1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực,
đã từng được khẳng định trong các văn kiện của Đảng trước đây. Đặc biệt trong
Nghị quyết số 29 của Hội nghị Trung ương VIII khẳng định: Đây không chỉ là
quốc sách hàng đầu, là “chìa khóa” mở ra con đường đưa đất nước tiến lên phía
trước mà còn là “mệnh lệnh” của cuộc sống. Trong văn kiện Đại hội Đảng lần
thứ XII kế thừa quan điểm chỉ đạo của nhiệm kì trước. Đảng ta đưa ra đường lối
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo phát triển nguồn nhân lực, xác định
đây là một kế sách, quốc sách hàng đầu, tiêu điểm của sự phát triển, mang tính
đột phá, khai mở con đường phát triển nguồn nhân lực Việt Nam trong thế kỉ
XXI. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực ở nước ta
được nêu trong văn kiện Đại hội XII, sẽ làm biến đổi tích cực nhiều mặt đời
sống xã hội Việt Nam, là sự quan tâm đầu tư cho giáo dục, coi trọng “hiền - tài”,
làm cho nền học vấn nước nhà hưng thịnh, đất nước phát triển bền vững.
Để nâng cao chất lượng giáo dục huyện Triệu Sơn một cách toàn diện, chú
trọng phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi, Ban chấp hành Huyện ủy huyện Triệu
Sơn đã có Nghị quyết số 04-NQ/HU ngày 23 tháng 12 năm 2011 về nâng cao
chất lượng giáo dục và đào tạo; Ủy ban nhân dân huyện Triệu Sơn đã có Đề án
số 2120/ĐA-UBND ngày 22 tháng 12 năm 2011 về việc tiếp tục đổi mới nâng
cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi vẫn còn gặp nhiều khó khăn
thách thức. Nhận thức trong một số cán bộ, nhân dân và những người làm công
tác giáo dục còn chưa thống nhất, thiếu tính đồng bộ. Vì vậy, việc huy động các
nguồn lực, các lực lượng xã hội tham gia phối hợp trong công tác giáo dục đặc
biệt là công tác bồi dưỡng học sinh giỏi hiệu quả chưa cao .
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Dân Lực các năm học
gần đây đã được chú trọng nhưng vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế; kết quả giáo
dục mũi nhọn chưa có tính bền vững, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh
của nhà trường. Do đó, cần phải tiếp tục nghiên cứu, tìm biện pháp khắc phục cả
về nhận thức lẫn hành động thực tiễn nhằm quản lý tốt công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi, góp phần trực tiếp thực hiện thắng lợi các chủ trương của Đảng, Nhà
nước về nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước hiện nay.
Chính vì mong muốn nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của
trường THCS Dân Lực nên tôi viết sáng kiến kinh nghiệm: “Một số giải pháp
quản lý nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS
Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2013 - 2017”.
1
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực trạng, đề xuất giải pháp quản lý công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2013 2017.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi trường THCS Dân Lực, huyện Triệu
Sơn.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
1.4.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu các tài liệu, văn bản về lý
luận hoạt động dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi; lý luận về quản lý giáo dục,
quản lý hoạt động dạy học, quản lý dạy học bồi dưỡng học sinh giỏi.
Lý luận về học sinh giỏi: Một số quan điểm về học sinh giỏi, đặc điểm
học tập của học sinh giỏi.
Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi.
1.4.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Khảo sát, điều tra tình hình thực tiễn,
đàm thoại, phỏng vấn, thu thập thông tin.
Kiểm tra nội dung, chương trình, chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của
các giáo viên trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn.
Trưng cầu ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên dạy đội tuyển của trường,
giáo viên cốt cán của huyện, của phụ huynh học sinh về công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi,...
1.4.3. Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu; thống kế kết quả học
sinh giỏi cấp tỉnh của trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2009 2013 và giai đoạn 2013 - 2017.
2
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề quản lý công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Nhiều năm qua ở nước ta giáo dục chủ yếu trang bị kiến thức cho người
học, lấy nó và dựa vào nó để phát triển năng lực. Trong xu thế toàn cầu hoá và
hội nhập quốc tế, với sự phát triển như vũ bão của cách mạng khoa học - công
nghệ, nhất là công nghệ thông tin và truyền thông, với sự phổ biến của Internet
và sự tiến nhanh đến nền kinh tế tri thức thì vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân tài,
đặc biệt là tài năng trẻ có vai trò cực kỳ quan trọng trong tiến trình công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước. Hội nghị Trung ương VIII khóa XI chỉ rõ sự cần
thiết phải “đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo; phát triển nguồn nhân
lực” đạt hiệu quả cao.
Trong nhiều năm qua Ngành giáo dục nước ta đã có những chủ trương,
biện pháp quan trọng nhằm phát hiện, bồi dưỡng nhân tài, và đến nay đã thu
được những kết quả nhất định. Nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng tài
năng trẻ ở nước ta hiện nay đang là một đòi hỏi bức thiết, một trách nhiệm
nặng nề của toàn Ngành giáo dục. Tất cả vì sự nghiệp xây dựng và phát triển
nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại
hóa đất nước, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ
văn minh.
2.2. Thực trạng công tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường
THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
2.2.1. Việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi
Việc tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Dân Lực
huyện Triệu Sơn do các giáo viên bộ môn trực tiếp thực hiện, không có sự quản
lý chỉ đạo xuyên suốt, chưa được triển khai đồng bộ từ lãnh đạo nhà trường
đến các tổ chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và giáo viên
dạy đội tuyển.; khi thực hiện ở trường thời gian bồi dưỡng còn quá ít chỉ được
từ 2 tuần đến 1 tháng.
2.2.2. Về nội dung bồi dưỡng
Các giáo viên bộ môn bồi dưỡng học sinh giỏi phải tự nghiên cứu, sưu
tầm tài liệu; các kiến thức nâng cao hợp với khả năng nhận thức của học sinh
dựa trên nội dung chương trình và chuẩn kiến thức kỹ năng của từng môn học
do Bộ GD&ĐT quy định, khắc sâu kiến thức trọng tâm, rèn luyện kỹ năng làm
bài của học sinh; giáo viên tự chuẩn bị bài dạy cho đội tuyển của mình phụ
trách.
2.2.3. Thực trạng điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động bồi
dưỡng học sinh giỏi
Sách tham khảo, tài liệu trong thư viện, tài liệu nâng cao chưa đầy đủ, cơ
sở vật chất chưa đáp ứng cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi, hệ thống điện nước,
quạt, bàn, ghế, ... phục vụ cho các đội tuyển khi ôn luyện; máy chiếu, sách tham
khảo chưa đảm bảo, không đáp ứng được yêu cầu của bồi dưỡng học sinh giỏi.
