skkn một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả buổi sinh hoạt của tổ chuyên môn trong trường tiểu học

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số:…………………………………………………………………………
1. Tên sáng kiến: Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả
buổi sinh hoạt của tổ chuyên môn trong trường Tiểu học
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Quản lý giáo dục.
3. Mô tả bản chất của sáng kiến
3.1. Tình trạng giải pháp đã biết
Nhiều năm qua, công tác sinh hoạt chuyên môn (SHCM) ở các trường phổ
thông đã được tổ chức thực hiện thường xuyên. Sinh hoạt chuyên môn không
chỉ giúp mỗi giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn cho bản thân mà SHCM
còn là môi trường để tình đồng nghiệp gắn bó giữa tất cả giáo viên, giúp đỡ, hỗ
trợ lẫn nhau trong công tác;
SHCM ở nhà trường hiện nay thường là triển khai các văn bản chỉ đạo về
chuyên môn của cấp trên, chỉ đạo của trường. Bên cạnh đó là việc tổ chức trao
đổi, thảo luận các nội dung cụ thể gắn với nhiệm vụ năm học và đặc điểm tình
hình, điều kiện thực tế của nhà trường như: Nâng cao chất lượng hiệu quả công
tác chủ nhiệm lớp, kinh nghiệm dạy một tiết học khó nào đó, kinh nghiệm giáo
dục học sinh cá biệt, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém... Ngoài
ra, các trường còn tổ chức dự giờ trao đổi kinh nghiệm về bài học khá thường
xuyên. Trong mỗi buổi dự giờ có sự tham gia của Ban giám hiệu (BGH), tổ
trưởng và hầu hết giáo viên trong tổ. Sau dự giờ tổ chuyên môn tiến hành thảo
luận rút kinh nghiệm và đánh giá xếp loại tay nghề giáo viên dạy;
Cả hai nội dung trên nhiều trường đã thực hiện khá tốt góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Tuy vậy, SHCM hiện nay còn bộc lộ
nhiều vấn đề bất cập cần phải thay đổi;
Đó là, chất lượng các buổi SHCM chưa cao. Nội dung sinh hoạt chuyên
đề chưa được chú trọng, nhất là việc phổ biến áp dụng các sáng kiến kinh
nghiệm (SKKN) còn nhiều hạn chế. Các báo cáo chuyên đề, SKKN được

nghiệm thu xong để đấy chưa áp dụng. Đối với công tác dự giờ và đặc biệt là
việc trao đổi rút kinh nghiệm tiết học giáo viên cũng không mấy hứng thú nên
buổi thảo luận thường trầm lắng, ít ý kiến phát biểu;
Trước đây, cán bộ quản lý nhà trường cũng có nhiều giải pháp để đổi mới
sinh hoạt chuyên môn, nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn. Hoạt
1


động của tổ chuyên môn hàng năm cũng có nhiều chuyển biến nhưng chưa thật
sự đáp ứng với yêu cầu đổi mới hiện nay. Những giải pháp đó có những ưu điểm
và hạn chế sau:
Về ưu điểm:
Hoạt động chuyên môn của trường tiểu học trong nhiều năm nay đã có
nền nếp ổn định, cứ 2 tuần họp một lần, các tổ trưởng đều đã được tập huấn về
buổi sinh hoạt chuyên môn, về việc xây dựng kế hoạch, có đủ các loại hồ sơ, sổ
sách theo qui định…ghi chép các loại hồ sơ của tổ cẩn thận, đầy đủ nội dung.
Về hạn chế:
Việc chuẩn bị nội dung cho các buổi sinh hoạt chuyên môn chưa chu đáo,
chưa sát thực tế nên không thu hút được sự quan tâm trao đổi của giáo viên. Nội
dung đưa ra trao đổi còn chưa phong phú, chưa đi sâu vào các vấn đề trọng tâm
đổi mới phương pháp dạy học và tháo gỡ những khó khăn cho giáo viên trong
tổ; những vấn đề mới và khó ít được mang ra bàn bạc, thảo luận;
Công tác quản lý chỉ đạo của BGH đôi lúc chưa sát sao, thiếu sự đôn đốc
và kiểm tra thường xuyên;
Về dự giờ rút kinh nghiệm giờ dạy, do xuất phát từ mục đích của buổi dự
giờ là để đánh giá kĩ năng dạy học và năng lực chuyên môn của giáo viên nên
tạo ra áp lực cho cả người dạy và người dự. Người dạy sẽ chỉ ngồi nghe còn
người dự trở thành giám khảo phán xét, đánh giá. Người dự giờ thường mang
tâm lí ngán ngại. Khi được mời phát biểu, nếu chỉ toàn khen lại sợ người khác
nghĩ mình kém cỏi. Nếu có nhiều ý kiến lại sợ làm tổn thương và ảnh hưởng đến

kết quả xếp loại của đồng nghiệp. Một số khác lại suy nghĩ họ đi dự giờ cốt để
đủ số giờ theo quy định;
Trong các buổi sinh hoạt, không khí thường trầm lắng hoặc nói chuyện
riêng, giáo viên ít phát biểu ý kiến trong việc giảng dạy; những vấn đề mới phát
sinh và khó ít được đặt vấn đề ra để bàn bạc, thảo luận. Tổ trưởng phát huy vai
trò của mình chưa cao, thường có tâm lí coi mình cũng như giáo viên bình
thường khác, sợ va chạm nên chưa mạnh dạn trong việc nhắc nhở, đề xuất các ý
kiến đối với đồng nghiệp trong tổ để nâng cao chất lượng sinh hoạt chuyên môn;
Làm thế nào để giáo viên tích cực, hứng thú khi tham gia sinh hoạt tổ
chuyên môn là cả một vấn đề cần quan tâm của người làm công tác quản lí
chuyên môn trong nhà trường, đòi hỏi phải có sự quản lí sáng tạo và chặt chẽ về
mặt thời gian, về nội dung. Nội dung sinh hoạt phải thiết thực, cần thiết và gắn
bó chặt chẽ với nhiệm vụ của giáo viên, làm cho giáo viên thấy cần phải tham
gia sinh hoạt chuyên môn và có nhu cầu sinh hoạt chuyên môn. Chính vì thế,
chúng tôi đưa ra sáng kiến “Một số biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu
2


