HƯỚNG DẪN HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN 6

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VỤ GIÁO DỤC TRUNG HỌC DỰ ÁN MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI TẠI VIỆT NAM

HƯỚNG DẪN HỌC
KHOA HỌC TỰ NHIÊN 6
(Sách thử nghiệm)

1


MỞ ĐẦU

2


Bài 1. NHẬP MÔN KHOA HỌC (3 tiết)

Vì sao con chim có thể bay được? Không khí có vai
trò gì đối với sự sống của cây? Vì sao viên nước đá
lại nổi trên mặt nước?

A

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

MỤC TIÊU
Sau bài học em :

• Làm quen với môn khoa học (nhập môn khoa học).
• Làm quen với hoạt động nghiên cứu khoa học và tiến trình nghiên cứu
khoa học.

• Tìm hiểu một số thành tựu nghiên cứu khoa học trong đời sống.
• Tạo hứng thú, bước đầu hình thành kỹ năng quan sát và có ý thức tìm tòi,
nghiên cứu những hiện tượng tự nhiên, yêu thích môn khoa học.
• Hình thành kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng báo cáo khoa học.

3


Học
Họctheo
theonhóm
nhóm

Chúng ta thường thấy các hoạt động của con người trong nhiều lĩnh vực đời sống. Lĩnh vực
nào cũng có những hoạt động phù hợp với nó.
Hãy quan sát những hoạt động của con người trong những ảnh dưới đây (Hình 1). Điền vào
chỗ trống ở dưới mỗi hình vẽ.

1. ……………………………………………

2. ……………………………………………

3. ……………………………………………

4. ……………………………………………

4


5. …………………………………..…….……

7. ……………………………………………

6. ………………………..…………………

8. …….……………………………………

Hình 1.1

Học
Họctheo
theonhóm
nhóm

Trong những hoạt động trên, hoạt động nào là hoạt động con người tìm tòi, khám phá?
Lấy thêm một vài ví dụ mà em biết ghi vào Bảng 1.1
Bảng 1.1
Hoạt động tìm tòi, khám phá
(nghiên cứu khoa học)

Hoạt động thông thường
(ứng dụng)

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

B

HOẠT ĐỘNG
Học
Họctheo
theonhóm
nhóm

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hãy tập làm nhà nghiên cứu khoa học, tìm hiểu :
1. Nước nóng hay nước lạnh làm cho giọt mực tan nhanh hơn?
2. Khi nhiệt độ thay đổi thì thể tích của không khí có thay đổi không?
Chuẩn bị:
5


Thí nghiệm 1: 2 cốc, nước nóng, nước lạnh, lọ mực, ống nhỏ giọt.
Thí nghiệm 2: 1 vỏ chai, 1 bóng bay.
Gợi ý: Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra, ghi vào Bảng 1.2 Sau đó làm thí nghiệm ghi kết quả
vào Bảng 1.2.
Bảng 1.2
Hiện tượng xảy ra
Thí nghiệm
Dự đoán (trước khi làm thí nghiệm)

Kết quả (sau khi làm thí nghiệm)

1
2

Thí nghiệm 1

Thí nghiệm 2
Hình 1.3.

Học
Họctheo
theonhóm
nhóm

Trong mỗi thí nghiệm ở trên, hãy suy nghĩ và mô tả công việc (quy trình) theo gợi ý ở
Bảng 1.3.
Bảng 1.3.
Quy trình

Mô tả công việc

Bước 1 : Xác định vấn đề (câu hỏi
nghiên cứu)
Bước 2 : Đề xuất giả thuyết (dự đoán)
Bước 3 : Thiết kế và tiến hành thực
nghiệm kiểm chứng giả thuyết
Bước 4 : Thu thập, phân tích số liệu
6

thực nghiệm
Bước 5 : Thảo luận rút ra kết luận
Bước 6 : Báo cáo kết quả

Học
Họctheo
theonhóm
nhóm
Hãy quan sát Hình 1.4, dự đoán các bước nghiên cứu khoa học và đặt vào hình chữ nhật
(dưới biểu tượng) sao cho thích hợp.

Hình 1.4.
Observatio
ns

Hypothesis #
1:
Dead
Prediction:
batteries
Replacing
batteries
will fix problem

Test
prediction

Questions

Hypothesis #
2:
Prediction:
Burnt-out
bulb
Replacing
bulb
will fix
problem

Test
prediction

7

Figure
1.25

Test falsifies
hypothesis

Test does not falsify
hypothesis


C

Học
Họctheo
theonhóm

nhóm

HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

Hãy tìm hiểu câu hỏi nghiên cứu khoa học dưới đây để xây dựng phương án thí nghiệm.
Hiện tượng gì xảy ra nếu ta thổi khí các-bon-nic vào nước vôi trong?
Chuẩn bị: Cốc đựng nước vôi trong, ống thổi.
Gợi ý: Thực hiện theo quy trình ở Bảng 1.3.

Học
Họccặp
cặpđôi
đôi

Hãy tìm hiểu các hoạt động của con người trong Hình 1.5. Hoạt động nào là hoạt động nghiên
cứu khoa học?

1.

2.

8


3.

4.
Hình 1.5.

D

Học
Họccặp
cặpđôi
đôi

HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG

Hãy xem Hình 1.6, lấy một ví dụ nói lên những thành tựu của nghiên cứu khoa học mà
em biết.

a) Giấy gói thực phẩm có thể ăn được.

b) Vệ tinh siêu nhỏ đầu tiên của Việt Nam (thứ
ba từ phải sang) bắt đầu phát tín hiệu về Trái
đất ngày 19.11.2013.

9


c) Kháng sinh penicillin

d) Rôbôt do sinh viên Việt Nam chế tạo.
Hình 1.6.

Học
Họccá
cánhân
nhânởởnhà
nhà

Hãy tìm kiếm trên Internet một số hình ảnh nói về những thành tựu nghiên cứu khoa học
của Việt Nam và trên thế giới trong những năm gần đây.

E

HOẠT ĐỘNG BỔ SUNG

Làm việc cùng gia đình

Tìm hiểu về một nghiên cứu khoa học mà kết quả đang được ứng dụng trong cuộc sống
hằng ngày ở gia đình em.
• Chuẩn bị: Tìm kiếm trên mạng hoặc các nguồn tư liệu khác.
• Gợi ý: Tham khảo ý kiến của cha mẹ, thầy cô giáo hoặc các người thân của em.

Học
Họccá
cánhân
nhânởởnhà
nhà

10


Hãy suy nghĩ và hoàn thành các câu hỏi sau đây.
1. Chọn những cụm từ ở cột B điền vào chỗ .... ở cột A cho phù hợp.
A
B
Những hoạt động (1) .................... của con người nhằm sáng tạo ra
(2)............................... bản chất, quy luật của sự vật, hiện tượng

trong giới tự nhiên; hoặc (3).................................. phương pháp tìm tòi - khám phá
mới và phương tiện kỹ thuật mới để làm biến đổi sự vật phục vụ
cho mục tiêu hoạt động của con người gọi là những hoạt động phát hiện ra
nghiên cứu khoa học.
2. Phân biệt hoạt động nghiên cứu khoa học với các hoạt động thông thường khác.
3. Nêu trình tự các bước trong quy trình nghiên cứu khoa học.
4. Kể tên một số thành tựu nghiên cứu khoa học của Việt Nam và thế giới mà em biết.
5: Hãy tự thiết kế một thí nghiệm kiểm tra không khí rất cần cho sự cháy.

11