MỘT số BIỆN PHÁP GIÁO dục đạo đức CHO học SINH TIỂU học THÔNG QUA CÔNG tác CHỦ NHIỆM lớp

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC THÔNG QUA
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP.
PHẦN

I: ĐẶT

VẤN

ĐỀ

Từ xưa đến nay, đạo đức con người được coi là vấn đề quan trọng hàng đầu, có tính
quyết định đến mọi hoạt động của xã hội. Như Bác Hồ đã nói: “Có tài mà không có đức
là người vô dụng”. Đặc biệt trong thời kì hội nhập, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học
– công nghệ, chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước, của khu vực, của thế giới cũng thay
đổi…tác động không nhỏ đến đạo đức con người bằng nhiều con đường khác nhau. Do
vậy, đạo đức nói chung, giáo dục đạo đức trong nhà trường phổ thông nói riêng là một
vấn đề rất cấp thiết. Đặc biệt là giáo dục trong nhà trường Tiểu học – cấp học nền tảng
cho

sự

hình

thành

và

phát

triển

nhân

cách

con

người.

Để nâng cao ý thức cho học sinh bằng nhiều con đường khác nhau, bản thân là
một giáo viên Tiểu học, tôi không khỏi băn khoăn khi thấy đạo đức của một số bộ phận
học sinh có biểu hiện không tốt như: vô lễ, đánh nhau, lười học…Tôi đã trăn trở nhiều,
thường xuyên đặt câu hỏi và tự hỏi: Vì sao hiện nay học sinh lại có những biểu hiện đó?
Cần phải làm gì để hạn chế, đẩy lùi những biểu hiện chưa tốt trong đạo đức học sinh?
Một mặt phải thực hiện những chủ trương đúng đắn của ngành giáo dục về công tác
giáo dục trong giai đoạn mới; hưởng ứng cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong
thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”, vấn đề học sinh ngồi nhầm lớp, vấn đề nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện; thực hiện tốt cuộc vận động “Trường học thân thiện,
học sinh tích cực”; một mặt phải hình thành thói quen hành vi đạo đức cho học sinh một
cách tự giác và lâu dài.

Trăn trở nhiều, cuối cùng tôi cũng đã mạnh

dạn trao đổi với đồng nghiệp về một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp tôi
phụ trách mà tôi áp dụng nhiều năm thấy có hiệu quả. Đó là sự phối hợp hài hòa giữa
các

lực

lượng

giáo

dục:

Nhà

trường

–

gia

đình

–

xã

hội.

Tôi xin trình bày “Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học thông


qua công tác chủ nhiệm lớp” mong Hội đồng khoa học góp ý xây dựng.
II.

ĐỐI

TƯỢNG,

PHẠM

Tiểu

học.

CỨU

Đối

2.

Phạm vi: Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học.
MỤC

TIÊU,

sinh

NGHIÊN

1.

III.

tượng: Học

VI

NHIỆM

VỤ

NGHIÊN

CỨU

1. Mục tiêu: Giúp giáo viên chủ nhiệm có các biện pháp tối ưu trong việc giáo dục đạo
đức cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
2.

Nhiệm

vụ:

- Nghiên cứu cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc nâng cao chất lượng giáo
dục

đạo

đức

cho

học

sinh

Tiểu

học.

- Tìm ra những giải pháp cơ bản, tối ưu nhất nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
đạo

đức

cho

IV.

học

sinh

GIẢ

thông

qua

công

THIẾT

tác

chủ

nhiệm

KHOA

lớp.
HỌC

Nếu giáo viên chủ nhiệm có các biện pháp khoa học trong công tác giáo dục đạo đức
cho

học

V.
Trong

sinh

thì

chất

lượng

PHƯƠNG
quá

trình

giáo

dục

PHÁP

nghiên

cứu,

tôi

đã

ngày

càng

đi

NGHIÊN
sử

dụng

các

lên.
CỨU

phương

pháp

sau:

-

Phương

pháp

quan

sát.

