SKKN XÂY DỰNG THỰC ĐƠN CHO TRẺ MẦM NON

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI “XÂY DỰNG THỰC ĐƠN CHO TRẺ MẦM NON”
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Thực đơn trong tuần
Song song với việc chăm sóc là việc nuôi dưỡng trẻ mà ăn uống là một
nhu cầu không thể thiếu được của mỗi con người . Nấu ăn là một công việc hết
sức gần gũi và quen thuộc trong mỗi gia đìnhvà trường mẫu giáo . Trong mỗi
chúng ta ai cũng có thể nấu ăn được nhưng nấu như thế nào để đảm bảo đầy đủ
chất dinh dưỡng một cách an toàn và hợp lý nhất , điều này không dễ , nó luôn
luôn đòi hỏi chúng ta phải có những sáng kiến và hiểu biết về nấu ăn cho các
cháu ở nhà trẻ và mẫu giáo . Nếu trẻ em được nuôi dưỡng tốt sẽ có một sức
khoẻ tốt và đó là tiền đề cho sự phát triển của trẻ sau này. Vì vậy , công tác
nuôi dưỡng trong trường mầm non là một việc hết sức quan trọng.
Bản thân tôi là một nhân viên dinh dưỡng tôi đã xây dựng thực đơn hợp
lý, đảm bảo năng lượng calo, cân đối tỷ lệ 3 chất P –L – G , Canxi , thay đổi
theo mùa với nhiều loại thực phẩm phong phú đa dạng . Hiểu được việc xây
dựng thực đơn cho trẻ mầm non có tầm quan trọng như vậy . Cùng với sự giúp
đỡ của ban giám hiệu nhà trường , và giáo viên trên lớp tôi đã mạnh dạn chọn
đề tài : “ Xây dựng thực đơn cho trẻ mầm non” .
II . ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm của phòng GD-ĐT Gio Linh , ban giám hiệu nhà
trườngđã tạo điều kiện cho việc chăm sóc nuôi dưỡng trẻ .
- Nhân viên tổ chuyên môn luôn nhiệt tình , giúp đỡ , chịu khó tìm tòi
sáng tạo trong chế biến , cải tiến các món ăn cho trẻ.


- Cơ sở vật chất tương đối đầy đủ,đồ dùng phục vụ bán trú, bếp ăn được
xây dựng bếp một chiều, công tác vệ sinh cá nhân ,vệ sinh môi trường được
đảm bảo an toàn.

- Có nguồn thực phẩm ở địa phương tương đối phong phú, an toàn.
- Được sự tin tưởng, ủng hộ, động viên kịp thời của phụ huynh học sinh .
- Nhân viên dinh dưỡng được tập huấn các lớp về vệ sinh an toàn thực
phẩm.
- Hàng ngày được sự giám sát, kiểm tra thực phẩm của nhân viên y tế
2. Khó khăn :
- Cơ sở vật chất chưa được đầy đủ nên việc cập nhật phần mềm còn gặp
khó khăn.
- Đại đa số phụ huynh làm nông nghiệp nên thu nhập thấp ảnh hưởng đến
việc chăm sóc giáo dục trẻ.
-Trong năm học vừa qua đã chịu sự ảnh hưởng của môi trường nên việc
lựa chọn thực phẩm đưa vào bữa ăn cho trẻ gặp nhiều khó khăn
- Thị trường thực phẩm có nhiều biến động ,nhiều thực phẩm không được
an toàn.
III . CÁC GIẢI PHÁP.
Như chúng ta đã biết nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày của trẻ hết sức quan
trọng nhưng trái lại trẻ không thể ăn một lượng thức ăn lớn . Do vậy trong bữa
ăn của trẻ ta phải tổ chức và tính toán làm sao để đáp ứng đầy đủ 5 yêu cầu sau
đây:
+ Đảm bảo đủ lượng calo
+ Cân đối các chất P (protêin ) – L ( Lipid) – G ( Glucid) .
+ Thực đơn đa dạng phong phú , dùng nhiều loại sản phẩm .
+ Thực đơn theo mùa , phù hợp với trẻ.
+ Đảm bảo chế độ tài chính .
+ Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm .
Muốn xây dựng thực đơn cho trẻ ta phải bám sát vào các yêu cầu trên ,
các yêu cầu đó luôn là tổng thể thống nhất trong mỗi thực đơn . Sau đây tôi đưa
ra một số kinh nghiệm xây dựng từng yếu tố cụ thể :
1. Đảm bảo đủ lượng calo :
- Năng lượng được cung cấp chủ yếu từ bột đường (G) và chất béo (L).