quả buổi sinh hoạt của tổ chuyên môn trong trường Tiểu học” để góp phần
nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục trong nhà trường.
3.2. Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến
a. Mục đích của giải pháp
Nghiên cứu đề tài này, nhằm nêu lên những biện pháp hữu hiệu nhất để
tháo gỡ những khó khăn, tồn tại mà lâu nay các tổ chuyên môn còn mắc phải.
Từng bước nâng dần chất lượng sinh hoạt của tổ chuyên môn trong nhà trường.
Đồng thời làm rõ một vài biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng sinh hoạt
tổ chuyên môn cũng như năng lực quản lý của tổ trưởng để nâng chất lượng
giảng dạy của giáo viên, chất lượng học tập của học sinh để góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục của nhà trường.
b. Nội dung của giải pháp

- Điểm mới của giải pháp
Để quản lý nâng cao chất lượng buổi sinh hoạt chuyên môn trước hết phải
đổi mới cách quản lý, cách làm tạo tâm lí thoải mái tránh gây áp lực đối với giáo
viên. Thực hiện tốt vai trò là người tư vấn, giúp đỡ, chia sẽ tạo điều kiện tốt nhất
cho các tổ hoạt động. Phát huy tối đa vai trò của tổ trưởng chuyên môn và những
giáo viên đầu đàn. Quản lý chỉ đạo chặt chẽ từ khâu xây dựng kế hoạch đến nội
dung buổi SHCM làm cho tổ trưởng chuyên môn và giáo viên thay đổi về nhận
thức và hành động, nâng cao tinh thần cộng tác, giúp đỡ, cầu thị, cầu tiến, phải
biết chia sẽ từ cái đơn giản đến cái khó, phức tạp để cùng nhau tiến bộ trong
từng tiết dạy và trong quá trình giảng dạy. Có như thế, tổ chuyên môn thực sự là
môi trường tốt nhất để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên và
góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy của nhà trường.
- Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ
Đưa ra các giải pháp mới trong công tác quản lí để nâng cao chất lượng
buổi SHCM. Phát huy tốt vai trò tư vấn cho đội ngũ tổ trưởng. Từ đó, các tổ
trưởng chuyên môn có khả năng quản lí, điều hành tổ trong buổi SHCM, làm
cho các giáo viên hứng thú tham gia sinh hoạt chuyên môn và tạo được sự đoàn
kết nội bộ.
- Cách thức thực hiện, các bước thực hiện của giải pháp
Để SHCM chuyên môn phát huy được hiệu quả cao, cần phải đổi mới
phương pháp sinh hoạt của tổ chuyên môn. Cụ thể các giải pháp sau:
+ Thay đổi nhận thức về sinh hoạt tổ chuyên môn:
Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn chủ yếu được thực hiện theo kiểu
trước đây là đánh giá công tác chuyên môn tháng qua, triển khai công tác thời
gian tới, thảo luận một số vấn đề theo yêu cầu của nhà trường như dự thảo kế
3


hoạch thực hiện nhiệm vụ năm học, hướng dẫn thi đua… Ngoài các nội dung
nêu trên, sinh hoạt chuyên môn cần phải thay đổi và đi vào chiều sâu như coi

trọng việc sinh hoạt cho giáo viên về kỹ năng dự giờ, đánh giá giờ dạy theo
phiếu dự giờ của Bộ (để phục vụ cho thi tay nghề và Ban giám hiệu kiểm tra nội
bộ) và phiếu quan sát theo nghiên cứu bài học (để phục vụ cho sinh hoạt chuyên
môn hàng tháng). Giáo viên phải nắm vững cách đánh giá của từng loại phiếu
này, để thực hiện việc giảng dạy và đánh giá sao cho phù hợp, hiệu quả.
+ Phát huy vai trò của giáo viên có tay nghề vững vàng
Mỗi tổ chuyên môn đều có giáo viên vững về chuyên môn, kinh ngiệm
sống phong phú. Bộ phận giáo viên này là đầu tàu, dẫn dắt tổ chuyên môn thực
hiện các nhiệm vụ chuyên môn nói chung, đổi mới phương pháp dạy học và
nâng cao trình độ chuyên môn của giáo viên nói riêng. Đó là những giáo viên
dạy giỏi các cấp, là tổ trưởng chuyên môn giảng dạy nhiều năm và có nhiều kinh
nghiệm vững vàng trong giảng dạy.
+ Phát triển dần tổ chuyên môn theo tình thần là “Tổ chức biết chia
sẻ, học hỏi”
Thực trạng sinh hoạt ở các tổ chuyên môn hiện nay cho thấy tính đồng
thuận và tập thể chưa cao, phần lớn hoạt động của giáo viên trong quá trình
tham gia sinh hoạt tổ chuyên môn là thiên về mục đích cá nhân nhiều hơn việc
học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn của đồng nghiệp trong tổ. Phát huy tinh
thần tổ chuyên môn là “Tổ chức biết chia sẻ, học hỏi” sẽ tạo ra môi trường thuận
lợi để giáo viên trao đổi ý kiến, hỗ trợ và giúp đỡ lẫn nhau, từng bước hoàn thiện
về kỹ năng, kỹ thuật dạy học, giải quyết những vấn đề khó trong quá trình giảng
dạy trên lớp.
+ Bồi dưỡng cho đội ngũ tổ trưởng chuyên môn
Tổ chuyên môn trong trường tiểu học có vị trí đặc biệt quan trọng, là cầu
nối tốt giữa giáo viên, học sinh với Ban giám hiệu trong tổ chức thực hiện các
nhiệm vụ năm học. Tổ trưởng chuyên môn là người trực tiếp quản lí nhiều mặt
hoạt động của giáo viên và cả khối lớp, là người chịu trách nhiệm trước Hiệu
trưởng về chất lượng giảng dạy của giáo viên và kết quả học tập của học sinh
trong tổ của mình;
Điều quan trọng là người tổ trưởng phải có uy tín, được tập thể tín nhiệm.

