung tích hợp, chứ không phải sự tác động các hoạt động, kĩ năng riêng lẻ
lên một nội dung riêng lẻ thuộc “nội bộ môn học”. Để dạy và học tốt môn học
này theo hướng tích hợp liên môn, đòi hỏi người dạy và người học nắm vững
kiến thức môn học; biết khai thác, vận dụng kiến thức có liên quan ở các môn
học khác để làm rõ nội dung bài học. Tuy nhiên, khi tổ chức giờ học tích hợp

liên môn tuyệt đối không cho học sinh biết trước hệ thống câu hỏi và nội dung
kiến thức mà chúng ta chỉ thông báo chủ đề dạy học để các em tự tìm tòi, khám
phá nội dung liên quan.
2.1.3. Mục đích dạy - học môn GDCD theo hướng tích hợp liên môn.
Việc vận dụng kiến thức liên môn: Lịch sử, Ngữ văn, Âm nhạc... trong
dạy học môn GDCD, không những góp phần phát triển tư duy liên hệ, liên
tưởng ở học sinh, tạo cho các em thói quen tư duy lập luận - tức là khi xem xét
một vấn đề gì cần đặt chúng vào một hệ quy chiếu, từ đó mới có thể nhận thức
một cách thấu đáo. Mà còn giúp cho giờ học sinh động, học sinh hứng thú học
tập, chất lượng giáo dục nhân cách học sinh cao hơn. Đồng thời, dạy học tích
hợp liên môn còn chú trọng tập dượt cho các em vận dụng các kiến thức, kĩ năng
học được vào các tình huống thực tế, có ích cho cuộc sống sau này làm công
dân, làm người lao động, làm cha mẹ, có năng lực sống tự lập.
Trên đây là những cơ sở lí luận có tác dụng định hướng cho việc nghiên
cứu, tìm kiếm những giải pháp giúp giáo viên góp phần nâng cao hiệu quả dạy
bài 10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên” môn GDCD 9 theo hướng
tích hợp liên môn.

3


2.2. Thực trạng trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Thuận lợi:
2.2.1.1. Đối với giáo viên:
- Trong quá trình dạy học môn học của mình, giáo viên vẫn thường xuyên
phải dạy những kiến thức có liên quan đến các môn học khác và vì vậy đã có sự
am hiểu về những kiến thức liên môn đó hay nói cách khác giáo viên đã dạy tích
hợp liên môn từ lâu rồi nhưng chưa đi sâu và chưa có khái niệm tên gọi cụ thể
mà thôi.
- Trong những năm qua giáo viên cũng đã được trang bị thêm nhiều kiến

thức mới về phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực: như phương pháp bàn tay
nặn bột hoặc kĩ thuật khăn trải bàn,…
- Môi trường “Trường học kết nối” rất thuận lợi để giáo viên đổi mới
trong dạy tích hợp liên môn.
- Nhà trường đã đầu tư phương tiện dạy học hiện đại cùng với sự phát
triển của CNTT, trình độ của đội ngũ giáo viên của nhà trường là cơ hội để giáo
viên thực hiện tốt dạy học tích hợp liên môn.
2.2.1.2. Đối với học sinh:
- Các em học sinh lớp 9 nên đã tiếp cận 4 năm học với kiến thức chương
trình bậc THCS, không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra đánh
giá khi giáo viên đề ra.
- Đối với học sinh lớp 9 các em đã được học rất nhiều bài học trong môn
GDCD từ lớp 6 có liên quan đến vấn đề Lịch sử, Âm nhạc, Ngữ văn, các tình
huống liên quan thực tế mang tính giáo dục kĩ năng sống.
- Khi học các môn học khác như: môn Lịch sử, Âm nhạc, Ngữ văn...các
em đã được tìm hiểu về kĩ năng sống, những thời điểm lịch sử, những tác phẩm
văn học, Âm nhạc có liên quan đến các chuẩn mực đạo đức được tích hợp trong
các bài học. Vì vậy, nên khi cần thiết kết hợp các kiến thức của một môn học
nào đó vào bộ môn GDCD để giải quyết một vấn đề trong bài học các em sẽ
không cảm thấy bỡ ngỡ.
- Các em đều có SGK, nhiều em có tài liệu tham khảo, có điều kiện tra
cứu thông tin trên mạng Internet nên việc học cũng rất thuận lợi.
2.2.2. Khó khăn:
2.2.2.1. Đối với giáo viên:
- Có giáo viên xem môn GDCD là môn học phụ nên chỉ dạy qua loa, hoặc
chỉ chuyển tải một cách rập khuôn những thông tin có trong bài học mà chưa
chú trọng khai thác những vấn đề liên quan.
- Vẫn còn hiện tượng giáo viên thiếu nhiệt tình trong quá trình giảng dạy,
ngại sưu tầm, tìm tòi sâu hơn những kiến thức có liên quan thuộc các môn học
khác bổ sung cho nôi dụng bài dạy dẫn đến khả năng tích hợp kiến thức liên

môn còn hạn chế.
4


- Vấn đề tâm lý chủ yếu vẫn quen dạy đơn môn nên khi dạy theo hướng
tích hợp liên môn, các giáo viên sẽ vất vả hơn, phải xem xét, rà soát nội dung
chương trình, sách giáo khoa hiện hành để loại bỏ những thông tin cũ, lạc hậu,
đồng thời bổ sung, cập nhật những thông tin mới, những nội dung có liên quan ở
những môn học khác theo định hướng phát triển năng lực học sinh nên không
tránh khỏi làm cho giáo viên có cảm giác ngại thay đổi.
- Việc ứng dụng CNTT, sưu tầm tư liệu điện tử, tranh ảnh, phim liên quan
đến nội dung bài học còn hạn chế; việc chuẩn bị giáo án điện tử đòi hỏi rất công
phu nên nhiều giáo viên ngại thực hiện dạy học theo hướng tích hợp liên môn.
- Vẫn còn giáo viên trong nhà trường chưa thực sự nắm rõ mục đích, nội
dung, phương pháp, nguyên tắc khi dạy học theo hướng tích hợp liên môn.
- Nhiều giáo viên khi vận dụng dạy học tích hợp theo hướng liên môn còn
tỏ ra lúng túng cả về kiến thức lẫn phương pháp dạy học. Thậm chí, có một số
giáo viên còn nhận thức sai lệc về tích hợp liên môn là nặng nề, quá tải chương
trình.
2.2.2.2. Đối với học sinh:
- Đa số học sinh xem nhẹ môn học, cho rằng đây là môn học phụ nên chỉ
học qua loa, đối phó.
- Nhiều em chưa có thói quen tự giác, chủ động tìm hiểu, khám phá bài
học, lười suy nghĩ, tư duy lô gic nên còn hạn chế trong việc nắm bắt mối liên hệ
giữa nội dung bài học với nội dung có liên quan trong các môn học khác. Vì vậy,
giáo viên còn gặp khó khăn trong quá trình dạy học tích hợp.
- Một số ít học sinh không có nhiều tài liệu để tham khảo và cũng chưa có
thói quen đọc sách tham khảo để bổ sung kiến thức môn học. Các em ngại đi tìm
tư liệu cho bài học nên giáo viên còn gặp khó khăn khi thực hiện giờ dạy, đặc
biệt là các giờ ngoại khóa.

- Kiến thức xã hội của học sinh còn hạn chế dẫn đến khả năng liên hệ thực
tế ở bản thân và ngoài xã hội chưa cao.
2.2.3. Khảo sát chất lượng học sinh trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.
Năm học 2015-2016, tôi được phân công dạy môn GDCD khối 9, khi dạy
bài 10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên” không áp dụng dạy học theo
hướng tích hợp liên môn, sau tiết học, tôi đã khảo sát chất lượng của học sinh
(qua phiếu học tập- kĩ thuật KWL), kết quả như sau:
Khối Sỉ số
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9
50
5
10
8
16
30
60
7

14
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Xác định được mục tiêu bài học.
Để tích hợp kiến thức liên môn vào soạn dạy một bài nào, thì trước tiên
GV phải xác định được mục tiêu cần đạt của bài học đó. Việc xác định đúng
5


mục tiêu bài học giúp cho việc dạy - học đạt được mục tiêu đã đặt ra và cũng
giúp giáo viên tránh được việc quá sa đà hay ôm đồm khi thiết kế giáo án theo
hướng tích hợp kiến thức các môn học khác.
Đối với bài 10, tiết 15,16: Ngoại khóa "Lí tưởng sống của thanh niên”
trong chương trình Giáo dục công dân lớp 9, tập I, tôi xác định những kiến thức,
kĩ năng, thái độ cần đạt như sau:
a. Kiến thức:
- Nêu được thế nào là lí tưởng sống?
- Giải thích được vì sao thanh niên cần phải sống có lí tưởng.
- Nêu được lí tưởng sống của thanh niên ngày nay.
b. Kĩ năng:
- Môn Giáo dục công dân: Xác định được lí tưởng sống đúng đắn, phù
hợp cho bản thân là thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước; xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam giàu mạnh. Không sa vào
những mục đích sống thực dụng, tầm thường.
- Kĩ năng sống:
+ Kĩ năng xác định giá trị bản thân sống có lí tưởng;
+ Kĩ năng nhận thức về lí tưởng sống của bản thân;
+ Kĩ năng đặt mục tiêu.
c. Thái độ: Luôn suy nghĩ, sống và ứng xử, hành động theo lí tưởng đã
chọn.
2.3.2. Xác định được kiến thức liên môn sẽ tích hợp để giải quyết các vấn đề