2.2.4. Sự phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội
Trường chưa phối hợp tốt với các tổ chức xã hội giúp nhà trường về cơ
sở vật chất phục vụ giảng dạy các đội tuyển, quy chế chi tiêu nội bộ của nhà
3
trường chưa quy định rõ ràng về thưởng cho giáo viên có học sinh đạt thành
tích trong các kỳ thi cấp huyện, cấp tỉnh của nhà trường.
Công tác xã hội hóa giáo dục nhằm phối kết hợp giữa nhà trường - gia
đình - xã hội trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm mang lại tiếng nói
chung, và sự ủng hộ về mọi mặt cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn
chế nhất là về chủ trương, đường lối. Việc động viên các thầy cô có nhiều học
sinh giỏi và các học sinh có thành tích trong các kỳ thi học sinh giỏi chưa kịp
thời dẫn đến kết quả công tác này chưa cao.
2.2.5. Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi văn hóa lớp 9 cấp huyện, cấp
tỉnh của trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2009 - 2013
Năm học
2009 - 2010
2010 - 2011
2011 - 2012
2012 - 2013
Tổng
Nhất
0
0
0
0
0
Cấp huyện
Nhi
Ba
0
1
0
3
1
4
3
3
4
11
KK
3
5
7
6
21
Tổng
Cấp tỉnh
4
8
12
12
36
0
0
1
3
4
2.2.6. Đánh giá về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của trường THCS
Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2009 - 2013
Công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi chưa được giáo
viên, học sinh và phụ huynh quan tâm; học sinh chưa biết phân phối thời gian
cho việc học tập một cách hợp lý. Một số phụ huynh học sinh còn phó mặc việc
học tập cho nhà trường, việc học nâng cao của học sinh chưa được chú ý
thường xuyên. Việc kiểm tra, đánh giá công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của
trường còn xem nhẹ, điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho việc nâng cao chất
lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của trường còn chưa đáp ứng yêu cầu. Việc giáo
viên đi học hỏi các trường bạn và trao đổi kinh nghiệm và tài liệu lẫn nhau
chưa nhiều.
Đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, có trình độ đạt chuẩn nhưng chưa có
nhiều kinh nghiệm dạy bồi dưỡng học sinh giỏi.
Một số cán bộ, giáo viên chưa thực sự tâm huyết với việc dạy nâng cao,
chưa đáp ứng với yêu cầu ngày càng đổi mới của công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi. Cán bộ quản lý làm việc theo kinh nghiệm cá nhân; việc bố trí, sử dụng cán
bộ nhiều khi còn mang tính chủ quan. Công tác thi đua, khen thưởng chưa
khuyến khích được cán bộ quản lý và giáo viên phấn đấu nâng cao chất lượng
giáo dục mũi nhọn. Việc động viên, khen thưởng cho giáo viên giỏi và học
sinh giỏi chưa kịp thời, chưa gắn được việc bồi dưỡng học sinh giỏi với công
tác thi đua của trường.
Vì vậy, kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi của trường THCS Dân Lực giai
đoạn 2009 - 2013 còn thấp so với yêu cầu. Nguyên nhân chính do việc quản lý
hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi thiếu các giải pháp mang tính khả thi, cụ thể
như:
4
+ Hiệu trưởng chưa có biện pháp khuyến khích nhằm khơi dậy và
phát huy hết tiềm lực phát triển của giáo viên và học sinh chưa đi sâu vào
quản lý về chất lượng mũi nhọn.
+ Việc quản lý công tác bồi dưỡng học sinh giỏi chưa được triển khai
đồng bộ từ lãnh đạo nhà trường đến các tổ chuyên môn, giáo viên chủ
nhiệm, giáo viên bộ môn và giáo viên dạy đội tuyển.
+ Sự phối hợp giữa giáo viên dạy đội tuyển, học sinh, phụ huynh
học sinh trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi chưa được thường xuyên.
Giáo viên chưa quan tâm tới điều kiện, cách học, quá trình tự học của học
sinh; việc quản lý học sinh tự học ở nhà của phụ huynh chưa rõ nét.
+ Trình độ và kinh nghiệm của giáo viên phụ trách đội tuyển chưa đáp
ứng yêu đề ra của việc bồi dưỡng học sinh giỏi.
+ Tài liệu tham khảo của giáo viên và học sinh còn ít.
2.3. Các giải pháp quản lý nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh
giỏi ở trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2013 - 2017
2.3.1. Nâng cao nhận thức về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của cán
bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh học sinh
* Mục tiêu:
Nâng cao nhận thức về vị trí, tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi.
* Nội dung
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên phải có hiểu biết về quan điểm, chủ
trương chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo dục đào tạo, đặc biệt là vấn đề
đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Quán triệt mục tiêu “dân trí, nhân lực, nhân tài”
vào xây dựng kế hoạch của nhà trường, của giáo viên phải cụ thể hoá Nghị
quyết, chính sách vào hoạt động của mỗi cá nhân, mỗi tổ nhóm chuyên môn và
nhà trường.
Tuyên truyền để phụ huynh học sinh và các lực lượng xã hội vào cuộc tạo
điều kiện tốt nhất cho con em mình học tập, hiểu đúng kế hoạch bồi dưỡng
học sinh giỏi, chiến lược phát triển giáo dục của trường để hợp tác tích cực
h ơ n n ữ a với nhà trường.
* Cách tiến hành
Huy động tốt các nguồn lực cho công tác giáo dục:
Tuyên truyền để nội dung "Giáo dục là quốc sách hàng đầu", "Sự nghiệp
giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân và toàn xã hội", thực sự đi vào
cuộc sống. Điều quan trọng hàng đầu hiện nay là đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, nâng cao nhận thức về giáo dục, về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi,
giúp cho các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể và nhân dân nhận
thức đầy đủ hơn nữa về quan điểm “Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển bền
vững”, nhiệm vụ của giáo dục là đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tăng cường tuyên truyền thực hiện
Luật Giáo dục và những chủ trương đổi mới giáo dục của Nhà nước, Chính phủ
ban hành. Đây là cơ sở quan trọng để thống nhất ý chí, thống nhất hành động cho
toàn xã hội trong việc phát triển giáo dục, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục mũi
nhọn.
