KHẢO SÁT NHẬN THỨC CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ QUỐC CÁC CẤP VỀ HIẾN TẶNG MÔ, BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

BỘ Y TẾ
TRUNG TÂM ĐIỀU PHỐI QUỐC GIA
VỀ GHÉP BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI

BÁO CÁO
KẾT QUẢ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐỀ TÀI

KHẢO SÁT NHẬN THỨC
CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ QUỐC CÁC CẤP
VỀ HIẾN TẶNG MÔ, BỘ PHẬN CƠ THỂ NGƯỜI
Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI: Ths. NGUYỄN HOÀNG PHÚC

HÀ NỘI-2015


BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI KHCNCẤP CƠ SỞ
1. Tên đề tài: Khảo sát nhận thức của đội ngũ cán bộ Mặt trận tổ quốc
các cấp về hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người ở nước ta hiện nay.
2. Chủ nhiệm đề tài: Ths. Nguyễn Hoàng Phúc.
3. Thư ký đề tài: Ths. Cao Tiến Sỹ
4. Cơ quan quản lý đề tài: TT Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ
thể người.
5. Danh sách những người thực hiện chính:
- Nguyễn Phương Hạnh
- Nguyễn Hải Yến
- Bùi Thị Hương Ly
6. Thời gian thực hiện: Từ tháng 9/2014-tháng 12/2014.

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................................................................1
I. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ
QUỐC VIỆT NAM CÁC CẤP VỀ HIẾN TẶNG, CẤY GHÉP MÔ, TẠNG Ở CÁC TỈNH KHU VỰC
PHÍA BẮC ...............................................................................................................................................4
1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................................................5
1.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................................................5
1.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu.................................................................................................5
1.3. Phương pháp nghiên cứu ...........................................................................................................5
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..............................................................................................................5
2.1. Đặc điểm chung của nhóm cán bộ Mặt trận tổ quốc Việt Nam khu vực miền Bắc tham gia trả
lời phiếu khảo sát ý kiến...................................................................................................................5
2.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ khu vực miền Bắc về hiến, ghép mô, bộ phận cơ thể người .....7
2.3. Quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người .................. 13
3. MỘT SỐ NHÂN XÉT, ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ ................................................................................ 21
3.1. Đặc điểm chung của cán bộ MTTQ miền Bắc tham gia trả lời phiếu khảo sát ý kiến ........... 21
3.2. Nhận xét về sự am hiểu và quan tâm của cán bộ MTTQ khu vực miền Bắc về hiến, ghép mô,
bộ phận cơ thể người. .................................................................................................................... 22
3.3. Nhận xét về quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người24
4. KẾT LUẬN ................................................................................................................................... 27
II. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ
QUỐC VIỆT NAM CÁC CẤP VỀ HIẾN TẶNG, CẤY GHÉP MÔ, TẠNG Ở CÁC TỈNH KHU VỰC
MIỀN TRUNG ...................................................................................................................................... 28
1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................. 28
1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................................. 28
1.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu.............................................................................................. 28
1.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................ 28
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................................................... 28
2.1. Đặc điểm chung của nhóm cán bộ Mặt trận tổ quốc Việt Nam khu vực miền Trung tham gia
trả lời phiếu khảo sát ý kiến .......................................................................................................... 28

2.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ khu vực miền Trung về hiến, ghép mô, bộ phận cơ thể người 30
2.3. Quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người .................. 36
3. KẾT LUẬN ................................................................................................................................... 44

III. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN
TỔ QUỐC VIỆT NAM CÁC CẤP VỀ TÌNH HÌNH HIẾN TẶNG, CẤY GHÉP MÔ, TẠNG KHU
VỰC MIỀN NAM................................................................................................................................. 46


1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................. 46
1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................................. 46
1.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu.............................................................................................. 46
1.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................ 46
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TẠI MIỀN NAM .............................................................................. 46
2.1. Đặc điểm chung của nhóm cán bộ Mặt trận tổ quốc Việt Nam khu vực miền Nam tham gia
trả lời phiếu khảo sát ý kiến .......................................................................................................... 46
2.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ khu vực miền Nam về hiến, ghép mô, bộ phận cơ thể người . 48
2.3. Quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người .................. 54
3. KẾT LUẬN ................................................................................................................................... 64
IV. TỔNG THUẬT ............................................................................................................................... 65
KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ
QUỐC VIỆT NAM CÁC CẤP VỀ HIẾN TẶNG, CẤY GHÉP MÔ, TẠNG Ở VIỆT NAM.............. 65
1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................................. 66
1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................................................. 66
1.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu.............................................................................................. 66
1.3. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................ 66
2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................................................................... 66
2.1. Đặc điểm chung của nhóm cán bộ Mặt trận tổ quốc Việt Nam khu vực Việt Nam tham gia trả
lời phiếu khảo sát ý kiến................................................................................................................ 66
2.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ khu vực Việt Nam về hiến, ghép mô, bộ phận cơ thể người .. 68

2.3. Quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người .................. 74
3. KẾT LUẬN ................................................................................................................................... 83
4. KIẾN NGHỊ .................................................................................................................................. 84
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 86
PHỤ LỤC .............................................................................................................................................. 86