của bài học.
Từ mục tiêu của bài học, tôi tiếp tục xác định và lựa chọn phần kiến thức
có liên quan ở những môn học khác để vận dụng vào bài dạy nhằm đạt được
mục tiêu cần đạt của bài học đó.
Khi dạy bài: 10; tiết 15,16: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên”,
tôi đã tích hợp kiến thức của những môn học sau:
* Ngữ văn 9:
- Liên hệ những tác phẩm thơ văn trong kháng chiến chống pháp, chống
Mỹ thể hiện lí tưởng sống của thanh niên trong cuộc chiến tranh giải phóng dân
tộc.
- Viết bài thuyết trình (nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí) về lí
tưởng sống của thanh niên học sinh ngày nay.
* Lịch sử 9- HKII:
- Nắm được bối cảnh lịch sử đất nước trong từng giai đoạn lịch sử.
- Nắm được những tấm gương thanh niên Việt Nam có lẽ sống cao đẹpcống hiến, hi sinh cho tổ quốc qua các thời kì lịch sử.
* Âm nhạc: Cảm nhận sâu sắc hơn về lí tưởng sống cao đẹp của thanh
niên trong các thời kì lịch sử qua 2 ca khúc “Tự nguyện” của nhạc sĩ Trương
6


Quốc Khánh và "Tuổi trẻ thế hệ Bác Hồ” của nhạc sĩ Triều Dâng.
* Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống:
- Kĩ năng xác định giá trị của bản thân sống có lí tưởng;
- Kĩ năng nhận thức về lối sống của bản thân;
- Kĩ năng đặt mục tiêu để thực hiện lí tưởng sống.
2.3.3. Xác định đối tượng dạy học của bài học:
* Đối tượng dạy học: là học sinh khối 9 - Trường THCS Xuân Dương
- Số lượng học sinh: 55 em.
- Số lớp thực hiện: 02 lớp.
* Đặc điểm cần thiết khác của học sinh: Đa số học sinh có hứng thú học

tập, thích được tìm tòi, nghiên cứu, thể hiện khả năng của bản thân và có nguyện
vọng muốn tham gia học tập.
2.3.4. Dự kiến thiết bị dạy học, học liệu:
Đây là một bước rất quan trọng khi dạy học theo hướng tích hợp liên
môn, GV chuẩn bị càng chu đáo, đầy đủ thì giờ dạy liên môn càng đạt hiệu quả
cao.
Khi dạy bài 10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên” tôi dự kiến
thiết bị dạy học, học liệu như sau:
* Thiết bị dạy học:
- Máy tính, máy chiếu - kỹ năng trình chiếu powerpoint; Kỹ năng soạn
giảng bằng chương trình word, phần mềm hỗ trợ cắt nhạc.
- Sách giáo khoa: GDCD 9, Ngữ văn 9, Lịch sử 9- kì II.
- Tài liêu Giáo dục kĩ năng sống.
- Đồ dùng hoạt động nhóm: Phiếu học tập (KVL).
* Ứng dụng công nghệ thông tin:
- Sử dụng phần mềm Microsoft Office PowerPoint 2003, soạn giảng bằng
các slides chứa thông tin, hình ảnh.
- Sử dụng phần mềm Violet bản dùng thử tải từ Internet.
2.3.5. Định hướng tích hợp:
Để thực hiện thành công dạy học theo hướng tích hợp liên môn, đòi hỏi
GV phải biết được địa chỉ, cách thức tích hợp tránh được việc tích hợp ôm đồm,
tràn lan. Tôi có những cách thức tích hợp sau:
- Tích hợp thông qua việc kiểm tra bài cũ;
- Tích hợp thông qua việc giới thiệu bài mới;
- Tích hợp thông qua câu hỏi tìm hiểu bài;
- Tích hợp thông qua phương tiện dạy học như bảng phụ, tranh ảnh . . .
- Tích hợp thông qua hệ thống bài tập (ở lớp cũng như ở nhà);
- Tích hợp thông qua hình thức kiểm tra đánh giá;
- Tích hợp gắn với đời sống xã hội.
7

2.3.6. Soạn giáo án theo hướng tích hợp liên môn:
Tiết 15, 16:
NGOẠI KHÓA: LÍ TƯỞNG SỐNG CỦA THANH NIÊN
I. MỤC TIÊU: Sau bài học học sinh đạt được:
1. Kiến thức:
- Nêu được thế nào là lí tưởng sống?
- Giải thích được vì sao thanh niên cần phải sống có lí tưởng.
- Nêu được lí tưởng sống của thanh niên ngày nay.
2. Kĩ năng:
Xác định được lí tưởng sống cho bản thân.
3 Thái độ:
Luôn suy nghĩ, sống và ứng xử, hành động theo những điều đã chọn.
II. CHUẨN BỊ :
1. Giáo viên:
- Thiết bị dạy học: Máy chiếu + máy tính, phiếu học tập, đĩa ghi bài hát.
- Học liệu: Kiến thức Lịch sử 9 - kì II, Ngữ văn 9, tài liệu Giáo dục kĩ
năng sống cho HS THCS
2. Học sinh:
- Sách giáo khoa, soạn bài thuyết trình lí tưởng sống của thanh niên ngày
nay.
- Sưu tầm tranh, ảnh tư liệu….
III. TIẾN TRÌNH DẠY-HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ:
- Thế nào là làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả? Liên hệ bản thân
em.
- Nêu và trình bày hiểu biết của em về một tấm gương thanh niên ngày
nay làm việc có năng suất, chất lượng, hiệu quả?
2. Bài mới:

* Giới thiệu bài: Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi đẹp nhất, nhiều ước mơ,
hoài bão nhất trong cuộc đời mỗi con người. Lứa tuổi ấy cũng có nhiều nhất
những cống hiến cho đất nước.
(Tích hợp môn Âm nhạc): (GV cho học sinh nghe và giới thiệu về bài
hát “Tự nguyện” của nhạc sĩ Trương Quốc Khánh).
Bài hát đã thể hiện lí tưởng sống cao đẹp của cả thế hệ thanh niên Việt
Nam trong kháng chiến chống Mĩ, đó là khao khát được cống hiến, sẵn sàng hi
sinh cho quê hương, đất nước. Từ giai điệu tha thiết và ý nghĩa sâu sắc của bài
hát này, hôm nay, cô trò chúng ta sẽ cùng tìm hiểu bài 10, Tiết 15,16: Ngoại
khóa “Lí tưởng sống của thanh niên”. Cô hi vọng, sau bài học này, các em sẽ
hình thành và rèn luyện cho mình một lí tưởng sống cao đẹp.
8


Hoạt động của GV và HS
TIẾT 15:
Hoạt động 1: Tìm hiểu về lí tưởng sống, lí tưởng sống
cao đẹp.
? GV gọi HS đọc thông tin ở phần đặt vấn đề (SGK)?
* Tích hợp kiến thức Lịch sử 9-kì II:
? Xác định thời kì lịch sử được nói đến trong thông tin
thứ nhất phần đặt vấn đề ?
- HS trả lời, lớp bổ sung, GV kết luận:
Thời kì đất nước trải qua cuộc cách mạng giải phóng
dân tộc (chống TD Pháp và ĐQ Mĩ)
- GV sử dụng ( kĩ thuật khăn phủ bàn): chia lớp thành 4
nhóm, hướng dẫn HS thảo luận trong (5 phút) và đại diện
nhóm trình bày trước lớp theo câu hỏi sau:
? Em hãy nêu và trình bày hiểu biết của mình về một số
tấm gương anh hùng trẻ tuổi đã hi sinh vì đất nước trong

cuộc cách mạng giải phóng dân tộc?
- Đại diện nhóm nêu và trình bày, lớp nhận xét, bổ sung.
GV củng cố qua trình chiếu (slides 2 -> slides 10: một số
tấm gương thanh niên anh hùng tiêu biểu trong kháng
chiến chống TD Pháp và ĐQ Mĩ: anh hùng Phan Đình
Giót, Lí Tự Trọng, Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thùy Trâm..

Anh hùng Phan Đình Giót

Yêu cầu cần đạt
1. Thế nào là lí
tưởng sống? Biểu
hiện của người
sống có lí tưởng
cao đẹp.

Anh Lí Tự Trọng

Anh hùng Nguyễn Văn Trỗi Bác sĩ Đặng Thùy Trâm
? Theo em, những tấm gương thanh niên anh hùng ấy đã
sẵn sàng xả thân vì mục đích gì?
- HS trả lời, lớp bổ sung, GV nhận xét, chốt:
9


Mục đích sống của cả thế hệ thanh niên trong hai cuộc
chiến tranh vệ quốc vĩ đại là “giải phóng dân tộc, thống
nhất đất nước”.
? Đó là những tấm gương thanh niên sống có lí tưởng. - Lí tưởng sống (lẽ
Vậy em hiểu lí tưởng sống là gì?

sống) là mục đích
cuộc sống mà con
người mong muốn
đạt tới.
- GV cho HS liên hệ bản thân:
? Vậy em thấy mình đã có lí tưởng sống chưa? Lí tưởng
đó là gì?
* Tích hợp Giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng nhận thức
bản thân.
- GV chiếu slides 11, HS quan sát:

Hình ảnh thanh niên sống có lí tưởng và thiếu lí tưởng
? Nhận xét về lối sống của thanh niên trong những hình
ảnh trên?
- HS trả lời, GV nhận xét: Đó là những thanh niên sống
có lí tưởng cao đẹp và sống thiếu lí tưởng.
- GV chia lớp làm 2 nhóm lớn, tổ chức cho HS lên bảng
theo 2 nhóm ( hình thức trò chơi tiếp sức):
+ Nhóm 1: Tìm những biểu hiện của sống có lí tưởng?
+ Nhóm 2: Tìm những biểu hiện của sống thiếu lí tưởng?
- HS trả lời, GV nhận xét, chiếu sildes 12:
Những biểu hiện sống có
Những biểu hiện sống
lí tưởng
thiếu lí tưởng
- Vượt khó trong học tập - Không vượt khó vươn
để tiến bộ không ngừng
lên trong học tập.
10

- Luôn luôn khắc phục,
vươn lên trong cuộc sống.
- Vận dụng những điều đã
học vào thực tiễn.

