Nghiên cứu phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------

NGUYỄN THỊ KIM CHI

NGHIÊN CỨU PHÓNG SỰ TRONG BẢN TIN
THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Hà Nội – 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------

NGUYỄN THỊ KIM CHI

NGHIÊN CỨU PHÓNG SỰ TRONG BẢN TIN
THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH
Chuyên ngành: Báo chí
Mã số: 60.32.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ BÁO CHÍ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học : PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn

Hà Nội – 2017

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi
dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn. Các số liệu và kết quả
trong luận văn là sự thật và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về tính xác thực của nội dung luận văn này.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Kim Chi


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập và triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu
phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình”, tác giả luận văn đã nhận đƣợc sự
quan tâm, giúp đỡ rất nhiệt tình của lãnh đạo khoa và các thầy cô giáo trong khoa
Báo chí (Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội).
Đặc biệt, tác giả luận văn luôn nhận đƣợc sự quan tâm, định hƣớng, chỉ
bảo tận tình của PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn, giảng viên cao cấp bộ môn Phát
thanh - truyền hình, Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Hà Nội. Cảm ơn sự quan tâm, động viên của thầy đã cho tác giả
nguồn động lực để cố gắng và hoàn thành kịp tiến độ.
Xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến lãnh đạo và đội ngũ phóng viên,
biên tập viên của kênh VTV1, Đài Truyền hình Việt Nam đã luôn tạo điều
kiện thuận lợi, cung cấp tƣ liệu, hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận
văn của mình.
Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn các bạn học viên lớp Cao học Báo
chí K18, những ngƣời bạn đã luôn đồng hành và giúp đỡ nhau trong suốt quá
trình học tập, nghiên cứu, tìm nguồn tài liệu, liên hệ nhân vật...
Trong điều kiện hạn chế về thời gian cũng nhƣ năng lực bản thân, luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót, tác giả rất mong nhận đƣợc sự đóng

góp ý kiến của Hội đồng chấm luận văn, của bạn bè, đồng nghiệp và các thầy
cô để luận văn có thể hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
VTV

: Đài Truyền hình Việt Nam

PSTH

: Phóng sự truyền hình

NXB

: Nhà xuất bản

PV

: Phóng viên

BTV

: Biên tập viên

KTV

: Kỹ thuật viên

PGS.TS

: Phó giáo sƣ, tiến sĩ

GS.TS

: Giáo sƣ, tiến sĩ

TS

: Tiến sĩ

QP

: Quay phim

TCSX

: Tổ chức sản xuất

KB & ĐD

: Kịch bản và Đạo diễn

KB & LB

: Kịch bản và Lời bình

VTV1

: Kênh Tin tức - chính trị tổng hợp (Đài Truyền hình

Việt Nam)
VNESW

: Kênh truyền hình thông tấn

TTXH

: Truyền thông xã hội

MXH

: Mạng xã hội

KTS

: Kỹ thuật số


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 4
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 4
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................................... 5
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................. 9
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 10
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 11
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài .................................................... 11
7. Cấu trúc luận văn ...................................................................................... 12

CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÓNG SỰ TRONG
BẢN TIN THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH ......................................................... 13
1.1. Một số khái niệm .................................................................................... 13
1.1.1. Khái niệm và phân loại phóng sự truyền hình ................................... 13
* Phân loại phóng sự truyền hình ................................................................. 17
1.1.2. Khái niệm bản tin thời sự truyền hình ................................................ 21
1.1.3. Khái niệm phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ..................... 23
1.1.4. Vài nét về kênh VTV1 .......................................................................... 27
1.2. Đặc trƣng của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ............... 31
1.2.1. Thời lượng ............................................................................................ 31
1.2.2. Đặc trưng về lời dẫn và lời bình .......................................................... 32
1.2.3. Hình ảnh ............................................................................................... 36
1.2.4. Âm thanh .............................................................................................. 38
1.3. Vị trí và yêu cầu của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình.... 40
1.3.1. Vị trí của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ....................... 40
1.3.2. Yêu cầu đối với phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ............. 41
1.4. Các tiêu chí để đánh giá một phóng sự hay. .......................................... 42

1


Tiểu kết chƣơng 1:......................................................................................... 46
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÓNG SỰ TRONG BẢN TIN THỜI SỰ TRUYỀN
HÌNH................................................................................................................ 47
(Khảo sát từ tháng 6/2016 - 12/2016 trên kênh VTV1) ................................ 47
2.1. Quy trình sản xuất và công việc của các thành viên trong đội ngũ sản
xuất phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ....................................... 47
2.1.1. Các bước cụ thể của giai đoạn tiền kỳ ................................................ 48
2.1.2. Sản xuất tiền kỳ, tác nghiệp tại hiện trường (thu thập thông tin – kể
chuyện bằng hình ảnh) .................................................................................. 50

2.1.3. Sản xuất hậu kỳ - dựng phóng sự ....................................................... 51
2.1.3.4. Duyệt tác phẩm hoàn thiện ............................................................... 52
2.1.4. Phát sóng phóng sự .............................................................................. 53
2.1.5. Theo dõi hiệu ứng, phản hồi của công chúng khán giả .................... 53
2.2. Thực trạng sử dụng phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ..... 54
2.3. Những yếu tố tác động đến phóng sự trong bản tin thời sự truyền
hình trong giai đoạn hiện nay ...................................................................... 65
2.3.1. Cạnh tranh về thông tin, tốc độ cập nhật thông tin ........................... 67
2.3.2. Bản chất công nghệ số hóa, kỹ thuật hiện đại.................................... 69
2.3.3. Yếu tố khán giả ..................................................................................... 72
2.3.4. Yếu tố bản quyền .................................................................................. 74
Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 77
CHƢƠNG 3: NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO
CHẤT LƢỢNG PHÓNG SỰ TRONG BẢN TIN THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH ... 78
3.1. Những thành công và hạn chế của phóng sự trong bản tin thời sự
truyền hình ..................................................................................................... 78
3.1.1. Thành công của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ......... 78