-

Phương

pháp

điều

tra.

-

Phương

pháp

nghiên

-

Phương

pháp

thăm

cứu
dò

tài
dư

liệu
luận.

-

Phương

pháp

đàm

thoại.

-

Phương

pháp

thực

hành.

-

Phương

pháp

VI.

NHỮNG

ĐÓNG

nêu
GÓP

gương,
MỚI

làm
CỦA

mẫu.

ĐỀ

TÀI

- Giúp giáo viên chủ nhiệm lớp có các biện pháp khoa học trong công tác giáo dục


đạo đức nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
PHẦN

II.
I.

GIẢI

QUYẾT

VẤN

ĐỀ

THỰC

TRẠNG

VẤN

ĐỀ

1. Thực

trạng

Trong mấy mấy năm gần đây, tôi thấy một số học sinh trường tôi nói chung và học sinh
lớp tôi phụ trách nói riêng có một số biểu hiện chưa tốt về đạo đức như: gây gỗ đánh
nhau, lười học, nói năng ứng xử thiếu văn hóa, ăn quà vặt… Đặc biệt, lớp tôi chủ nhiệm
của năm học 2014- 2015 là lớp 1. Đặc điểm của học sinh lớp 1 là lớp đầu cấp các em
đang còn ngây thơ, trong trắng nếu ai đó vô tình gieo vào lòng các em những lời nói,
những hành vi không tốt thì nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển
nhân cách của các em. Vì thế, đối với bản thân tôi là một giáo viên tôi không khỏi băn
khoăn về các hành vi đạo đức của các em về cách nói năng, cử xử với bạn bè, người
lớn tuổi ... Sau một thời gian nghỉ hè phần lớn học sinh đã bị lãng quên những cái mà
các em đã học được ở trường mầm non và học sinh ở đây chủ yếu là vùng nông thôn
nên nhận thức của các em còn có nhiều hạn chế. Tôi rất lo lắng và băn khoăn, tôi đã
dùng nhiều biện pháp nhắc nhở giáo dục các em bằng nhiều hình thức khác nhau, số
lượng

này

có

chiều

hướng

thuyên

giảm.

2. Nguyên

a.

nhân
Nguyên

nhân

khách

quan:

- Đa số con em là con nông dân, đời sống kinh tế khó khăn, điều kiện quan tâm con cái
còn

hạn

chế

cả

về

thời

gian,

vật

chất

lẫn

tinh

thần.

- Một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến con cái hoặc quan tâm chưa đồng đều,
hoặc

chưa

thường

xuyên.

- Một số học sinh bố mẹ đi làm ăn xa gửi con ở nhà cho ông bà, dì, cậu mự do thiếu sự
chăm sóc và quan tâm nên các em còn có sự hụt hẩng về tình cảm.
b.

Nguyên

nhân

chủ

quan:


- Một số học sinh do thiếu tính bao dung, trong mình đang còn mang tính ích kỉ, sống
không hòa đồng, không cởi mở và đang còn gò mình thiếu tự tin trong cuộc sống.

- Do tập quán của từng gia đình các em chưa nề nếp, chưa tôn trọng yêu thương lẫn
nhau.
- Do ứng xử của các em với bạn bè cùng trang lứa đang còn hạn chế về nhiều mặt.
Bên cạnh những nguyên nhân trên còn có một nguyên nhân rất đáng lo ngại đó là
một

số

em

II.

thiếu

BIỆN

thốn

tình

cảm

PHÁP

của

bố

THỰC

mẹ.
HIỆN

- Giáo dục đạo đức học sinh thông qua bồi dưỡng nhân cách người giáo viên.
- Giáo dục đạo đức học sinh thông qua công tác chủ nhiệm và thông qua các môn học.
Đăc

biệt

giáo

dục

học

sinh

thông

qua

môn

Giáo

dục

kĩ

năng

sống.