5
Tuyên truyền vận động toàn dân dưới nhiều hình thức, cả truyền thông đại
chúng và truyền thông trực tiếp, trước hết là thế hệ trẻ và những người trong độ
tuổi học sinh cấp THCS thấy được lợi ích, vai trò của giáo dục. Giáo dục thực sự
là chìa khóa để mở cánh cổng cuộc đời cho mọi người hướng tới tương lai.
Việc tuyên truyền phải nhấn mạnh được tầm quan trọng của công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi để tạo mối quan hệ đồng thuận giữa nhà trường, gia đình
và xã hội; vận động cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội tham gia “ tài
lực, trí lực, vật lực” cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Tạo mọi điều kiện,
mọi cơ hội cho tất cả những ai muốn học đều được học, được cống hiến hết
mình. Có nhận thức được đầy đủ lợi ích giá trị của việc học thì mọi người mới
học liên tục, học suốt đời, học từ xa, học ở thầy, học qua bạn, học qua Internet,
học trong sách vở, học ở thực tiễn, ...
Hiệu trưởng các trường phải có trình độ, có khả năng, tâm huyết với sự
nghiệp giáo dục, nhằm xây dựng được chương trình, kế hoạch huy động các nguồn
lực cho giáo dục.
Tóm lại:
Nhận thức có vai trò hết sức quan trọng trong mọi hoạt động thực tiễn
của con người. Thực tế sự thành công trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
ở nhà trường THCS Dân Lực trong những năm gần đây cho thấy vấn đề
nhận thức có vai trò đặc biệt quan trọng.
2.3.2. Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
* Mục tiêu
Nâng cao ý thức trách nhiệm, năng lực chuyên môn của đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Lựa chọn đúng những giáo viên giỏi, tâm huyết với công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi đồng thời bồi dưỡng để nâng cao chất lượng trình độ của đội ngũ giáo viên
dạy các đội tuyển; nâng cao năng lực chuyên môn, tích lũy kinh nghiệm giảng
dạy các đội tuyển, phát triển năng lực cá nhân, năng lực các tổ nhóm chuyên
môn phục vụ hoạt động dạy học chính khóa và bồi dưỡng học sinh giỏi.
* Nội dung
Trước hết chúng ta phải khẳng định giáo viên là yếu tố hàng đầu quyết
định chất lượng giáo dục. Để phát triển toàn diện học sinh, thầy cô giáo là lực
lượng trực tiếp thực hiện chương trình giáo dục của cấp học. Chất lượng giáo
dục của nhà trường phần lớn do đội ngũ giáo viên quyết định. Do đó, việc bồi
dưỡng, phát triển đội ngũ nhà giáo vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển
nhà trường. Tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
một cách toàn diện theo hướng chuẩn hóa là nhiệm vụ vừa đáp ứng yêu cầu
trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài nhằm thực hiện thành công chiến
lược phát triển giáo dục.
- Lựa chọn giáo viên bồi dưỡng học sinh giỏi:
+ Phải là giáo viên có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức chuẩn mực.
+ Có trình độ chuyên môn và phương pháp truyền đạt tốt, có năng khiếu
sư phạm và phương pháp dạy phù hợp.
6
+ Có trách nhiệm cao, nhiệt tình say mê với công việc, có kiến thức và
hiểu biết sâu rộng về môn được phân công giảng dạy, biết tích lũy kinh nghiệm
qua thực tiễn giảng dạy, biết gây hứng thú học tập cho học sinh, tạo cho
học sinh động cơ thái độ học tập đúng đắn.
- Bồi dưỡng giáo viên dạy đội tuyển học sinh giỏi:
+ Bồi dưỡng nhận thức về tư tưởng chính trị, phẩm chất nghề nghiệp.
+ Bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực sư phạm: thầy
giáo, cô giáo phải là người hiểu sâu về kiến thức chuyên ngành, biết rộng về
các bộ môn khoa học liên quan và có vốn văn hóa cơ bản cần thiết cho môn
được phân công dạy đội tuyển.
+ Bồi dưỡng khả năng tích lũy kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi.
Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên phải có ý thức trách nhiệm và năng lực
chuyên môn mới thực hiện được việc quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi đồng thời
mỗi cá nhân trong trường phải có khả năng tích lũy kinh nghiệm và kiến thức môn
mình phụ trách . Điều quan trọng hơn cả là sự phổ biến kinh nghiệm của mình cho
tập thể để tác dụng của kinh nghiệm tích lũy ở mỗi người được bổ sung và lan
rộng hơn góp phần vào sự thành công của cả trường trong công tác giáo dục đại
trà cũng như giáo dục mũi nhọn.
* Cách tiến hành
Để tập thể cán bộ giáo viên thực hiện tốt được nhiệm vụ theo xu hướng
đổi mới giáo dục và đáp ứng được yêu cầu bồi dưỡng học sinh giỏi, thì công tác
bồi dưỡng giáo viên có ý nghĩa quyết định sự thành công của mục tiêu nâng cao
chất lượng giáo dục. Thực hiện việc bồi dưỡng giáo viên được tiến hành trong
suốt quá trình công tác của giáo viên, với mục tiêu cập nhật, bổ sung kiến thức,
đào tạo tiếp tục, đào tạo lại về chuyên môn nghiệp vụ cho người giáo viên, giúp
người giáo viên không ngừng nâng cao năng lực và phẩm chất nghề nghiệp, có
trình độ chuyên môn sâu, rộng, có kỹ năng sư phạm, đáp ứng yêu cầu ngày càng
cao về chất lượng. Muốn vậy, giáo viên phải tự học, tự nghiên cứu đọc và ghi
chép nhiều tài liệu tham khảo; có thói quen ham đọc các sách báo, tạp chí khoa
học để thu thập các thông tin hữu ích.
Trong tâm lí học sư phạm đã khẳng định: trình độ tư tưởng, phẩm chất
đạo đức, trình độ học vấn và sự phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của học sinh
không chỉ phụ thuộc vào chương trình và sách giáo khoa, cũng không chỉ phụ
thuộc vào nhân cách học sinh mà còn phụ thuộc vào ý thức, trách nhiệm, phẩm
chất chính trị, trình độ chuyên môn và trình độ tay nghề của đội ngũ giáo viên
trong công tác giảng dạy, bồi dưỡng học sinh giỏi. Học sinh có học tập đạt kết
quả cao nhất hay không phụ thuộc phần lớn vào người thầy.
