BÀI GIẢNG điện tử KINH tế CHÍNH TRỊ mô HÌNH KINH tế THỊ TRƯỜNG xã hội CHỦ NGHĨA TRUNG QUỐC

CHUYÊN ĐỀ

MÔ HÌNH KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
XÃ HỘI CHỦ NGHĨA TRUNG QUỐC

1


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. TS ĐINH VĂN ÂN, TS LÊ XUÂN BÁ: TIẾP TỤC XÂY DỰNG VÀ HOÀN
THIỆN THỂ CHẾ KTTT ĐỊNH HƯỚNG XHCN, NXB KHOA HỌC KỸ THUẬT,
H, 2006
2. GS, TS VŨ ĐÌNH BÁCH, GS TS TRẦN MINH ĐẠO: ĐẶC TRƯNG CỦA KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XHCN Ở VN, NXB CTQG, H, 2006
3. VÕ ĐẠI LƯỢC: NGHIÊN CỨU SO SÁNH ĐỔI MỚI KINH TẾ Ở VN VÀ CẢI
CÁCH KINH TẾ Ở TRUNG QUỐC, NXB CTQG, H, 2003
4. HỘI ĐỒNG LÝ LUẬN TRUNG ƯƠNG, HỘI THẢO LÝ LUẬN GIỮA ĐCS
TRUNG QUỐC VÀ ĐCSVN: CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ KTTT – KINH NGHIỆM
TQ VÀ KINH NGHIỆM VN, NXB CTQG, H, 2003

2


5. NGU KIỀU HỒNG VÀ VƯƠNG TỔ CƯỜNG: ĐỔI MỚI CHẾ ĐỘ SỞ HỮU
TẬP THỂ VÀ SUY NGHĨ VỀ CẢI CÁCH XÍ NGHIỆP TẬP THỂ, TẠP CHÍ
NGHIÊN CỨU CNXH TRUNG QUỐC, SỐ 4/2007.
6. VỤ LÝ LUẬN BỘ TUYÊN TRUYỀN TQ: RÚT RA 18 ĐIỂM NÓNG LÝ LUẬN
“KÍCH THÍCH MẶT BẰNG SỨC SỐNG MỚI CỦA KINH TẾ CÔNG HỮU, LÝ
GIẢI THẾ NÀO VỀ VIỆC COI CHẾ ĐỘ CỔ PHẦN LÀ HÌNH THỨC THỰC HIỆN
CHỦ YẾU CỦA CHẾ ĐỘ CÔNG HỮU” TL, THƯ VIỆN HVCT.
7. TRUNG QUỐC TRỖI DẬY TRONG HÒA BÌNH, TẬP 1, NXB QĐND, H, 2007

8. VỀ LÝ LUẬN XÃ HỘI HÀI HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA TQ, CTQGHCM, H,
2007
9. CHIẾN LƯỢC “HƯNG BIÊN PHÚ DÂN” CỦA TQ, VIỆN NGHIÊN CỨU TQ,
H, 2009.
10. NHÌN LẠI 30 NĂM CẢI CÁCH MỞ CỬA CỦA TQ, TTXVN, 2010.
11. NGHIÊN CỨU CƠ BẢN VỀ CỘNG HÒA NHÂN DÂN TRUNG HOA, VIỆN
70, TỔNG CỤC II, BỘ QUỐC PHÒNG, HN, 2012
3


1. BẢN CHẤT XHCN CỦA KTTT
TRUNG QUỐC

NỘI DUNG

2. ĐẶC TRƯNG CHỦ YẾU CỦA MÔ
HÌNH KTTT XHCN TRUNG QUỐC

3. ƯU ĐIỂM, HẠN CHẾ CỦA
MÔ HÌNH KTTT XHCN TRUNG QUỐC
VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VỚI VIỆT
NAM
4


1. BẢN CHẤT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA CỦA KTTT
TRUNG QUỐC

“BẢN CHẤT CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI LÀ GIẢI PHÓNG
LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT, XÓA BỎ BÓC LỘT, LOẠI BỎ

PHÂN HÓA HAI ĐẦU, CUỐI CÙNG LÀ CÙNG GIÀU CÓ”

5


BẢN CHẤT THỂ HIỆN NHỮNG VẤN ĐỀ CÓ TÍNH
NGUYÊN TẮC CỦA CNXH

GIỮ VỮNG VÀ KIÊN TRÌ CHẾ ĐỘ CƠ BẢN CỦA CNXH, KHẮC PHỤC PHIẾN
DIỆN CƯỜNG ĐIỆU MẶT QHSX TỚI MỨC TÁCH RỜI LLSX
BẢO ĐẢM THỐNG NHẤT LLSX VÀ QHSX XHCN; NHIỆM VỤ VÀ MT; CƠ SỞ
VC VÀ QUAN HỆ XH; PHƯƠNG TIỆN PHÁT TRIỂN VÀ MT CUỐI CÙNG
ĐẶC BIỆT NHẤN MẠNH “GIẢI PHÓNG VÀ PHÁT TRIỂN LLSX”