2


3.1.2. Nguyên nhân và hạn chế của phóng sự trong bản tin thời sự truyền
hình ................................................................................................................. 81
3.2. Những giải pháp nâng cao chất lƣợng phóng sự trong bản tin thời sự
truyền hình. .................................................................................................... 85
3.2.1. Giải pháp về nhân sự ........................................................................... 85
3.2.2. Giải pháp về kỹ thuật và chuyên môn ................................................. 87
3.2.3. Giải pháp về các vấn đề bản quyền ..................................................... 88
3.2.4. Giải pháp về chính sách, chế độ cho nhân sự thực hiện ................... 89
Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 90

KẾT LUẬN .................................................................................................... 91
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 93
PHỤ LỤC ...........................................................................................................

3


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thời kỳ công nghệ số cho ra đời nhiều thiết bị công nghệ hiện đại, tiên
tiến cùng những thiết bị di động thông minh kết nối internet dễ dàng đáp ứng
nhu cầu thông tin của công chúng mọi lúc, mọi nơi. Truyền hình vì thế cũng
phải chuyển mình cho phù hợp với sự tiến bộ của nhân loại, với xu hƣớng
chung của thế giới. Trƣớc những yêu cầu của thời đại, phóng sự trong bản tin
thời sự truyền hình đã có những phát triển vƣợt bậc và thay đổi đáng kể.
Phóng sự truyền hình với chức năng và vai trò của mình đã phản ánh nhiều
đề tài hấp dẫn , đề cập đến mọi ngóc ngách của đời sống xã hội. Phóng sự
trong bản tin thời sự truyền hình vừa có tính kế thừa, vừa có tính hội nhập và
phát triển theo xu hƣớng chung của thế giới.
Sự phát triển của truyền thông xã hội đang trực tiếp ảnh hƣởng, tác
động đến đời sống con ngƣời bởi nhiều nguồn thông tin do các nhà báo công
dân cung cấp rất khó kiểm soát cùng mức độ cạnh tranh thông tin ngày càng
mạnh mẽ. Sự cạnh tranh thông tin (cả số lƣợng và chất lƣợng), cạnh tranh tốc
độ cập nhật thông tin giữa các kênh truyền hình dẫn đến tất yếu là các đài
truyền hình phải thay đổi cách làm truyền hình để đáp ứng yêu cầu của thời
đại. Việc khán giả tiếp nhận và lựa chọn kênh có nguồn thông tin chính xác,
tin cậy, nhanh chóng luôn là mục tiêu để các đài truyền hình cải thiện, nâng
cao chất lƣợng tác phẩm. Những kênh truyền hình đã khẳng định thƣơng hiệu,
uy tín về khả năng đƣa tin nhanh chóng, chính xác, hấp dẫn điển hình nhƣ
VTV1, ANTV, VNEWS, VTC1, HN1, HTV... Đây đều là các kênh có đội

ngũ phóng viên chuyên nghiệp và đƣợc trang bị các thiết bị kỹ thuật hiện đại
bậc nhất hiện nay. Không nhanh chóng và mạnh nhẽ nhƣ các đài thành phố,
trung ƣơng, các đài truyền hình địa phƣơng cũng đang từng bƣớc chuyển
mình để thay đổi, cập nhật xu hƣớng tất yếu của truyền hình. Tuy nhiên, chất

4


lƣợng các phóng sự trong bản tin thời sự còn nhiều hạn chế. Tại sao trong bản
tin thời sự của các đài tỉnh (địa phƣơng) hiện giờ vẫn còn các phóng sự dài lê
thê, rời rạc, kém hấp dẫn? Trong khi các đài trung ƣơng, các đài thành phố
lớn lại bắt kịp xu hƣớng thế giới nhanh và hiện đại nhƣ vậy?
Trong quá trình nghiên cứu, cùng một đối tƣợng, tác giả nhận thấy rất
nhiều công trình nghiên cứu khoa học nghiên cứu kết cấu, hiệu quả, cách sử
dụng, cách gọi tên (phóng sự ngắn, phóng sự thời sự...) của dạng phóng sự
này nhƣng chƣa có công trình nào giải đáp thắc mắc mà tác giả đang vƣớng
phải. Các công trình nghiên cứu trƣớc đây đều có ý nghĩa khoa học riêng và
với đề tài về phóng sự trong bản tin thời sự, việc lặp lại phân tích cụ thể, tỉ mỉ
những tác phẩm đã phát sóng sẽ giống kết quả mà các tài liệu tác giả đã tìm
hiểu. Do đó, tôn trọng những tài liệu đã nghiên cứu trƣớc đây, đồng thời sử
dụng làm cơ sở nghiên cứu cho lý luận của mình, tác giả lựa chọn đề tài
“Nghiên cứu phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình”. Kết quả nghiên cứu
vừa có sự kế thừa của các công trình đi trƣớc, vừa đóng góp thêm tƣ liệu quan
trọng về một chủ đề mới mà không mới nhằm tạo cơ sở, tiền đề để có thể đƣa
ra những lập luận trong quá trình nghiên cứu của tác giả.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trong các thể loại báo chí truyền hình thì phóng sự là một thể loại quan
trọng với khả năng thông tin thời sự về ngƣời thật việc thật một cách sâu sắc
trong quá trình diễn biến. Vừa thông tin sự kiện, phóng sự còn có khả năng
thông tin lý lẽ, thông tin thẩm mỹ, thẩm định hiện thực, trả lời những câu hỏi

mà hiện thực đặt ra. Phóng sự truyền hình thƣờng gắn liền với những thời điểm
mà ở đó đời sống của xã hội đang có những chuyển biến mạnh mẽ. Hoàn cảnh
của sự kiện trong phóng sự truyền hình thƣờng đƣợc giới thiệu đầu tiên, nhằm
giúp cho công chúng có một bức tranh toàn cảnh, một đối tƣợng ban đầu về sự
kiện và những vấn đề phát sinh từ sự kiện đó.