Biết điều hành các hoạt động của tổ khối một cách khoa học, hiệu quả. Vì vậy
tôi quan tâm đến việc: Bồi dưỡng năng lực tổ chức, chỉ đạo chuyên môn trong
tổ. Đó là các kiến thức, kĩ năng xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch tổ theo
năm học, tháng, tuần; bồi dưỡng về nghiệp vụ kiểm tra nội bộ…. Bồi dưỡng
những kĩ năng tổ chức, sắp xếp nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn cho cả năm
4


học, cho từng buổi cụ thể. Bồi dưỡng năng lực tổ chức, điều hành một buổi sinh
hoạt chuyên môn, tổ chức một chuyên đề, một cuộc thi trong tổ; một số kĩ năng
ra đề kiểm tra cho học sinh trong các đợt kiểm tra định kì, từ đó có khả năng
hướng dẫn cho giáo viên trong tổ mình, phân công nhiệm vụ cho các thành viên
trong tổ đúng người, đúng việc; kiểm tra, đôn đốc để điều chỉnh và giúp đỡ giáo
viên một cách kịp thời; thông thạo việc ứng dụng công nghệ thông tin. Bồi
dưỡng kĩ năng đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Tiểu học;
Biện pháp bồi dưỡng là: Thông tin kịp thời và yêu cầu tổ trưởng nắm
vững các văn bản chỉ đạo về chuyên môn, nắm vững chương trình, Chuẩn kiến
thức kĩ năng cơ bản các môn học của các lớp thuộc khối lớp trong tổ phụ trách.
Những vấn đề nào chưa hiểu thì chúng tôi giải thích bổ sung trên nguyên tắc tự
bồi dưỡng là chủ yếu. Trong quá trình tổ thực hiện, chúng tôi theo dõi từng lúc
nhắc nhở để tổ trưởng khắc phục sửa chữa kịp thời. Tổ trưởng ghi nhận lại
những hạn chế để rút kinh nghiệm cho năm học sau.
+ Hướng dẫn tổ trưởng xây dựng kế hoạch năm học của tổ chuyên
môn
Trên cơ sở định hướng kế hoạch chung của Phòng Giáo dục và Đào tạo,
chúng tôi triển khai và có sự thống nhất cho 5 tổ trưởng: Kế hoạch năm học của
tổ chuyên môn (thường gọi tắt là “kế hoạch tổ chuyên môn”) là bản dự kiến kế
hoạch triển khai tất cả các hoạt động của tổ chuyên môn trong một năm học,
nhằm thực hiện những mục tiêu phát triển của tổ chuyên môn và của nhà trường.
Xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn trong trường tiểu học là sự xác định một

cách có căn cứ khoa học những mục tiêu, nhiệm vụ, chỉ tiêu của tổ chuyên môn
và định ra những phương tiện cơ bản để thực hiện có kết quả những nhiệm vụ,
chỉ tiêu đó. Khi xác định các mục tiêu nhiệm vụ, cần đưa ra những chỉ tiêu, xác
định mức độ, các chỉ tiêu phải được định lượng và biểu thị cụ thể bằng những
con số, tỷ lệ %, ...Bản chất của việc xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn là xác
định xem trong năm học, tổ chuyên môn hướng đến những mục tiêu phát triển
nào; muốn thực hiện các mục tiêu đó cần phải làm gì? làm thế nào? khi nào làm
và ai sẽ làm;
Như vậy, kế hoạch tổ chuyên môn được xây dựng trên cơ sở cụ thể hóa kế
hoạch năm học, kế hoạch chuyên môn, kế hoạch bồi dưỡng và phụ đạo của nhà
trường. Khi xây dựng cần căn cứ vào điều kiện thực tiễn của nhà trường, tình
hình đội ngũ giáo viên, điều kiện về cơ sở vật chất và thực tiễn học sinh trong tổ.
Trong kế hoạch tổ chuyên môn thì nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn là một
phần quan trọng. Nội dung này phải thể hiện được những công việc cần làm cho
cả năm học và bổ sung những vấn đề nhà trường chỉ đạo hoặc nảy sinh như tăng
5


cường biện pháp bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu sau mỗi lần
kiểm tra định kì; dạy học theo nhóm đối tượng học sinh, theo nhóm sở thích;
những vấn đề giáo viên chưa nắm vững hoặc gặp khó khăn trong quá trình giảng
dạy đặc biệt quan tâm đến những giáo viên mới ra trường, giáo viên mới chuyển
khối hoặc năng lực chuyên môn còn hạn chế.
Qui trình xây dựng kế hoạch tổ chuyên môn
Bước 1. Chuẩn bị xây dựng kế hoạch
- Nghiên cứu kỹ lại tài liệu sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài
học, nhất là nội dung xây dựng kế hoạch của tổ chuyên môn, trình tự một kế
hoạch có những yêu cầu nào. Tham mưu với Ban Giám hiệu để thống nhất lại
những mục nào là chủ yếu, những nội dung nào cần lượt bớt không phù hợp;
- Tập hợp và nghiên cứu các văn bản liên quan đến việc xây dựng kế