6


XÂY DỰNG CHẾ ĐỘ CƠ BẢN CỦA CNXH PHẢI DẦN DẦN GIẢI PHÓNG LĐ
THÔNG QUA CẢI CÁCH
CÁCH THỨC ĐỂ TQ GIỮ VỮNG VÀ PHÁT TRIỂN CHẾ ĐỘ XHCN: LẤY CHẾ
ĐỘ CÔNG HỮU LÀM CHỦ THỂ; THỰC HIỆN CÙNG GIÀU CÓ

KẾT HỢP GIỮA KẾ HOẠCH VÀ THỊ TRƯỜNG

PHẢN ÁNH LỢI ÍCH THIẾT THÂN
CỦA NHÂN DÂN TRUNG QUỐC VÀ NHU CẦU CỦA THỜI ĐẠI.
Cụ thể là :

7

KHẲNG ĐỊNH NGHÈO ĐÓI KHÔNG PHẢI LÀ CNXH

PHÁT TRIỂN QUÁ CHẬM VÀ TỤT HẬU; CHỦ NGHĨA BÌNH QUÂN
KHÔNG PHẢI LÀ CNXH

HAI CỰC PHÂN HÓA GIÀU NGHÈO VÀ BẤT BÌNH ĐẲNG KHÔNG
PHẢI LÀ CNXH

KHÔNG CÓ PHÁP LUẬT, KHÔNG COI TRỌNG VĂN MINH TINH
THẦN CŨNG KHÔNG LÀM TỐT CNXH

8


TÓM LẠI
CNXH ĐẶC SẮC TQ VÀ THEO ĐÓ KTTT XHCN TQ LÀ
KHÔNG NGỪNG GIẢI PHỐNG, PHÁT TRIỂN LLSX, THỰC HIỆN
CÙNG GIÀU CÓ, CẢI CÁCH, MỞ CỬA; PHÁT HUY DÂN CHỦ VÀ
KIỆN TOÀN PHÁP CHẾ; PHÁT TRIỂN VĂN MINH VẬT CHẤT VÀ
VĂN MINH TINH THẦN, CHỦ TRƯƠNG DUY TRÌ HÒA BÌNH THẾ
GIỚI; LẤY CNMLN, TƯ TƯỞNG MAO TRẠCH ĐÔNG, LÝ LUẬN
ĐẶNG TIỂU BÌNH LÀM KIM CHỈ NAM, DO ĐCSTQ LÃNH ĐẠO,
THỰC HIỆN CHUYÊN CHÍNH DÂN CHỦ NHÂN DÂN.
9


2. ĐẶC TRƯNG CHỦ YẾU CỦA MÔ HÌNH KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG XHCN TRUNG QUỐC

10


THỨ NHẤT, XÂY DỰNG CHẾ ĐỘ KINH TẾ ĐA SỞ HỮU, TRONG ĐÓ LẤY
CÔNG HỮU LÀM CHỦ THỂ, KINH TẾ NHIỀU CHẾ ĐỘ SỞ HỮU CÙNG PHÁT TRIỂN

Nhà nước TQ là Nhà nước XHCN; để bảo
đảm từng bước đạt tời cùng giàu có
CHẾ ĐỘ CÔNG
HỮU
LÝ DO PHẢI KIÊN
TRÌ XÂY DỰNG
CHẾ ĐỘ CÔNG
HỮU

Củng cố và phát triển nền chuyên chính
dân chủ nhân dân

11


KINH TẾ
NHÀ NƯỚC

KINH DOANH
SỞ HỮU
HỖN HỢP

KINH TẾ CÔNG HỮU
GỒM

KT TẬP THỂ

12


TÀI SẢN VỐN CÔNG HỮU CHIẾM
ƯU THẾ TRONG TỔNG TÀI SẢN
VỐN XH

ĐỊA VỊ CHỦ THỂ CỦA
KINH TẾ CÔNG HỮU
KHỐNG CHẾ HUYẾT MẠCH CỦA
NỀN KINH TẾ QUỐC DÂN; VAI TRÒ
THEN CHỐT PHÁT HUY TÍNH ƯU
VIỆT CỦA CĐ XHCN, TĂNG CƯỜNG
KT, SỨC MẠNG QP, GẮN BÓ DÂN TỘC

13


ĐIỀU CHỈNH LẠI CƠ CẤU KINH TẾ
NHÀ NƯỚC
GIẢI PHÁP THỰC
HIỆN VAI TRÒ CỦA
KINH TẾ QUỐC
HỮU
CHỈ CẦN KIÊN TRÌ KINH TẾ QUỐC
HỮU LÀ CHỦ THỂ