5


Trong nƣớc cũng nhƣ trên thế giới, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu
về nhiều khía cạnh của thể loại báo chí truyền hình, có cả các bài viết, các công
trình nghiên cứu về phóng sự trong bản tin (chƣơng trình) thời sự nhƣ: “Nhận
diện phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình”, “Tính độc đáo của phóng sự
ngắn truyền hình”, “Kết cấu của phóng sự ngắn truyền hình”, “Sử dụng phóng
sự ngắn truyền hình trong chương trình thời sự của Đài truyền hình Thành phố
Hồ Chí Minh” v.v... đều là các công trình nghiên cứu công phu, tâm huyết và là
những tƣ liệu quý báu để tác giả tham khảo.
Nói đến phóng sự truyền hình, hẳn không ai còn xa lạ bởi nó đã là một
phần không thể thiếu trong các chƣơng trình truyền hình. Tài liệu nghiên cứu
quan trọng không thể bỏ qua là cuốn “Phóng sự truyền hình” (Nxb
ThôngTấn), tác giả ngƣời Pháp Brigitte Besse và Didier Desormeaux - những
ngƣời có nhiều kinh nghiệm trong nghề làm báo, đã đƣợc ấn hành ở Pháp
những năm đầu thế kỷ 21. Nội dung cuốn sách trình bày khá tỉ mỉ, khoa học
các kỹ năng, phƣơng pháp làm một phóng sự truyền hình; từ những quy tắc
tiếp cận, xử lý các sự kiện đến sản xuất thông tin; cách xây dựng phóng sự;
cách dàn dựng cảnh, bố trí kỹ thuật trƣờng quay, âm thanh, hình ảnh; cách
viết lời bình, biên tập, v.v...
Nằm trong giáo trình nghiên cứu và giảng dạy, cuốn “Giáo trình báo
chí truyền hình” của PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn (Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, 2011) thực sự là công trình nghiên cứu đầy tâm huyết, chi tiết về tất cả

các loại hình, có ý nghĩa quan trọng đối với những đối tƣợng đang học tập và
nghiên cứu về báo chí truyền hình, đặc biệt là thể loại phóng sự truyền hình.
Giáo trình giống nhƣ một cuốn cẩm nang mang thông tin bổ ích về tất cả các
thể loại của báo chí truyền hình từ khái niệm, đặc điểm, vai trò, chức năng,
quy trình sản xuất một tác phẩm mang đặc trƣng từng thể loại đến cách phân
biệt các thể loại tránh gây nhầm lẫn cho đối tƣợng nghiên cứu.

6


Trong cuốn “Ngôn ngữ báo chí” của PGS.TS Vũ Quang Hào, tác giả
đã chỉ ra vấn đề cần thiết, cơ bản của ngôn ngữ báo chí nhƣ: chuẩn ngôn ngữ
báo chí; phong cách chức năng ngôn ngữ báo chí; ngôn ngữ của tên riêng trên
báo chí; ngôn ngữ của thuật ngữ khoa học; danh pháp khoa học; ký hiệu khoa
học; chữ tắt và số liệu trên báo chí; ngôn ngữ phát thanh… cho đến ngôn ngữ
quảng cáo và quảng bá báo chí.
Gần đây, nhà xuất bản Thông tấn phát hành cuốn “Phóng sự nhiều kỳ
trong chương trình thời sự truyền hình” của tác giả Dƣ Hồng Quảng và hiện
đƣợc trƣng bày tại phòng Giới thiệu sách Trung tâm Thông tin khoa học Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Nội dung cuốn sách nhƣ tên gọi của nó đã
đi sâu nghiên cứu, phân tích, nhận diện, vai trò, quy trình tổ chức sản xuất, để
tìm ra giải pháp nâng cao hiệu quả của phóng sự nhiều kỳ - "Một công trình
nghiên cứu thiết thực, gắn với thực tiễn nghề nghiệp, chắc chắn là tài liệu
tham khảo bổ ích cho các nhà báo, các sinh viên báo chí và những ai quan
tâm đến sự nghiệp truyền hình". Coi trọng công chúng không phải là quan
điểm còn mới mẻ trong đời sống báo chí hiện đại. Song, coi nó là yêu cầu tiên
quyết làm nên sự hấp dẫn của tác phẩm truyền hình, cụ thể là phóng sự truyền
hình dài kỳ: “Nếu không coi trọng khâu tiếp nhận và xử lý kịp thời thông tin
phản hồi thì không còn đảm bảo tính thời sự - yếu tố cốt tử của chương trình
thời sự truyền hình. Đảm bảo tính thời sự cũng là điều khác biệt căn bản giữa
phóng sự nhiều kỳ trong chương trình thời sự truyền hình và phóng sự điều

tra nhiều kỳ theo kiểu truyền thống trên báo in”.
Tác giả Hoàng Thị Xuân Lý, với đề tài liên quan là “Phóng sự điều tra
kinh tế trên kênh truyền hình Công an Nhân dân”, luận văn khoa học, Đại học
Khoa học Xã hội và Nhân văn năm 2015, đã hệ thống hóa những kỹ năng
trong cách tiếp cận, khai thác vấn đề và triển khai vấn đề của các phóng viên
trong mỗi tác phẩm. Đánh giá đƣợc đặc thù hình thức việc sử dụng phóng sự

7


điều tra của truyền hình ANTV, một thể loại “Xƣơng sống” của truyền hình
ANTV.
“Sử dụng phóng sự ngắn truyền hình trong chương trình thời sự của
Đài truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh”, tác giả Phan Tƣ Doãn (2011) khoa
Báo chí học Trƣờng Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia
Hà Nội cũng là một đề tài hay về phóng sự ngắn sử dụng trong bản tin thời sự
truyền hình. Vận dụng lý luận Phóng sự ngắn vào thực tiễn sáng tạo và sử
dụng phóng sự ngắn trong chƣơng trình thời sự 19h50 của HTV9.
Các đề tài khác liên quan đến phóng sự truyền hình nhƣ: “Hiệu quả của
phóng sự trong chương trình thời sự của Đài Truyền hình Việt Nam (khảo sát từ
1/2004 – 6/2005), tác giả Thái Kim Chung, ngƣời hƣớng dẫn PGS.TS Đinh Thị
Thúy Hằng. Tác giả Thái Kim Chung còn có bài viết: “Nhận diện phóng sự
trong chương trình thời sự truyền hình” đăng trên tạp chí truyền hình số tháng
6/2005. Trong bài viết, tác giả Thái Kim Chung đã nhận định, “tiêu chí của một
phóng sự thời sự không quyết định bởi chính thời lượng mà chính những đặc
điểm riêng ở thể loại báo chí này” và tên gọi “phóng sự ngắn chỉ đúng dưới góc
độ phân biệt và đánh giá phóng sự trong chương trình thời sự truyền hình dựa
theo tiêu chí thời lượng, mà không nêu bật lên được các đặc trưng cơ bản của
dạng phóng sự này”.
Cũng nghiên cứu về một yếu tố của phóng sự trong bản tin thời sự truyền

hình, tac giả Nguyễn Thế Lãm với đề tài “Sử dụng chi tiết trong phóng sự của
chƣơng trình thời sự 19h Đài Truyền hình Việt Nam - Khảo sát từ tháng 3 đến
tháng 6/2012”, luận văn thạc sĩ báo chí.
Ngoài ra, còn có rất nhiều công trình nghiên cứu về các vấn đề liên quan
đến phóng sự truyền hình, phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình và mỗi
công trình đều có những giá trị riêng về mặt thực tiễn cũng nhƣ khoa học. Với
đề tài của mình, tác giả khái quát sơ lƣợc những nội dung cơ bản về phóng sự

8


trong bản tin thời sự trên kênh VTV1 để có cơ sở nghiên cứu những yếu tố tác
động lên phóng sự chƣa đƣợc đề cập đến trong các nghiên cứu trƣớc. Vì vậy,
tác giả hi vọng luận văn “Nghiên cứu phóng sự trong bản tin thời sự truyền
hình” sẽ là một công trình nghiên cứu bƣớc đầu nhằm phát triển những lý luận
về sau trong các đề tài liên quan.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu:
Bắt nguồn từ tính cấp thiết của đề tài và lịch sử nghiên cứu vấn đề, luận
văn nghiên cứu phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình nhằm tìm ra những
yếu tố tác động đến phóng sự trong bản tin thời sự. Từ đó chỉ ra những thành
công và hạn chế còn tồn tại của phóng sự trong bản tin thời sự hiện nay để có
những kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng phóng sự trong bản tin
thời sự truyền hình. Kết quả nghiên cứu luận văn là căn cứ giúp các đài truyền
hình có cái nhìn khách quan về phóng sự trong bản tin thời sự và những giải
pháp nâng cao chất lƣợng, hiệu quả các tác phẩm phóng sự. Qua đó, giúp các
nhà quản lý có những cơ chế, chính sách thỏa đáng trong việc đầu tƣ, nâng
cấp phƣơng tiện kỹ thuật, cách thức sản xuất và đào tạo đội ngũ thực hiện
chƣơng trình phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ở Việt Nam.
Ngoài ra, từ việc khái quát những thông tin cơ bản về phóng sự truyền

hình, luận văn nhằm mục đích tìm ra những ƣu thế và hạn chế còn tồn tại để
kịp thời đề xuất những giải pháp phù hợp. Luận văn nhằm giúp ngƣời đọc có
cái nhìn đa dạng, khách quan hơn về phóng sự trong bản tin thời sự trong thời
đại công nghệ số và cạnh tranh thông tin nhƣ hiện nay.
Trong nội dung luận văn, tác giả sẽ khái quát nội dung, hình thức thể
hiện, quy trình sản xuất phóng sự trên một đài truyền hình phát triển bậc nhất
hiện nay. Luận văn nhằm tìm kiếm những yếu tố tác động lên phóng sự dẫn
đến những cải tiến, đổi mới và phát triển của một đài truyền hình lớn. Những

9


yếu tố tác động đến phóng sự nói một cách bao quát không chỉ là quá trình
sản xuất hay chất lƣợng phóng sự mà tác động lên phóng sự từ khâu tiếp cận,
khâu sản xuất, đến khi phát sóng và tiếp nhận phản hồi của khán giả. Với
nhiều hạn chế về kiến thức, kinh nghiệm, thời gian, luận văn sẽ là tiền đề cho
các công trình nghiên cứu khoa học sau này có thêm nhiều cơ sở phát triển
sâu hơn, chi tiết và rõ ràng hơn.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận báo chí truyền hình nói chung và cơ
sở lý luận về phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình nói riêng. Bằng việc
nghiên cứu các phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình trên kênh VTV1
trong thời gian từ tháng 6/2016 đến tháng 12/2016, luận văn khái quát quy
trình sản xuất, thực trạng phóng sự trong một số bản tin thời sự kênh VTV1
và phát hiện những yếu tố tác động lên phóng sự trong xu thế hiện nay. Từ đó,
tìm ra những thuận lợi và khó khăn, đánh giá những thành công và hạn chế
của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình; những kinh nghiệm khi thực
hiện phóng sự và cách xử lý rủi ro trong quá trình thực hiện phóng sự trong
bản tin thời sự truyền hình.
Từ những nhiệm vụ trên, tác giả đề xuất những giải pháp nhằm nâng

cao chất lƣợng phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ở Việt Nam, đáp
ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu:
Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là phóng sự trong bản tin thời sự
truyền hình.
4.2. Phạm vi nghiên cứu:
Luận văn khảo sát phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình kênh
VTV1 từ tháng 6/2016 đến tháng 12/2016.

10


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
* Cơ sở, phƣơng pháp luận của nghiên cứu:
Luận văn đƣợc xây dựng trên cơ sở quan điểm duy vật biện chứng và
duy vật lịch sử, trên cơ sở đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà
nƣớc ta về vai trò và nhiện vụ của báo chí truyền hình nói chung và phóng sự
trong bản tin thời sự truyền hình nói riêng.
Luận văn có sử dụng một số lý thuyết, phƣơng pháp về báo chí học và
xã hội học truyền thông đại chúng làm cơ sở nghiên cứu.
* Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể:
Luận văn sử dụng các phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so
sánh và nghiên cứu các sản phẩm phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình
bằng hai hình thức là văn bản và video đã đƣợc phát trên các kênh truyền hình
nằm trong phạm vi nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần bổ sung và phát triển hệ thống lý
thuyết về phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình. Từ việc đi sâu vào đề tài
“Nghiên cứu phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình”, luận văn sẽ có những

đóng góp về mặt phát hiện những yếu tố đằng sau tác động, ảnh hƣởng tới các
sản phẩm phóng sự trong bản tin thời sự. Các nội dung trong luận văn đƣợc thể
hiện ở bƣớc cơ bản với việc thống kê, tổng hợp, khảo sát, phân tích, đánh giá các
phóng sự trong phạm vi nghiên cứu nhằm tạo cơ sở cho các nghiên cứu về sau.
Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn giúp ngƣời đọc có cái nhìn trực diện về
thực trạng và vai trò của phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình ở Việt
Nam trong thời đại công nghệ số. Thông qua những kết quả nghiên cứu, luận
văn góp phần giúp các cơ quan báo chí, các đài truyền hình TW và địa
phƣơng, các đài khu vực và nhất là các nhà báo, những ngƣời thực hiện phóng
sự trong bản tin thời sự truyền hình có thể nhìn nhận, đánh giá chất lƣợng,
11


hiệu quả của thể loại phóng sự này. Để từ đó có thể rút ra những kinh nghiệm,
bài học và đề ra chiến lƣợc phát triển, nâng cao hiệu quả xã hội và vai trò của
các phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình hiện nay.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1: Một số vấn đề lý luận về phóng sự trong bản tin thời sự
truyền hình.
Chƣơng 2: Thực trạng phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình
Chƣơng 3: Những vẫn đề đặt ra và giải pháp nâng cao chất lƣợng
phóng sự trong bản tin thời sự truyền hình.

12


CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ
PHÓNG SỰ TRONG BẢN TIN THỜI SỰ TRUYỀN HÌNH

1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Khái niệm và phân loại phóng sự truyền hình
Vào những năm đầu của thế kỷ XXI, sự phát triển của truyền thông đa
phƣơng tiện đã mở ra nhiều hình thức thông tin mới với kỹ thuật hiện đại và
tiện lợi cho ngƣời sử dụng. Những thay đổi đó đã tác động mạnh mẽ đến nội
dung, hình thức thể hiện của các chƣơng trình truyền hình nói chung và phóng
sự truyền hình nói riêng. Phóng sự phản ánh trực tiếp các vấn đề của đời sống
hiện thực kể cả những vấn đề bức xúc, gay cấn, những ngang trái, bí ẩn, ly
kỳ... Số lƣợng các chƣơng trình truyền hình ngày càng nhiều. Hơn nữa, hàng
ngày khán giả truyền hình còn tiếp nhận vô số thông tin trên nhiều phƣơng tiện
truyền thông khác nhau, nhịp sống hiện đại cũng lôi kéo ngƣời ta vào nhiều công
việc khác nên các chƣơng trình truyền hình ngày càng có xu thế ngắn gọn và
chất lƣợng hơn. Phóng sự truyền hình cũng đổi mới để phù hợp với nhu cầu và
tâm lý tiếp nhận thông tin của công chúng báo chí thời hiện đại. Do đó, hiện nay,
các phóng sự có thời lƣợng ngắn chiếm đa số trên sóng truyền hình.
Song song với sự phát triển của kỹ thuật sản xuất chƣơng trình, kỹ
thuật truyền dẫn sóng truyền hình cũng phát triển rất nhanh chóng. Các
chƣơng trình truyền hình bây giờ không những mang tính thời sự cao mà còn
tiếp cận công chúng bằng nhiều hình thức nhƣ: truyền hình cáp, truyền hình
kỹ thuật số, truyền hình qua điện thoại, truyền hình Internet, hay các ứng
dụng truyền hình... Trƣớc sự phát triển của các phƣơng tiện truyền thông hiện
đại, các loại hình báo chí đang vận dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để tự đổi
mới, tăng sức cạnh tranh và chiếm lĩnh thị trƣờng thông tin. Truyền hình cũng
đang từng bƣớc chuyển mình, thay đổi mô hình quản lý, phƣơng pháp sản

13


xuất chƣơng trình và đa dạng hoá các hình thức dịch vụ, đổi mới trang thiết
bi, nâng cao chất lƣợng chƣơng trình, thời lƣợng phát sóng, cách tiếp cận

khán giả... mang đến cho khán giả những chƣơng trình đặc sắc, sống động có
ý nghĩa nhân văn sâu sắc; duy trì vị trí quan trọng hàng đầu trong hệ thống
các phƣơng tiện truyền thông đại chúng hiện nay.
Phóng sự truyền hình là một thể loại tác phẩm quan trọng trên truyền
hình, nó có sự phát triển, giao thoa và định hình dần theo xu hƣớng của báo
chí hiện đại. Phóng sự truyền hình hình thành dựa trên nền tảng của tin tức
thời sự. Nếu nhƣ thông tin giống nhƣ thông báo ngắn gọn, thì phóng sự bắt
đầu kể những câu chuyện làm sáng tỏ một vấn đề nào đó. Khán giả có thể
nhận thấy những cách kể chuyện khác nhau, phong cách làm phóng sự truyền
hình có thể phong phú bộc lộ ở kết cấu, tiết tấu và giọng điệu.
Cùng với sự phát triển của truyền hình, phóng sự truyền hình cũng
không ngừng thay đổi và từng bƣớc hoàn thiện về cả nội dung và hình thức.
Khả năng cung cấp thông tin một cách đầy đủ, cụ thể, hấp dẫn, khách quan,
sinh động trong quá trình vận động, phát sinh, phát triển của sự vật, hiện
tƣợng... Bằng hình ảnh và âm thanh, phóng sự truyền hình đã và đang có vị
trí, vai trò quan trọng trong các chƣơng trình truyền hình. Sự xuất hiện của
phóng sự không chỉ làm cho thông tin truyền hình thêm hấp dẫn mà còn đem
đến cho chƣơng trình “hơi thở cuộc sống”, sự mềm mại, uyển chuyển, không
kém phần sinh động với những thông tin bổ ích lấy đƣợc cảm xúc khán giả,
dễ đi vào lòng ngƣời.
Sự phát triển phong phú và đa dạng của Phóng sự truyền hình qua các
thời kỳ đã dẫn đến có nhiều quan niệm khác nhau về thể loại này. Tất nhiên
mỗi quan niệm thể hiện góc nhìn riêng của một ngƣời hoặc một nhóm nhỏ
những ngƣời quan tâm đến về thể loại này.

14


Trong tác phẩm “Báo chí truyền hình” của các tác giả A.La.
Iuropxki,G.V.Cudonhetxop, X.L. Xvich [28, tr.59] có viết: “Phóng sự là thể

loại báo chí thông tin nhanh chóng trên báo chí, đài phát thanh, truyền hình
về một sự kiện nào đó mà phóng viên đã chứng kiến, can dự vào”. Theo quan
niệm này thì yếu tố đứng đầu trong phóng sự là khả năng thông tin nhanh chóng
về một sự kiện do tác giả bài phóng sự trực tiếp chứng kiến và thực hiện.
Nhìn nhận phóng sự từ góc độ phƣơng pháp phản ánh, Jean-Luc MartinLagardette cho rằng: “Phóng sự là cuộn phim mà người ta truyền đi những
hình ảnh đã được xác định nhờ có các bố cục liên tiếp”. Ông còn cho rằng:
“Phóng sự phải làm cho nhìn thấy, nghe thấy, cảm thấy, sờ thấy. Phóng sự sử
dụng cách viết trực tiếp, thường ở thì hiện tại, bằng cách tăng các giai thoại cụ
thể, những hình ảnh, những chi tiết và những thành ngữ độc đáo”[40, tr.98]
Từ góc độ phƣơng pháp xây dựng tác phẩm phóng sự, Brigitte Besse
DiDier Desormeaux cho rằng: “Phóng sự là kết quả của những logíc hội tụ dựa
trên hình ảnh và âm thanh: sản phẩm phức hợp này phải đƣợc tổ chức xung
quanh một số cảnh chủ chốt, những cảnh này làm nổi bật ý nghĩa của phóng sự
từ lúc xây dựng cho đến khi phát đi và đƣợc mọi ngƣời tiếp nhận” [30, tr.104]
Ở Việt Nam, các nhà nghiên cứu báo chí cũng đƣa ra nhiều quan niệm
về phóng sự truyền hình. Các quan niệm đó cũng xuất phát từ nhiều góc độ
tiếp cận khác nhau.
Trong bài “Nhà báo nên viết phóng sự”, đăng ngày 25/7/2006, trên
“Nghề báo.com”, tác giả Minh Phƣơng có viết: “Phóng sự truyền hình phản
ánh sự kiện bằng hình ảnh và tiếng động là chủ yếu, lời dẫn của phóng viên
như một chất keo trong suốt” khâu nối các chi tiết và tư liệu báo chí thành
một kết cấu thống nhất, gợi cảm”.
Nằm trong hệ thống lý luận về phóng sự truyền hình, Giáo trình Báo
chí truyền hình của PGS.TS Dƣơng Xuân Sơn cho rằng: “Phóng sự truyền

15


hình là một thể loại báo truyền hình thuộc nhóm chính luận nghệ thuật, phản
ánh các sự kiện, con người, tình huống, hoàn cảnh điển hình trong quá trình