hoạch của tổ như: Hướng dẫn nhiệm vụ năm học (Nghiên cứu kĩ trọng tâm của
Phòng Giáo dục và Đào tạo); biên chế thời gian năm học; Kế hoạch năm học, kế
hoạch chuyên môn của trường (Trọng tâm bám sát kế hoạch chuyên môn của
trường bao gồm: Kế hoạch chuyên môn năm học, học kì, tháng; lịch hoạt động
năm học về chuyên môn của nhà trường);
- Nghiên cứu các chỉ tiêu, nhiệm vụ trường phân công cho tổ;
- Nghiên cứu nắm vững đặc điểm tình hình của tổ như:
+ Về tình hình nhân sự của tổ: đủ, thiếu, đồng bộ, tình hình thai sản đối
với giáo viên nữ (nếu có thì nghiên cứu đến thời gian nghỉ có ảnh hưởng về
giảng dạy như thế nào?) Tình hình sức khoẻ, hoàn cảnh gia đình, năng lực
chuyên môn, cá tính, các môn năng khiếu… để phân công những công việc của
tổ một cách hợp lí;
+ Về tình hình về học sinh: chất lượng học tập và rèn luyện của học sinh ở
năm học liền trước và tình hình hiện tại. Nắm chắc các học sinh có hoàn cảnh
khó khăn, học sinh đặc biệt, học sinh khuyết tật…);
- Nghiên cứu các mục tiêu, đề ra chỉ tiêu và các giải pháp cần thiết.
Bước 2. Xử lí thông tin, xây dựng dự thảo kế hoạch
- Xử lý các thông tin nêu trên (chắc lọc những thông tin có liên quan đến
tổ);
- Căn cứ vào đề cương hoặc hướng dẫn của trường, của ngành, tổ trưởng
xây dựng dự thảo kế hoạch. Khi xây dựng dự thảo kế hoạch tổ trưởng cần chọn
lọc những nội dung nào phù hợp với tổ thì xây dựng, nội dung không phù hợp
bỏ ra và nếu đề cương không có nêu nội dung mà tổ có yêu cầu đưa vào kế
hoạch thì bổ sung sao cho hợp lí.
6


Bước 3. Dự thảo kế hoạch; thông báo dự thảo kế hoạch đến tổ viên, gửi
dự thảo kế hoạch đến BGH xem xét góp ý; thu thập và xử lý các thông tin góp ý
của tổ viên (chọn lọc những ý đúng, hay, hữu ích, sát thực tế của tổ), ghi nhận ý

kiến góp ý của BGH; điều chỉnh, bổ sung vào dự thảo kế hoạch theo các nội
dung góp ý (nếu có).
Bước 4. Triển khai kế hoạch
- Trong buổi sinh hoạt tổ đầu tiên, tổ trưởng thông qua kế hoạch;
- Các thành viên trong tổ trao đổi, bổ sung thêm (nếu có) và đi đến thống
nhất thành kế hoạch chính thức của tổ (Nghị quyết những vấn đề cần biểu
quyết);
- Trình Hiệu trưởng phê duyệt;
- Triển khai thực hiện và theo dõi việc thực hiện kế hoạch.
Bước 5. Điều chỉnh, bổ sung kế hoạch
- Kế hoạch sau khi đã thông qua và thống nhất của tổ và BGH duyệt, về
nguyên tắc kế hoạch này được tổ chức thực hiện suốt năm, học kì, tháng, tuần
(Tùy loại kế hoạch). Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn thường xảy ra
nhiều vấn đề, nội dung cần phải được điều chỉnh, bổ sung;
- Khi cần điều chỉnh, bổ sung, tổ trưởng sẽ xây dựng thêm phần nội dung
cần điều chỉnh hoặc bổ sung và kèm theo sau kế hoạch chính thức. Tổ trưởng
không phải xây dựng lại kế hoạch mới hoặc sửa lại kế hoạch cũ;
- Nội dung cần điều chỉnh hoặc bổ sung cần ghi rõ nội dung điều chỉnh
được thay thế cho nội dung nào trong kế hoạch hoặc nội dung bổ sung vào mục
nào trong kế hoạch là được.
+ Hướng dẫn thực hiện một buổi sinh hoạt chuyên môn
.) Nội dung, cấu trúc sinh hoạt tổ chuyên môn thường kỳ:
Sinh hoạt tổ chuyên môn thường kỳ là hai tuần 1 lần vào tuần thứ nhất và
tuần thứ ba của tháng, như vậy tất cả các giáo viên trong tổ đã được lĩnh hội các
nội dung kế hoạch tháng của nhà trường, của chuyên môn trường, các đoàn
thể… báo cáo tổng kết kế hoạch tháng trước. Như vậy, phần nào giáo viên đã
hình dung được công việc cụ thể trong tháng cho từng cá nhân;
Chuẩn bị của tổ trưởng: Để chuẩn bị cho cuộc họp tổ chuyên môn đạt kết
quả tốt, trước cuộc họp tổ trưởng chuyên môn có nhiệm vụ tổng kết hoạt động
công tác tổ trong tháng qua một cách cụ thể rút ra được những mặt mạnh, những

nhược điểm, có bài học kinh nghiệm cần khắc phục, những công tác thường
xuyên, đột xuất. Sau đó tổ trưởng chuyên môn đề ra dự thảo kế hoạch hoạt động
của tháng này dựa trên kế hoạch hoạt động tháng của nhà trường, chuyên môn
và đoàn thể vừa đề ra ở cuộc họp hội đồng vào cuối tháng;
7


Phát biểu của giáo viên: Khi tổ trưởng trình bày, tổ viên chú ý lắng nghe,
ghi chép vào sổ hội họp của mình. Khi tổ trưởng trình bày xong thì tổ trưởng
yêu cầu từng giáo viên phát biểu ý kiến. Thông thường trong cuộc họp có một số
giáo viên ít chú ý lắng nghe, ít ghi chép, ít phát biểu, khi đồng nghiệp phát biểu
thì nói chuyện riêng hoặc nói chen vào, phát biểu theo người đã có ý kiến trước,
có giáo viên thì lại không hề phát biểu như nhất trí 100%, rất thông suốt nhưng
khi làm thì hiệu quả thấp;
Quy định của tổ: Giáo viên tham gia hội họp thì phải trật tự, ghi chép nội
dung, phải lắng nghe ý kiến phát biểu của đồng nghiệp và đặc biệt phải suy nghĩ,
phát biểu ít nhất một ý kiến, hiến kế cùng tổ để có thêm những ý kiến hay bổ
sung vào kế hoạch, có như vậy công tác mới trôi chảy, thực hiện dân chủ hóa
trong hội họp, công tác. Nếu giáo viên nào không làm được thì tự mình trừ điểm
thi đua khi tham gia xếp loại;
Vai trò của tổ trưởng chuyên môn: Sau khi các thành viên trong tổ góp ý,
tổ trưởng tóm tắt lại, lấy ý kiến thống nhất bổ sung vào biên bản tổ và đó là nghị
quyết của tổ, mọi thành viên trong tổ phải có nhiệm vụ thực hiện. Tránh tình
trạng họp tổ, tổ trưởng đưa ra ý kiến buộc mọi thành viên phải thực hiện, khen ai
hợp với mình, chê bay những ý kiến không hợp ý mình, không tôn trọng nguyên
tắc tập trung dân chủ. Để thực hiện tốt vai trò đầu tàu của mình, người tổ trưởng
phải:
+ Là người công tâm, là tấm gương cho tổ viên, đầu tàu trong mọi hoạt
động cho các thành viên trong tổ noi theo;
+ Khi đồng nghiệp trong tổ vi phạm tổ trưởng phải là người cương quyết,

nhưng nhẹ nhàng, phân tích chính xác cho đồng nghiệp hiểu rõ đúng, sai để giáo
viên đó tự nhận thấy và quyết tâm sửa chữa;
+ Khi phân công công việc tổ trưởng phải công bằng, hợp lí, tương đối
phù hợp với điều kiện hoàn cảnh, năng lực, sở trường, biết khơi dậy lòng nhiệt
tình, sở thích và mặt mạnh của từng thành viên, biết khuyến khích kịp thời các
đóng góp của họ để họ đưa hết sức lực trí tuệ ra làm việc…;
+ Ngoài ra để cho tổ chuyên môn hoạt động có hiệu quả trước hết tổ
trưởng phải làm được vai trò trung tâm, xây dựng tốt mối đoàn kết, thương yêu,
tôn trọng lẫn nhau, sẵn sàng chia sẽ, giúp đỡ, làm chổ dựa tinh thần, chuyên
môn, biết lắng nghe chia sẽ niềm vui nổi buồn, khó khăn của đồng nghiệp trong
tổ, không than phiền, khi có khuyết điểm góp ý thẳng thắn, quyết liệt, nhưng nhẹ
nhàng, không để bụng, nhìn thấy sự tiến bộ đi lên biết khen, chê đúng lúc, biết
động viên kịp thời, biết chia sẽ những niềm vui, nỗi buồn khi đồng nghiệp gặp
8


phải, biết khuyết điểm đồng nghiệp mắc phải ở trong hoàn cảnh nào để phê bình
hay chia sẽ thì mới có hiệu quả;
Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn định kỳ như thế, tôi hướng dẫn các
tổ nên chia thành 2 phần. Phần đầu là đánh giá công tác tháng qua và triển khai
công tác mới. Phần chính là sinh hoạt chuyên môn: tổ trưởng và các thành viên
trong tổ trao đổi, thảo luận để đưa ra các giải pháp, cách làm về các vần đề, công
việc đã nêu ra;
Tổ trưởng chủ động thiết kế nội dung dựa trên kế hoạch của trường và
tình hình thực tế của khối để đảm bảo tính kế hoạch chung. Coi trọng sự chủ
động, sáng tạo của tổ trưởng và giáo viên trong tổ chứ không áp đặt phải sinh
hoạt về nội dung gì.
TRÌNH TỰ MỘT BUỔI SINH HOẠT TỔ CHUYÊN MÔN
* Họp lần 1:
Bước 1. Đánh giá công tác tháng qua

- Tổ trưởng thông qua nội dung họp tổ;
- Các thành viên lần lượt đánh giá, phản ánh trong tổ cùng nghe, tổ trưởng
đánh giá chung việc thực hiện nghị quyết 2 tuần qua.
Bước 2. Tổ trưởng triển khai kế hoạch tháng tới
Triển khai dự thảo kế hoạch tháng (Chú ý bổ sung những vấn đề còn tồn
tại chưa thực hiện được trong Nghị quyết kì trước - nếu có). Lịch hoạt động 2
tuần tiếp theo.
Bước 3: Ý kiến thảo luận, góp ý, những đề xuất điều chỉnh bổ sung của
việc đánh giá nghị quyết 2 tuần qua và kế hoạch 2 tuần tiếp theo. Tổ trưởng
thống nhất các vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau hoặc thống nhất nội dung mà
tổ không giải quyết được cần báo cáo xin ý kiến hiệu trưởng – nếu có. (Chú ý tổ
không nên biểu quyết lấy ý kiến đa số trái với qui chế, qui định về chuyên môn
hoặc các vấn đề ngoài chức năng, nhiệm vụ của tổ).
Bước 4: Sinh hoạt các vấn đề khác, các hoạt động khác; trao đổi những
tâm tư, nguyện vọng, bức xúc trong đời sống, công tác, chuyên môn…nếu có.
Những vấn đề cần báo cáo lên công đoàn, hiệu trưởng giúp đỡ.
Bước 5: Chốt lại những vấn đề trọng yếu (để tổ viên nắm lại) và biểu
quyết nghị quyết 2 tuần tiếp theo.
Để tạo thêm bầu không khí thân thiện, cởi mở đồng thời cùng mở mang
kiến thức tổ trưởng có thể điều động cho anh em thay nhau đọc sách giúp bạn
hoặc kể một câu chuyện vui, lí thú trước bước 1 hoặc sau bước 5.
* Họp lần 2:
9


Tôi chỉ đạo tổ chuyên môn, luân phiên hàng tháng tổ chức họp tổ chuyên
môn lần hai theo hình thức Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học.
- Bước 1: Tổ chuẩn bị chọn bài dạy minh họa (Bước này phải thực hiện
trước buổi họp 3 đến 4 ngày, thường là thực hiện trong phiên họp chuyên môn
lần 1, sau khi các nội dung khác đã thực hiện xong);