- Giáo dục đạo đức học sinh thông qua các đoàn thể, các lực lượng giáo dục.
- Giáo dục các em bằng nhiều hình thức khác nhau như: Động viên, gần gũi và tâm sự
chia

sẻ

cùng

các

em

những

điều

các

em

còn

khúc

mắc.

- Giáo dục học sinh bằng những tình cảm mà mình dành cho các em để các em nhìn

thấy được đó chính là những tình cảm thật mà mỗi khi các em có những niềm vui nỗi
buồn các em có thể tâm sự và coi đó là chỗ dựa vững chắc thứ hai mà các em gửi gắm.
1.

Đối

với

bản

thân

Người giáo viên Tiểu Học thường phải dạy tất cả các môn, tổ chức giáo dục rèn luyện
cho học sinh, chịu mọi trách nhiệm với nhà trường, trước phụ huynh…về kết quả học
tập, rèn luyện của các em. Vì thế bản thân phải thường xuyên học tập nâng cao hiểu
biết, nâng cao trình độ tay nghề chuyên môn nghiệp vụ, nêu cao phẩm chất, nhân cách
trong công tác giáo dục học sinh (gần gũi, yêu thương các em, tôn trọng đối với sự công
bằng của các em, an tâm với nghề nghiệp, có ý thức trách nhiệm, tinh thần khắc phục
khó khăn, tận tụy sang tạo trong lao động, gắn bó mật thiết với sư phạm và cộng đồng,
sống giản dị, trung hậu, bao dung có tác phong mẫu mực ham tìm hiểu… tự hoàn thiện


nhân

cách).

2.

Đối với

học

sinh

lớp

phụ

trách

- Xây dựng tập thể lớp có ý thức tự quản. Đầu năm nắm bắt đặc điểm tình hình của lớp,
đề ra nội dung kế hoạch cụ thể rõ ràng, sát thực tế cho từng tuần, từng tháng bầu chọn
ban cán sự lớp có năng lưc, có uy tín, có điều kiện lãnh đạo lớp.
- Hàng tuần, hàng tháng hội ý cán bộ lớp, có nhận xét đánh giá phân loại học sinh,
khen-

chê

kịp

thời,

phù

hợp.

- Tìm hiểu từng cá nhân trong lớp, nắm bắt được đặc điểm tính chất, hoàn cảnh gia
đình

của

từng

em,

phân

nhóm

để

có

biện

pháp

điều

chỉnh

hợp

lí.

- Để các em tự tham gia và tổ chức các giờ hoạt động tập thể có nhiều nội dung phong
phú

nhằm

hình

thành

cho

các

có

ý

thức

tự

phấn

đấu.

- Phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng các nhân, nhóm…để các em thấy rõ trách nhiệm
của mình với bản thân, với tập thể…có kế hoạc theo dõi kiểm tra kịp thời khen chê thích
đáng. Tứ đó tạo cho các em tính thi đua, niềm hứng khởi, tinh thần tự giác cao trong
phong trào chung của lớp mà phấn đấu vươn lên thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.
*

Nâng

cao

chất

lượng

giáo

dục

đạo

đức

- Với tinh thần tự giác cao, tự quản tốt ở học sinh, bằng nhiều hình thức khác nhau, giáo
viên phải tự tạo mọi điều kiện để gần gũi với học sinh, trò chuyện với các em, tham gia
các hoạt động như lao động, vui chơi, sinh hoạt tập thể, cùng với các em, để hiểu các
em hơn từ đó học sinh tự thấy mình được hòa chung vào niềm tin yêu, sự đồng cảm
của tập thể lớp, của giáo viên, của mọi người, tạo được mối đoàn kết thống nhất cao
trong

tập

thể,

yêu

thương

giúp

đỡ

lẫn

nhau

hơn,…

- Mặt khác qua môn học đạo đức trong chương trình, học sinh được thực hành nói, viết,
được làm những việc làm của mình trong thực tế theo từng chuẩn mực hành vi đạo
đức, chắc chắn các em sẽ tạo được cho mình một thói quen hành vi đạo đức đúng đắn.
*