ĐẶT VẤN ĐỀ
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tích to lớn sau hơn 20 năm phát triển.
Hoạt động ghép mô, BPCT người tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với rất
nhiều khó khăn. Các hoạt động ghép mô, BPCT người trong thời gian qua vẫn
mang tính đơn lẻ ở từng cơ sở y tế, chưa có tính liên kết. Trung tâm Điều phối
quốc gia về ghép BPCT người mới đi vào hoạt động, chưa phát huy được đầy đủ
vai trò trong việc điều phối về hiến, lấy và ghép mô, BPCT người giữa các ngân
hàng mô và các cơ sở y tế trong phạm vi cả nước.
Một trong những khó khăn nhất của nước ta hiện nay là thiếu nguồn mô,
BPCT để ghép, đặc biệt là nguồn hiến tặng từ người chết não. Kể từ ca ghép
tạng từ người cho chết não đầu tiên được thực hiện vào ngày 8/5/2010 đến nay,
sau khi đã vận động gia đình của hàng nghìn ca chết não cũng mới chỉ có 19
trường hợp được gia đình chấp thuận hiến tặng. Có thể thấy cho đến thời điểm
này, việc hiến mô, BPCT người ở nước ta vẫn chưa mang tính phổ biến và chưa
được nhiều người chấp nhận. Việc tăng cường các hoạt động truyền thông nhằm
nâng cao hiểu biết, thay đổi thái độ, thu hút sự quan tâm ủng hộ của các cán bộ
quản lý lãnh đạo các cấp các ngành cũng như các tầng lớp dân cư trong cộng
đồng là hết sức cần thiết.
MTTQVN các cấp có vai trò to lớn trong việc tập hợp các tầng lớp, giới
chức xã hội nhằm thực hiện công tác truyền thông nâng cao nhận thức xã hội
về hiến tặng mô, tạng cứu người.Theo Thông báo Số: 197/TB-MTTW- BTT,
ngày 06 tháng 2 năm 2013 của UBTWMTTQVN về Công tác chuẩn bị, tổ chức
Đại hội Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần

thứVIII của MTTQ Việt Nam, ước tính có khoảng: 446.480 cán bộ MTTQ cấp xã
trên 11.162 đơn vị hành chính cấp xã; 35.400 cán bộ MTTQ cấp huyện trên tổng số
708 đơn vị hành chính cấp huyện và hơn 5040 cán bộ MTTQ cấp tỉnh và tương
đương. Tổng số cán bộ MTTQ 3 cấp hành chính địa phương ước khoảng hơn
486.920 người. Đội ngũ cán bộ gần nửa triệu người này phân bố rộng khắp cả
nước, có vai trò to lớn trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân.Vì vậy, nhận
thức thái độ của đội ngũ cán bộ mặt trận các cấp đóng vai trò quyết định đến sự

1


thành công của việc phối hợp giữa MTTQVN và Trung tâm điều phối ghép
tạng quốc gia trong công tác truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng.
Nhằm cung cấp bằng chứng khoa học và thực tiễn phục vụ cho việc xây
dựng kế hoạch, chương trình phối hợp giữa MTTQVN và TTĐPGTQC trong
công tác tuyên truyền, vận động hiến tặng mô, tạng. Việc khảo sát nhận thức,
thái độ của đội ngũ cán bộ MTTQVN các cấp là yêu cấu khách quan và hết sức
cần thiết.Tuy nhiên, cho đến nay chưa có một nghiên cứu khoa học nào về nội
dung này được công bố.
Đề tài thực hiện khảo sát, đánh giá nhận thức của đội ngũ cán bộ
MTTQVN các cấp về thực trạng tình hình hoạt động hiến tặng mô, bộ phận cơ
thể người ở nước ta hiện nay. Nhằm cung cấp cơ sở thực tiễn và khoa học cho
việc xây dựng kế hoạch phối hợp với UBTWMTTQVN và MTTQVN các cấp
trong việc tuyên truyền, vận động các tầng lớp nhân dân tham gia hiến tặng mô,
tạng cứu người và hiến xác phục vụ y học, cụ thể:
Khảo sát về nhận thức, thái độ của đội ngũ cán bộ MTTQVN các cấp
về tình hình hoạt động hiến, tặng, cấy ghép mô, bộ phận cơ thể người ở nước
ta, cụ thể:
- Nghiên cứu điểm tại 3 miền Bắc, Trung, Nam, thông qua tổ chức hội
nghị kết hợp phát phiếu điều tra. Sử dụng mẫu phiếu gồm 27 câu hỏi.Tổng số

572 phiếu điều tra.
- Xây dựng báo cáo khoa học đánh giá về nhận thức, thái độ của đội ngũ
cán bộ MTTQVN các cấp về hiến tặng mô, tạng cứu người.
- Đề xuất giải pháp nâng cao nhận thức, thái độ của đội ngũ cán bộ MT
đối với việc hiến, tặng mô, tạng. Giải pháp nâng cao hiệu quả phối hợp giữa
MTTQVN với TTĐPGTQG trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân
tham gia hiến tặng mô, tạng.
Để thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu lựa chọn đối tượng nghiên cứu, trả
lời câu hỏi trong phiếu khảo sát ý kiến là: cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Thời gian nghiên cứu thực hiện trong 4 tháng từ tháng 9/2014 đến tháng
12/2014. Địa điểm nghiên cứu: Hải Phòng, Phú Thọ, Thừa Thiên Huế, TP. Hồ
2


Chí Minh, Sóc Trăng. Phương pháp nghiên cứu chủ yếu là điều tra chọn mẫu,
với cỡ mẫu là 660 phiếu phát ra, có 572 đối tượng trả lời phiếu khảo sát ý kiến.
Kết quả đã thu thập, phân tích, xử lý số liệu và xây dựng hoàn chỉnh 04 báo
cáo khảo sát:
1.Báo cáo khảo sát về nhận thức của đội ngũ cán bộ MTTQ về hiến tặng, mô,
bộ phận cơ thể người ở các tỉnh khu vực phía bắc.
2. Báo cáo khảo sát về nhận thức của đội ngũ cán bộ MTTQ về hiến tặng,
mô, bộ phận cơ thể người ở các tỉnh khu vực miền trung.
3. Báo cáo khảo sát về nhận thức của đội ngũ cán bộ MTTQ về hiến tặng,
mô, bộ phận cơ thể người ở các tỉnh khu vực miền nam.
4. Báo cáo tổng thuật về khảo sát nhận thức của đội ngũ cán bộ MTTQ về
hiến tặng, mô, bộ phận cơ thể người ở nước ta hiện nay.

3

I. KẾT QUẢ KHẢO SÁT VỀ NHẬN THỨC, THÁI ĐỘ CỦA ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM CÁC CẤP VỀ HIẾN TẶNG,
CẤY GHÉP MÔ, TẠNG Ở CÁC TỈNH KHU VỰC PHÍA BẮC
Việt Nam thực hiện ca ghép bộ phận cơ thể người thành công đầu tiên
vào năm 1992 tại Bệnh viện Quân y 103 cho một bệnh nhân mắc bệnh suy thận
mãn tính. Sau đó, Việt Nam tiếp tục thành công với kỹ thuật ghép gan, ghép
tim, ghép thận – tụy. Trong hơn 20 năm qua, mặc dù đã đạt được nhiều thành
tích to lớn, nhưng hoạt động ghép mô, bộ phận cơ thể người tại Việt Nam vẫn
đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn. Trong đó khó khăn lớn nhất là thiếu
nguồn mô, bộ phận cơ thể người để ghép, đặc biệt là nguồn hiến tặng từ người
chết não.
Qua đó, có thể thấy việc hiến mô, bộ phận cơ thể người ở nước ta vẫn
chưa phổ biến và chưa được nhiều người chấp nhận. Việc tăng cường các hoạt
động truyền thông nhằm nâng cao hiểu biết, thay đối thái độ, thu hút sự quan
tâm ủng hộ của các cán bộ quản lý lãnh đạo các cấp các ngành cũng như các
tầng lớp dân cư trong cộng đồng là hết sức cần thiết.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp có vai trò to lớn trong việc tập hợp
các tầng lớp nhân dân, giới chức xã hội nhằm thực hiện công tác truyền thông
nâng cao nhận thức xã hội về hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người cứu người. Vì
vậy, nhận thức của đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp đóng vai trò rất quan trọng
đến sự thành công của việc phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Trung
tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể ngườitrong công tác truyền
thông, vận động hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người.
Trong chương trình phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Trung
tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể ngườitrong công tác tuyên
truyền, vận động hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người; chúng tôi đã thực hiện
một nghiên cứu “Khảo sát nhận thức của đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc các
cấp về hiến tặng mô bộ phận cơ thể người ở miền Bắc nước ta hiện nay”.

4

1. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.1. Đối tượng nghiên cứu
Chúng tôi lựa chọn đối tượng nghiên cứu, trả lời câu hỏi trong phiếu khảo
sát ý kiến là cán bộ Mặt trận Tổ quốc các cấp khu vực miền Bắc.
1.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu
- Thời gian: nghiên cứu thực hiện trong 4 tháng từ tháng 9/2014 đến tháng
11/2014.
- Địa điểm nghiên cứu: thành phố Hải Phòng và tỉnh Phú Thọ.
1.3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu: nghiên cứu mô tả cắt ngang
- Cỡ mẫu: 164 đối tượng trả lời phiếu khảo sát ý kiến

2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
2.1. Đặc điểm chung của nhóm cán bộ Mặt trận tổ quốc Việt Nam
khu vực miền Bắc tham gia trả lời phiếu khảo sát ý kiến
- Trong số 200 phiếu phát ra, 164 cán bộ trả lời đủ các câu hỏi trong mẫu.
Như vậy, tỷ lệ cán bộ MTTQ khu vực miền Bắc trả lời phiếu khảo sát ý kiến là
164/200=82%.

36
Cán bộ trả lời phiếu khảo sát
Cán bộ không trả lời phiếu khảo sát
164

Hình 1.1-Tỷ lệ cán bộ MTTQ trả lời phiếu khảo sát
- Trong đó có 111 cán bộ là nam giới (chiếm 67,7%) và 53 cán bộ là nữ
giới (chiếm 32,3%).