Giáo viên trong một tổ cùng nhau thiết kế, trao đổi, đầu tư thời gian để
chuẩn bị bài dạy. Bài dạy minh họa cần được thể hiện linh hoạt, sáng tạo phù
hợp tình hình thực tế của học sinh. Sau đó tổ phân công người dạy minh họa
chuẩn bị chu đáo tiết dạy dựa trên những gì tổ thống nhất. Tuy nhiên giáo viên
dạy có thể linh hoạt đưa ra những ý tưởng sáng tạo của riêng mình, giáo viên
dạy minh họa là người quyết định cuối cùng về bài dạy.
- Bước 2: Dạy minh họa và dự giờ
+ Đối với dạy minh họa: Giáo viên không được dạy trước học sinh. Sắp
xếp bàn ghế thuận tiện cho người dự dễ dàng quan sát hoạt động học sinh; Dạy
đảm bảo thời gian không nên kéo dài ảnh hưởng tâm lý học sinh;
+ Đối vời người dự giờ: Phải tập trung cao độ; chọn vị trí quan sát phù
hợp; vẽ sơ đồ chỗ ngồi của học sinh; ghi chép diễn biến hoạt động của học sinh,
những biểu hiện của học sinh ….Từ đó suy nghĩ, phân tích tìm nguyên nhân và
đưa ra giải pháp tích cực hơn.
- Bước 3: Thảo luận sau dự giờ
Đây là hoạt động trọng tâm, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng và hiệu
quả của buổi sinh hoạt chuyên môn. Để đạt được mục đích của buổi thảo luận
tôi hướng dẫn cho tổ trưởng cách làm người chủ trì để hướng dẫn điều động giáo
viên chia sẻ kinh nghiệm, sao cho tất cả giáo viên đều phải có ý kiến và ý kiến
đó phải đi vào trọng tâm chứ không phải cho có. Người chủ trì phải linh hoạt,
hết sức lắng nghe ý kiến của giáo viên từ đó mới dẫn dắt vấn đề, gợi mở vấn đề
để mọi người cùng nhau chia sẻ. Cùng một nội dung có thể mời nhiều ý kiến đến
khi nào vấn đề được giải quyết thì mới chuyển sang vấn đề khác;
Để làm được người chủ trì linh hoạt, chúng tôi hướng dẫn tổ trưởng trong
quá trình dự giờ phải tập trung theo dõi hoạt động của học sinh kể cả giáo viên,
những chỗ nào cần lưu ý thì ghi chú lại để đến phần thảo luận gợi ý cho giáo
viên trong tổ chia sẽ ý kiến. Khi mời giáo viên nêu ý kiến nên mời giáo viên nhỏ
tuổi nhất rồi đến giáo viên lớn tuổi nhiều kinh nghiệm. Những ý kiến nào khó
cần giải quyết ngay thì mời thêm ý kiến của giáo viên nhiều kinh nghiệm, thậm
chí người chủ trì cũng tham gia ý kiến để cùng nhau giải quyết vấn đề;

Tuy nhiên không phải tháng nào cũng tổ chức sinh hoạt chuyên môn theo
hình thức nghiên cứu bài học mà chỉ thực hiện luân phiên hàng tháng để dành
10


thời gian họp bàn bạc các vấn đề khác của chuyên môn như: kiểm tra hồ sơ, giáo
án; kiểm tra tư vấn cách đánh giá học sinh theo Thông tư 30; thảo luận cách
nhận xét sao cho không nhàm chán, trùng lắp; Soạn đề kiểm tra định kì; thảo
luận các Ma trận đề kiểm tra; bàn biện pháp giúp đỡ học sinh yếu; Bồi dưỡng
học sinh năng khiếu; làm đồ dùng dạy học…
.) Nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn trong việc thực hiện chuyên đề
Chuyên đề là vấn đề chuyên môn được nghiên cứu sâu cả về lí luận và
thực tiễn, được xem xét toàn diện và thực hiện trong một thời gian tương đối
dài, các biện pháp đưa ra phải được kiểm chứng trước khi báo cáo và áp dụng;
Chuyên đề phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của khối như dạy học theo
Chuẩn kiến thức kĩ năng, bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, ứng
dụng công nghệ thông tin, áp dụng các phương pháp mới hay các chương trình
lồng ghép…Nói chung những chuyên đề có thể là nội dung mới được triển khai
trong năm hay nội dung khó giáo viên, học sinh còn vướn mắc trong năm
trước…;
Ở đây, tôi thống nhất luôn chuyên đề phải có báo cáo bằng văn bản, có thể
được dạy minh hoạ tùy theo nội dung. Các chuyên đề dự định làm trong năm
học phải được xây dựng, dự kiến từ đầu năm học, phân công người thực hiện.
Có đầy đủ hồ sơ theo yêu cầu: Kế hoạch, biên bản, giáo án, báo cáo lí thuyết.
Cách tiến hành buổi sinh hoạt chuyên đề:
Xây dựng kế hoạch
Tổ chức thực hiện
Kiểm tra đánh giá
Bài học kinh nghiệm
- Tổ trưởng tập trung các thành viên tham dự, nêu mục đích, nội dung

buổi sinh hoạt;
- Báo cáo viên trình bày nội dung chuyên đề bằng văn bản;
- Dự giờ dạy minh họa;
- Tổ chức rút kinh nghiệm cho báo cáo và giờ dạy minh họa. Thống nhất
những nội dung áp dụng vào công tác giảng dạy;
Ngoài các buổi sinh hoạt chuyên môn định kỳ, các tổ khối còn có thể tổ
chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về các nội dung: điều chỉnh nội dung dạy học
sao cho phù hợp với đối tượng học sinh trên cơ sở đảm bảo Chuẩn kiến thức, kĩ
năng cơ bản theo quy định; Thảo luận, tìm biện pháp có hiệu quả để phụ đạo học
sinh yếu hoàn thành kiến thức, kĩ năng cơ bản, sử dụng thiết bị dạy học, thiết kế
phiếu học tập, cách hình thành động cơ học tập cho học sinh...; Việc ứng dụng
công nghệ thông tin vào dạy học và đặc biệt là tổ chức đánh giá mức độ nắm
kiến thức, kĩ năng môn đánh giá bằng điểm số sau mỗi kì kiểm tra định kì theo
Thông tư 30. Chuyên đề về đánh giá học sinh theo Thông tư 30, cách nhận xét
11