Nâng

cao

chất

lượng

học

tập


-

Thực

hiện

Dạy

–

Học

đúng

chương

trình

- Giáo viên chủ nhiệm với giáo viên trong khối, tổ lập kế hoạch khảo sát chất lượng đầu
năm, nắm bắt tình hình để phân loại các đối tượng học sinh nhằm có kế hoạch kèm cặp
kịp

thời.

- Đối với học sinh khá giỏi: làm them các bài tập nâng cao, giải thêm các bài tập về nhà.
- Đối với học sinh yếu kém: Xác định rõ từng các nhân học sinh yếu môn gì, cụ thể cần
được kèm cặp giúp đỡ trong thời gian nào, ai kèm cặp giúp đỡ và giúp đỡ như thế nào
để

từ

đó

có

biện

pháp

cụ

thể

đối

với

từng

em

cho

phù

hợp…

- Bố trí chỗ ngồi hợp lí để các em có điều kiện giúp đỡ nhau học tập tốt hơn. Từ việc bố
trí chỗ ngồi cho từng tổ, nhóm thì cặp học sinh ngồi cùng bàn là quan trọng phải hỗ trợ
cho nhau về mọi mặt như: thảo luận bài học, nhắc nhở nhau, bảo ban nhau học tập tốt
hơn

theo

phương

châm

“Học

thầy

không

tày

học

bạn”.

- Thành lập các nhóm học tập ở địa bàn, thôn xóm giao nhiệm vụ cụ thể cho các thành
viên trong nhóm. Hàng tuần, hàng tháng cử thành viên nhóm khác kiểm tra thường kì,
đột xuất việc học của nhóm kia. Phối hợp với phụ huynh đôn đốc việc học của con em ở
nhà. Nhận xét đánh giá cụ thể, công bố điểm công khai tuyên dương khen thưởng kịp
thời
*

dưới
Đẩy

nhiều

hình

mạnh

thức.
công

Báo

cáo
tác

kết
Vở

quả

đến

tận

sạch

phụ
chữ

huynh.
đẹp

- Cố Thủ Tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là sự biểu hiện của nết người”.
Học sinh viết đúng, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự
trọng với bản thân, với thầy cô và người khác. Do vậy thường xuyên nhắc nhở uốn nắn
các

em

trau

dồi

chữ

viết.

- Ngoài ra việc giữ gìn vở sạch chữ đẹp tao điều kiện về cơ sở vật chất giúp các em viết
đẹp, đúng mẫu, cơ chữ và tư thế ngồi viết, cách cầm bút, chữ viết của giáo viên khi
chấm bài, khi viết bảng phải đảm bảo đúng, đẹp để học sinh học tập.
- Công khai kết quả chấm VSCĐ, nhận xét cụ thể từng em có kế hoạch động viên kịp


thời

để

3.

Phối

các

em

thực

hợp

với

hiện
các

tốt

hơn

lực

nữa
lương

trong

thời

giáo

gian

dục

tới.
khác

Bám lớp, bám trường, hiểu học sinh, kịp thời phát hiện những ưu điểm, hạn chế của
từng thành viên trong lớp, thông qua giờ sinh hoạt lớp, giờ chào cờ đầu tuần, giờ sinh
hoạt Đội – Sao. Giao cho ban cán sự lớp kiểm tra nề nếp, bài học, bài làm làm thường
xuyên, đột xuất, thông báo kịp thời với giáo viên trong các buổi học để có biện pháp xử
lí phù hợp. Tổ chức họp ban cán sự lớp, đội cờ đỏ, xây dựng kế hoạch cho lớp theo chủ
đề, chủ điểm. Động viên các em khắc phục khó khăn vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ
của

người

học

sinh.