5


53
Nam giới
Nữ giới

111

Hình 1.2. Tỷ lệ nam/nữ cán bộ MTTQ miền Bắc tham gia trả lời phiếu khảo sát
ý kiến
- Các cán bộ khảo sát đến từ các tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Hải
Dương, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội, Phú Thọ, Ninh Bình, Tuyên
Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc.
- Độ tuổi cán bộ: Thấp nhất là 24 và cao nhất là 60. Nhóm tuổi tham gia
trả lời phiếu khảo sát ý kiến nhiều nhất là nhóm 31-40 có 60 cán bộ. Ngoài ra có
32 cán bộ thuộc nhóm tuổi 24-30; 42 cán bộ thuộc nhóm tuổi 41-50 và 27 cán
bộ thuộc nhóm tuổi 51-60.
70
60
50
40
30
20
10
0
24-30

31-40

41-50

51-60

Hình 1.3. Số lượng cán bộ MTTQ miền Bắc trả lời phiếu khảo sát
theo nhóm tuổi
- Trình độ học vấn của các cán bộ MTTQ miền Bắc tham gia trả lời chủ
yếu là Đại học/Trên Đại học (133 cán bộ), tiếp đến là Trung cấp/Cao đẳng (23
cán bộ) và có 8 cán bộ có trình độ PTTH.
6


Bảng 1.1- Trình độ học vấn cán bộ MTTQ miền Bắc trả lời phiếu khảo sát ý kiến
Trình độ

PTTH

học vấn
Số lượng (cán bộ)

Trung cấp/
Cao đẳng

Đại học/
Trên Đại
học

8

23

133

(4,9%)

(14%)

(81,1%)

- Chủ yếu các cán không theo tôn giáo nào (thờ cúng tổ tiên) có 144
(87,8%) cán bộ, Phật giáo 18 (11%) cán bộ, và Thiên chúa giáo 2 (1,2%) cán bộ.
2
18
Không theo tôn giáo
Phật giáo
Thiên chúa giáo
144

Hình 1.4. Tỷ lệ cán bộ MTTQ miền Bắc trả lời phiếu khảo sát theo Tôn giáo

2.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ khu vực miền Bắc về hiến, ghép
mô, bộ phận cơ thể người
- 100% các cán bộ tham gia trả lời phiếu khảo sát ý kiến đều đã nghe/biết
về việc hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người để chữa bệnh hay giảng dạy,
nghiên cứu khoa học.
Trong đó nguồn thông tin từ truyền hình mang lại hiệu quả cao nhất, số
lượng cán bộ lên đến 145/164=88,4% cán bộ biết đến vấn đề hiến, ghép mô, bộ
phận cơ thể người thông qua nguồn này. Nguồn thông tin từ sách, báo, tạp chí
(122/164=74,4%) và Internet (116/164=70,7%) cũng mang lại hiệu quả.
83/164=50,6% cán bộ biết đến từ nguồn phát thanh và nhân viên y tế. Nguồn

người thân, họ hàng và bạn bè, hàng xóm 28/164=17,1% cán bộ và nguồn cán
bộ địa phương 15/164=9,1% cán bộ.

7


Ngoài ra, nguồn thông tin được biết đến còn thông qua Hội nghị chuyên
đề tuyên truyền vận động hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người do Trung tâm
Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người tổ chức 4 cán bộ và từ trường
học 1 cán bộ.
160

Truyền hình

145

140

122

120
100

Phát thanh
116

Sách, báo, tạp chí
Internet

83

83

Người thân, họ hàng

80

Bạn bè, hàng xóm

60
40

Nhân viên y tế
28

Cán bộ địa phương

28
15

20

4

1

0

Hội nghị về hiến mô, tạng
Trường học

Hình 1.5-Nguồn thông tin về hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người
- Trả lời câu hỏi, những mô, bộ phận cơ thể có thể hiến, ghép được; chỉ có
6/164=3,7% cán bộ trả lời đúng mô, bộ phận cơ thể là: thận, gan, tim, phổi, tụy,
giác mạc, da, xương, tay/chân, mặt và 5/164=3,1% cán bộ trả lời đúng mô, bộ
phận cơ thể ghép thành công tại Việt Nam hiện nay là: thận, gan, tim, tụy, giác
mạc, da, xương, tay/chân; con số này còn rất hạn chế.
6

Trả lời đúng
Trả lời sai
158

Hình 1.6. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về mô, bộ phận cơ thể có thể
hiến và cấy, ghép (6/164=3,7% trả lời đúng là 10 mô, tạng; 158/164% =96,3%
trả lời sai).

