Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội

Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là động lực tác động vào con người và xã hội, làm hình thành
và phát triển nhân cách, tâm hồn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động xã hội của con người.Thuật
ngữ “xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” không chỉ xuất hiện trong các văn bản,
đường lối văn hóa của Đảng mà đã được hiện thực hóa và đang phát huy là vai trò, là động lực cho sự
phát triển kinh tế- xã hội.
Do vậy,tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành TWĐảng- khoá VIII (1998) đã ban hành Nghị quyết về “xây
dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến,đậm đà bản sắc dân tộc” . Nền văn hoá đó được xây dựng trên cơ
sở kiên định chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh với tinh thần chủ đạo là chủ nghĩa yêu nước
Việt Nam.
Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) được coi là chiến lược văn hóa của Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.Văn hóa- hiểu theo nghĩa rộng- văn hóa bao gồm những giá trị vật chất và tinh thần, văn hóa là một
hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và tinh thần do con người, loài người sáng tạo, tích lũy thông qua
hoạt động thực tiễn trong suốt quá trình lịch sử của mình. Theo nghĩa hẹp, văn hóa được hiểu là văn hóa
tinh thần. Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, thể hiện tầm cao và chiều sâu trình độ phát triển của
dân tộc, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.Chúng ta cần khẳng định
rằng: Trong một nền văn hóa của dân tộc, đặc trưng tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc là thông nhất,
có mối quan hệ biện chứng với nhau. Trong giai đoạn hiện nay,nền văn hóa tiên tiến mà Đảng ta chủ
trương xây dựng phải đáp ứng được yêu cầu thời đại và những đòi hỏi của thực tiễn đất nước. Nghị
quyết Trung ương 5- khóa VIII đã xác định: Nền văn hóa tiên tiến có những đặc trưng, đó là : Yêu nước
và tiến bộ- mà nội dung cốt lõi là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; thấm nhuần chủ nghĩa nhân văn,
mục tiêu tất cả vì con người, vì hạnh phúc, tự do và phát triển con người; nền văn hóa thể hiện tinh thần
dân chủ, xây dựng mối quan hệ hài hòa giữa con người với cộng đồng, giữa xã hội với tự nhiên và tiên
tiến không chỉ về nội dung tư tưởng mà cả trong hình thức biểu hiện, trong các phương tiện, công cụ
chuyển tải nội dung. Nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc bao gồm : Những giá trị văn hóa truyền thống
bền vữngcủa cộng đồng và dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng
nước và giữ nước, đó là: lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức
cộng đồng gắn kết cá nhân- gia đình- làng xã- Tổ quốc; đó là lòng nhân ái, khoan dung, trọng tình nghĩa
đạo lý, đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế ứng xử, tính giản dị trong lối sống… Bản sắc
dân tộc còn đậm nét cả trong các hình thức biểu hiện mang tính độc đáo, với những đặc trưng, sắc thái,
thể hiện cốt cách dân tộc Việt. Như vậy, để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc,

trước hết cần nắm chắc những quan điểm cơ bản chỉ đạo quá trình phát triển văn hóa trong thời kỳ công
nghiệp hóa,hiện đại hóa đất nước và những nội dung cơ bản của Nghị quyết TW 5- khóa VIII của Đảng.
Những quan điểm đó là: văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực thúc
đẩy sự phát triển kinh tế -xã hội; nền văn hóa mà chúng ta đang xây dựng là nền văn hóa tiên tiến, đậm
đà bản sắc dân tộc; nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa thống nhất và đa dạng trong cộng đồng các
dân tộc Việt Nam; xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp của toàn dân do Đảng lãnh đạo, trong đó
đội ngũ trí thức giữ vai trò quan trọng; văn hóa là một mặt trận, xây dựng và phát triển văn hóa là một sự
nghiệp cách mạng lâu dài. Những nhiệm vụ cơ bản để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc đã được Đảng cụ thể hóa rất rõ trong Nghị quyết TW 5- khóa VIII, đó là: xây dựng con người
mới; xây dựng môi trường văn hóa; phát triển sự nghiệp văn học- nghệ thuật; bảo tồn và phát huy các di
sản văn hóa ; phát triển sự nghiệp giáo dục- đào tạo và khoa học- công nghệ; phát triển và quản lý tốt
các phương tiện thông tin đại chúng; bảo tồn, phát triển và phát huy văn hóa các dân tọc thiểu số;chính
sách văn hóa đối với tôn giáo; mở rộng hợp tác quốc tế về văn hóa; củng cố, xây dựng vàhoàn thiện các
thể chế văn hóa.
Trong Kết luận của Hội nghị lần thứ 10 Ban chấp hành TW Đảng- khóa IX về tổng kết 5năm thực hiện


Nghị quyết TW 5- khóa VIII cũng đã đề ra 03 nhiệm vụ quan trọng, cấp bách và lâu dài, đó là: Tiếp tục
xây dựng con người mới; xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống văn hóa lành mạnh và tiếp tục xây dựng
đời sống văn hóa ở cơ sở.
Tóm lại, xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc là trách nhiệm của mỗi người và toàn xã
hội. Để góp phần xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, bản thân
phải ra sức học tập, nâng cao trình độ mọi mặt hiểu rõ vị trí,vai trò của văn hóa, kiên quyết đấu tranh phê
phán các quan điểm, tư tưởng sai trái, bảo vệ đường lối, quan điểm về xây dựng và phát triển văn hóa
của Đảng, thực hiện tốt các nghị quyết của Đảng,chính sách, quy định của nhà nước về văn hóa và hoạt
động văn hóa, tham gia tích cực vào các hoạt động giáo dục truyền thống, tuyên truyền vận động nhân
dân và cùng với nhân dân thực hiện tốt quan điểm của Đảng về xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc.