...Phạm THị Hảo.pdf

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN

PHẠM THỊ HẢO

NGHIÊN CỨU DỰ BÁO RÉT ĐẬM RÉT HẠI
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LẠNG SƠN

Hà Nội – 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN

PHẠM THỊ HẢO

NGHIÊN CỨU DỰ BÁO RÉT ĐẬM RÉT HẠI
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LẠNG SƠN

Chuyên ngành: Khí tượng học
Mã ngành: D440221

Người hướng dẫn: PGS. TS. Nguyễn Viết Lành

Hà Nội – 2016


LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là bài nghiên cứu của riêng em và được sự hướng dẫn
khoa học của PGS. TS. Nguyễn Viết Lành. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong
đề tài là trung thực và chưa được công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây.

Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá
được chính tác giả thu thập từ các nguồn số liệu khác nhau. Ngoài ra đồ án còn sử
dụng một số nhận xét đánh giá của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có
trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào em xin
hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung đồ án tốt nghiệp của mình.
Hà Nội, ngày 25 tháng 06 năm 2016
Sinh viên
Phạm Thị Hảo


LỜI CẢM ƠN
Thực tế cho thấy rằng bất cứ một thành công nào đều được tạo ra không chỉ
dựa trên sự nỗ lực của bản thân mà còn gắn liền với sự động viên, giúp đỡ từ người
khác dù ít hay nhiều, dù gián tiếp hay trực tiếp. Từ lúc bước chân cũng như bắt đầu
học tập tại Trường Đại học Tài nguyên Môi trường Hà Nội cho tới nay, em đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của các quý Thầy Cô, gia đình và bạnbè.
Với một sự tri ân và lòng biết ơn sâu sắc nhất, em xin gửi đến quý Thầy Cô
khoa Khí tượng Thủy văn – Trường Đại Học Tài nguyên và Môi Trường Hà Nội
đã dồn hết tâm huyết của mình để truyền đạt tri thức cho chúng em.Tạo điều kiện
tốt nhất cho chúng em để hoàn thành bài khóa luận này.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới thầy Nguyễn Viết Lành, người
thầy đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, định hướng đề tài cũng như tạo mọi
điều kiện thuận lợi cho em trong suốt quá trình làm niên luận. Nếu không có
những lời hướng dẫn và góp ý, dạy bảo của thầy thì em nghĩ bài khoá luận này của
em cũng khó có thể hoàn thành được.
Nhận được nhiều sự giúp đỡ thế nhưng do chỉ là bước đầu trong việc đi vào
thực tế, nghiên cứu vấn đề, kiến thức em còn hạn chế và còn nhiều bỡ ngỡ. Do vậy
không thể tránh khỏi những thiếu sót là điều chắc chắn, em rất mong nhận được
những ý kiến đóng góp quý báu của quý thầy cô và các bạn để kiến thức của em
trong lĩnh vực này được hoàn thiện hơn.

Tác giả

Phạm Thị Hảo


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
CHƯƠNG1. TỔNG QUAN VỀ RÉT ĐẬM RÉT HẠI ............................................ 2
1.1 Định nghĩa, phân loại rét đậm rét hại ................................................................ 2
1.1.1 Định nghĩa ...................................................................................................... 2
1.1.2 Phân loại ....................................................................................................... 2
1.2 Điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu ....................................................... 3
1.2.1 Vị trí địa lý...................................................................................................... 3
1.2.2 Đặc điểm khí hậu ............................................................................................ 4
1.3 Tổng quan tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ........................................ 5
1.3.1 Các nghiên cứu trong nước ............................................................................. 5
1.3.2 Tình hình nghiên cứu ngoài nước.................................................................... 7
CHƯƠNG II. CƠ SỞ SỐ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 9
2.1 Cơ sở số liệu ...................................................................................................... 9
2.1.1 Số liệu quan trắc ............................................................................................. 9
2.1.2 Số liệu tái phân tích ...................................................................................... 10
2.2 Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 10
2.2.1 Phương pháp synop ..................................................................................... 10
2.2.2 Phương pháp thống kê .................................................................................. 10
2.3 Đánh giá độ chính xác của phương trình .......................................................... 14
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................... 17
3.1. Đặc điểm chế dộ rét đậm rét hại tỉnh Lạng Sơn ............................................... 17
3.2 Hình thế thời tiết điển hình gây rét đậm rét hại trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn ............. 20
3.3 Xây dựng phương trình dự báo rét đậm rét hại ................................................. 25
3.3.1 Tập các nhân tố dự báo ................................................................................ 25

3.3.2 Phương trình dự báo ..................................................................................... 27
3.4 Đánh giá các phương trình dự báo trên chuỗi số liệu phụ thuộc ....................... 29
3.5 Đánh giá các phương trình dự báo trên chuỗi số liệu độc lập ........................... 31
KẾT LUẬN ........................................................................................................... 33
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 34
Phụ lục


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp đánh giá dự báo ..................................................................... 14
Bảng 3.1. Thống kê số ngày rét đậm, rét hại (RĐ, RH) trạm Bắc Sơn 1991-2014 .. 17
Bảng 3.2. Thống kê số ngày RĐ, RH ở Lạng Sơn năm 1991-2014 ........................ 18
Bảng 3.3. Thống kê số ngày RĐ, RH ở Hữu Lũng 1991-2014 ............................... 19
Bảng 3.4. Giá trị nhiệt độ trung bình của 3 trạm và khí áp tại trạm Lạng Sơn từ ngày
12-16/12/1993 ....................................................................................................... 21
Bảng 3.5. Nhóm các nhân tố được chọn để xây dựng phương trình dự báo ............ 26
Bảng 3.6. phương trình dự báo rét đậm rét hại cho 3 trạm ..................................... 27
Bảng 3.7. Kết quả đánh giá dự báo theo tần số trên chuỗi số liệu phụ thuộc 3 trạm ..........
(Số liệu thời kì 1991-2007) .................................................................................... 29
Bảng 3.8. Kết quả đánh giá dự báo theo U và H trên chuỗi số liệu phụ thuộc ............
(số liệu thời kì 1991-2007) ................................................................................... 30
Bảng 3.9. Kết quả đánh giá dự báo theo tần số trên chuỗi số liệu độc lập 3 trạm... 31


DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Bản đồ hành chính khu vực Lạng Sơn ...................................................... 4
Hình 1.2: Số ngày rét đậm và rét hại trung bình mùa qua các thập kỷ tại một số
trạm tiêu biểu ......................................................................................................... 6
Hình 3.1. Bản đồ synop bề mặt ngày 14/12/1993 (7h) ........................................... 23

Hình 3.2. Bản đồ synop mực 500 mb ngày 14/12/1993 (7h) .................................. 23
Hình 3.3. Bản đồ synop bề mặt ngày 15/12/1993 (7h) ........................................... 23
Hình 3.4. Bản đồ synop mực 500 ngày 15/12/1993 (7h) ........................................ 24
Hình 3.5. Bản đồ synop bề mặt ngày 16/12/1993 (7h) ........................................... 24
Hình 3.6. Bản đồ synop mực 500 mb ngày 16/12/1993 (7h) .................................. 24