phát sinh, phát triển, đồng thời thẩm định hiện thực đó qua cái tôi trần thuật,
vừa tỉnh táo lý trí, vừa cảm xúc bằng phương tiện kỹ thuật truyền hình”.
Tác giả Trần Bảo Khánh trong cuốn “Sản xuất chương trình truyền
hình”, NXB Văn hóa - Thông tin 2003 định nghĩa: “Phóng sự truyền hình là
thể loại báo chí phản ánh sự kiện, hiện tượng, vấn đề theo logic khách quan
trong quá trình phát sinh, phát triển bằng ngôn ngữ hình ảnh và âm thanh”.
Kế thừa những quan niệm về Phóng sự truyền hình của các nhà báo,
nhà nghiên cứu báo chí qua nhiều thời kỳ ở Việt Nam và trên thế giới, dựa
trên những kết quả nghiên cứu trong các giáo trình, các công trình khoa học ở
các trƣờng đại học; những bài giảng về phóng sự truyền hình ở các lớp bồi
dƣỡng nghiệp vụ báo chí của các nhà báo giàu kinh nghiệm trong nƣớc và
quốc tế, có thể nêu ra khái niệm chung về phóng sự truyền hình nhƣ sau:
“Phóng sự truyền hình là thể loại đặc trưng của truyền hình, chuyển tải
nội dung thông tin nóng hổi, sinh động đến công chúng ở thời hiện tại, được
thể hiện theo trình tự logíc diễn biến của sự kiện, vấn đề... qua dòng hình ảnh
và âm thanh của hiện thực mà phóng viên lựa chọn, sắp xếp. Trong quá trình
thể hiện phóng sự, chính kiến, thái độ và cảm xúc của phóng viên bộc lộ rõ
qua việc phân tích, cắt nghĩa, lý giải sự kiện, vấn đề đó”.
Về cơ bản, phóng sự truyền hình là thể loại mà phóng viên bám theo
dòng thời sự để phản ánh những điều nhìn thấy trong đời sống hiện thực.
Tính thời sự thể hiện rõ trong những đề tài làm phóng sự truyền hình. Việc
sản xuất các phóng sự cũng bám theo dòng sự kiện của thông tin trên báo
chí nhƣng với tƣ cách là một thể loại, phóng sự truyền hình cũng đƣợc sử
dụng để chuyển tải nhiều nội dung ở các lĩnh vực khác nhau nhƣ khoa học,
giáo dục, văn hóa... Nói cách khác, phóng sự truyền hình phải có sự hội tụ

16


đầy đủ các đặc điểm nhƣ: phản ánh, phân tích sự kiện hiện tƣợng trong quá

trình vận động biện chứng, bút pháp linh hoạt, thể hiện rõ nét vai trò cái tôi
cá nhân...
Do ảnh hƣởng đặc điểm của báo chí truyền hình là: truyền tải thông
tin bằng hình ảnh và âm thanh, có khả năng giao tiếp trực tiếp với khán giả,
khán giả tiếp nhận thông tin bằng thị giác và thính giác, phóng sự truyền
hình vừa mang những đặc điểm của phóng sự báo chí nói chung vừa mang
những đặc trƣng riêng của loại hình. Do đó, quan niệm về thể loại phóng sự
truyền hình, có thể bắt đầu từ những quan niệm về Phóng sự trên báo in.
Dựa trên những tiêu chí khác nhau mà có nhiều cách quan niệm và phân chia
phóng sự truyền hình nhƣ:
- Dựa trên tiêu chí đối tƣợng phản ánh: Phóng sự sự kiện, phóng sự vấn
đề, phóng sự chân dung, phóng sự điều tra, phóng sự tài liệu...
- Dựa trên phƣơng pháp phản ánh: Phóng sự trực tiếp và phóng sự có
xử lý hậu kỳ.
- Dựa trên tiêu chí thời lƣợng: phóng sự ngắn (từ 1 phút rƣỡi đến 5
phút) và phóng sự dài (thời lƣợng từ 10 - 15 phút).
* Phân loại phóng sự truyền hình
Là một thể loại báo chí truyền hình thuộc loại khó nên việc phân chia
các loại phóng sự truyền hình có thể tùy theo hình thức kỹ thuật hoặc nội
dung của thể loại.
Thứ nhất, theo cách thức thực hiện phóng sự ta có thể chia thành
phóng sự truyền thẳng và phóng sự hậu kỳ.
Sự khác biệt của hai loại phóng sự này là chính là thời gian lên sóng và
cách thức xây dựng. Do đó, ta dựa vào khâu hậu kỳ để phân biệt.
Phóng sự truyền thẳng đƣợc phát sóng trực tiếp tới khán giả khi sự kiện
đang diễn ra còn phóng sự hậu kỳ đƣợc phát đi sau khi sự kiện đã xảy ra.

17

Phóng sự truyền thẳng phản ánh những sự kiện có tính chất thời sự
nóng hổi và có một ý nghĩa xã hội vô cùng rộng lớn và thƣờng đƣợc phát xen
kẽ trong các chƣơng hình thời sự, cầu truyền hình hoặc các buổi truyền hình
trực tiếp. Còn phóng sự hậu kỳ đƣợc sử dụng phổ biến trên tất cả các kênh
truyền hình và phản ánh nhiều vấn đề khác nhau. Ở phóng sự hậu kỳ, khi thực
hiện dạng phóng sự này, phóng viên phải tuân thủ theo các bƣớc của quy trình
sản xuất một tác phẩm truyền hình.
Thứ hai, căn cứ vào đối tượng phản ánh để phân chia các loại phóng
sự: phóng sự sự kiện, phóng sự vấn đề, phóng sự chân dung, phóng sự điều
tra, phóng sự ảnh
Phóng sự sự kiện: là dạng phóng sự gần với thể loại tin tức hơn cả và
đƣợc thực hiện một cách thƣờng xuyên giống nhƣ tin tức, thƣờng đƣợc sử dụng
trong các chƣơng trình truyền hình, đặc biệt là chƣơng trình Thời sự, nó cung cấp
cho khán giả những thông tin nóng hổi, tỉ mỉ về cả không gian, thời gian, bối
cảnh và không khí sự kiện. Loại phóng sự này có thể đƣợc phát đi khi sự kiện
đang diễn ra hoặc đã kết thúc hoàn toàn. Do đó, phóng viên phải lựa chọn chi tiết
để làm rõ chủ đề sau khi đã xác định đƣợc góc độ xử lý và phải luôn theo sát
dòng sự kiện để cung cấp cho khán giả những thông tin nóng hổi, tỉ mỉ, có đánh
giá, có phân tích, bình luận về ảnh hƣởng cũng nhƣ xu hƣớng vận động của sự
kiện. Dạng phóng sự này thƣờng phản ánh diễn biến phát triển của sự kiện. Có
kết cấu đơn giản. Chủ yếu nhằm làm rõ đối tƣợng và cung cấp tƣơng đối đầy đủ
logíc diễn biến của sự kịên.
Đối tƣợng của dạng phóng sự này là các sự kiện thời sự nóng hổi, vừa
hoặc đang xảy ra,có ảnh hƣởng lớn tới đời sống chính trị, xã hội đang thu hút
sự quan tâm, chú ý của nhiều ngƣời.
Phóng sự sự kiện thƣờng đƣợc sản xuất dƣới cả hai dạng: Phóng sự
truyền thẳng và phóng sự có hậu kỳ.