G có nhiều ở trong các loại ngũ cốc và đường . L có nhiều trong dầu mỡ
và các loại đậu đỗ .
- Khi xây dựng thực đơn cần chọn thực phẩm giàu đạm động vật và thực
vật.
- Khi xây dựng thực đơn ta nên chú ý kết hợp giữa hai loại thực phẩm
nhiều calo và thực phẩm ít calo với nhau để đảm bảo lượng calo cần thiết cho
trẻ một ngày.
+ Ví dụ : Thịt lợn – Bí đỏ
Thịt bò – Cà rốt, củ giền
- Nhu cầu năng lượng cần phải đạt ở độ tuổi nhà trẻ từ 24-36 tháng trong
một ngày: 930-1000Kcalo
- Nhu cầu tại trường : 600-651Kcalo
- Nhu cầu năng lượng ở độ tuổi mẩu giáo:


- Trong một ngày : 1230-1330kcalo
- Năng lượng cần đạt ở trường : 50 -55% : 665 -676kcalo
+ Ví dụ:
Bữa chính: - Món mặn: Cá sốt cà chua.
- Canh bí đỏ nấu thịt.
Bữa chiều: Cháo gà.
(Cá năng lượng thấp kết hợp bí đỏ nấu thịt năng lượng cao).

2. Cân đối tỷ lệ giữa các chất : P - L - G
- Protein hết sức cần thiết cho sự phát triển trí tuệ của trẻ là nguyên liệu
chủ yếu để xây dựng lên các tố chất trong cơ thể trẻ mầm non . P có nhiều
trong thịt , cá , trứng, sữa ,đậu ,lạc ,vừng .
- Lipit là nguồn cung cấp năng lượng , những loại thức ăn giàu L gồm
dầu ăn,
mỡ lợn, một số loại thịt cá và một số loại hạt quả có nhiều tinh dầu.

- Gluxit cung cấp lượng chủ yếu trong cơ thể G có nhiều trong gạo, bột
mỳ, miến , đường, đậu …
- Vì vậy trong bữa ăn của trẻ hàng ngày ta cần phải đảm bảo đầy đủ các
loại thực phẩm . Qua đó ta cần phải tính toán làm sao để cân đối giữa các chất :
P – L -G theo tỷ lệ thích hợp của trẻ nhà trẻ là :
+ P : 13% -20% năng lượng khẩu phần.
+ L : 30%- 40% năng lượng khẩu phần.
+ G : 47% -50% năng lượng khẩu phần
-Mẫu giáo:
+ P : 15% -25% năng lượng khẩu phần.
+ L : 25% -35% năng lượng khẩu phần.
+ G : 45% -52% năng lượng khẩu phần.
-Cần cân đối tỷ lệ đạm động vật và thưc vật là 50/50% . Muốn cân đối
được tỷ lệ các chất ta cần phải chú ý đến những đặc điểm sau đây :
+ Đạm có nguồn gốc từ động vật rất nhiều nhưng giá thành lại đắt , ngược
lại đạm có nguồn gốc từ thực vật lại rất rẻ. Tiền ăn của các cháu đóng hàng
ngày thì hạn chế , vì vậy phải biết kết hợp giữa đạm cung cấp từ thịt , cá , trứng


với đạm cung cấp từ đậu, lạc ,vừng . Qua đó kết hợp với các loại canh rau có
độ đạm tương đối cao như rau ngót, rau muống , giá đỗ .
+ Muốn đảm bảo được lượng Lipit trong mỗi bữa ăn của trẻ có thể chế
biến thành các món rán , xào . Để đảm bảo được lượng Gluxit cho trẻ và cân
đối giữa hai bữa chính và bữa phụ trong ngày , bữa phụ chiều có thể chế biến
một số món ăn từ gạo nếp , mỳ, chè các loại.

3. Thực đơn đa dạng phong phú , dùng nhiều loại thực phẩm :
- Tất cả các chất dinh dưỡng đều hết sức cần thiết cho cơ thể trẻ ở lứa tuổi
mầm non vì thế trong mỗi bữa ăn hàng ngày của trẻ ta phải kết hợp nhiều loại
thực phẩm . Mỗi loại thực phẩm lại cung cấp một số chất nhất định , cách tốt

nhất để trẻ ăn đủ chất là phải đan xen thêm nhiều loại thực phẩm trong bữa ăn ,
có như vậy thực đơn mới phong phú đa dạng.