hàng ngày, tuần, tháng, học kì; Kỹ năng ra đề kiểm tra, nhận xét vào bài kiểm tra
định kì… Chúng tôi chỉ đạo các tổ và giáo viên thống kê từng kiến thức, kĩ năng
ở mức độ học sinh đạt được, chưa đạt từ đó bàn biện pháp tăng cường bồi
dưỡng, giúp đỡ để học sinh tiến bộ.
+ Thực hiện tốt vai trò của Ban giám hiệu trong công tác chỉ đạo sinh
hoạt chuyên môn của tổ khối
Triển khai tốt các kế hoạch chuyên môn của trường từ kế hoạch năm,
tháng, tuần đến từng khối trưởng đúng thời điểm. Thông tin kịp thời đến khối
trưởng các chỉ đạo, các công văn của ngành, của Hiệu trưởng triển khai. Họp
chuyên môn định kì đúng thời điểm. Triển khai các nội dung, các công việc cần
có kiểm tra đánh giá, tư vấn thúc đẩy kịp thời, kịp lúc;
Duyệt kế hoạch sắp triển khai của khối trưởng định kì. Duyệt và dự các
chuyên đề, các tiết thao giảng của khối thực hiện;

Thường xuyên có mặt trong các buổi sinh hoạt của tổ khối, kịp thời nắm
bắt thông tin, nắm bắt nhu cầu của giáo viên, các vướng mắc về chuyên môn để
có biện pháp đáp ứng, giải đáp kịp thời. Nắm bắt được vấn đề này, chúng tôi yêu
cầu tổ khối chủ động đưa vấn đề ra bàn bạc thảo luận cách thực hiện trong buổi
họp tổ, có thể tổ chức thành chuyên đề nhằm giúp giáo viên định hướng được
các phương pháp giảng dạy phù hợp. Khơi gợi cho giáo viên mạnh dạn bày tỏ ý
kiến của mình. Đặt vấn đề giúp giáo viên tìm ra cách giải quyết. Mỗi giáo viên
đều đưa ra cách giải quyết, nhiều giáo viên sẽ đưa ra nhiều cách giải quyết khác
nhau, từ đó lựa chọn ra những cách thực hiện phù hợp nhất. Khi tham gia sinh
hoạt chúng tôi đóng vai trò là thành viên chứ không phải cán bộ quản lí đến
giám sát. Để tạo không khí bình đẳng, dân chủ, thân thiện trong buổi sinh hoạt,
chúng tôi không áp đặt ý kiến của mình, không đánh giá ý kiến của người khác,
lắng nghe ý kiến của mọi thành viên với thái độ trân trọng. Chúng tôi cũng nhận
một phần việc như các thành viên khác trong tổ. Trong quá trình dự sinh hoạt,
chúng tôi ghi chép các nội dung chính hoặc những vấn đề mà giáo viên còn
vướng mắc, khi phát biểu đóng góp ý kiến không vội vã kết luận vấn đề một
cách chủ quan phân tích tổng hợp các ý kiến rồi đưa ra quyết định để có sức
thuyết phục. Hướng dẫn tổ trưởng xây dựng nội dung buổi họp sao cho hiệu quả.
Nội dung họp cần xoáy sâu vào chuyên môn, đón đầu tìm cách giải quyết cách
thực hiện nội dung chương trình sắp giảng dạy cũng như công tác chủ nhiệm
lớp, trao đổi kinh nghiệm về bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh yếu, kinh nghiệm
quản lý lớp, xây dựng nề nếp lớp...;
Ngoài công tác kiểm tra nội bộ thì Ban giám hiệu cũng thường xuyên kiểm
tra các hoạt động của giáo viên để đảm bảo các hoạt động chuyên môn của nhà
12


trường thông suốt, đánh giá chất lượng hoạt động của các tổ chuyên môn trong
từng tháng; nhắc nhở, uốn nắn những tồn tại, thiếu sót;
Tổ chức các chuyên đề, thao giảng trường để định hướng cách thực hiện

cho các tổ. Nhất là vai trò của người chủ trì trong buổi chia sẻ SHCM theo
nghiên cứu bài học;
Quan tâm chỉ đạo chuyên môn, đồng thời phó hiệu trưởng cũng cần phải
quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm của giáo viên. Từ đó, giúp họ vững tin
vào bản thân mình đồng thời họ có thể tin tưởng vào Ban giám hiệu và mạnh
dạn bày tỏ nguyện vọng, tâm tư của mình.
3.3. Khả năng áp dụng của giải pháp
Chỉ đạo, quản lý công tác chuyên môn đặc biệt là buổi SHCM của tổ là
khâu quan trọng nhất không thể thiếu được đối với nhà trường. Bởi vì chất
lượng hoạt động của tổ chuyên môn nó quyết định chất lượng giảng dạy của
giáo viên và chất lượng giáo dục của nhà trường. Đề tài này đã được áp dụng
trong trường tiểu học mà chúng tôi đang công tác đạt hiệu quả cao và có khả
năng vận dụng trong công tác quản lý chỉ đạo chuyên môn ở các đơn vị trường
tiểu học trong, ngoài huyện, nhưng còn tùy thuộc vào khả năng vận dụng của
mọi người. Nếu các đồng nghiệp nghiên cứu và vận dụng tốt thì chắc chắn chất
lượng giáo dục của trường sẽ được nâng cao.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp
dụng giải pháp
Qua vận dụng cho thấy, khi thực hiện sinh hoạt tổ chuyên môn thì vai trò
của tổ trưởng đã được phát huy. Tổ trưởng chủ động trong việc xây dựng và
thực hiện kế hoạch, nắm bắt nhu cầu, nguyện vọng của giáo viên trong tổ. Trong
vấn đề chuyên môn, kịp thời nắm bắt, và dự đoán được những khó khăn của giáo
viên trong quá trình thực hiện nhiệm vụ để xây dựng nội dung sinh hoạt chuyên
môn, phân công nhiệm vụ cho giáo viên rõ ràng, dễ thực hiện; chỉ đạo, tổ chức
các hoạt động của tổ khoa học, linh hoạt và sáng tạo;
Giáo viên tham gia sinh hoạt chuyên môn hào hứng, thực hiện tốt nhiệm
vụ được tổ trưởng phân công. Không khí các buổi sinh hoạt chuyên môn thể
hiện được tính dân chủ, cởi mở. Các thành viên chủ động, tích cực phát biểu ý
kiến đóng góp cho nội dung sinh hoạt, không còn ngại nói như trước đây. Mối
quan hệ đồng nghiệp gắn bó hơn, đoàn kết hơn. Giáo viên đã có được nhiều kỹ