14

- ĐỘT PHÁ QUAN TRỌNG TRONG LÝ LUẬN CỦA TQ: TÁCH CHẾ ĐỘ
CÔNG HỮU VỚI HÌNH THỨC VỚI
HÌNH THỨC THỰC HIỆN CHẾ ĐỘ CÔNG HỮU

- KINH TẾ TẬP THỂ LÀ MỘT BỘ PHẬN HỢP THÀNH
QUAN TRỌNG CỦA KINH TẾ QUỐC HỮU
(CÓ 3 ĐẶC TRƯNG)

- ĐẶC BIỆT, CHẾ ĐỘ CỔ PHẦN CŨNG LÀ
MỘT HÌNH THỨC TỔ CHỨC TIỀN VỐN VÀ
QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP HIỆN ĐẠI
(TÁCH QUYỀN SH
VỚI QUYỀN KINH DOANH)
15


- KINH TẾ PHI CÔNG HỮU: LÀ BỘ PHẬN CẤU THÀNH QUAN
TRỌNG CỦA NỀN KTTT XHCN TRUNG QUỐC
“Không có chế độ công hữu thì không có CNXH; không có
chế độ phi công hữu thì cũng không thể xây dựng thành công
KTTT XHCN đặc sắc TQ”

-VỀ SỞ HỮU ĐẤT ĐAI:
+ ĐẤT ĐAI Ở THÀNH PHỐ THUỘC SỞ HỮU NHÀ NƯỚC
+ ĐẤT ĐAI Ở NÔNG THÔN THUỘC SỞ HỮU TẬP THỂ

16

THỨ HAI, XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN PHƯƠNG THỨC PHÂN PHỐI XHCN
LẤY PHÂN PHỐI THEO LAO ĐỘNG LÀM CHỦ THỂ, CHO PHÉP MỘT BỘ
PHẬN NGƯỜI VÀ KHU VỰC GIÀU CÓ TRƯỚC, LÔI KÉO, GIÚP ĐỠ NHỮNG
NGƯỜI, KHU VỰC KHÁC GIÀU CÓ SAU, TỪNG BƯỚC TIẾN TỚI CÙNG
GIÀU CÓ, XÂY DỰNG XÃ HỘI KHÁ GIẢ TOÀN DIỆN.

Lấy phân phối theo LĐ làm chủ thể, các PT phân phối song song
cùng tồn tại, kết hợp PP theo LĐ với PP theo yếu tố SX

Thực hiện chính sách ưu tiên năng suất, hiệu quả và chú trọng
công bằng
Cho phép khuyến khích một bộ phận người giàu lên trước bằng
LĐ và kinh doanh trung thực; người giàu trước giúp người giàu
sau, cuối cùng thực hiện XH cùng giàu có
Xây dựng hệ thống bảo hiểm nhiều tầng nấc, hoàn thiện chế độ
cứu tế XH, xã hội hóa việc cung cấp bảo hiểm XH cơ bản nhất

17


THỨ BA, XÂY DỰNG VÀ HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
XHCN VỚI SỰ ĐIỀU HÀNH VĨ MÔ CỦA NHÀ NƯỚC
(TQ ĐƯA RA CÁC NGUYÊN TẮC)

NGUYÊN TẮC 1: XỬ LÝ TỐT MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐIỀU HÀNH VĨ MÔ
CỦA NHÀ NƯỚC VỚI VAI TRÒ ĐIỀU TIẾT CỦA CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG

NGUYÊN TẮC 2: CẦN PHẢI GIỮ VỮNG CÂN BẰNG TỔNG LƯỢNG
KINH TẾ, THÚC ĐẨY KẾT CẤU KT TỐI ƯU HÓA,THỰC HIỆN KT

TĂNG TRƯỞNG ỔN ĐỊNH

NGUYÊN TẮC 3: VẬN DỤNG CÁC BIỆN PHÁP KINH TẾ, BIỆN PHÁP
LUẬT CÙNG VỚI BIỆN PHÁP HÀNH CHÍNH CẦN THIẾT PHỤ TRỢ
ĐỂ THỰC HIỆN NHIỆM VỤ ĐIỀU HÀNH VĨ MÔ
PHƯƠNG THỨC CHỦ YẾU ĐỂ HOÀN THIỆN THỂ CHẾ KTTT XHCN
“Thể chế kinh tế thị trường pháp trị tự do, cạnh tranh bình đẳng,
can thiệp có giới hạn, giám sát, quản lý theo luật”