8


5

Trả lời đúng
Trả lời sai
159

Hình 1.7. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về mô, bộ phận cơ thể đã tiến
hành lấy, ghép thành công ở Việt Nam (5/164=3% % trả lời đúng là 8 mô, tạng;
159/164%=97% trả lời sai).
- Trả lời câu hỏi, mục đích của việc hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người,

có 97/164=59,1% cán bộ trả lời đúng cả 3 mục đích là cứu sống người bệnh,
chữa bệnh, giảng dạy và nghiên cứu khoa học; 162/164=98,8% cán bộ trả lời
mục đích để cứu sống người bệnh; 135/164=82,3% cán bộ trả lời mục đích để
chữa bệnh; 111/164=67,7% cán bộ trả lời mục đích để giảng dạy và nghiên cứu
khoa học.
100%
90%
80%
70%
60%
50%

162
135

40%

111

30%
20%
10%
0%
Cứu sống người bệnh

Chữa bệnh

Giảng dạy và nghiên cứu khoa
học

Hình 1.8. Nhận thức của cán bộ MTTQ về mục đích hiến tặng mô,
bộ phận cơ thể người

9


Bảng 1.2. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về nguồn cung cấp mô, bộ
phận cơ thể để chữa bệnh.
Số lượng

Tỷ lệ

Người thân tình nguyện hiến tặng

164

100%

Người sống hiến tặng

157

95,7%

76

46,3%

Người đăng ký hiến tặng sau khi chết

158

96,3%

Người bán mô, bộ phận cơ thể người

49

29,9%

Lấy trộm

12

7,3%

Viện trợ quốc tế

76

46,3%

Nhân tạo

77

47%

Nguồn

Người chết vô thừa nhận

Nhận xét: Phần lớn cán bộ cho rằng nguồn cung cấp mô, bộ phận cơ thể
người để chữa bệnh có thể lấy từ người thân tình nguyện hiến tặng
(164/164=100% cán bộ), người sống hiến tặng (157/164=95,7%), người đăng ký
hiến tặng sau khi chết (158/164=96,3%).
1
4
52

Trả lời đúng
Trả lời sai
Không biết
Không trả lời

107

Hình 1.9. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về điều kiện của người đăng
ký hiến mô, bộ phận cơ thể người
Nhận xét: Trả lời câu hỏi về điều kiện của người đăng ký hiến mô, bộ
phận cơ thể người, có 52/164=31,7% cán bộ trả lời đúng 4 điều kiện: người đăng
ký đủ 18 tuổi trở lên, tình trạng sức khỏe tốt, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ,
tình trạng sức khỏe tốt, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, có đơn tự nguyện

10


hiến mô, bộ phận cơ thể người. Có đến 107/164=65,2% cán bộ trả lời sai;
1/164=0,6% cán bộ không biết câu trả lời và 4/164=2,5% cán bộ không có câu
trả lời.

41

Có biết

Không biết

123

Hình 1.10. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về địa điểm làm thủ tục đăng
ký hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết. (123/164=75%% cán bộ
biết địa điểm; 41/164=25% cán bộ không biết)
- Trong 123 cán bộ MTTQ miền Bắc biết nơi làm thủ tục đăng ký hiến thì
câu trả lời về địa chỉ đăng ký hiến mô, bộ phận cơ thể người là các cơ sở y tế,
các trường Đại học Y khoa, Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia và Hội
chữ thập đỏ Trung ương. 87/123=70,7% cán bộ trả lời đúng thủ tục cần phải làm
của người đăng ký hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể người; 25/123=20,3% cán bộ
trả lời sai; 4/123=3,3% cán bộ không biết thủ tục và 7/123=5,7% cán bộ không
trả lời câu hỏi.

4

7

Trả lời đúng

25

Trả lời sai
Không biết

87

Không trả lời

Hình 1.11. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc biết về thủ tục đăng ký hiến
mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết.
11


1

52

Trả lời đúng
Trả lời sai
Không trả lời
111

Hình 1.12. Nhận thức của cán bộ MTTQ miền Bắc về hành vi bị nghiêm cấm khi
hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người. (111/164=67,7% cán bộ trả lời đúng 10
hành vi bị nghiêm cấm; 52/164=31,7% cán bộ có câu trả lời sai và 1/164=0,6%
cán bộ không có câu trả lời)
19
66

Trả lời đúng
Trả lời sai
Không trả lời

79

Hình 1.13. Nhận thức của cán bộ MTTQ về nguyên nhân cần phải ghép gan
(66/164=40,2% cán bộ trả lời đúng 2 trường hợp phải ghép gan là xơ gan và
ung thư gan; 79/164=48,2% cán bộ trả lời sai và 19/164=11,6% cán bộ không
trả lời)
9
Trả lời đúng
Trả lời sai
Không trả lời

47

108

Hình 1.14. Nhận thức thức của cán bộ MTTQ về nguyên dân cần phải ghép thận
(108/164=65,9% cán bộ trả lời đúng trường hợp phải ghép thận là suy thận
mạn; 47/164=29,7% trả lời sai và 9/164=5,5% cán bộ không trả lời)
12


2.3. Quan điểm, thái độ, sự chấp nhận với việc hiến, tặng mô, bộ phận
cơ thể người
1

11
9

Người thân

25

Người hiến tặng khi còn sống
Người hiến tặng sau khi chết
Người chết vô thừa nhận