Một số giải pháp để nâng cao ý thức trách nhiệm và năng lực chuyên môn
của đội ngũ giáo viên trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi bao gồm:
Một là: Để tạo được uy tín, niềm tin trong lòng học sinh và phụ huynh
học sinh, trước tiên người thầy phải có đạo đức trong sáng, tác phong chuẩn
mực, cách đối nhân xử thế của người thầy với mọi người xung quanh, với học
sinh và đồng nghiệp phải mang tính mô phạm, chuẩn mực là tấm gương cho học
sinh noi theo. Thực hiện đúng tinh thần cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là một
tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”.
7
Hai là: Thầy cô phải truyền được hứng thú và đam mê công việc của
mình cho học sinh. Thầy không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ,
nhiệt huyết với công việc, sự phấn đấu vươn lên trong mọi lĩnh vực của cuộc
sống sẽ ảnh hưởng lớn tới hứng thú và lòng đam mê học tập của học sinh. Từ
đó, tình cảm của thầy trò thêm gắn bó, đam mê, nhiệt huyết của thầy sẽ chuyển
dần sang học sinh trong suốt quá trình học tập và rèn luyện.
Ba là: Thầy cô phải có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, hiểu biết thực
tiễn phong phú, có kiến thức chuyên sâu thì mới giúp học sinh nhận được kiến
thức chính xác nhất, đầy đủ nhất với phương pháp dễ hiểu nhất. Hơn nữa, lòng
tin vào kiến thức của thầy giúp học sinh vững tin trong học tập, tạo cho các em
đam mê, hứng thú với bộ môn từ đó mới nâng cao được kết quả học tập của các
em.
Bốn là: Người thầy phải công bằng trong tình cảm chính xác trong kiến
thức, công bằng trong đánh giá, thương yêu, quan tâm, giúp đỡ và tôn trọng tới
học sinh, tạo niềm tin ở các em. Ở lứa tuổi học sinh THCS các em đang có
những biến đổi về tâm sinh lí nên rất dễ bị tổn thương, dễ bị kích động. Người
thầy phải tác động tế nhị tránh việc can thiệp thô bạo động viên khích lệ các em
học tập giúp các em vượt khó vươn lên trong học tập để đạt kết quả cao nhất.
Năm là: Phải chỉ ra ngưỡng cần vượt qua của học sinh để đạt thành tích
cao nhất trong thi cử. Đạt giải ở mỗi kỳ thi là đích cần đạt ở kỳ thi đó. Để đến
được đích, tới được đỉnh - người thầy phải "thiết kế" được những bậc thang,
hướng dẫn cho học sinh "xây và bước". Có nghĩa là phải dành cho học sinh tư
duy kiến thức có trình tự thứ bậc. Học sinh hiểu và làm được sẽ tạo cho các em
tự tin và hứng thú, ham học hỏi, hiểu đúng và sâu phần kiến thức thầy định ra.
Đừng để học sinh "quá tải", nhất là đừng làm cho học sinh sợ các kỳ thi.
Sáu là: Sự động viên là yếu tố không thể thiếu trong dạy học, người thầy
cho học sinh những lời khen đúng lúc, đúng mực khi các em có sự nỗ lực hoặc
làm tốt yêu cầu của giáo viên. Đồng thời nêu những tấm gương của đàn anh đi
trước, của thầy cô thời còn học trung học, nhất là học sinh giỏi đang ở trường ở
lớp để các em thấy đáng phải học tập, noi theo.
Muốn nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi thì mỗi giáo viên
phải thay đổi về kiến thức và phương pháp giảng dạy chú trọng khâu hướng
dẫn tự học cho học sinh đồng thời phải nhận thức được việc bồi dưỡng và tự
bồi dưỡng là cấp thiết. Vì vậy, mỗi giáo viên, mỗi cán bộ quản lý, mỗi nhà
trường phải thực sự quan tâm việc xây dựng một kế hoạch bồi dưỡng cán bộ
giáo viên một cách khoa học, mang tính khả thi bằng cách phối hợp tích cực
với cơ quan quản lý cấp trên để tổ chức nghiêm túc việc bồi dưỡng, tự bồi
dưỡng cho mỗi cán bộ, giáo viên, xem vấn đề nâng cao trình độ của mỗi cán bộ
giáo viên là một tiêu chí trong việc xét thi đua cuối năm học.
Nâng cao chất lượng từng tiết học chính khóa cũng như tiết bồi dưỡng
học sinh giỏi của giáo viên sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
và giáo dục mũi nhọn.
8
2.3.3. Đổi mới qui trình đào tạo, tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường THCS Dân Lực
* Mục tiêu:
Phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi để đạt thành tích trong
các kỳ thi học sinh giỏi và thi vào trung học phổ thông.
* Nội dung
Phát hiện những học sinh có k i ế n t h ứ c c ơ b ả n v ữ n g v à n g ,có ý
thức vươn lên trong học tập, có ý thức tự học, ... để bồi dưỡng thành những học
sinh giỏi có khả năng phát triển bền vững góp phần đào tạo nhân tài, đào tạo
tinh hoa cho đất nước.
* Cách tiến hành
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi không chỉ chú ý số lượng học sinh giỏi
mà còn phải chú ý đến chất lượng và nội dung đào tạo nhằm trang bị cho học
sinh đầy đủ kiến thức, khả năng phát hiện vấn đề, kỹ năng và năng lực phản xạ
trước một vấn đề, đặc biệt là phát triển phương pháp tư duy, xây dựng bản lĩnh
và nghị lực để vượt qua khó khăn hoàn thành chỉ tiêu đề ra.
Để có thành tích ổn định lâu dài phải luôn coi trọng việc phát hiện tài
năng ngay từ lớp 6 và tiếp tục bổ sung ở các lớp 7, 8, 9; xây dựng và hoàn chỉnh
các kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi sao cho có tính kế thừa và phát triển, kiến
thức lớp trước tạo điều kiện để học các lớp sau vững vàng hơn.
Người học được tuyển chọn, học tập dưới sự dìu dắt của các giáo viên cốt
cán theo kế hoạch cụ thể của nhà trường và nội dung đào tạo được tiếp thu, chọn
lọc từ các trường chất lượng cao của huyện, của tỉnh.
Tài năng là vốn quý của nước nhà., để thực hiện mục tiêu đào tạo thế hệ
trẻ Việt Nam trở thành người có tài, có đức kế tục sự nghiệp cách mạng thì
nhiệm vụ của các thầy, cô giáo phải phát hiện nhân tố, có kế hoạch bồi dưỡng
và thực hiện bồi dưỡng học sinh có năng khiếu một cách khoa học.
