Bài 26. Câu trần thuật đơn

Trường THCS

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ
THẦY CÔ VỀ DỰ TIẾT HỌC

Môn: Ngữ văn
LỚP 6A1

Giáo viên thực hiện


1. Em hãy cho biết thế nào là thành
phần chính của câu?
Thành phần chính của câu là những thành
phần bắt buộc phải có mặt để câu có cấu
tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn
vẹn


2.Xác định thành phần chính của câu trong
những câu sau đây? Cho biết chủ ngữ trả lời
cho câu hỏi gì? Vị ngữ trả lời cho câu hỏi gì?
a .Ngày mai, tôi đi Nha Trang.
TN

CN

VN

b. Trên cánh đồng, đàn bò đang ăn cỏ.
TN

CN

VN


TIẾNG VIỆT:

TIẾT 110

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần thuật đơn
là gì?
1. Ví dụ
2.Nhận xét

Nghe chưa hết câu, tôi đã
hếch răng lên, xì một hơi rõ
dài. 1Rồi, với điệu bộ khinh
khỉnh, tôi mắng: 2
- Hức! 3 Thông ngách sang
nhà ta? 4 Dễ nghe nhỉ! 5Chú
mày hôi như cú mèo thế này,
ta nào chịu được. 6Thôi,im
cái điệu hát mưa dầm sùi sụt
ấy đi. 7 Đào tổ nông thì cho

chết! 8
Tôi về, không một chút bận
tâm. 9
(Tô Hoài)


ST
T
1

2

Câu
Cha nghe hết câu, tôi đã
hếch răng lên , xì một hơi
rõ dài .
Rồi , với bộ điệu khinh
khỉnh , tôi mắng :

Chức
năng

Kiểu
câu

K

Trn thut

K

Trn thut

BLCX
Hi

Cm thỏn
Nghi vn

BLCX

Cm thỏn

3

Hức!

4

Thông ngách sang nhà ta ?

5

Dễ nghe nhỉ !

6

Chú mày hôi nh cú mèo thế
này ,ta nào chịu đợc.

Nhn xột Trn thut

7

Thôi, im cái điệu hát ma
dầm sùi sụt ấy đi.

Yờu cu

Cu khin

8

Đào tổ nông thì cho chết !

BLCX

Cm thỏn

9

Tôi về , không một chút bận

K

Trn thut


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN
1

I. Câu trần thuật đơn là Nghe chưa hết câu, tôi đã hếch
CN
VN
gì?
răng lên, xì một hơi rõ dài.
1. Ví dụ
2.Nhận xét

2

Rồi, với điệu bộ khinh khỉnh,

-=Câu
> Câu
1,2,trần
6, 9:thuật
Kể,tả,đơn
nêulàý câu:
kiến.
3.
Ghi
nhớ
.
+ Xét
->
Câu
về
trần
mục

thuật.
đích nói: câu dùng tôi mắng:
SGK / 101
để giới thiệu, tả hoặc kể, nêu ý CN VN
-Câu 1, 2, 9 có cấu tạo là một cụm 6
kiến về một sự việc, sự vật.
C – V:
ChúCNmày hôi như cú mèo thế
+ Xét về cấu tạo: câu do một
VN
-> Câu trần thuật đơn.
cụm C- V tạo thành.
này, ta nào chịu được.
CN VN
9

Tôi về, không một chút bận
CN

tâm.

VN


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần thuật đơn Sáo tre, sáo trúc vang lưng trời.
là gì?
C1
C2

V
1. Ví dụ
2.Nhận xét
3. Ghi nhớ.

Lưu ý:
+ Câu trần thuật đơn có
thể có một hay nhiều chủ
ngữ hoặc vị ngữ.
+ Những câu có từ hai
cụm C-V trở lên, nhưng
nếu chỉ có một cum C-V
nòng cốt vẫn được coi là
câu trần thuật đơn.

Tre trông thanh cao, giản dị, chí
V1

C

V2

khí như người
V3

Mèo chạy làm đổ lọ hoa
C
C

V

V


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần thuật đơn
là gì?
1. Ví dụ
2.Nhận xét
3. Ghi nhớ.

BÀI TẬP NHANH
Em hãy xác định các câu trần thuật đơn
trong các câu sau?
- Tre hi sinh để bảo vệ con người.
-> Câu trần thuật đơn
- Tre anh hùng lao động !
-> Câu cảm thán
- Gió nâng tiếng sáo, gió nâng cánh diều.
-> Câu trần thuật ghép.
- Này, em không để chúng nó yên được
à?
-> Câu nghi vấn.


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.

Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng
sủa. 1Từ khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang
lấy dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão,
bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy. Cây
trên núi
2
đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc, đặm đà hơn
hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa. 3Và nếu cá có
vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay lưới càng thêm
nặng mẻ cá giã đôi. 4


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.
Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
1

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng
CN
VN
sủa.
-> Câu trần thuật đơn dùng để tả, hoặc giới thiệu.


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.
Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
2Từ

khi có vịnh Bắc Bộ và từ khi quần đảo Cô Tô mang lấy

dấu hiệu của sự sống con người thì, sau mỗi lần giông bão,
bao giờ bầu trời Cô Tô cũng trong sáng như vậy.
CN

VN

-> Câu trần thuật đơn dùng để nêu ý kiến nhận xét.


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.
Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
3

Cây trên núi đảo lại thêm xanh mượt, nước biển lại lam biếc,
CN

VN

CN

VN

đặm đà hơn hết cả mọi khi, và cát lại vàng giòn hơn nữa.
CN

-> Câu trần thuật ghép dùng để tả.

VN


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn trong đoạn trích dưới đây.
Cho biết những câu trần thuật đơn ấy được dùng làm gì?
4

Và nếu cá có vắng tăm biệt tích trong ngày động bão, thì nay
VN

CN

lưới càng thêm nặng mẻ cá giã đôi.
CN

VN

-> Câu trần thuật ghép dùng để tả, kể.


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã
học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ
nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long
Nữ, tên là Lạc Long Quân.
(Con Rồng, cháu Tiên)
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.
(Ếch ngồi đáy giếng)
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)


CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN

I. Câu trần đơn là gì?
II. Luyện tập.
Bài tập 2: Dưới đây là một số câu mở đầu các truyện em đã
học. Chúng thuộc loại câu nào và có tác dụng gì?
a. Ngày xưa, ở miền đất Lạc Việt, cứ như bây giờ là Bắc Bộ
nước ta, có một vị thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long
Nữ, tên là Lạc Long Quân.
-> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật Lạc Long Quân
b. Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ.

-> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật con ếch
c. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
-> Câu TTĐ dùng để giới thiệu nhân vật bà đỡ Trần.


CU TRN THUT N

BI TP CNG C

Cõu 1: Câu trần thuật đơn là :
A. Là loại câu do một cụm C-V tạo thành, dùng
để bộc lộ cảm xúc.
B. Là loại câu do một cum C-V tạo thành, dùng để
cầu khiến.
C. Là loại câu do một cụm C - V tạo thành, dùng
để giới thiệu , tả hoặc kể về một sự viếc, sự
vật hay để nêu một ý kiến .


CU TRN THUT N

BI TP CNG C

Cõu 2: Câu :Em hc trng trung hc c s
Chõu Vn Liờm thuộc kiểu câu nào ?
A. Câu trần thuật đơn.
B. Câu nghi vấn.
C. Câu cầu khiến.
D. Câu cảm thán.

- Về nhà học và làm bài .
- Soạn bài: “ Câu trần thuật đơn
có từ là ”


Chân thành cảm
ơn các thầy cô
giáo và các em học
sinh