- Bị cám dỗ bởi những
nhu cầu tầm thường.
- Không vận dụng những
điều đã học vào thực tiễn
cuộc sống.
- Luôn sáng tạo trong lao - Không tham gia các hoạt
động, nhiệt tình tham gia động xã hội, lười lao
động.
các hoạt động xã hội.
- Có kế hoạch phấn đấu - Tham gia vào tệ nạn xã
hội.
rèn luyện bản thân.
? Qua đây, em thấy mình cần phải có lối sống như thế
nào?
- HS trả lời, GV nhận xét, chốt: mỗi người cần phải sống
có lí tưởng.
? Làm thế nào để lí tưởng sống của em trở nên cao đẹp?
- Biểu hiện của lí
- HS trả lời, GV chốt kiến thức lên bảng.
tưởng sống cao đẹp:
+ Luôn suy nghĩ và
hành động không
mệt mỏi để thực
hiện lí tưởng của

dân tộc, của nhân
loại; vì sự tiến bộ
của bản thân và xã
hội;
+ Luôn hoàn thiện
bản thân về mọi
mặt và mong muốn
cống hiến cho sự
nghiệp chung.
Hoạt động 2. Vì sao thanh niên cần sống có lí tưởng?
2. Vì sao thanh
* Tích hợp kiến thức Ngữ văn 9:
niên cần sống có lí
? Trong chương trình Ngữ văn lớp 9, có những bài văn, tưởng?
bài thơ nào ngợi ca lí tưởng cao đẹp của thế hệ thanh
niên trong hai cuộc kháng chiến vệ quốc?
- HS trình bày, GV nhận xét, chiếu slides 13: Nhấn mạnh
những bài văn, bài thơ thể hiện lí tưởng sống cao đẹp của
thanh niên: Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính,
Lặng lẽ sa pa, Mùa xuân nho nhỏ, ... đều thể hiện lí
tưởng sống cao đẹp của con người Việt Nam: tự nguyện
cống hiến suốt đời, sẵn sàng hi sinh cho tổ quốc.
“Một mùa xuân nho nhỏ
11


Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc...”
(Mùa xuân nho nhỏ-Thanh Hải)

? Em hãy nêu một số phong trào thanh niên tình nguyện
hiện nay thể hiện lối sống có lí tưởng cao đẹp?
- HS trình bày, GV chiếu sliles 14 (những phong trào
thanh niên tình nguyện).

Thanh niên tham gia phong trào “thanh niên tình nguyện”
* Tích hợp Giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng xác định
giá trị bản thân:
- GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh trên, thảo luận nhóm:
+ Nhóm 1,3: Vì sao thanh niên cần sống có lí tưởng?
+ Nhóm 2,4: Nếu sống có lí tưởng cao đẹp thì sẽ mang
lại điều gì cho bản thân, gia đình và xã hội ?
- Các nhóm thảo luận và đại diện nhóm trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lên bảng.

- Thanh niên là
những chủ nhân
tương lai của đất
nước, là lực lượng
chủ chốt trong sự
nghiệp xây dựng và
bảo vệ tổ quốc.
- Lứa tuổi thanh
niên là lứa tuổi của
những ước mơ cao
đẹp.
- Người có lí tưởng
sống cao đẹp sẽ
được mọi người
kính trọng.

12


* Củng cố:
- Nắm vững những nội dung đã học.
- Chuẩn bị cho tiết học sau:
+ Tìm hiểu phần tiếp phần nội dung còn lại.
+ Lập kế hoạch học tập, rèn luyện theo chủ đề: Lí tưởng
sống của thanh niên học sinh ngày nay.
TIẾT 16:
- Sử dụng kỹ thuật dạy học KWL để củng cố kiến thức ở
tiết 15, tạo tâm thế cho học sinh tiếp thu kiến thức tiết
16.
- GV giới thiệu mục tiêu tiết học, trên cơ sở đó, HS điền
nội dung vào phiếu.
- GV phát phiếu, hướng dẫn HS đặt câu hỏi và điền vào
cột K (những điều đã biết), W (những điều muốn biết),
cột L (những điều học được) HS có thể điền trong quá
trình tiếp thu bài học và sẽ hoàn thành vào cuối tiết học.
- Sau 5-7 phút, HS hoàn thành cột K, W giáo viên
chuyển sang tìm hiểu nội dung phần tiếp theo của bài
học.
Hoạt động 3. Tìm hiểu Lí tưởng sống của thanh niên
Việt Nam ngày nay.
? Đọc thông tin 2 trong phần đặt vấn đề?
* Tích hợp kiến thức môn lịch sử 9- kì II:
? Ngày nay toàn Đảng, toàn dân ta đang thực hiện chủ
trương, nhiệm vụ gì để phát triển đất nước?
- HS trả lời, GV bổ sung: Đất nước đang trong thời kì

đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo
định hướng xã hội chủ nghĩa.
- GV sử dụng ( kĩ thuật khăn phủ bàn): chia lớp thành 4
nhóm, hướng dẫn HS thảo luận trong (5 phút) và đại diện
nhóm trình bày trước lớp theo câu hỏi sau:
? Em hãy nêu và trình bày hiểu biết của mình về một số
tấm gương thanh niên Việt Nam tiêu biểu ngày nay trong
những lĩnh vực khác nhau?
- HS trả lời, GV nhận xét, bổ sung:
- GV trình chiếu slides 15, 16 (Những tấm gương thanh
niên tiêu biểu ngày nay: Nguyễn Khánh Duy - huy
chương vàng Hóa quốc tế năm 2016, Nguyễn Thị Ánh
Viên- cô gái vàng của thể thao Việt Nam...)

3. Lí tưởng sống
của thanh niên
Việt Nam ngày
nay.

13


- Lí tưởng sống của
thanh niên Việt
Nam ngày nay:
“Xây dựng nước
Việt Nam độc lập,
dân giàu, nước
Nguyễn Khánh Duy
Nguyễn Thị Ánh Viên

mạnh, xã hội công
? Vậy em thấy những thanh niên ấy phấn đấu hết mình vì bằng, dân chủ, văn
mục đích gì?
minh.”
- HS trả lời, GV nhận xét, bổ sung:
những thanh niên ấy phấn đấu vì mục đích“Xây dựng
nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh.”
? Qua đó, em thấy lí tưởng sống của thanh niên Việt
Nam ngày nay là gì?
- Nhiệm vụ của
thanh niên HS:
Ra sức học tập, rèn
luyện để có đủ tri
thức, phẩm chất và
năng lực cần thiết
nhằm thực hiện LT
sống.
* Tích hợp Giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng đặt mục 4. Thảo luận chủ
đề: Lí tưởng sống
tiêu:
? Mơ ước của em về tương lai là gì? Em đã và sẽ làm gì của thanh niên học
sinh ngày nay.
để đạt được mơ ước ấy?
? Là thanh niên học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, a. Bài tập :
để đạt được lí tưởng của mình, trước mắt em cần phải - Tán thành quan
điểm thứ nhất.
làm gì?
- Vì: Mỗi người
muốn đạt được lí

tưởng sống của
mình sau này, thì
ngay từ khi còn
14


ngồi trên ghế nhà
trường cần phải có
Hoạt động 4. Thảo luận, xây dựng kế hoạch rèn luyện hướng rèn luyện,
phấn đấu bản thân
của bản thân để thực hiện lí tưởng sống.
* Tích hợp Giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng đặt mục về mọi mặt.
b. Thảo luận xây
tiêu:
dựng kế hoạch của
- GV chiếu slides 17 : Bài tập 2 (sgk, trang 36)
bản thân để thực
yêu cầu HS thảo luận nhóm nhỏ, đại diện nhóm trả lời.
hiện lí tưởng sống.
- Cả lớp nhận xét, bổ sung, GV chốt bảng:

- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm nhỏ, trình bày
trước lớp suy nghĩ của mình để trả lời cho câu hỏi sau:
? Hiện nay xã em đang tiến hành xây dựng nông thôn
mới, em sẽ làm gì để góp phần xây dựng quê hương và
cũng là để thực hiện mơ ước của mình?
- HS trình bày, GV nhận xét, bổ sung:
Cần phải xác định mục tiêu trước mắt: ra sức học tập,
rèn luyện sức khỏe, đạo đức, thực hiện tốt nội quy nhà
trường, không tham gia vào tệ nạn xã hội, bảo vệ môi

trường, thực hiên an toàn giao thông nông thôn... trong
từng tuần, từng tháng, từng giai đoạn để từng bước thực
hiện mơ ước của mình.
- GV chiếu slides 18:

c. Thuyết trình chủ
đề: Lí tưởng sống
của thanh niên học
sinh ngày nay.