- Đổi mới qui trình phát hiện và tuyển chọn
Bước 1: Căn cứ vào điểm và kết quả của năm học trước, nhất là điểm của
các kỳ thi mà nhà trường tổ chức đánh giá nghiêm túc và trung thực. Khả năng
tiếp thu trên lớp, cách tự học ở nhà, khả năng trình bày bài làm để chọn các em
vào danh sách ôn luyện.
Bước 2: Tuyển chọn bằng cách trao đổi đối với từng cá nhân học sinh để
nắm bắt được tâm tư nguyện vọng, sở thích, sở trường của các em nhằm phát
hiện được những học trò yêu thích và đam mê bộ môn của mình.
Bước 3: Tiến hành bồi dưỡng một thời gian, kiểm tra đánh giá sau bồi
dưỡng và tổ chức thành lập đội tuyển. Học sinh cần được kiểm tra, sát hạch và
tuyển lựa qua nhiều vòng. Đây là bước quan trọng trong khâu tuyển chọn đội
tuyển học sinh giỏi.
Trong giai đoạn 2013 - 2017, trường đã thành lập đội tuyển các môn văn
hóa lớp 9 dự thi huyện sau khi Kiểm định chất lượng học sinh giỏi lớp 8 vào
tháng 4 hàng năm. Sau quá trình dạy bồi dưỡng các đội tuyển được kiểm tra, sát
hạch bằng một bài thi theo chuẩn kiến thức, kĩ năng và phân hóa các đối tượng
học sinh.
9
- Đổi mới công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Công tác tổ chức: Sau khi tuyển chọn học sinh giáo viên thực hiện giảng
dạy theo kế hoạch của nhà trường do Hiệu trưởng quyết định thành lập cho từng
khối môn; phân công giáo viên trực tiếp dạy ở các lớp và xin ý kiến Phòng Giáo
dục và Đào tạo.
Tuyển chọn giáo viên giảng dạy: Giáo viên dạy đội tuyển có các tiêu
chuẩn sau:
- Phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ năng lực chuyên môn và kỹ năng sư
phạm giỏi.
- Có trách nhiệm cao, nhiệt tình say mê với công việc, có kiến thức và
hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực được phân công giảng dạy.
- Có kinh nghiệm và phương pháp dạy phù hợp.
- Thầy phải biết hướng cho các em động cơ thái độ học tập đúng đắn tạo
niềm say mê yêu thích và niềm hứng thú trong học tập cho các em.
- Người thầy giỏi là người thầy dạy cho các em biết phương pháp học và
tự học. Biết cách giúp các em lấp đầy lỗ hổng kiến thức, sửa sai sau khi học sinh
làm bài .
Thời gian giáo viên giảng dạy học sinh giỏi: Ngoài thời gian dạy theo kế
hoạch, công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phải được tiến hành cả trong những tiết
dạy chính khóa, thông qua hệ thống câu hỏi, các bài tập ở dạng từ dễ đến khó,
căn cứ vào năng lực từng học sinh mà giáo viên có những tác động sư phạm đến
với các em một cách phù hợp, đưa nhiều kiến thức mới có yêu cầu cao để các
em tiếp cận. Sau đó, phải dành thời gian chấm và chữa bài một cách chi tiết,
khích lệ, động viên đúng mực giúp học sinh rút kinh nghiệm kịp thời.
Việc bồi dưỡng học sinh năng khiếu phải dựa trên nền tảng vững chắc của
chất lượng đại trà. Những học sinh có năng khiếu có quyền được học tập và phát
triển năng lực theo sở trường của mình, các em sẽ được học những tài liệu giáo
trình nâng cao, chuyên sâu hơn.
- Xây dựng kế hoạch, nội dung và phương pháp bồi dưỡng
Để học sinh có kiến thức khi tham gia các kỳ thi học sinh giỏi, học sinh
phải chắc chương trình giáo dục theo chuẩn kiến thức kỹ năng và kiến thức
nâng cao.
+ Thành lập Ban xây dựng kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi bao
gồm: Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, các Tổ trưởng chuyên môn, nhóm trưởng
chuyên môn, giáo viên.
+ Sưu tầm tài liệu giảng dạy các môn Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học,
Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân và Tiếng Anh.
+ Trao đổi kinh nghiệm và tài liệu giảng dạy, tích lũy kiến thức tr ong tổ,
nhóm chuyên môn.
- Công tác giảng dạy của Thầy
+ Trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi phải tôn trọng nguyên tắc "dân chủ"
và "bình đẳng". Cần trang bị cho học sinh các tri thức, kỹ năng, nội dung cơ bản
học sinh học chính khóa sau đó nâng cao, mở rộng, thay đổi cách đặt vấn đề khi
ra đề bài giúp học sinh kĩ năng phản xạ với các dạng bài tập.
10
+ Giáo viên phải lấy hoạt động học của học sinh làm trung tâm, nên chú ý
tới những đặc trưng cơ bản đó là: tính sáng tạo; tính tự giác; tính độc lập tự chủ;
khả năng ý chí nghị lực của người học.
+ Cần sử dụng các phương pháp tích cực như: phối hợp học tập cá thể với
học tập hợp tác; tổ chức linh hoạt các hoạt động học tập của học sinh ở trên lớp
dưới nhiều hình thức khác nhau.
+Giáo viên phải hiểu nhu cầu và nguyện vọng của người học chú ý cả
những đặc điểm tâm sinh lý, tư duy của người học để bồi dưỡng cho học sinh
năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, khả năng tự giải quyết vấn đề và hướng đến
những vấn đề cao hơn.
+ Biết hướng dẫn tổ chức cho học sinh tự mình khám phá kiến thức mới
và đặc biệt là nắm vững phương pháp học tập bộ môn. Phân hóa mức độ giờ học
theo đối trượng, động cơ người học để có cách bồi dưỡng hợp lý.
Luyện cho các em thói quen khai thác kiến thức ở nhiều góc độ, phương
diện khác nhau, biết đặt giả thiết và tìm được nhiều cách giải khác nhau.
- Việc học của trò
+ Thực hiện và nắm kỹ nội dung và các thao tác của bộ môn dưới sự
hướng dẫn của thầy.
+ Tích cực chủ động, sáng tạo trong quá trình học.
Điều quan trọng là quá trình tự học của trò, tự học là điều kiện tốt nhất để
phát triển tư duy độc lập và sáng tạo của học sinh. Nếu học sinh có tư duy tốt thì
sự tự học sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn, hiểu biết ngày càng thêm bền vững dẫn
đến chất lượng và hiệu quả bài làm càng chính xác và điểm số càng cao.