- Phối hợp với giáo viên trực tuần, Tổng phụ trách Đội tuyên dương, nhắc nhở các em.
- Trao đổi kịp thời với phụ huynh thông qua sổ liên lạc hoặc gặp riêng cha, mẹ để bàn
bạc thống nhất các biện pháp giáo dục. Phụ huynh là nhân tố quan trọng quyết định sự
thành bại của việc nâng cao chất lượng giáo dục ý thức đạo đức cho học sinh, thói quen
ứng xử trong gia đình, cộng đồng tạo tiền đề cho việc diễn đạt ứng xử các mối quan hệ
giữa cá nhân với cá nhân, giữa cá nhân với cộng đồng. Do vậy giáo viên cần thiết lập
một đường dây liên lạc “Bí mật” đến tận phụ huynh. Đặc biệt đối với học sinh cá biệt có
trao

đổi

với

học

sinh

lớp

khác

cùng

địa

bàn

giúp

đỡ.

- Phối hợp với giáo viên đi thực tế các xóm: Thông báo đến tận phụ huynh những ưu
điểm, hạn chế về các mặt hoạt động của các em trên lớp để phụ huynh biết và tạo điều
kiện

kèm

cặp

giáo

dục

thêm

ở

nhà.

- Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp như giao lưu văn nghệ, các cuộc thi tìm
hiểu, các đợt quyên góp từ thiện, hoạt động Đoàn, Hội, Đội…tổ chức các buổi tọa đàm,
tham quan, các chương trình trên ti vi, báo chí có tác động đến nhân cách của học
sinh.
Ngoài các biên pháp nêu trên hàng tuần, hàng tháng qua các đợt thi đua, giáo viên cần
có kiểm tra đánh giá cụ thể, khen thưởng kịp thời, lên kế hoạch giao nhiệm vụ rõ ràng


cho nhóm và các thành viên trong nhóm. Động viên khuyến khích các em thực hiện tốt
nội quy nề nếp lớp học, tạo mối quan hệ thân thiện trong lớp, trong trường, trong cộng
đồng và bằng nhiều hình thức khác nhau. Chẳng hạn thưởng bút viết, thưởng vở ghi
chép cho những em có tiến bộ về chữ viết…hoặc đối với những em hiếu động, nhạy
cảm có thể làm một cử chỉ âu yếm, dịu dàng, một cái xoa đầu kèm câu nói hài hước của
giáo viên…hoăc nêu gương người tốt, việc tốt, gương điển hình trong lớp, trường, cộng
đồng để học sinh noi theo. Mặt khác các phương tiện thông tin đại chúng góp phần
không nhỏ đến giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh. Đặc biệt hiện nay sự phát triển
mạnh mẽ của khoa học công nghệ, Internet…đang lấn sân vào học đường. Vì vậy, giáo
viên cần định hướng đúng cho các em khi tiếp xúc với các thông tin, xử lý thông tin, tạo
động

cơ

thái

III.

KẾT

độ

phù

QUẢ

hợp.

THU

ĐƯỢC

Qua nhiều năm áp dụng biện pháp trên, với sự chăm lo chu đáo, nhiệt tình, bằng cả tấm
lòng say mê với nghề nghiệp, sự tận tụy trong công việc đã giúp tôi thực hiện thành
công

việc

giáo

dục

đạo

đức

cho

học

sinh

lớp

tôi

phụ

trách.

Ở trường các em tham gia học tập, sinh hoạt tự giác, chất lượng học tập cũng như nề
nếp được giáo viên trực hàng tuần, ban giám hiệu, tập thể sư phạm đánh giá tiến bộ rõ
rệt.

Chất

lượng

mọi

mặt

nhờ

đó

mà

được

củng

cố

và

nâng

lên.

