Bài 6. Thuật ngữ

Chào mừng các thầy giáo ,cô
giáo về dự giờ thăm lớp!
Tiết 26 :THUẬT NGỮ

Giáo viên: NGUYỄN THỊ HẢO
Trường :THCS THUỴ CHÍNH


KIỂM TRA BÀI CŨ
1. Nêu các cách phát triển từ vựng Tiếng việt ?
2. Em hãy tìm những từ ngữ mới được dùng gần đây và giải thích nghĩa của
những từ ngữ đó ?
Ph¸t triÓn tõ vùng

Ph¸t triÓn vÒ nghÜa

Ph¬ng thøc Èn dô Ph¬ng thøc ho¸n dô

Ph¸t triÓn vÒ sè lîng

T¹o tõ ngữ mới

Mîn tiÕng níc ngoµi


CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

1.Ví dụ
* Nhận xét:

- Cách 1 là cách giải thích dựa vào những
đặc tính bên ngoài của sự vật được hình
thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có
tính chất cảm tính.
- Cách 2 là cách giải thích dựa vào đặc
tính bên trong của sự vật không thể nhận
biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên
cứu khoa học mới biết được.

So sánh 2 cách giải thích sau đây về
nghĩa của từ nước và từ muối?
a. Cách 1:
- Nước là chất lỏng không màu, không
mùi có trong sông, hồ, biển…
-Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường
tách ra từ nước biển, dùng để ăn.
b. Cách 2:
-Nước là hợp chất của các nguyên tố Hidrô và ôxi, có công thức H2O .
-Muối là hợp chất mà phân tử gồm có
một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết
với một hay nhiều gốc a-xít.


CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

1.Ví dụ
* Nhận xét:
- Cách 1 là cách giải thích dựa vào những

đặc tính bên ngoài của sự vật được hình
thành trên cơ sở những kinh nghiệm, có
tính chất cảm tính.
- Cách 2 là cách giải thích dựa vào đặc
tính bên trong của sự vật không thể nhận
biết qua cảm tính mà phải qua sự nghiên
cứu khoa học mới biết được.

1.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành
trong các hang động do sự nhỏ giọt của
dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có
chứa a-xít các-bô-níc.
2. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có
một nguyên tử kim loại liên kết với một
hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
3.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này
bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét
tương đồng với nó.
4.Phân số thập phân là phân số mà mẫu
là luỹ thừa của 10.
1.Địa lí
2.Hóa học
3.Ngữ văn
4.Toán học


CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái
niện khoa học ,công nghệ ,thường được
dùng trong các văn bản khoa học công
nghệ .
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.

-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ
nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái
niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được
biểu thị bằng một thuật ngữ.

1.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành
trong các hang động do sự nhỏ giọt của
dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có
chứa a-xít các-bô-níc.
2. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm
có một nguyên tử kim loại liên kết với
một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.
3.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng
này bằng tên sự vật, hiện tượng khác
có nét tương đồng với nó.
4.Phân số thập phân là phân số mà
mẫu là luỹ thừa của 10.
1.Địa lí
2.Hóa học
3.Ngữ văn
4.Toán học


CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ

Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái
niện khoa học ,công nghệ ,thường được
dùng trong các văn bản khoa học công
nghệ .
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.

-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ
nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái
niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được
biểu thị bằng một thuật ngữ.
-Thuật ngữ không có tính biểu cảm.

a.Muối là một hợp chất có thể hòa tan
trong nước.
b.Tay nâng chén muối đĩa gừng.
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.


III.LUYỆN TẬP .

Bài 1: Vận dụng các kiến thức đã học ở các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học,
Vật lý, Hoá học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống. Và cho biết
thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực khoa học nào?
1…..
Lực .:là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.
Xâm thực là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân:
2…………….:

gió, băng hà, nước chảy ….
Hiện tượng hóa học là hiện tượng trong đó sinh ra chất mới.
3………………………..:
Trường từ vựng
4…………….................:
là tập hợp những từ có ít nhất một nét chung về nghĩa
5………………:
Di chỉ
là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.
phấn
6 Thụ
……………….:
là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với bầu nhụy.
Lưu lượng
7………………..:
là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào
đó, trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo: m3/s
Trọng ..lực…là lực hút của trái đất .
8……..
9…………là
Khí áp
sức ép của khí quyển lên bề mặt trái đất.
Đơn chất những chất do một nguyên tố hóa học cấu tạo nên.
10………..…là
Thị tộc phụ hệ
11………………….là
thị tộc theo dòng hộ người cha,trong đó nam có quyền hơn
nữ.
Đường trung trực . đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa
12……………….........là

của đoạn ấy.


III.LUYỆN TẬP
Bài 2: Đọc đoạn trích sau:
“Nếu được làm hạt giống để mùa sau
Nếu lịch sử chọn ta làm điểm tựa
Vui gì hơn làm người lính đi đầu
Trong đêm tối tim ta làm ngọn lửa”
Tố Hữu – Chào xuân 67
Từ “điểm tựa” ở đoạn trích trên có được dùng như một thuật ngữ vật lý
không?
“Điểm tựa” ở đây có nghĩa gì?
-“Điểm tựa”(thuật ngữ Vật lý): Điểm cố định của một đòn bẩy thông qua
đó lực tác động được truyền tới lực cản.
- “Điểm tựa” (trong đoạn trích): không được dùng như thuật ngữ, mà
“điểm tựa” chỉ nơi làm chỗ dựa chính.


III.LUYỆN TẬP
Bài 3:
Hỗn hợp (hóa học): là nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà không hóa hợp thành
một chất khác.
Hỗn hợp (nghĩa thông thường): gồm có nhiều thành phần trong đó mỗi thành
phần vẫn không mất tính chất riêng của mình.
Vậy cho biết hai câu sau, câu nào “hỗn hợp” là thuật ngữ? Câu nào “hỗn hợp”
là nghĩa thông thường?
Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển …. là một hỗn hợp.
Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục.
Đặt câu với từ “hỗn hợp” hiểu theo nghĩa thông thường?

Ví dụ: Đây là loại thức ăn hỗn hợp nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của các loại
gia cầm.


III.LUYỆN TẬP
Bài 5.
-

Thị trường (thuật ngữ trong kinh tế học):

-

nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa.

-

(Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)

-

Thị trường (thuật ngữ trong vật lí):

-

Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được.

-

(Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)

-

Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ -

-

một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ không? Vì sao?



Không vi phạm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học
riêng biệt



chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.


CHỦ ĐỀ 5 : CÁC LỚP TỪ, MỞ RỘNG VÀ TRAU DỒI VỐN TỪ
Tiết 26: THUẬT NGỮ
I.THUẬT NGỮ LÀ GÌ?

-Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái
niện khoa học ,công nghệ ,thường được
dùng trong các văn bản khoa học công
nghệ .
II.ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ.

a.Muối là một hợp chất có thể hòa tan
trong nước.

b.Tay nâng chén muối đĩa gừng.
Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau.

-Trong một lĩnh vực khoa học công nghệ
III.LUYỆN TẬP
nhất định ,mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái
niệm,và ngược lại mỗi khái niệm chỉ được
IV.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
biểu thị bằng một thuật ngữ.
-Học thuộc lòng ghi nhớ SGK
-Thuật ngữ không có tính biểu cảm.
-Hoàn thiện các bài tập vào vở bài tập .
-Tìm thêm những thuật ngữ trong các
lĩnh vực toán học ,hóa học ,văn học?