BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ. PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

2. PHÉP BIỆN
CHỨNG DUY VẬT

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

1


- Phép biện chứng
Thế giới tồn tại trong trạng thái nào đây??!!

Phep biên
chứng = lý
luận về sự
vân đông,
phát triển và
mối liên hệ
trong thế giơi

J.W.F.Hegel
Lão tư

11/14/17

Heraclite

ThS. Lê Đức Thọ

2

Tìm hiểu phép biện chứng để làm gì?



Hiểu biết (về môt thế giới luôn trong sự tương tác lẫn nhau
và trong sự biến đổi không ngừng)



Có tư duy biên chứng (nhìn nhân, đánh giá các vấn đề
đúng đắn)



Có thái độ, hành động biên chứng (mềm dẻo, uyển
chuyển chứ không nguyên tắc máy móc, cũng không tùy tiện
vô nguyên tắc)

Nhiêm vu cua
chúng ta là tìm
hiêu và vân dung
tốt các nguyên tắc
PPL cua phep biên
chứng !!

nguyên tăc may moc > < biên chứng > < tuy tên vô nguyên tăc
11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

3


CÁC HÌNH THỨC CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG

PHÉP BIỆN CHỨNG

PHÉP BIỆN

PHÉP BIỆN

CHẤT PHÁC THỜI CỔ

CHỨNG DUY TÂM

CHỨNG DUY VẬT

ĐẠI

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

4


PHÉP BIỆN CHỨNG THỜI CỔ ĐẠI

THUYẾT ÂM - DƯƠNG
Âm – Dương tồn tại trong mối quan hệ quy
định.
Âm thịnh => Dương suy và ngược lại.
Âm cùng => thì Dương khởi. Dương cực =>
Âm sinh.
Trong Âm có Dương, trong Dương có Âm.

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

5


PHÉP BIỆN CHỨNG THỜI CỔ ĐẠI

THUYẾT NGŨ HÀNH

VẠN VẬT TỒN TẠI VÀ SINH THÀNH TRONG
MỐI LIÊN HỆ PHỔ BIẾN CỦA NGŨ HÀNH

MỘC

Năm yếu tố
THUỶ

HOẢ

KIM -MỘC- THUỶ- HOẢ - THỔ

Tồn tại ảnh hưởng sinh- khắc

TƯƠNG SINH

KIM

THỔ

TƯƠNG KHẮC

- THUỶ SINH MỘC
- MỘC SINH HOẢ
- HOẢ SINH THỔ
-THỔ SINH KIM
- KIM SINH THUỶ

- THUỶ KHẮC HOẢ
- HOẢ KHẮC KIM
- KIM KHẮC MỘC
- MỘC KHẮC THỔ
- THỔ KHẮC THUỶ

11/14/17
11/14/17

6
ThS. Lê Đức Thọ

6

TRIẾT HỌC PHẬT GIÁO

VẠN VẬT BIẾN ĐỔI THEO QUY LUẬT NHÂN - QUẢ

Phật là chúng sinh đã thành
Chúng sinh là phật sẽ thành
11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

7


TRIẾT HỌC HY LẠP CỔ ĐẠI

Thế giới vật chất tồn tại trong sự hình thành, vận động
vĩnh viễn của sự thống nhất giữa các mặt đối lập.

CON NGƯỜI KHÔNG THỂ TẮM HAI LẦN TRÊN MỘT
DÒNG SÔNG
Hêcraclít

11/14/17
11/14/17

8
ThS. Lê Đức Thọ

8


PHÉP BIỆN CHỨNG TRONG TRIẾT HỌC CỔ ĐIỂN ĐỨC

“Cái gì hợp lý thì tồn tại.
Cái gì tồn tại thì hợp lý”
G.W.Ph. Hegen

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

9


PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT

Những ý niệm trong đầu óc của chúng ta chẳng qua chỉ là
sự phản ảnh của các sự vật hiện tượng khách quan. Do đó,
bản thân biện chứng của ý niệm cũng chỉ đơn thuần là sự
phản ảnh có ý thức của sự vận động biện chứng của thế
giới hiện thực.

C. MÁC, PH. ĂNGGHEN, V.I. LÊNIN

“Chủ nghĩa Mác có ưu điểm là phương pháp làm
việc biện chứng”

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

10


- Phep biện chứng duy vât.
Quy luât mâu thuân

Nguyên lý về sự phát
triển

Quy luât lương đôi dân tơi chât đôi

Quy luât phu đinh cua phu đinh

Phep biện chứng
duy vât khoa học

Cái chung – cái riêng

về sự vân đông,

Nguyên nhân – kết qua

phát triển và sự
Tât yếu – ngâu nhiên

liên hệ phô biến

Nôi dung – hinh thức

Nguyên lý về môi liên hệ
phô biến
11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

Ban chât – hiện tương

Kha năng – hiện thực

11


Phep biện chứng duy vât co giá tri gi?