39

Tử tù

88

Không biết
Khác

Hình 1.15. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về nguồn cung cấp mô, bộ
phận cơ thể người hợp lý nhất
Nhận xét: Phần lớn cán bộ cho rằng để tăng nguồn cung cấp mô, bộ phận
cơ thể người thì nhóm đối tượng người tình nguyện hiến tặng sau khi chết là hợp
lý nhất 88/164=53,7%. Sau đó là nhóm đối tượng người hiến tặng khi còn sống
39/164=23,8%; nhóm người thân, người nhà bệnh nhân đang sống cũng được
ủng hộ 25/164=15,2%. Chỉ có 1/164=0,6% trả lời người chết vô thừa nhận;
1/164=0,6 trả lời là tử tù; 1/164=0,6% có câu trả lời khác. Và 9/164=5,5%% trả
lời là không biết câu trả lời.
Bảng 1.3. Thái độ của cán bộ MTTQ miền Bắc về một số ý kiến
Đồng
tình
Việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể

160

người sẽ đem lại sự sống cho nhiều

(97,6%)

Không
đồng
tình
0

Khó trả

Không

lời

trả lời

0

4
(2,4%)

người: Quà tặng sự sống
Việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể
người là việc làm có ý nghĩa nhân đạo

161

0

0

(98,2%)

3
(1,8%)

cao cả
Hiến tặng mô, tạng là bố thí Ba la mật

13

92

23

36

(7,9%)

(56,1%)

(14%)

(22%)
13


Người chết không toàn thây sẽ không

0

được siêu thoát
Con người sinh ra là có kiếp luân hồi,

1

nếu cơ thể chết đi không toàn vẹn thì

(0,6%)

121

16

27

(73,8%)

(9,8%)

(16,5%)

116

21

26

(70,7%) (12,8%) (15,9%)

kiếp sau sinh ra cũng không toàn vẹn
Cơ thể là của cha mẹ ban tặng, không
được cho bất kỳ ai
Người hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể là
người có lòng từ bi, nhân ái
Việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể

1

131

8

24

(0,6%)

(79,9%)

(4,9%)

(14,6%)

147

3

5

9

(89,6%)

(1,8%)

(3%)

(5,5%)

13

94

31

26

người động chạm đến vấn đề tâm linh

(7,9%)

Cần có sự tôn kính với cái chết, việc

1

118

18

27

lấy mô, bộ phận cơ thể là có tội với

(0,6%)

(72%)

(11%)

(16,5%)

Chủ trương vận động người dân hiến,

154

1

2

7

tặng mô, bộ phận cơ thể là cần thiết để

(93,9%)

(0,6%)

(1,2%)

(4,3%)

(57,3%) (18,9%) (15,9%)

người chết

tăng nguồn hiến, tặng
Nhận xét: Cán bộ MTTQ miền Bắc rất ủng hộ việc hiến tặng mô, bộ phận
cơ thể người. Đa số cán bộ đều cho rằng việc hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể
người sẽ đem lại sự sống cho nhiều người: Quà tặng sự sống (97,6%); việc hiến,
tặng mô, bộ phận cơ thể người là việc làm có ý nghĩa nhân đạo cao cả (98,2%)
và người hiến, tặng mô, bộ phận cơ thể là người có lòng từ bi, nhân ái (89,6%).
Các cán bộ cũng rất ủng hộ chủ trương vận động người dân hiến, tặng mô, bộ
phận cơ thể là cần thiết để tăng nguồn hiến, tặng (93,9%).
- Hầu hết các cán bộ MTTQ miền Bắc đều cho rằng ý nghĩa của việc hiến
tặng mô, bộ phận cơ thể người là cứu giúp người bệnh (162/164=98,8%);
149/164=90,0% cho rằng hiến tặng là đóng góp cho khoa học; 136/164=82,9%
cho rằng hiến tặng mô tạng là hiến tặng sự sống. Còn lại 51,2% cán bộ cho rằng
hiến tặng mô, tạng là để phúc cho con cháu và 58,5% đồng ý quan điểm các bộ

14


phận của cơ thể được tiếp tục sống. Chỉ có 7,3% cán bộ cho rằng hiến tặng mô,
tạng là bố thí Ba la mật.

100%
90%
80%
70%

60%
50%
40%

162

149

30%

96

84

20%

Không đồng ý

136

Đồng ý

10%
12

0%

Cứu, giúp Đóng góp cho Để phúc cho Bố thí Ba la Hiến tặng sự Các bộ phận
người bệnh
khoa học

con cháu
mật
sống
cơ thể tiếp tục
sống

Hình 1.16. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về ý nghĩa việc hiến tặng
mô, bộ phận cơ thể người

- Trong số 153/164=93,4% cán bộ trả lời (11 cán bộ không trả lời) câu hỏi
việc hiến tặng mô, bộ phận cơ thể có phù hợp với quan niệm, chuẩn mực đạo
đức của người Việt Nam không? Thì có đến 152/153=99,3% cán bộ trả lời là có
phù hợp, còn lại 1/153=0,7% trả lời là không biết. Có thể thấy hầu hết các cán
bộ đều cho rằng việc hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người là rất phù hợp với đạo
lý từ xưa đến nay của người Việt Nam.
Trong số cán bộ MTTQ tham gia trả lời phiếu khảo sát ở miền Bắc, những
người theo tôn giáo chiếm số lượng nhỏ, chủ yếu là thờ cúng tổ tiên (87,8%) vì
vậy các cán bộ gần như không trả lời câu hỏi này (67,7%) hoặc không biết câu
trả lời (3%). Những cán bộ trả lời câu hỏi này thì đều cho rằng việc hiến tặng
mô, tạng rất phù hợp với giáo lý tôn giáo (86,8%) và chỉ có 2 cán bộ cho rằng
không phù hợp (3,8%).