Tự học là phương tiện nhưng cũng là mục đích ý nghĩa tự giác trong
phương pháp học tập của học sinh, cũng chính là sự biểu hiện về sự hình thành
và phát triển nhân cách.
+ Trong quá trình cùng nhau hợp tác học tập, học sinh có thể tự chấm và
chữa bài cho nhau để các em có được sự mạnh dạn và quyết tâm trong xử lý các
tình huống trong quá trình học, tạo không khí thoải mái thúc đẩy tính tích cực
trong học tập, các em sẽ học được cái hay, cái được của bạn và biết cần tránh
những sai sót trong quá trình làm bài.
Có thể khẳng định lại một lần nữa phát hiện, tuyển chọn có tính chất
quyết định trong quá trình bồi dưỡng học sinh. Nếu như quá trình bồi dưỡng
không tuân thủ kế hoạch, nội dung, phương pháp bồi dưỡng thì khó đạt kết quả.
Mỗi người học có xuất thân khác nhau, sự giáo dục và truyền thống cũng như
điều kiện của mỗi học sinh hoàn toàn khác nhau nhưng mỗi con người hình
thành và phát triển đều chịu tác động qua lại của ba yếu tố: di truyền, môi trường
và tự thân vận động. Hiểu và nắm vững những vấn đề này sẽ giúp cho người dạy
có những hiểu biết về tâm lý và nhu cầu, điều kiện học tập của người học. Từ
đó, người dạy sẽ có những điều chỉnh hợp lý về phương pháp bộ môn kết hợp
nhuần nhuyễn với yêu cầu kiến thức mà học sinh cần lĩnh hội.
2.3.4. Phát huy năng lực tự học, tự nghiên cứu của học sinh giỏi cấp
THCS
* Mục tiêu: Nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu của học sinh giỏi
cấp THCS.
11
* Nội dung
Xưa nay, người thầy luôn giữ vai trò quan trọng trong việc đào tạo nhân
tài cho xã hội. Người thầy phải có đủ tài năng và đức độ. Sự giỏi của thầy không
chỉ là kiến thức mà còn là phương pháp truyền đạt, phương pháp tìm hiểu và giải
quyết vấn đề. Chính phương pháp giảng dạy sẽ hình thành cho người học kỹ
năng tự chiếm lĩnh kiến thức.
Kiến thức trong trường học đó là nấc thang, là bước đệm để người học
bước xa hơn. Vì vậy, giáo viên phải rèn cho học sinh khả năng tự học, tự nghiên
cứu.
Hiện nay, có nhiều cuộc thi cấp tỉnh, cấp quốc gia dành cho học sinh cấp
THCS như: cuộc thi nghiên cứu khoa học kĩ thuật; cuộc thi vận dụng kiến thức
liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn, ... Đây là cơ hội giúp học sinh
có khả năng tự học, tự nghiên cứu.
* Cách tiến hành
Muốn đạt mục tiêu, người thầy phải đánh giá được: điểm mạnh, điểm yếu
về học tập của học sinh. Giáo viên biết những thế mạnh, những khả năng vượt
trội để khích lệ học sinh phát huy nó lên cao độ.
Để tự học, tự nghiên cứu hiệu quả, điều cần thiết là người thầy phải rèn
cho học sinh phải có được: sự chủ động; sự kiên trì; tính kỉ luật; tính tự lực; kĩ
năng tìm đọc tài liệu; sự tự tin, hứng thú, say mê; định hướng (sự định hướng
của giáo viên giúp cho quá trình tự học, tự nghiên cứu của học sinh đi đến thành
công bằng con đường ngắn nhất).
Phương pháp dạy học tích hợp giúp học sinh hình thành và phát triển
năng lực tự học, tự nghiên cứu
Hiện nay, việc bồi dưỡng học sinh giỏi đã được các nhà trường tổ chức
đào tạo theo định hướng “Phát triển năng lực người học”. Nhằm giúp người học
chủ động, tích cực trong việc lĩnh hội kiến thức, kỹ năng. Đặc điểm cơ bản nhất
có ý nghĩa trung tâm của việc đào tạo "Phát triển năng lực người học" là định
hướng và chú trọng vào "kết quả", vào "đầu ra" của quá trình đào tạo, điều đó có
nghĩa là: các học sinh có thể lĩnh hội và vận dụng được các đơn vị kiến thức
trong một tình huống nhất định theo tiêu chuẩn đề ra.
Hiên nay, ở Việt Nam và trên thế giới, phương pháp dạy học tích hợp
được coi là phương pháp dạy học hiệu quả để hình thành và phát triển năng lực
người học. Trong dạy học, tích hợp có thể được coi là sự liên kết các các đối
tượng giảng dạy, học tập trong cùng một kế hoạch hoạt động để đảm bảo sự
thống nhất, hài hòa, trọn vẹn của hệ thống dạy học nhằm đạt mục tiêu dạy học
tốt nhất.
Vì vậy, từ góc độ tích hợp dọc, trong tình huống cụ thể của lĩnh vực đào
tạo hiện nay, có thể coi dạy học tích hợp là quá trình dạy học mà ở đó các nội
dung, hoạt động dạy kiến thức, kỹ năng, thái độ được tích hợp với nhau trong
cùng một nội dung để hình thành và phát triển năng lực của người học. Người
dạy phải phân tích được các nhiệm vụ học tập của học sinh trong một bài học
gắn với thực tiễn để hình thành năng lực hoặc nhóm năng lực. Cần thực hiện quá
trình này theo một chu trình khép kín định kỳ trong giáo dục: "Thiết kế - Tổ
chức - Đánh giá ".
12
2.3.5. Tăng cường công tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường
THCS Dân Lực
* Mục tiêu
- Để có cách nhìn tổng quát về hướng phát triển về bồi dưỡng học
sinh giỏi, tạo cho các cấp quản lý và giáo viên khả năng xây dựng kế hoạch
quản lý và dạy học khoa học; tăng cường kỷ cương, nề nếp trong việc thực hiện
chương trình, kế hoạch dạy học.
- Nâng cao chất lượng học tập, chất lượng bồi dưỡng, đáp ứng yêu cầu
của xã hội và mục tiêu của giáo dục cấp THCS.
* Nội dung
Thực hiện đầy đủ, nghiêm túc chương trình giảng dạy các bộ môn theo
quy định của Bộ GD&ĐT.