Hình ảnh bốn nhóm thực phẩm
+ Ví dụ :
-Thực phẩm từ đâụ phụ có thể chế biến thành đậu rán sốt cà chua, đậu
nhồi thịt


trứng hấp thịt đậu phụ …
- Thực phầm từ cua đồng ngoài nấu canh riêu cua có thể kết hợp rau mùng
tơi , rau đay ,mướp , rau dền, rau muống , khoai sọ … chất nọ bổ sung cho chất
kia làm cho giá trị dinh dưỡng của ba chất tăng lên rất nhiều
- Để tăng thêm phần hấp dẫn của món ăn trên cùng một loại thực phẩm ta
có thể kết hợp hợp với một số gia dảm khác tạo ra nhiều món ăn khác nhau như
bột cốt dừa.bột bắp...
-Từ cá ta có thể sốt cà chua hoặc sốt me
4. Thực đơn theo mùa :
- Ở lứa tuổi mầm non đòi hỏi nhu cầu dinh dưỡng và năng lượng cũng vô
cùng
quan trọng , vì thế khi chế biến các món ăn cũng phải đặc biệt quan tâm
về khẩu vị và trạng thái của thức ăn .
- Khi xây dựng thực đơn phải chú ý đến các món ăn của trẻ nhất là khâu
chế biến như băm nhỏ , thái nhỏ , nấu phải nhừ, mềm kể cả rau . Các món ăn
mặn ta có thể chế biến thêm nước sốt kèm theo để trẻ dễ ăn hơn .
- Ăn uống còn phụ thuộc vào điều kiện khí hậu theo từng mùa . Như mùa
hè nóng bức nhu cầu về các món có nhều nước tăng lên và những món canh
chua , canh cua … trẻ rất thích ăn ,hai tuần cho trẻ ăn một bửa chè đậu. Còn về
mùa đông thời tiết lạnh ta có thể sử dụng các món xào , rán thuộc các món ăn
hầm nhừ ăn nhiều hơn .

-Còn về thực phẩm các loại rau quả ta nên dùng mùa nào thức đó không
cần thiết phải sử dụng thực phẩm trái mùa .
*Thực đơn thay đổi theo mùa:
Thứ
Mùa hè
Mùa đông
Trưa
Chiều
Trưa
Chiều
Thứ 2
Cơm
Cơm
Thịt bò kho dứa
Cháo thập cẩm Cá rim cà chua
Cháo rau củ
Canh cua rau đay
Canh bí đỏ nấu
nghiền
thịt
Thứ 3
Cơm
Chè bí đỏ đậu
Cơm
Thịt tôm rim
xanh
Thịt gà nấu cà ri Xôi đậu đỗ
Canh rau ngót
Canh su hào cà
xanh + Ruốc

rốt xương
Thứ 4
Cơm
Cơm
Thịt đậu sốt cà
Mỳ thịt rau
Thịt đậu sốt cà
Bún thịt bò
chua
Canh bí xanh
Canh đậu trứng
nấu xương
thịt
Thứ 5
Cơm
Cơm
Cá sốt cà chua
Sữa đậu nành
Thịt tôm rim
Súp hải sản
Canh dưa nấu cá
Canh cải cúc
nấu tôm
Thứ 6
Cơm
Cơm
Thịt xào nấm
Súp thập cẩm
Thịt lạc chưng
Sữa nóng

Canh chua nấu
Canh rau cải nấu
rạm
tôm
*Sau đây là 2 thực đơn tôi thực hiện trong tháng :
Thứ
Tuần 1
Tuần 2
Trưa
Chiều
Trưa
Thứ 2
Cơm
Cơm
Bí đỏ xào thịt, tôm Cháo rau cua Thịt rim đậu phụ
tươi
Canh cua rau
Canh đậu trứng
ngót
thịt.
Thứ 3
Cơm
Cơm
Thịt nạc nấu la gu Súp hải sản Thịt gà nấu
Canh rêu cua
khoai sọ
Canh bí đỏ nấu
thịt

