Bài 6. Thuật ngữ

MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 9B


 “Học,

học nữa, học mãi !”
(Lê Nin)
Nam nói rằng ngày mai cậu
Em hãy trích
ấy phải nghỉ học
dẫn câu nói trên
2 cách
trực
Em hãy theo
cho biết
câu nói
tiếp
gián
trên được
trích và
dẫn theo
tiếp.
cách nào?
Chuyển câu nói
đó sang trực tiếp hoặc
gián tiếp.


Tiết 28: THUẬT

NGỮ

 I.

Tìm hiểu chung:

◦ 1. Thuật ngữ là gì?
 a. Ví dụ 1 (SGK/87): So sánh hai cách giải thích về nghĩa
của từ nước và từ muối:
Cách thức nhất
- Nước là chất lỏng không màu,
không mùi, có trong sông, hồ,
biển…
- Muối là tinh thể trắng, vị mặn,
thường được tách ra từ nước biển,
dùng để ăn.
 Nêu lên đặc tính bên ngoài, dựa
trên cơ sở kinh nghiệm, tính chất cảm
tính.

Cách thứ hai:
- Nước là hợp chất của các nguyên
tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là
H20.
- Muối là hợp chất mà phân tử
gồm có một hay nhiều nguyên tử
kim loại liên kết với một hay nhiều
gốc a-xít.
 Dựa vào đặc tính bên trong của sự
vật, nghiên cứu khoa học, tính chuyên

môn sâu về môn hóa học.


Bị tàn phá,
rừng
nhiệt
đới bắt đầu
thải về
carbon
nhiều hơn
Một
số
thuật
ngữ
môi
hấp thụ
(09:13:37 AM 02/10/2017 )

trường

(Tin Môi Trường) - Những cánh rừng nhiệt đới không còn hấp thụ nhiều CO2
nữa mà đang thải ra carbon do cây cối mục ruỗng sau khi bị chặt hạ.

   Ô nhiễm Môi trường
Rừng
nhiệt đới đang thải ra
 Hệ
sinh thái
nhiều carbon hơn là hấp
Không

thụ,trái
với quankhí
niệm thông
thường
cho rằng nơi đây
 Tầng
ozon
giúp hấp thụ carbon và giải
 Hiệu
ứngPBS
nhà
kính
phóng
oxy, theo
(Dịch
vụ Truyền
 En -thông
ni - Công
nô cộng
- Mỹ). Những vùng rừng này
...khoảng 425 triệu tấn
phát ra
carbon mỗi năm, lớn hơn
toàn bộ lượng khí thải từ xe
Nhiều vùng rừng bị tàn phá trong những
cộ ở Mỹ.
năm gần đây. Ảnh: AFP.


I. Tìm hiểu chung:

1. Thuật ngữ là gì?
2. Đặc điểm của thuật ngữ
a. Xét Ví dụ I.2 (SGK/88):

-

Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự
nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít
các-bô-níc.

-

Ba - dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim
loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.

-

Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện
tượng khác có nét tương đồng với nó.

-

Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.

 Trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định
mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm và ngược lại.


Bài tập 5 (SGK/90) .

Thị trường: nơi thường Thị trường: Chỉ phần không
xuyên tiêu thụ hàng hóa.
gian mà mắt có thể quan sát
được.
(Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)
(Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)
Thuật ngữ trong Kinh tế học

Thuật ngữ trong Vật lí

Hiện tượng đồng âm này có
 Không vi phạm vì hai thuật ngữvi này
dùng
hai
phạmđược
nguyên
tắc ởmột
thuật
ngữ -ởmột
kháimột
niệm lĩnh
đã
lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ không
phải
cùng
nêu ở ghi nhớ không? Vì
vực.
sao?

Là những từ ngữ biểu
thị khái niệm khoa học,
công nghệ

Thường được dùng
trong các văn bản
khoa học công nghệ
Trong một lĩnh vực
KHCN nhất định mỗi
thuật ngữ chỉ biểu thị
một khái niệm và
ngược lại
Thuật ngữ không có
tính biểu cảm


I - TÌM HIỂU CHUNG:
II - LUYỆN TẬP:

Bài 1 SGK/89: Vận dụng các kiến thức đã học ở các
môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Toán học, Vật lý, Hoá
học, Sinh học để tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ
trống. Và cho biết thuật ngữ đó thuộc lĩnh vực khoa học
nào?


* Bài tập 1: Tìm thuật ngữ
1./…......là
Lực
tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.

Vật lí

Trò chơi dân gian Kéo co - Tranh Đông
Hồ


* Bài tập 1: Tìm thuật ngữ
Xâm thực
2./.……………là
làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt
đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy,... Địa lí
Biển xâm thực uy hiếp nhà dân ở Bình Thuận
Ảnh:  TL


* Bài tập 1: Tìm thuật ngữ
3./.………là
Di chỉ nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. Lịch sử

Di chỉ Hoàng thành Thăng Long


* Bài tập 1: Tìm thuật ngữ
4./.…………là
Thụ phấn hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy. Sinh học


* Bài tập 1: Tìm thuật ngữ
5./.……………………..là

Đường trung trực
đường thẳng vuông góc với một đoạn
thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.
Toán học

A

B


 II.

LUYỆN TẬP


 II.

LUYỆN TẬP

Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 câu)
có sử dụng ít nhất 2 thuật ngữ, bàn về vấn đề
“An toàn giao thông” hiện nay ở nước ta


* HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
- Nắm vững nội dung của bài, hoàn thành các bài tập
- Đặt câu, viết đoạn văn có sử dụng thuật ngữ.
- Chuẩn bị tiết TV tiếp theo: Chủ đề: MỞ RỘNG VỐN TỪ
Tiết 31: Sự phát triển của từ vựng. (Tr 55 + 72)
Tiết 32: Trau dồi vốn từ (Tr 99)

Tiết 33: Luyện tập (Các bài tập SGK trang 55- 56,
74 - 75, 101 - 104)


GIẢI ĐOÁN Ô CHỮ

T

1

H

Ừ
N
Ô
D
Ú

2

K
Ẩ

3
4

H
N
Đ

5

A
Ử
N
Ụ
N

1

A
G

2
3
4

G

5

2/ Từ
nàosự
còn
trong
câu sau:
4/Điền
......là
gọi
tên

vật,
hiện
tượng
này bằng
tên
1/
từ còn
thiếu
vào
ô thiếu
trống:
Phương
châm
về lượng
.....úp......mở.
là
nói
đúng,
đủ,
không
thiếu có
và không........
sự vật, hiện tượng khác
nét tương đồng với nó..

5. Để giao tiếp đạt hiệu quả chúng ta
nóita ........vào
đề điều
tài mà
giao

tiếp
3/ cần
Trongphải
giao tiếp
.........nói.những
mình......tin
là có thật. Từ nào còn thiếu trong câu trên?
TK

T

Ư
H

N
U

G
Ậ H
T

Â
N

T
G U
Ữ


Là những từ ngữ biểu

thị khái niệm khoa học,
công nghệ
Thường được dùng
trong các văn bản
khoa học công nghệ

Trong một lĩnh vực
nhất định mỗi thuật
ngữ chỉ biểu thị một
khái niệm và ngược lại
Thuật ngữ không có
tính biểu cảm