Học sinh trường THCS xuân Dương tham gia lao động
cộng sản, dọn vệ sinh trường lớp
* Tích hợp kiến thức Ngữ văn: kĩ năng viết bài nghị
15


luận về một tư tưởng, đạo lí.
- GV đưa ra yêu cầu: Dựa vào kiến thức Ngữ văn (nghị
luận về tư tưởng đạo lí), viết một bài thuyết trình ngắn về
chủ đề: Lí tưởng sống của thanh niên học sinh ngày nay.
? Hãy xác định ý chính cho bài thuyết trình?
- GV nhận xét, chốt các ý chính trong bài:
- Bài thuyết trình phải đảm bảo các nội dung sau :
lẽ sống là gì? Biểu hiện của lí tưởng sống cao đẹp, vì
sao thanh niên cần có lí tưởng sống cao đẹp ?Lí tưởng
sống của thanh niên ngày nay là gì ? Nhiệm vụ và những
biện pháp rèn luyện để thực hiện lí tưởng của bản thân.
- GV đưa ra yêu cầu về hình thức: Bài thuyết trình phải
ngắn gọn, đầy đủ, từ ngữ giàu tính thuyết phục.
- GV chia lớp thành 4 nhóm, cho HS thảo luận trong

nhóm (5 phút) bài thuyết trình đã viết. Sau đó tự sửa
chữa, bổ sung.
* Tích hợp Giáo dục kĩ năng sống: kĩ năng nói.
- GV hướng dẫn HS thuyết trình trong nhóm, gọi đại
diện từng nhóm trình bày trước cả lớp.
- Cả lớp nhận xét phần trình bày của từng nhóm (ưu,
nhược điểm).
- GV nhận xét, cho điểm.
Hoạt động 5. Củng cố:
* Tích hợp kiến thức Âm nhạc:
- HS nghe và cùng hát theo bài hát "Tuổi trẻ thế hệ Bác
Hồ" của nhạc sĩ Triều Dâng để bồi đắp lẽ sống cao đẹp
cho bản thân.
- GV cho HS điền vào cột L (những điều học được) để
kiểm tra mức độ tiếp thu nội dung bài học của học sinh.
- HS điền nội dung thông tin.
- GV thu phiếu và bài thuyết trình của học sinh, nhận xét,
chấm điểm.
3. Hướng dẫn học ở nhà:
- Nắm vững nội dung bài học.
- Lập kế hoạch rèn luyện chi tiết ở học kì 2 để thực hiện mục tiêu trước
mắt của mình.
2.4. Hiệu quả khi áp dụng đề tài.
Áp dụng sáng kiến kinh nghiệm vào thực tế giảng dạy tôi thấy rằng:
2.4.1. Về phía học sinh:
16


Qua bài học, các em đã dành thời gian học tập nhiều hơn, buộc các em
phải tìm tòi, suy nghĩ để chuẩn bị bài và học bài có hiệu quả. Tạo cho học sinh

tính nhạy bén, năng động, sáng tạo và hứng thú với giờ học GDCD. Việc dạyhọc theo hướng tích hợp liên môn vừa giúp học sinh củng cố và hiểu thêm nhiều
kiến thức, kĩ năng của các môn học khác vừa thấm nhuần một cách tự nhiên và
sâu sắc nội dung bài học: lí tưởng sống cao đẹp của mỗi người không phải là cái
gì quá xa vời hay quá tầm thường mà đơn giản đó là mục đích sống có ý nghĩa đối
với bản thân và xã hội. Để rồi, các em như được nhen lên ngọn lửa của khát vọng
sống có lý tưởng, mong muốn được cống hiến, đóng góp một phần dù là nhỏ bé
của mình vào cuộc đời chung bằng những việc làm thiết thực nhất. Từ đó giúp
các em vừa phát huy năng lực cá nhân vừa hoàn thiện hơn về nhân cách.
Qua bài học, học sinh đã biết liên hệ và vận dụng những kiến thức: Lịch
sử, Ngữ văn, Âm nhạc và Tài liệu Giáo dục kĩ năng sống để nắm được nội dung
bài học: lí tưởng sống là gì? Biểu hiện của lí tưởng sống cao đẹp, vì sao thanh
niên cần sống có lí tưởng? (Qua phiếu học tập - kỹ thuật KWL). Từ đó, các em
biết xây dựng lí tưởng sống cao đẹp của bản thân qua bài thuyết trình trước lớp.
Kết quả cụ thể (qua phiếu học tập và qua bài thuyết trình) sau khi dạy bài
10: Ngoại khóa “Lí tưởng sống của thanh niên” ở HS khối 9 - trường THCS
Xuân Dương, học kì I- năm học 2016-2017:
Khối Sỉ số
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
9