15


160

152

140

111

120
100

Có

80

Không

60

Không biết

46

Không trả lời

40
20

11
0

2

1

5

0
Phù hợp với chuẩn mực đạo đức người
VN

Phù hợp với giáo lý tôn giáo

Hình 1.17. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về sự phù hợp với quan
niệm, chuẩn mực đạo đức của người Việt Nam và sự phù hợp với giáo lý tôn
giáo
0
16
Không có ai
Rất hiếm người

43

Nhiều người
105

Không biết

Hình 1.18. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về số lượng người đăng ký
hiến mô, bộ phận cơ thể người sau khi chết ở nước ta hiện nay (Không cán bộ
nào cho rằng không có ai; 105/164=64% cán bộ cho rằng rất hiếm người;
43/164=26,2% trả lời nhiều người và 16/164=9,8% cán bộ không biết)
- Có 158/164=96,3% cán bộ MTTQ miền Bắc cho rằng hành động sẵn
sàng hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người là hành động rất nhân đạo cao cả;
119/164=72,6% cán bộ cho rằng đó là hành động dám hi sinh vì người khác;
77/164=47% cán bộ cho rằng dũng cảm. Chỉ có 1/164=0,6% cán bộ cho rằng

thích nổi tiếng; 6/164=3,7% cán bộ cho rằng hiến mô, bộ phận cơ thể người vì
tiền. Không cán bộ nào cho rằng đây là liều lĩnh, gàn dở, không bình thường. Và
3 cán bộ không có ý kiến trong câu hỏi này.

16


180
158

160

Dũng cảm

140

Dám hi sinh vì người khác

119

120

Nhân đạo cao cả
Thích nổi tiếng

100
80

77

Liểu lĩnh
Gàn dở, không bình thường

60

Vì tiền

40

Không có ý kiến

20
1

0

0

6

3

0

Hình 1.19. Thái độ của cán bộ MTTQ miền Bắc về những người đã đăng ký hiến
tặng mô, bộ phận cơ thể sau khi chết
- Rất nhiều người ở nước ta hiện nay có nhu cầu ghép mô, bộ phận cơ thể
người để chữa bệnh. Hầu hết các cán bộ MTTQ miền Bắc cũng cho rằng nhu
cầu hiện nay là rất nhiều người cần phải được ghép mô, bộ phận cơ thể người.
320

7

Rất nhiều người
Nhiều người
Ít người

67

85

Rất ít người
Không có ai
Không biết

Hình 1.20. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về nhu cầu ghép mô, bộ
phận cơ thể người vì mục đích chữa bệnh ở nước ta hiện nay

17


12
9
Có

15

Không
Khó trả lời
Không trả lời
128

Hình 1.21. Ý kiến của cán bộ MTTQ miền Bắc về quan điểm “bất kỳ ai cũng đều
có thể trở thành người có nhu cầu được ghép mô, bộ phận cơ
thể”(128/164=78% cán bộ cho rằng là có; 15/164=9,1% cho rằng là không;
9/164=5,5% cán bộ khó trả lời và 12/164=7,3% cán bộ không trả lời)
- Một trong những khó khăn rất lớn cản trở người đăng ký hiến mô, bộ
phận cơ thể người là sự không đồng ý của gia đình. Khi nêu ý kiến cá nhân nếu
người thân trong gia đình đăng ký tình nguyện hiến tặng mô, bộ phận cơ thể thì
hầu hết các cán bộ đều đồng ý (131/164=79,9%); 18/164=11% cán bộ do dự;
không cán bộ nào trả lời không bao giờ; 9/164=5,5% cán bộ khó trả lời và
6/164=3,6% cán bộ không trả lời.
0
9

6
Đồng ý

18

Do dự
Không bao giờ
Khó trả lời
131

Không trả lời

Hình 1.22. Thái độ của cán bộ MTTQ miền Bắc nếu người thân trong gia đình
đăng ký tình nguyện hiến tặng mô, bộ phận cơ thể người

18

16

0

9

Sẵn sàng
Do dự
Không bao giờ
88

Khó trả lời

51

Không trả lời

Hình 1.23. Thái độ của cán bộ MTTQ miền Bắc về việc sẵn sàng hiến tặng mô,
bộ phận cơ thể người sau khi chết (88/164=53,7% cán bộ sẵn sàng;
51/164=31,1% cán bộ do dự; không cán bộ nào trả lời không bao giờ;
9/164=5,5% cán bộ khó trả lời; 16/164=9,8% cán bộ không trả lời)
- Hầu hết các cán bộ MTTQ miền Bắc đồng ý hiến mô, bộ phận cơ thể người,
chỉ có 10/164=6,1% cán bộ khó trả lời câu hỏi. Có 88/164=53,7% cán bộ đồng ý
hiến cho bất kỳ ai; 60/164=36,6% cán bộ đồng ý hiến cho người ruột thịt;
33/164=20,1% cán bộ đồng ý hiến cho họ hàng, người thân; 20/164=12,2% cán
bộ đồng ý hiến cho người không phải là họ hàng nhưng được bản thân yêu quý;
8/164=4,9% cán bộ đồng ý hiến cho những người quen xung quanh.
100