Trong kế hoạch phải thể hiện rõ mục tiêu, thời gian, chương trình, cơ
sở vật chấ t - thiết bị dạy học , ph ư ơng pháp bồi dưỡng, các lực lượng
tham gia bồi dưỡng, chỉ tiêu, số lượng của đội tuyển.
Quản lý chương trình, kế hoạch giảng dạy tức là đưa ra các phương pháp
quản lý yêu cầu giáo viên căn cứ vào kế hoạch đã đề ra để thực hiện.
* Cách tiến hành
- Làm tốt công tác quản lý chỉ đạo nâng cao chất lượng đại trà, tạo đà
cho phát hiện học sinh giỏi
Trước tiên, tập trung xây dựng đội ngũ đoàn kết, thống nhất, mạnh về
chuyên môn, nghiệp vụ, vững vàng về tư tưởng chính trị. Để làm được điều đó
nhà trường đi từ xây dựng phong cách làm việc dân chủ, nêu gương, luôn
khuyến khích các ý kiến phản biện mang tính xây dựng, chính điều này phát huy
được sự sáng tạo của từng cá nhân. Xây dựng đội ngũ vững mạnh trên cơ sở
lòng tin của lãnh đạo nhà trường với giáo viên, và giữa giáo viên với lãnh đạo
nhà trường. Hiệu trưởng nhà trường luôn khuyến khích sự đổi mới, sáng tạo
trong từng công việc, nhất là trong đổi mới phương pháp dạy học trên cơ sở ứng
dụng công nghệ hiện đại, coi công nghệ thông tin như là một công cụ để nâng
cao hiệu quả giờ dạy, biến quá trình học thành quá trình tự học.
Nhà trường đã tổ chức đánh giá học sinh một cách thực chất. Định kỳ các
trường đã tổ chức đánh giá năng lực học sinh giỏi ở các môn như: Toán, Ngữ
văn, Tiếng Anh, ... Bên cạnh đó, nhà trường còn thường xuyên tổ chức các sân
chơi trí tuệ, các buổi ngoại khóa với các nội dung thiết thực phù hợp với từng
khối lớp.
Như vậy, nhà trường đã tạo ra được môi trường giáo dục thân thiện lành
mạnh, khơi dậy tiềm năng của học sinh trên cơ sở đó phát hiện và bồi dưỡng học
sinh giỏi.
- Công tác tham mưu của nhà trường với cấp ủy, chính quyền
Phòng GD&ĐT và các trường đã tham mưu với cấp ủy, chính quyền để
Hội đồng nhân dân huyện Triệu Sơn ra Nghị quyết về chế độ khen thưởng và hỗ
trợ học sinh đạt giải các cấp. Với Nghị quyết này đã cụ thể hóa quyết tâm chính
trị và sự quan tâm của toàn xã hội cho sự nghiệp giáo dục. Điều đó là nguồn
13
động viên cổ vũ lớn lao cho thầy và trò trong việc khắc phục khó khăn để vươn
lên hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Hiệu trưởng nhà trường đã tham mưu với cấp ủy, chính quyền để xây
dựng cơ sở vật chất cho nhà trường theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa. Tất cả
các phòng học bộ môn đều được lắp đặt trang thiết bị, máy móc phục vụ cho
việc nâng cao chất lượng dạy và học; tham mưu với Phòng GD&ĐT trong việc
tuyển chọn học sinh giỏi vào các đội tuyển theo hướng: không chọn nhầm,
không để sót.
2.3.6. Huy động mọi nguồn lực hỗ trợ công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
ở trường THCS Dân Lực
* Mục tiêu
Huy động được cộng đồng góp phần nâng cao chất lượng đại trà nói
chung và chất lượng của việc bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng.
* Nội dung
- Xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh tạo điều kiện để toàn dân
chăm lo cho sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ.
- Đa dạng hoá các nguồn lực cho giáo dục, cho công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi.
* Cách tiến hành
Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo của Đảng về giáo dục, Ngành giáo dục
đang tích cực đổi mới nội dung, chương trình, đổi mới phương pháp dạy học,
đổi mới quản lý giáo dục, đổi mới quản lý dạy bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm
hoàn thành mục tiêu "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài".
Bồi dưỡng học sinh giỏi là một hoạt động mang tính xã hội cao. Do đó,
muốn thực hiện tốt công tác này chúng ta phải chú trọng tạo lập được mối quan
hệ gắn bó khăng khít giữa gia đình, nhà trường và học sinh. Nếu chỉ có nhà
trường, chỉ riêng Ngành giáo dục thì không thể làm tốt công tác này được. Tự
xác định rõ nhiệm vụ, tầm quan trọng và được sự hướng dẫn của Phòng
GD&ĐT, trường THCS Dân Lực đã làm tốt các công việc sau:
- Mỗi năm chuẩn bị vào đầu năm học, nhà trường đã xây dựng kế hoạch
bồi dưỡng học sinh giỏi, phân công chuyên môn một cách hợp lý, lựa chọn giáo
viên có đủ phẩm chất, năng lực, tinh thần trách nhiệm và kinh nghiệm để bồi
dưỡng học sinh giỏi.
- Tổ chức Hội nghị phối hợp giữa giáo viên dạy đội tuyển, giáo viên chủ
nhiệm, phụ huynh học sinh và lãnh đạo nhà trường để bàn về kế hoạch dạy đội
tuyển học sinh giỏi lớp 9 (các khối lớp khác có đội dự tuyển). Kết hợp với nhà
trường, phụ huynh giúp các em nhận thức, xác định rõ mục tiêu học tập, ủng hộ
kế hoạch dạy học của nhà trường cũng như của thầy cô dạy đội tuyển. Trang bị
đầy đủ đồ dùng học tập, tài liệu tham khảo, hướng dẫn con em sử dụng hợp lí
quỹ thời gian ở nhà. Thường xuyên liên lạc với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên
dạy đội tuyển, với nhà trường và bạn học để kịp thời nắm bắt tình hình học tập
của con mình
- Thường xuyên nắm bắt tình hình giảng dạy của giáo viên và tình hình
tiếp thu kiến thức của học sinh để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp: thời gian
học, kiến thức, hứng thú và đam mê học tập của học sinh.
14
- Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục kết hợp với các lực lượng xã hội
động viên nhà trường, khuyến khích khen thưởng kịp thời với giáo viên và học
sinh có thành tích cao trong các kỳ thi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh.