18


THỨ TƯ, MỞ CỬA KINH TẾ ĐỐI NGOẠI, TÍCH CỰC THAM GIA HỢP TÁC
VÀ CẠNH TRANH QUỐC TẾ, NÂNG CAO TIỀM LỰC MỌI MẶT CỦA ĐẤT
NƯỚC TRUNG QUỐC
(TQ xác định một số nội dung chủ yếu)
Mở cửa ĐN là giải pháp chiến lược, quốc sách cơ bản lâu dài
Để hiện đại hóa CNXH
Sự lạc hậu của TQ trong thời gian dài là do bế quan tỏa cảng
Phải khắc phục và không ngừng phát triển lớn mạnh, rút ngắn
Khoảng cách phát triển với các nước
Mở cửa đối ngoại trên mọi phương diện, mọi tầng bậc
Mục đích tranh thủ các nguồn tài nguyên QT: VC, vốn, TT, tri thức
Tham gia hợp tác, cạnh tranh QT, phát huy đầy đủ lợi thế SS...
Ra sức phát triển ngoại thương, mở rộng XK, sử dụng hiệu quả
vốn ĐT, xây dựng các đặc khu KT.

19

TƯ TƯỞNG CHỈ ĐẠO:
Phải xử lý tốt, chính xác các mối quan hệ lợi ích trong cải cách,
mở cửa, phát triển lành mạnh, có trật tự; xử lý tốt và chính xác
giữa mở cửa đối ngoại và giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực
cánh sinh
“MỞ CỬA ĐỐI NGOẠI LẤY TỰ LỰC CÁNH SINH LÀM
CƠ SỞ, LÀM TIỀN ĐỀ,... VÀ KIÊN TRÌ 4 NGUYÊN TẮC CƠ BẢN:
GIỮA MỞ CỬA ĐỐI NGOẠI VỚI BÌNH ĐẲNG, CÙNG CÓ LỢI;
MỞ CỬA ĐỐI NGOẠI VỚI ỔN ĐỊNH, GIỮA MỞ CỬA ĐỐI NGOẠI
VỚI TĂNG CƯỜNG VĂN MINH TINH THẦN...”

20


3. ƯU ĐIỂM, HẠN CHẾ CỦA MÔ HÌNH KTTT XHCN
TRUNG QUỐC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM VỚI VN

TẠO ĐỘNG LỰC MỚI CHO SỰ PHÁT TRIỂN

QUAN HỆ SẢN XUẤT XHCN ĐƯỢC
CỦNG CỐ; CÁC THÀNH PHẦN KINH TẾ
ĐƯỢC PHÁT TRIỂN
ƯU ĐIÊM

CÁC YẾU TỐ THỊ TRƯỜNG VÀ CÁC
LOẠI THỊ TRƯỜNG ĐƯỢC XÂY DỰNG
ĐỒNG BỘ

MỞ CỬA NỀN KINH TẾ KHAI THÔNG THỊ
TRƯỜNG TRONG NƯỚC VỚI KV VÀ TG

21


HẠN CHẾ
- Khá đông dân chúng Trung Quốc không thích ứng được với sự biến đổi
xã hội nhanh chóng nên dễ rơi vào trạng thái hoang mang, hỗn loạn.
- Cơ cấu kinh tế và xã hội biến đổi nhanh chóng khiến cho mô thức quản
lý đất nước trước đây trên chừng mực rất lớn lại mất tác dụng.
- Các lực lượng thị trường, nhà nước và xã hội đang đẩy Trung Quốc
trượt theo ba hướng biến thành một xã hội “không ngừng mất cân bằng”,
“nhanh chóng bị ngăn cách”, đây là cái họa bên trong đe dọa sự thống
nhất, ổn định, phồn vinh và dân chủ ở Trung Quốc.

22


SỰ MẤT CÂN ĐỐI VÀ NGĂN CÁCH LỚN
GIỮA THÀNH THỊ VÀ NÔNG THÔN

BA THÁCH THỨC
LỚN VỚI TQ

SỰ MẤT CÂN ĐỐI VÀ NGĂN CÁCH GIỮA
MIỀN ĐÔNG VÀ MIỀN TÂY

SỰ MẤT CÂN ĐỐI VÀ NGĂN CÁCH
GIỮA CÁC TẦNG LỚP VÀ GIAI CẤP
TRONG XH

23


BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VN
Một là, chuyển hướng tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu.
Hai là, kết hợp hài hòa kinh tế trong nước và kinh tế đối ngoại.
Ba là, thiết lập bộ máy hành chính gọn nhẹ, hoạt động hiệu quả.

24


VẤN ĐỀ THỜI SỰ CỦA TQ ĐANG ĐƯỢC CẢ THẾ GIỚI VÀ
XÃ HỘI TQ QUAN TÂM THEO DÕI HIỆN NAY

CHUYỂN ĐỔI PHƯƠNG THỨC PHÁT TRIỂN
KINH TẾ

25