88

90
80
70

60

60
50
40
30

33
20

20
10

8

10

0
Cứu chữa cho Cứu, chữa cho Cứu, chữa cho Cứu chữa cho Cứu, chữa bất
người ruột thit họ hàng, người người bản thân người quen
kỳ ai
thân
yêu quý
xung quanh

Khó trả lời

Hình 1.24. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về những người họ sẽ đồng ý
hiến mô, bộ phận cơ thể

19


Bảng 1.4. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về quyền lợi được hưởng của
người sống đã hiến mô, bộ phận cơ thể
Quyền lợi người hiến sống

Số lượng

Tỷ lệ

Được chăm sóc sức khoẻ để thực hiện việc hiến mô, bộ

137

83,5%

Được khám, chữa bệnh miễn phí sau khi đã hiến, tặng

128

78%

Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho bản thân

133

81,1%

Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí cho bố/mẹ,

52

31,7%

102

62,2%

Được tuyên dương, tôn vinh

85

51,8%

Được tặng thưởng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân

81

49,4%

Được thưởng tiền

51

31,1%

Không biết

3

1,8%

Không trả lời

7

4,3%

phận cơ thể

vợ/chồng, con
Được ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ thể theo chỉ định
của bác sỹ (nếu phải ghép)

dân

Bảng 1.5. Quan điểm của cán bộ MTTQ miền Bắc về quyền lợi được hưởng của
người đã hiến mô, bộ phận cơ thể sau khi chết
Quyền lợi người hiến sau khi chết

Số lượng

Tỷ lệ

Bố/mẹ hoặc vợ/chồng, con được cấp thẻ bảo hiểm y tế

94

57,3%

74

45,1%

105

64%

56

34,1%

miễn phí
Bố/mẹ hoặc vợ/chồng, con được miễn giảm viện phí
khi nằm viện
Người trong gia đình được ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ
thể người khi có chỉ định của bác sĩ
Người hiến mô, bộ phận cơ thể được tổ chức tang lễ
trang trọng

20

Gia đình người hiến mô, bộ phận cơ thể được tặng

67

40,9%

90

54,9%

Tặng thưởng tiền cho gia đình

47

28,7%

Không biết

2

1,2%

Không trả lời

15

9,1%

thưởng Kỷ niệm chương vì sức khoẻ nhân dân
Tuyên dương, tôn vinh về tinh thần cho gia đình người

hiến

3. MỘT SỐ NHÂN XÉT, ĐÁNH GIÁ SƠ BỘ
3.1. Đặc điểm chung của cán bộ MTTQ miền Bắc tham gia trả lời
phiếu khảo sát ý kiến
Thiếu nguồn mô, tạng đang trở thành khó khăn lớn nhất trong vấn đề ghép
tạng.Thiếu nguồn mô, tạng có rất nhiều nguyên nhân và một trong những
nguyên nhân đó là quan điểm, nhận thức của con người.Tại thời điểm này, việc
hiến mô, tạng người ở nước ta vẫn chưa phổ biến và chưa được nhiều người
chấp nhận.
Mặt trận Tổ quốc khu vực miền Bắc có vai trò rất lớn trong việc tập hợp
các tầng lớp, giới chức xã hội nhằm thực hiện công tác truyền thông nâng cao
nhận thức xã hội về hiến tặng mô, tạng cứu người. Vì vậy, nhận thức thái độ và
quan điểm của đội ngũ cán bộ MTTQ miền Bắc đóng vai trò quyết định đến sự
thành công của việc phối hợp giữa MTTQ miền Bắc và Trung tâm Điều phối
Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người trong công tác truyền thông, vận động
hiến tặng mô, tạng khu vực phía Bắc.
Nhằm đánh giá nhận thức và quan điểm, thái độ của cán bộ MTTQ miền
Bắc về hiến tặng mô, tạng. Chúng tôi đã phát bộ phiếu khảo sát ý kiến cho 200
cán bộ của MTTQ miền Bắc, và thu về 164 phiếu khảo sát. Như vậy, tổng số cán
bộ MTTQ trả lời là 164/200=82%. Tỷ lệ trả lời phiếu khảo sát là khá cao.
Trong số 164 cán bộ trả lời phiếu khảo sát, cán bộ nữ chiếm 32,3% và cán
bộ nam chiếm 67,7%. Độ tuổi hay gặp nhất là từ 31-40 tuổi (chiếm 36,6%).
Trình độ học vấn của cán bộ chủ yếu là Đại học/Trên Đại học (81,1%) Ngoài ra
Trung cấp/Cao đẳng là 14% và PTTH là 4,9%.
21