Bài 11. Bài ca nhà tranh bị gió thu phá (Mao ốc vị thu phong sở phá ca)

KIỂM TRA MIỆNG
1. Đọc bản phiên âm và dịch Phiên âm
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
thơ bài thơ “Hồi hương
Hương âm vô cải, mấn mao tồi,
ngẫu thư”.

2. Nêu ý nghĩa của văn
bản
3. Kể tên một số nhà thơ
lớn của Trung Quốc đời
Đường

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn: Khách tòng hà xứ lai?
Dịch thơ
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu đến làng”

- Tình quê hương là một trong những tình
cảm lâu bền và thiêng liêng nhất của
con người.
- Lí Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị, …


Bài 11 Tiết 41
Tuần 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

I. Đọc-hiểu chú thích:
1. Đọc:

Hướng dẫn đọc:
-3 khổ thơ đầu: đọc với giọng đau
xót, cảm thông. Chú ý các chi tiết
miêu tả nỗi khổ của nhà thơ.
- Khổ thơ cuối:
+ 3 câu đầu: giọng hân hoan,
vui sướng.
+ 2 câu cuối: giọng sâu lắng.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ

Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không
sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!

Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường, nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?
Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch
bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng
trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!


MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA
Đỗ Phủ
Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,
Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao.
Mao phi độ giang sái giang giao.
Cao già quái quyến trường lâm sao,
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.

Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,
Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,
Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.

Qui lai ỷ trượng tự thán tức.

Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,
Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.
Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.
Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,
Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.
Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,
Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.
An đắc quảng hạ thiên vạn gian,
Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,
Phong vũ bất động an như san.
Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến thử ốc,
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ
I.

Đọc, tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
a. Tác giả:
Đỗ Phủ ( 712-770) là
nhà thơ nổi tiếng của
Trung Quốc đời Đường.
Được tôn vinh là “Thi
thánh”.

Nhà bia kỉ niệm Đỗ Phủ


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ
I.

Đọc, tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
a. Tác giả: Đỗ Phủ ( 712770) là nhà thơ nổi tiếng
của Trung Quốc đời
Đường. Được tôn vinh là
“Thi thánh”.
b. Tác phẩm:

Ra đời vào tháng 8 năm 760.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ
I.

Đọc, tìm hiểu chú thích:
1. Đọc:
2. Chú thích:
b. Tác phẩm:

- Sáng tác vào tháng 8 năm
760.
-

Thể thơ: Cổ thể.
c. Bố cục: 2 phần.


Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,

Khổ 1: Cảnh nhà bị
gió thu phá.

Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức !

Giây lát, gió lặng ,mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.

Khổ 2: Cảnh cướp

giật khi nhà bị gió
thu phá.

Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa ,mưa ,mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê

Khổ 3: Cảnh nhà
trong đêm mưa.

Đêm dài ướt át sao cho trót ?

Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng ,vững vàng như thạch bàn !
Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng sững dựng trước
mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được !

Khổ 4

Phần1:
Những
nỗi khổ
của nhà
thơ và gia
đình
Phần 2:

Ước vọng
cao cả
của nhà
thơ


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
1. Những nỗi khổ của
nhà thơ và gia đình:
a. Cảnh nhà bị gió
thu phá.
- Gió thu cuốn mất ba lớp
tranh làm căn nhà tiêu
điều, tan tác.
 Buồn, lo, tiếc và bất
lực.

Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp
bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương
sa.

Bài 11 Tiết: 41

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ

Tuần: 11

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:

 1. Những nỗi khổ của nhà
thơ và gia đình:

a. Cảnh nhà bị gió thu
phá.
- Gió thu cuốn mất ba lớp
tranh làm căn nhà tiêu
điều, tan tác.
 Buồn, lo, tiếc và bất lực.

Đỗ Phủ

Bát nguyệt thu cao phong nộ
hào, 
Quyển ngã ốc thượng tam
trùng mao. 
Mao phi độ giang sái giang
giao, 
Cao giả quải quyến trường
lâm sao, 

Hạ giả phiêu chuyển trầm
đường ao. 


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
1. Những nỗi khổ của nhà
thơ và gia đình:
b. Cảnh cướp giật khi
nhà bị gió thu phá.

Trẻ con thôn nam khinh
ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp
giật,
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ
tre
Môi khô miệng cháy gào
chẳng được,
Quay về chống gậy lòng
ấm ức !


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
1. Những nỗi khổ của nhà
thơ và gia đình:
b. Cảnh cướp giật khi
nhà bị gió thu phá.