“PBC là KH về sự liên hệ phô biến”; “PBC (...) là môn KH về nhưng quy lu ât phô biến
cua sự vân đông và sự phát triển cua TN, cua XH loài ngươi và cua TD ”



“PBC, tức là học thuyết về sự phát triển, dươi hinh thức hoàn bi nhât, sâu sắc nhât và
không phiến diện(…)”

Chủ nghĩa Mác có cái hay là cung cấp
cho người ta một phương pháp làm
việc biện chứng

Từ sự phân tích thế giới trong trạng thái biến đổi, phát triển và trong sự tương tác, ảnh
hưởng lẫn nhau, PBCDV rút ra những nguyên tắc phương pháp luận cho nhận thức và
hành động chủ thể.
11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

12


2.1. Hai nguyên lý cơ bản
của phép biện chứng duy vật

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

13


- NGUYÊN LÝ VỀ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BiẾN
CÁC SV, HT TỒN TẠI VỪA ĐỘC
LẬP VỪA CÓ SỰ LIÊN HỆ, TÁC
ĐỘNG, PHỤ THUỘC VÀ CHUYỂN
HÓA LẪN NHAU

TÍNH TẤT YẾU, KHÁCH QUAN

TÍNH PHỔ BIẾN

LIÊN HỆ PHỔ BIẾN

TÍNH ĐA DẠNG

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

14


TÍNH KHÁCH QUAN.
TỒN TẠI LÀ TỒN TẠI TRONG TÍNH
QUY ĐỊNH LẪN NHAU
- Bản chất, tất yếu của sự vật
- Vốn có của bản thân sự vật

Không có con người tồn tại ngoài
mối liên hệ với môi trường tự nhiên & xã hôi
CON NGƯỜI KHÔNG CHỈ PHỤ THUỘC MTTN MÀ
NGƯỢC LẠI MTTN CŨNG BIẾN ĐỔI BỞI HOẠT
ĐỘNG LAO ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI

15
11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

15

TÍNH PHỔ BIẾN.

- Bất cứ sự vật hiện tượng
nào cũng liên hệ với sự vật
hiện tượng khác.
- Mối liên hệ diễn ra ở mọi
lĩnh vực (tự nhiên, xã hội và
tư duy)

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

16


TÍNH ĐA DẠNG.

- Sự vật đa dạng nên hình thức liên hệ của sự vật đa dạng (Mối liên hệ bên trong, mối liên hệ bên ngoài,
mối liên hệ bản chất, mối liên hệ không bản chất, mối liên hệ tất nhiên, mối liên hệ ngẫu nhiên, mối liên
hệ chủ yếu, mối liên hệ thứ yếu)
-Một sự vật cũng có nhiều mối liên hệ.

Con người gian tếp

MLH trực tếp

gây hậu quả cho chính mình

qua trình lao động

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

17


Nguyên tăc ( quan điêm ) toan diên

•
•

Không nên yêu

Xem xet bao quát

cả con người chỉ

Xác đinh yếu tô cơ ban nhât, quyết đinh nhât.

vì một đôi mắt
hay đôi cánh tay
đẹp !!

Không đươc đánh giá phiến diên, m ột chiêu !!

Đánh giá phiến diện: CQ
Đánh giá

toàn diện

Đánh giá chiết trung: CQ

(KQ)
11/14/17

Đánh giá ngụy
CQ
ThS. Lê Đứcbiện:
Thọ

18


- NGUYÊN LÝ VỀ SỰ PHÁT TRIỂN
Quan điêm duy tâm va tôn giao: giới tự nhiên, vũ trụ, muôn loai đều do Thượng đế, thần
thanh sang tạo ra

•

Thần thoại Trung Hoa:

Bàn Cô - ngươi sáng tạo ra Trơi đât

11/14/17

Phục Hi - người sang tạo muôn loai
ThS. Lê Đức Thọ

Nữ Oa - Nặn đất set, thổi linh hồn,
19

tạo ra con người


Quan điêm duy tâm va tôn giao: giới tự nhiên, vũ trụ, muôn loai đều do Thượng đế, thần
thanh sang tạo ra

•

Kinh thánh Thiên Chúa giáo:

•

Chúa tạo ra Trời đất, sông biển và các
loài

•

Chúa tạo ra người đàn ông Adam và
người đàn bà là Eva. Họ sinh con đẻ cái
và sống trên mảnh đất đầy hoa và lương
thực

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

20

Quan điêm duy tâm va tôn giao: giới tự nhiên, vũ trụ, muôn loai đều do Thượng đế, thần
thanh sang tạo ra

•

Thần Trụ Trơi (Việt Nam):

•

Các truyện thần thoại trên đều phan
ánh quan niệm mê tín, phan khoa
học. Đo là san phẩm cua trinh độ hiểu
biết về khoa học thâp kem

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

21


Quan điểm biện chứng về sự phát triển

- Khẳng định giới tự nhiên la hiện thực đầu tên của thế giới

- No co một qua trình biến đổi, phat triên lâu dai của thế giới vật chất, phat
triên từ thấp đến cao

- Sự phat triên la khuynh hướng chung, chủ yếu của thế giới

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

22


- PHÁT TRIỂN:

Phát triển là một phạm trù triết học dùng để khái quát quá trình vận
động đi lên từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện
đến ngày càng hoàn thiện hơn.

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

23


Cac cứ liệu khoa học tự nhiên:

•
•
•

Giơi tự nhiên: Vô cơ – Hưu cơ – Sự sông - Tế bào
Thuyết tế bào (Nhà bác học Suan)

Thuyết tiến hoa sinh vật (Dawin)

KẾT LUẬN: Qua các cứ liệu cua KHTN chứng minh rằng:

-

GTN là hiện thực đầu tiên
GTN là nguyên nhân cua ban thân no
No co một quá trinh biến đôi lâu dài cua thế giơi vật chât

11/14/17

ThS. Lê Đức Thọ

24


Cơ sở khoa học xã hội như:

•
•
•
•

11/14/17

Lich sử phát triển cua các phương thức san xuât nôi tiếp nhau từ cộng san
nguyên thuy đến ngày nay
Lich sử phát triển cua công cụ lao động từ thô sơ đến hiện đại
Sự phát triển cua các nền văn minh nhân loại

Sự phát triển cua trí tuệ, tư tưởng nhân loại đươc kết tinh ở học thuyết Triết học

ThS. Lê Đức Thọ

25