Ở nhà các em ngoan ngoãn, vâng lời cha mẹ, giúp đỡ gia đình những công việc vừa
sức, được phụ huynh đồng tình cao và luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để lớp hoàn
thành nhiệm vụ năm học đặc biệt là đạo đức học sinh được chuyển biến phù hợp với
chuẩn
IV.
1.

mực
KẾT

Kết

đạo
LUẬN

đức
VÀ

xã

KIẾN

hội.
NGHỊ
luận

Giáo dục đạo đức cho học sinh là một trong các mặt giáo dục toàn diện của nhà trường.
Xét đến cùng giáo dục đạo đức là hình thức kĩ năng, hành vi thói quen đúng chuẩn mực


đạo đức. Để thực hiện yêu cầu đó phải tiến hành giáo dục thường xuyên, liên tục kết
hợp hài hòa giữa gia đình và nhà trường – gia đình – cộng đồng đó là công việc của
nhiều lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường và phải thực hiện bằng nhiều con
đường khác nhau. Nhưng dù bằng con đường nào thì người giáo viên tạo được cơ hội
để mọi đối tượng học sinh đều được tham gia, tự đánh giá, thể hiện thái độ, hành vi của
mình. Đặc biệt ở bậc tiểu học giáo dục cho học sinh thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy là
nội dung trong tâm cơ bản sát thực, gần gũi với các em, giáo dục hành vi đạo đức theo
đúng chuẩn mực là tổ chức cho học sinh lặp lại nhiều lần những thao tác, hành động,
đạo đức trong học tập, sinh hoạt, cuộc sống. Từ đó có thói quen đạo đức đúng đắn.
Vì vậy người giáo viên không những có đạo đức tốt, năng lực sư phạm, trình độ chuyên
môn vững vàng mà còn phải có năng lực hiểu học sinh, nắm vững yêu cầu trọng tâm
của lớp học, bậc học, đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi, phối hợp nhiều biện pháp giáo dục
và cách tổ chức sinh hoạt, vận dụng có hiệu quả vào lớp mình phụ trách…Giáo dục đạo
đức cho học sinh nhằm hình thành và phát triển nhân cách trẻ một cách toàn diện, đáp
ứng
2.

nhu

cầu

đổi

mới

của

xã

hội

trong

giao

đoạn

Kiến

hiện

nay.
nghị

Theo tôi, hằng năm, các trường cần tổ chức cho học sinh các khối, lớp tham quan
các di tích lịch sử, các danh lam thắng cảnh…có trong chương trình, sách giáo khoa; tổ
chức các buổi nói chuyện, tọa đàm về truyền thống dân tộc, nêu gương người tốt, việc
tốt

để

*Với

học

sinh

phòng

noi

theo…

giáo

dục:

- Hằng năm nên tổ chức nhiều chuyên đề về đạo đức như: Thi kể chuyện, vẽ tranh...
- Có thể thông qua nhiều hình thức để giáo viên chủ nhiệm được giao lưu học hỏi.
* Với

nhà

-

Có

-

Hàng

sự
tháng

kiểm
khi

tra
tổng

trường:
giám

kết

các

sát
đợt

thường
nên

tuyên

xuyên.
dương.


*

Với

giáo

viên

chủ

nhiệm

và

phụ

huynh:

- Giáo viên tổ chức tốt các tiết hoạt động ngoại khóa nhằm nâng cao kĩ năng sống cho
học
-

sinh.
Tổ

chức

tốt

công

tác

nêu

gương

người

tốt

việc

tốt.

- Đặc biệt, cuối mỗi tuần tổ chức tiết sinh hoạt lớp thật hiệu quả và xây dựng sinh hoạt
15

phút

đầu

buổi

học

Tôi

xin

có

chân

ý

nghĩa
thành

thiết

thực.

cảm

ơn!

Tác giả bài viết: Nguyễn Thị Thu Hằng