năng sư phạm như nắm vững được cách đánh giá học sinh; kỹ năng soạn bài
kiểm tra theo từng loại Ma trận đề; Kỹ năng vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực
vào trong giảng dạy đối với những kỹ thuật khó như: mảnh ghép, khăn phủ bàn,
sơ đồ tư duy… Từ đó tay nghề của giáo viên cũng như chất lượng giảng dạy và
13


giáo dục cũng được nâng lên. Chất lượng cụ thể của hai năm 2014-2015 và
2015-2016 như sau:
*Năm học 2014-2015:
- Chất lượng đôi ngũ:
+ GV dạy giỏi cấp trường: 18/29 TL: 62,1%;
+ GV dạy giỏi cấp huyện: 11/11 giáo viên dự thi, tỉ lệ: 100%;
+ GV dạy giỏi cấp tỉnh: 3 (bảo lưu);
+ Giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp huyện: 06 (bảo lưu);
+ 100 % cán bộ GV - NV hoàn thành xuất sắc và tốt nhiệm vụ được giao;
+ Tham gia viết 21 sáng kiến kinh nghiệm dự thi cấp huyện và đều đạt
100%;
+ Tay nghề giáo viên: Tốt: 18; Khá: 8; TB: 03 ; Y : 0 (GV trực tiếp đứng
lớp).
- Chất lượng giáo dục:
+ Số HS hoàn thành chương trình lớp học: 507/509; TL : 99,6 % ;
+ Số HS chưa hoàn thành: 02, TL: 0,4 % (cả 2 là HSKT);
+ Đánh giá Năng lực, Phẩm chất: Đạt 100%;
+ Số HS lớp 5 hoàn thành chương trình bậc TH: 97/97, TL: 100 %;
+ Số HS được khen thưởng: 255/509, tỉ lệ: 50,1%;
+ Hiệu quả đào tạo 5 năm: 96,6%.
- Học sinh năng khiếu:
Trong năm học 2014 - 2015 có 19 học sinh đạt giải Hội thi giải toán qua
mạng (2 giải nhì, 3 giải ba và 14 giải khuyến khích), có 06 HS đạt giải cấp tỉnh.

Có 2 HS đạt giải Hội thi Tin học trẻ cấp huyện. Có 12 học sinh đạt giải Hội thi
Olympic Tiếng Anh vòng huyện;
* Năm học 2015-2016:
- Chất lượng đội ngũ:
+ Giáo viên chủ nhiệm giỏi cấp huyện: 8. Trong đó, đạt cấp tỉnh: 3;
+ Tham gia viết 18 sáng kiến kinh nghiệm và đều đạt 100%.
- Chất lượng giáo dục:
+ Hoàn thành chương trình lớp học: 500/500, tỉ lệ: 100%;
+ Đánh giá năng lực, phẩm chất: Đạt 100%;
+ Số HS lớp 5 hoàn thành chương trình bậc TH: 92/92, TL: 100 %;
+ Số HS được khen thưởng: 254/500, tỉ lệ: 50,8%;
+ Hiệu quả đào tạo 5 năm: 99,0 %;
- Học sinh năng khiếu:
14


Trong năm học 2015-2016: đạt 59 giải ở tất cả các hội thi tham gia như:
Hội thao 2015 vòng huyện: đạt 5 giải (2 HC vàng, 3 HC bạc, 1 HC vàng vòng
tỉnh. Đạt 1 giải khuyến khích Hội thi lồng đèn tỉnh; Hội thi hát mừng Trung thu
đạt 4 giải A và 1 giải B; Hội thi ATGT: đạt giải nhất vòng cụm và giải nhì vòng
huyện; Hội thi hùng biện tiếng Anh đạt 1 giải khuyến khích vòng huyện; Olym
pic Tiếng Anh cấp huyện đạt 2 giải khuyến khích; Hội thi Tin học trẻ cấp huyện
đạt 1 giải nhì; Hội thi Chỉ huy Đội giỏi huyện đạt 1 giải khuyến khích; Hội thi
Viết chữ đẹp vòng huyện đạt 1 giải nhất, 1 giải ba và 5 giải khuyến khích, đạt
giải nhì toàn đoàn. Có 35 em đạt giải Hội thi giải toán qua mạng vòng huyện
(Trong đó: 1 giải nhất, 8 giải nhì, 10 giải 3 và 16 giải khuyến khích);
Trong năm 2015-2016 trường phát động và động viên khuyến khích, tạo
điều kiện để 5 tổ chuyên môn hướng dẫn học sinh làm đồ dùng tham gia Cuộc
thi Sáng tạo Thanh, Thiếu niên, Nhi đồng tỉnh Bến Tre năm 2016, có tất cả 5 sản
phẩm dự thi;

Với kết quả trên, chúng tôi nhận thấy rằng những biện pháp mà chúng tôi
đã áp dụng là đúng và mang lại hiệu quả thiết thực. Và chúng tôi nhận thấy rằng
để nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn, ngay từ đầu năm học nhà
trường phải xây dựng các tổ chuyên môn hoạt động có hiệu quả. Qua từng thời
điểm, chúng tôi phát huy tối đa những mặt mạnh, khắc phục những hạn chế để
rút kinh nghiệm và chấn chỉnh từng lúc. Có như vậy thì chất lượng giáo dục của
nhà trường mới được giữ vững và nâng lên.
3.5. Tài liệu kèm theo
- Hình ảnh đổi mới các buổi sinh hoạt chuyên môn.
Bến Tre, ngày 28 tháng 6 năm 2016

15