55
10
18,2
20
36,4
25
45,5
0
0
2.4.2. Về phía giáo viên:
Việc vận dụng kiến thức liên môn trong dạy học môn GDCD nói riêng và
trong dạy học nói chung mang lại hiệu quả thiết thực: thúc đẩy giáo viên đầu tư
nhiều hơn trong chuẩn bị, thiết kế giáo án cho phù hợp với tinh thần đổi mới.
Đầu tư nghiên cứu kiến thức liên môn có liên quan để cùng hợp tác với học sinh
giúp các em chiếm lĩnh nội dung bài học sâu sắc, sinh động hơn. Làm tốt công
tác đầu tư cho tiết học sẽ giúp giáo viên chủ động, linh hoạt trong khâu tổ chức,
hướng dẫn học sinh khai thác, chiếm lĩnh kiến thức; mặt khác sẽ tránh được sự
lúng túng, bị động khi học sinh chất vấn những vấn đề liên quan.
3. Kết luận, kiến nghị.
- Kết luận:
Dạy học theo quan điểm tích hợp liên môn được xem là một trong những
giải pháp để đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Là một giáo viên giảng dạy
môn GDCD, tôi thấy giải pháp này có rất nhiều ưu việt. Dạy học theo hướng
tích hợp liên môn đã tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh về mọi mặt,
thể hiện rõ qua thái độ, niềm say mê, kết quả tiếp nhận của học sinh trong từng
bài học. Thông qua cách tổ chức, thiết kế các nội dung, tình huống tích hợp của
giáo viên, các em đã biết xác lập mối liên hệ giữa các tri thức và kĩ năng thuộc
môn GDCD với các môn khác; biết vận dụng, phối hợp các tri thức và kĩ năng
17

riêng rẽ của các môn vào giải quyết vấn đề đặt ra. Qua đó, các em không những
lĩnh hội các kiến thức và phát triển năng lực, kĩ năng tích hợp mà còn thấm
nhuần một cách tự nhiên và sâu sắc nhất nội dung bài học và hiểu thêm nhiều
kiến thức của các môn học khác. Đồng thời, có thể vận dụng các kiến thức đó để
giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Từ đó, giúp các em vừa phát huy năng lực
cá nhân vừa phát triển toàn diện hơn về mọi mặt. Bởi vậy, tôi thấy việc dạy học
theo hướng tích hợp liên môn có thể áp dụng ở tất cả các trường học, trong tất cả
các môn học, bài học và sẽ thu được kết quả bền vững, góp phần nâng cao được
chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Việc dạy - học tích hợp liên môn bước đầu đã có những kết quả rất khả quan.
Tuy nhiên, đây là một nội dung phong phú, đòi hỏi người giáo viên không chỉ cần
có kiến thức môn mình dạy mà cần có hiểu biết, kiến thức các môn học khác; dành
thời gian, tâm huyết nghiên bài dạy để lựa chọn, vận dụng khéo léo, đúng mức,
những kiến thức liên môn cho phù hợp với nội dung bài dạy để hoạt động dạy - học
đạt hiệu quả cao. Vì vậy, bản thân chúng tôi sẽ tiếp tục vận dụng và nhân rộng sáng
kiến này trong quá trình dạy học của bản thân và đồng nghiệp; đồng thời không
ngừng trau dồi hiểu biết, kiến thức về chuyên môn, nghiệp vụ để có thể vận dụng
dạy học tích hợp một cách tốt hơn nữa.
- Kiến nghị:
Để phát huy được cách tổ chức dạy học tích hợp liên môn đối với các môn
học nói chung và bộ môn GDCD ở trường THCS nói riêng, tôi đề nghị:
- Các tổ chuyên môn cần tăng cường các tiết sinh hoạt chuyên môn theo
nghiên cứu bài học có vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết nội dung bài
học để nâng cao chất lượng học sinh ở từng bộ môn.
- Các nhà trường cần tăng cường sinh hoạt chuyên môn theo tổ nhóm để
trao đổi, rút kinh nghiệm trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học.
- Nhà trường cần đầu tư mua sắm thêm trang thiết bị, tài liệu tham khảo
phục vụ cho công tác dạy và học.
- Ngành giáo dục cần đẩy mạnh việc học tập bồi dưỡng thường xuyên đặc

biệt là về phương pháp dạy học tích hợp liên môn cho các giáo viên.
- Bộ GD và ĐT cần tạo và cung cấp băng đĩa những giờ dạy mẫu về vận
dụng kiến thức liên môn trong dạy học GDCD cho giáo viên và học sinh tham
khảo, học tập.
Thường Xuân, ngày 12 tháng 3 năm 2017
XÁC NHẬN
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ viết, không sao chép nội dung của người
khác.

Nguyễn Thị Hiền
18


Tài liệu tham khảo
- Từ điển giáo dục học - Hiền Bùi – 2001;
- Sách giáo khoa GDCD 9, sách giáo viên GDCD 9;
- Sách giáo khoa Lịch sử 9- kì 2;
- Sách giáo khoa Ngữ văn 9 kì 1, kì 2;
- Tài kiệu giáo dục kĩ năng sống dành cho HS THCS;
- Bài hát “Tự nguyện” nhạc sĩ Trương Quốc Khánh và bài hát “Tuổi trẻ
thế hệ Bác Hồ” của nhạc sĩ Triều Dâng.

19


20