18

Phóng sự vấn đề: là loại phóng sự có tính chính luận cao. Đối tƣợng
của loại phóng sự này là những vấn đề sự kiện có ý nghĩa quan trọng đƣợc xã
hội quan tâm, những vấn đề bức xúc, điển hình, tiêu biểu có ảnh hƣởng lớn
đến các hoạt động xã hội. Đó là những vấn đề tại thời điểm đó đang gây xôn
xao dƣ luận, cần đƣợc phân tích đánh giá và định hƣớng thông tin rõ ràng.
Tác phẩm Phóng sự vấn đề có thể phản ánh về một sự kiện hoặc một phần của
sự kiện. Tất nhiên sự kiện trong dạng phóng sự này chỉ là nguyên cớ để tác
giả đề cập đến một vấn đề (hoặc một chủ đề khác). Dạng phóng sự này
thƣờng đƣợc thực hiện khi sự kiện hoặc một vài sự kiện có cùng tính chất đã
kết thúc, dƣ luận đòi hỏi có sự hiểu biết cặn kẽ, tỷ mỉ về nguyên nhân, diễn
biến, hậu quả và xu hƣớng vận động tiếp theo của nó.
Khi làm Phóng sự vấn đề, phóng viên phải có quan điểm, lập trƣờng
chính trị vững vàng, có hiểu biết sâu rộng nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội,
có uy tín nghề nghiệp, trình độ chuyên môn cao để nhìn nhận vấn đề một cách
bao quát, toàn diện, đúng bản chất.
Phóng sự chân dung: Đối tƣợng phản ánh của phóng sự chân dung là
con ngƣời, những cá nhân, tập thể tiêu biểu, điển hình tốt hoặc xấu về một
mặt, một vấn đề, một hành động, một phẩm chất, tính cách nào đó có ý nghĩa
giáo dục, nêu gƣơng, cảnh báo với xã hội.
Khi làm Phóng sự chân dung, phóng viên cần đi sâu tìm hiểu về con
ngƣời mình lựa chọn để phản ánh. Họ phải là những ngƣời gắn liền với những
sự việc, hành động cụ thể, có thật. Những phẩm chất của họ đƣợc bộc lộ qua
suy nghĩ, việc làm. Phóng sự chân dung thƣờng sử dụng phƣơng pháp đặc tả
để khắc hoạ tính cách, nội tâm, tình cảm của nhân vật.
Ngƣời làm Phóng sự phải lựa chọn những đặc điểm, hành động, việc
làm tiêu biểu, mới lạ, gây ấn tƣợng của họ để miêu tả. Việc đánh giá, bình
luận của tác giả Phóng sự là rất cần thiết, nhằm làm sáng tỏ động cơ, nguồn

19

gốc dẫn đến những phẩm chất của họ. Phƣơng pháp tốt nhất là phóng viên sử
dụng phƣơng pháp khách quan hoá thông tin bằng cách để những ngƣời thân,
bạn bè động nghiệp phát biểu về họ và để nhân vật tự bộc lộ.
Ở phóng sự chân dung cần có sự thể hiện sinh động, nhƣng không đƣợc
sử dụng thủ pháp nhân cách hoá, điển hình hoá, hƣ cấu hình tƣợng nhân vật.
Khi thực hiện Phóng sự chân dung, tác giả phóng sự có thể dàn cảnh trên cơ
sở của sự thật và đặc biệt phải tôn trong sự thật.
Phóng sự điều tra: thƣờng xuất hiện trong những “hoàn cảnh có vấn
đề”. Đó là những hoàn cảnh chứa đựng những mâu thuẫn với những câu hỏi
chƣa đƣợc trả lời hoặc có nhiều cách trả lời nhƣng chƣa có câu trả lời nào thật
đáng tin cậy. Do đó, đối tƣợng của dạng Phóng sự này là những sự việc, vấn
đề đang nảy sinh những mâu thuẫn gay gắt, gây nhiều tranh cãi, thƣờng để lại
hậu quả nặng nề, ảnh hƣởng sâu sắc tới đời sống xã hội và đang đòi hỏi đƣợc
phân tích, lý giải và đƣa ra những phƣơng pháp giải quyết.
Phóng sự điều tra có thể bắt đầu từ một kết quả tốt hoặc xấu. Để làm rõ
nguyên nhân của những hành vi, động cơ tốt hoặc xấu, tác giả phóng sự phải
căn cứ vào tài liệu thu tập đƣợc từ nhiều nguồn khác nhau, có đủ lý lẽ để phân
tích, chứng minh các tài liệu mình đƣa ra. Ngoài những thủ pháp nghiệp vụ
thƣờng sử dụng ở các dạng phóng sự khác, phóng sự điều tra còn sử dụng một
số thủ pháp nhƣ:
- Tiếp cận vấn đề theo sự kiện, theo đơn thƣ, dƣ luận quần chúng.
- Khai thác tài liệu, làm giàu và tăng độ tin cậy của tài liệu bằng cách
khai thác trực tiếp, gián tiếp, đa chiều qua những nhân vật có liên quan, thẩm
định trực tiếp đối tƣợng chính của vấn đề điều tra.
- Cắt lớp để xem xét, phân tích, lý giải, khái quát chủ đề, giải quyết
mâu thuẫn ở từng tuyến nhân vật hoặc từng vấn đề để chỉ rõ trách nhiệm,
nghĩa vụ, thái độ của họ đối với vấn đề dặt ra.

20