Hiện nay, có hai nguồn lực chính trong quá trình huy động xã hội hóa giáo
dục gồm: nguồn lực vật chất (tài lực, vật lực, nhân lực, đất đai, trường sở, trang
thiết bị, ...) phục vụ giảng dạy và học tập; nguồn lực khác (việc tạo ra môi
trường giáo dục thống nhất, các yếu tố tinh thần, sự ủng hộ các chủ trương về
giáo dục, sự tư vấn, trao đổi thông tin, kinh nghiệm, ...). Trong thực tế, trường
THCS Dân Lực đã tập trung đúng mức để khai thác nguồn lực hỗ trợ cho công
tác dạy và học. Mỗi cán bộ giáo viên Thực hiện xã hội hóa giáo dục tốt sẽ góp
phần nâng cao dân trí, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện và hiệu quả của
việc bồi dưỡng học sinh giỏi của các nhà trường trong giai đoạn hiện nay.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với việc bồi dưỡng học
sinh giỏi ở trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2013 - 2017
Trên cơ sở đánh giá đúng thực trạng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường THCS Dân Lực, tôi đề xuất một số giải pháp quản lý góp phần nâng cao
chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi giai đoạn 2013 - 2017 và những năm tiếp
theo.
Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi văn hóa lớp 9 cấp huyện, cấp tỉnh
của trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn giai đoạn 2013 - 2017
Năm học
2013 - 2014
2014 - 2015
2015 - 2016
2016 - 2017
Tổng
Nhất
0
0
0
1
1
Cấp huyện
Nhi
Ba
3
3
2
3
2
6
5
6
12
18
KK
8
11
13
12
44
Tổng
Cấp tỉnh
14
16
21
24
75
3
2
2
6
13
Các giải pháp đã nêu là một thể thống nhất, có quan hệ biện chứng chặt
chẽ với nhau, giải pháp này là tiền đề, điều kiện để thực hiện tốt giải pháp kia và
ngược lại.
Sau khi áp dụng các giải pháp quản lí nhằm nâng cao chất lượng bồi
dưỡng học sinh giỏi tại trường THCS Dân Lực, tôi nhận thấy kết quả bồi dưỡng
học sinh giỏi tăng dần, số lượng giải sau khi áp dụng các giải pháp cao hơn hẳn,
đặc biệt là số học sinh giỏi văn hóa lớp 9 cấp tỉnh tăng từ 4 học sinh giai đoạn
2009 - 2013 lên 13 học sinh giai đoạn 2013 - 2017.
Giai đoạn
2009 - 2013
2013 - 2017
Nhất
0
1
Cấp huyện
Nhi
Ba
4
11
12
18
KK
21
44
Tổng
Cấp tỉnh
36
75
4
13
15
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sáng kiến đã đánh giá được thực trạng, những mặt còn hạn chế của công
tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường THCS Dân Lực, huyện Triệu Sơn
giai đoạn 2009 - 2013. Qua quá trình quản lý công tác bồi dưỡng học sinh giỏi,
tôi đã chỉ đạo các tổ chuyên môn và giáo viên phụ trách thực hiện các giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi của trường mình; các giải
pháp tôi đưa ra đều có căn cứ khoa học, mang tính khả thi và thực tiễn áp dụng ở
trường THCS Dân Lực đã đạt kết quả đáng khích lệ.
Về chủ trương và kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi đã được thống nhất
cao giữa nhà trường - gia đình - xã hội.
Về cơ sở vật chất phục vụ cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đã được
đầu tư và hỗ trợ từ UBND huyện, UBND xã và phụ huynh học sinh đảm bảo cho
các đội tuyển học sinh giỏi của trường có điều kiện để học tập và phát huy thành
tích của mình.
Kết quả thi học sinh giỏi cấp huyên, cấp tỉnh tăng dần và phát triển bền
vững. Trước năm 2013, trường THCS Dân Lực xếp từ thứ 15 đến thứ 25 toàn
huyện; giai đoạn 2013 - 2017 luôn xếp trong tốp 5 toàn huyện. Đặc biệt, năm
học 2016 - 2017 xếp thứ 2 về kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi văn hóa lớp 9 cấp
huyện, cấp tỉnh.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Đối với cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp
Các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước cần được
cụ thể hóa thành Nghị quyết. Trên cơ sở đó, để cấp ủy các địa phương xây dựng
thành chương trình hành động cụ thể, huy động tối đa sức lực, trí tuệ toàn xã hội
cho sự nghiệp giáo dục.
Căn cứ điều kiện, tình hình thực tế của địa phương để xây dựng kế hoạch
khoa học về quản lý nâng cao chất lượng giáo dục. Đầu tư nguồn ngân sách ưu
tiên cho giáo dục theo tinh thần “Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”.
Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất như: bàn ghế đúng quy chuẩn, máy chiếu,
máy vi tính cho các phòng học chính khóa đồng thời là phòng bồi dưỡng học
sinh giỏi, .... Ngoài ra, cần đầu tư nhà đa năng cho các em thư giãn và rèn luyện
thể dục thể thao sau những buổi bồi dưỡng học sinh giỏi căng thẳng.
3.2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo
Đẩy mạnh hơn nữa công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Tiếp tục chỉ đạo đổi
mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá, đổi mới việc quản lý công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi, cung cấp nhiều nguồn tài liệu tham khảo có giá trị theo
hướng thiết thực, hiệu quả và có tính định hướng để các giáo viên đứng đội
tuyển các trường có thêm tài liệu nghiên cứu để kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi
được tốt hơn nhất là với các giáo viên bước đầu tham gia công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi.
Trang bị thêm trang thiết bị cho các nhà trường nhất là máy vi tính dùng
cho giáo viên và cho công tác quản lý để cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh
có thêm kênh kiến thức phong phú hơn phục vụ cho phần ôn luyện của các đội
tuyển.
16
Vì thời gian và trình độ có hạn nên sáng kiến này không tránh khỏi những
thiếu xót và hạn chế. Rất mong sự góp ý của giám khảo, các đồng nghiệp và các
giáo viên phụ trách các đội tuyển thi học sinh giỏi các cấp để tác giả chỉnh lý, bổ
sung nhằm mang đến kết quả tốt hơn cho công tác quản lý ở trường THCS Dân
Lực, cũng như cho công tác quản lý bồi dưỡng học sinh giỏi ở các trường trên
địa bàn huyện nhằm phát hiện, bồi dưỡng được nhiều học sinh giỏi có tài có đức
cho huyện Triệu Sơn góp phần tạo ra những công dân ưu tú sau này cho đất
nước.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
PHÓ HIỆU TRƯỞNG
Thanh Hóa, ngày 21 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung
của người khác
Nguyễn Thị Oanh
Lê Thị Thu
17