Thứ 4
Cơm
Cơm
Thịt heo xào giá đỗ Cháo gà
Thịt kho trứng
Canh bầu nấu tôm
cút
Canh chua nấu
cá
Thứ 5
Cơm
Cơm
Trứng hấp thịt
Súp củ quả
Cá sốt cà chua
Thịt nấu canh chua ăn bánh mỳ Canh bí đao nấu
thịt
Thứ 6
Cơm
Cơm
Cá sốt me
Bột gạo nấu Thịt hầm củ quả
Canh sườn su hào thịt bò
Canh hến cà
cà rốt
chua

Bữa ăn của trẻ

Chiều

Bột mỳ nấu
thịt bò

Cháo lươn

Xôi đậu
xanh

Mỳ cua thịt
rau
Súp nui gà


5. Đảm bảo chế độ tài chính :
- Với mức tiền thu 10.000 đ / ngày / trẻ , để xây dựng được thực đơn đầy
đủ năng lượng và dinh dưỡng lại đảm bảo lượng calo và đạt tỷ lệ các chất đòi
hỏi phải tính toán theo khả năng tài chính hiện có . Để đảm bảo bữa ăn được
phong phú đa dạng thực đơn ngày nào cũng phải có thịt ,cá ,trứng , canh rau,
hoa quả ta phải biết phối hợp thực phẩm đắt với thực phẩm rẻ .
- Nguyên tắc này rất quan trọng mà số tiền cho lại có hạn nhờ có nó mà
trong mỗi
bữa ăn hàng ngày của trẻ , trẻ vẩn được ăn đầy đủ các loại thực phẩm rẻ
đến các loại thực phẩm đắt và trong bữa ăn vẫn có cả hoa quả đảm bảo các chất
dinh dưỡng .
6. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm:
- Để trẻ khỏe mạnh cần có chế độ ăn hợp lý, đủ chất, đủ lượng và những
bữa ăn ngon miệng, hết xuất, bên cạnh đó khâu vệ sinh an toàn thực phẩm
được đặt lên hàng đầu, nhà trường đã kí hợp đồng mua bán với những cơ sở
đáng tin cậy. Mỗi ngày phải lưu mẫu thức ăn đầy đủ từ bữa chính đến bữa xế.
- Cô nuôi có sổ sách ghi chép tỷ mỷ khi mua bán, tiếp nhận thực phẩm và

có ban giám hiệu nhà trường, tổ trưởng theo dõi.
- Cô nuôi có trang phục, đồ dùng, dụng cụ đầy đủ, thực hiện theo bếp ăn
một chiều.

IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
- Qua những biện pháp thực hiện đề tài “Xây dựng thực đơn cho trẻ mầm
non” đạt được những kết quả như sau:
* Về chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng:
- Trong thời gian qua chúng tôi đã đưa một số thực đơn trên áp dụng vào
việc tổ chức bữa ăn cho trẻ tại trường mầm non và đạt được kết quả rất khả
quan các món ăn hấp dẫn, phong phú, trẻ ăn ngon miệng, ăn hết suất, tăng khả


năng hấp thụ cá chất dinh dưỡng, tăng năng lượng kcal cho trẻ từ đó giảm phần
tỷ lệ suy dinh dưỡng của trường.
* Về công tác tập huấn:
- Nhân viên biết cách xây dựng thực đơn hợp lý, tính khẩu phần ăn cân
đối.
* Khả năng ứng dụng của đề tài:
- Qua thực tế tôi thấy đề tài này có thể áp dụng rộng rãi trong các trường
mầm non. Góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục mầm non giúp cơ
thể phát triển tốt về thể chất lấn tinh thần.

Hình ảnh món ăn thi cô nuôi giỏi huyện
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
- Các món ăn ngon hấp dẫn
- Lượng Kcalo và các chất dinh dưỡng sẻ tăng giúp cho cơ thể trẻ phát
triển tốt giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng cho trẻ ở trường mầm non. Song để làm tốt
việc xây dựng thực đơn kết hợp với nhiều loại thực phẩm trong món ăn tôi
mong được học hỏi trao đổi kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp và sự góp ý

của cấp trên để tôi rút ra kinh nghiệm và xây dựng thực đơn phong phú đa dạng
để góp phần nhỏ bé của mình vào công tác chăm sóc giáo dục trẻ đặc biệt là
công tác giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng của trường.
- Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi đã rút ra từ thực tế công việc
hàng ngày tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Gio Thành, ngày
tháng
Người viết

năm 2016

Trần Thị Hồng Diên