“ Trẻ con thôn nam….lũy
tre”
- Loạn lạc, lũ trẻ suy đồi .

Trẻ con thôn nam
khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô
cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào
luỹ tre


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
1. Những nỗi khổ của nhà

thơ và gia đình :
b. Cảnh cướp giật khi nhà
bị gió thu phá:
- Loạn lạc, lũ trẻ suy đồi .
 Tâm trạng: buồn, bất lực
trước thời cuộc.

Môi khô miệng
cháy gào chẳng
được,
Quay về chống gậy
lòng ấm ức !


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:

Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
1. Những nỗi khổ của nhà Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
thơ và gia đình :
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
c. Cảnh nhà trong
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
đêm mưa.

Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
- Khổ vì nghèo khó.
- Nỗi lo lắng vì loạn lạc. Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót ?

 Xã hội loạn lạc, nhân
dân đói khổ.


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:

Ước được nhà rộng muôn ngàn
1. Những nỗi khổ của nhà thơ gian,
và gia đình :
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo
đều hân hoan,
2. Ước vọng cao cả của nhà
Gió mưa chẳng núng, vững vàng
thơ:
như thạch bàn!
Than ôi ! Bao giờ nhà ấy sừng
sững dựng trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét
cũng được !

Bài 11 Tiết: 41

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ

Tuần: 11

( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:

Thảo luận nhóm đôi
1. Nỗi khổ của nhà thơ và gia đình : 1.Ở khổ thơ cuối, tác giả có

những ước mơ gì? Em có
2. Ước vọng cao cả của nhà
nhận xét gì về ước mơ đó.
thơ:
- Ước ngôi nhà rộng vững chắc 2. Em hiểu như thế nào về
muôn ngàn gian có thể che
câu thơ “Riêng lều ta nát,
nắng, che mưa cho tất cả
chịu chết rét cũng được!”?
người nghèo.
Qua đó, em thấy tác giả là
 Là người có tấm lòng nhân ái, người như thế nào?
giàu lòng vị tha.

Theo em vì sao ước mơ của tác giả cao đẹp
như vậy lại bật lên lời than “Than ôi!”
A.Vì Đỗ Phủ không tin ước vọng ấy có thể trở
thành hiện thực trong xã hội bế tắc, bất
công.
B. Đó là ước mơ cao cả nhưng chua xót.
C. Phê phán hiện thực xã hội phong kiến bất
công.
D. Cả 3 ý kiến trên.


Bài 11 Tiết: 41
Tuần: 11

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca) – Đỗ Phủ

II. Đọc, tìm hiểu văn bản:
1. Những nỗi khổ của nhà thơ và gia đình :
2. Ước vọngcao cả của nhà thơ:
3. Nghệ thuật:



- Viết theo bút pháp hiện thực, tái hiện lại những chi tiết, các
sự việc nối tiếp, từ đó khắc họa bức tranh về cảnh ngộ những
người nghèo khổ.
- Sử dụng kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
* Ý nghĩa văn bản:
Lòng nhân ái vẫn tồn tại ngay cả khi con người phải sống

trong hoàn cảnh nghèo khổ cùng cực.


Bài tập củng cố
Câu thơ nào thể hiện rõ nhất chủ nghĩa nhân
đạo cao cả của nhà thơ?
A. Ước được nhà rộng muôn ngàn gian,
B. Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
C. Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch
bàn!
D. Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!



Chọn từ thích hợp điền vào ô trống trong
đoạn văn sau: đau khổ, tái hiện, nhân đạo, vị
tha, loạn lạc.
“ Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” của Đỗ Phủ
tái hiện
đã………….bức
tranh sinh động về cảnh
đau khổ
ngộ………….của
bản thân nhà thơ trong
loạn lạc
cảnh…………..Nhưng
điều đáng quí nhất là
vượt lên trên cảnh ngộ cá nhân, nhà thơ đã bộc
đạo và lòng…….
vị tha cao cả.

lộ tinh thần nhân
………


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Đối với bài học này:
- Học thuộc bài thơ, nội dung, nghệ thuật và ý
nghĩa bài thơ.
- Trình bày cảm nghĩ của em về tấm lòng của
nhà thơ đối với những người nghèo khổ.
* Đối với bài học tiếp theo:
- Chuẩn bị: Kiểm tra Văn 1 tiết
- Ôn tập phần Văn học từ bài 1 đến bài 10